ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΘΗΝΑ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΕΛΚΥΣΤΙΚΗ;

1ο ΛΥΚΕΙΟ ΒΥΡΩΝΑ ΤΑΞΗ Β Σχ. Έτος 2013-2014 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΘΗΝΑ ΜΙΑ ΠΟΛΗ ΕΛΚΥΣΤΙΚΗ; Ο Μύθος Το αρχικό όνομα της Αθήνας ήταν Ακτή ή Ακτική και το είχε πάρει από τον πρώτο βασιλιά τον Ακταίο. Το Δεύτερο της όνομα, Κερκοπία είχε προέλθει από τον βασιλιά Κέκροπα, ο οποίος διαδέχθηκε τον Ακταίο, αφού παντρεύτηκε την κόρη του. Σύμφωνα με τον μύθο, το κάτω μέρος του σώματός του ήταν το ίδιο με αυτό του δράκοντα. Κατά την διάρκεια των χρόνων της βασιλείας του, η θεά Αθηνά και ο Ποσειδώνας συναγωνίσθηκαν για την προστασία της πόλεως, προσφέροντας δώρα. Ο Ποσειδώνας χτύπησε με την τρίαινά του πάνω στο βράχο της Ακροπόλεως και ανέβλυσε μια πηγή με αλμυρό νερό. Από το χτύπημα (υπάρχουν τρία σημάδια τα οποία μπορεί να δει κανείς πίσω από το Ερέχθειον) ξεπήδησε το πρώτο άλογο που ήταν έτοιμο να υπηρετήσει τον άνθρωπο, ενώ η Αθηνά πρόσφερε ένα δέντρο ελιάς. Ο μύθος αναφέρει, ότι όλοι οι άνδρες της Αθήνας ψήφισαν για το δώρο του Ποσειδώνα και όλες οι γυναίκες για το δώρο της Αθηνάς. Επειδή όμως ήταν μια γυναίκα παραπάνω από τους άνδρες και αυτή ήταν η θεά Αθηνά, προτιμήθηκε το δώρο της και έτσι η πόλη πήρε το όνομά της. H ΑΘΗΝΑ ΓΙΝΕΤΑΙ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ 1

Πριν αναλύσουμε τους λόγους και τις αιτίες για τους οποίους έγινε η Αθήνα πρωτεύουσα παρατηρούμε ένα διάγραμμα με την εξέλιξη της και κάποια από τα πιο σημαντικά γεγονότα που συνέβησαν από το 1834 δηλαδή την χρονιά που έγινε πρωτεύουσα και ύστερα. 1834- η Αθήνα γίνεται πρωτεύουσα του Ελληνικού κράτους 1835-πρωτες δημοτικές εκλογές 1843-εξεγερση πολιτών για σύνταγμα(πρώτο αθηναϊκό σύνταγμα) 1862-αποχωριση του Όθωνα 1882-πρωθυπουργός ο Χαρίλαος Τρικούπης 1928-δημιουργία του πολιτικού αεροδρομίου στο Φάληρο και κάποια χρόνια αργότερα του Ελληνικού 1936-δικτατορία του Μεταξά 1940-2 ος Παγκόσμιος πόλεμος 1967-χρόνια Δικτατορίας 1973-Πολυτεχνείο και αργότερα το 2004-Ολυμπιακοί αγώνες Πριν από την Αθήνα, πρώτη επιλογή για πρωτεύουσα της Ελλάδας ήταν το Ναύπλιο. Συμφώνα με ένα μεγάλο ποσοστό Ελλήνων το Ναύπλιο ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση 2

από την Αθήνα(το μετονομαζόμενο από πολλούς μικρό Παρίσι) καθώς και επίσης ήταν πιο δύσκολο να ελέγχει. Όλα όμως τελείωσαν με την δολοφονία του Καποδίστρια αν και πάλι η Κόρινθος αποτελούσε μια καινούργια πρόταση καθαρά και μόνο για εμπορικούς λόγους Όσο γίνονταν αυτά η Αθήνα βρίσκονταν σε άθλια κατάσταση καθώς τα σπίτια που υπήρχαν ήταν στο σύνολο 160 παράγκες και οι συνθήκες ήταν φτωχικές. Με την επικράτηση της Αθηνάς ως πρωτεύουσα κατακλίστηκε από κόσμο από όλα τα μέρη της Ελλάδος και από όλες τις κοινωνικές τάξεις. Αναφορές λένε πως ο κόσμος που ζούσε εκείνη την εποχή στην Αθήνα ξεπερνούσε τους 40.000 κάτοικους. Η άνοδος της Αθηνάς έγινε ακόμα μεγαλύτερη όταν ένας Γερμανός αρχιτέκτονας ονόματι Eduard Saber έδρασε στην νεοσύστατη Ελλάδα φτιάχνοντας ένα πρωτοποριακό πολεοδομικό σχέδιο που θα αντανακλούσε την μεγάλη ιστορία της το οποίο περιλάμβανε μεγάλους δρόμους, πάρκα και πλατείες.στα ύστερα χρόνια η Αθήνα έγινε γνωστή πανευρωπαϊκώς ελκύοντας έτσι ένα μεγάλο αριθμό τουριστών κάθε χρόνο αλλά και τραβώντας τα βλέμματα κάθε μορφωμένου που επιζητούσε κάτι το ξεχωριστό. Η σύγχρονη πόλη Η Αθήνα ήταν το πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο της Ελλάδας, το διαμάντι του αρχαίου κόσμου. Ήταν η πόλη όπου γεννήθηκαν οι πολυτιμότερες αξίες της ανθρωπότητας. Η φιλοσοφία, η επιστήμη, η λογοτεχνία, η τέχνη και το θέατρο είναι μερικές από τις ιδέες που αναπτύχθηκαν στην αρχαία Αθήνα. Αρχές, που θεωρούνται η βάση του δυτικού πολιτισμού και ο πυρήνας της σημερινής κοινωνίας, όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η 3

δικαιοσύνη και η προοδευτική σκέψη, πρωτοεμφανίστηκαν και άνθισαν σ' αυτή τη Μεγαλοπρεπή πόλη. Ένα μεγάλο μερίδιο της αρχαίας ελληνικής ιστορίας οφείλεται στην Αθήνα. Η σύγχρονη μεταπολεμική Αθήνα, θέλοντας προφανώς να κάνει στροφή, ακολούθησε τις μοντέρνες ευρωπαϊκές τάσεις της εποχής, μιμήθηκε τη νεότερη αρχιτεκτονική, αισθητική και ζωή των σύγχρονων μεγαλουπόλεων της δύσης κι ακολούθησε διαφορετική αναπτυξιακή πορεία. Χιλιάδες πολυκατοικίες ξεπήδησαν από τότε, στεγάζοντας χιλιάδες επί χιλιάδων ανθρώπους απ όλη τη χώρα αρχικά κι από άλλες χώρες στη συνέχεια, οι οποίοι κατέφθαναν στην ελληνική πρωτεύουσα για αναζήτηση καλύτερης τύχης και σύγχρονης ζωής. Όμως αυτή η μητρόπολη παρουσιάζει και σοβαρά Μειονεκτήματα Εδώ και πολλά χρόνια οι άνθρωποι καταφεύγουν στην πόλη της Αθήνας σε αναζήτηση εργασίας και μιας καλύτερης ζωής. Τους προσελκύουν οι υλικές απολαύσεις της πόλης, οι ευκολίες της ζωής και το λαμπερό αστικό περιβάλλον. Οι ευκαιρίες για γρήγορο και εύκολο πλουτισμό τραβούν τον κόσμο σα μαγνήτης. Όμως με την συρροή του πληθυσμού στην Αθήνα, που σχεδόν πάντοτε γίνεται ανεξέλεγκτα δημιουργούνται και χίλια δυο προβλήματα τα οποία ο άνθρωπος δυσκολεύεται ν' αντιμετωπίσει. Έτσι τα πλεονεκτήματα της Αθήνας επισκιάζονται δραματικά από τα μειονεκτήματα της. Μπορούμε να απαριθμήσουμε πολλά τέτοια μειονεκτήματα ξεκινώντας από το ότι το φυσικό περιβάλλον αλλοιώνεται και καταστρέφεται. Η συσσώρευση των βιομηχανιών μολύνει τρομερά την ατμόσφαιρα και τα εργοστασιακά απόβλητα μολύνουν το υπέδαφος και τα νερά. Σε όλη την Αθήνα συναντάμε μπάζα, σωρούς σκουπιδιών, εγκαταλελειμμένα αυτοκίνητα & κτίρια Πολλά αυτοκίνητα δημιουργούν καυσαέρια και κάνουν τη ζωή δύσκολη προκαλώντας προβλήματα στην υγεία. Tα αυτοκίνητα, τα μηχανάκια, η επιθετική οδήγηση με απότομες επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις, με συνεχόμενα κορναρίσματα και τσακωμούς οδηγούν σε υψηλά επίπεδα 4

ηχορύπανσης. Τα μπαρ, οι καφετέριες κ.τ.λ. που έχουν μουσική πάνω από τα επιτρεπόμενα όρια ενοχλούν τους κατοίκους της Αθήνας τις ώρες κοινής ησυχίας. Σε όλη την Αθήνα επίσης συναντάμε διάφορα οχήματα, μηχανές και άλλα εμπόδια πάνω στα πεζοδρόμια τα οποία κάνουν την κυκλοφορία των πεζών δύσκολη. Οι διαβάσεις και οι πεζόδρομοι είναι ανεπαρκείς με αποτέλεσμα να δυσχεραίνουν την κυκλοφορία των πολιτών. Η έλλειψη χώρων για στάθμευση αναγκάζει πολλούς οδηγούς να παρκάρουν παράνομα δημιουργώντας προβλήματα στην κίνηση των πεζών και των υπόλοιπων αυτοκινήτων. Επιπλέον η μη σωστή δόμηση και ο λάθος σχεδιασμός της Αθήνας σχηματίζει πολυώροφα κουτιά από μπετόν τα οποία καταλαμβάνουν μεγάλο κομμάτι δίχως να αφήνουν χώρο για πάρκα, πλατείες και διάφορα άλλα πολιτιστικά και πνευματικά κέντρα. Με το συνωστισμό των ανθρώπων στην Αθήνα βλέπουμε ολοένα και περισσότερο το πρόβλημα της ανεργίας. Καθημερινά υπάρχουν πολλοί άνεργοι και άστεγοι συνάνθρωποι μας που βιώνουν έντονα το πρόβλημα αυτό. Οι κάτοικοι της Αθήνας αισθάνονται την αποξένωση στην οποία τους σπρώχνει ο ρυθμός της ζωής. Στην μοναξιά προστίθεται και το στρες, η αγωνία για το μέλλον, το διαρκές τρέξιμο για τον εύκολο πλουτισμό. `Όλα αυτά οδηγούν στην αύξηση της εγκληματικότητας που είναι και ένα σοβαρό θέμα στην Αθήνα. Έτσι δυστυχώς τα προβλήματα αντί να λιγοστεύουν πολλαπλασιάζονται.. Είναι ανάγκη να ληφθούν επιπλέον μέτρα και να γίνουν πολλές αλλαγές για να γίνει η ζωή στην Αθήνα πιο ελκυστική. 5

Η ΕΛΚΥΣΤΙΚΗ ΑΘΗΝΑ... ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΧΤΥΠΑ Η ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΔΕΝ ΑΦΗΝΟΥΝ ΚΑΜΙΑ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑ! ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ Το επιβλητικό και αρχαιοπρεπές μέγαρο της Ακαδημίας Αθηνών οικοδομήθηκε μεταξύ 1859 και 1885 με έξοδα της οικογένειας Σίμωνος Σίνα από την Βιέννη. 6

ΑΡΣΑΚΕΙΟ Το επιβλητικό μέγαρο του Αρσάκειου Παρθεναγωγείου ολοκληρώθηκε το 1852 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου. 7

ΚΤΙΡΙΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Για να ανεγερθεί το νέο, λιτό κτίριο της Αρχαιολογικής Εταιρείας γκρεμίστηκε το προϋπάρχον νεοκλασικό των αρχών του 20ου αιώνα αφού κρίθηκε ανεπαρκές για τις ανάγκες της. 8

ΒΙΛΑ ΚΑΖΟΥΛΗ Η Βίλα Καζούλη είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κτίρια εκτός κέντρου των Αθηνών. 9

ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Η Δημοτική Σχολή χτίστηκε το 1875-76 με κυρίαρχο σημείο αρχιτεκτονικής αναφοράς αποτελεί το δωρικού ρυθμού μνημειακό πρόπυλο με κίονες και αέτωμα. 10

ΕΘΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Το εντυπωσιακό κτίριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης είναι το ανατολικότερο από τα τρία κτίρια της «Αθηναϊκής τριλογίας». 11

ΖΑΠΠΕΙΟ Αστική μεγαλοπρέπεια μέσα σε ένα πνεύμονα πρασίνου. 12

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ Το παλαιό κτίριο του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου στη λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας οικοδομήθηκε κοντά στο 1900 με σκοπό να στεγάσει, το Μαράσλειο Χημείο. 13

ΚΤΙΡΙΟ ΚΩΣΤΗ ΠΑΛΑΜΑ Πίσω από τους τοίχους του όμορφου και υποδειγματικά ανακαινισμένου κτιρίου με το όνομα «Κτίριο Κωστή Παλαμά», κρύβεται μια μεγάλη και παλιά ιστορία. 14

ΜΑΡΑΣΛΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Στο Μαράσλειο, ο Μητσάκης συνδύασε τα λιτά κλασικά στοιχεία με τις επιταγές της μοντέρνας αρχιτεκτονικής με αποτέλεσμα να παραδώσει στον πολεοδομικό ιστό της πόλης ένα κτίριο πρωτοποριακό για την εποχή του. 15

ΜΕΓΑΡΟ ΠΑΛΛΗ Το Μέγαρο Πάλλη, στη συμβολή της Πλατείας Συντάγματος με την Καραγεώργη Σερβίας, χτίστηκε γύρω στα 1910-1911 σε σχέδια του φημισμένου αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά. 16

ΜΕΓΑΡΟ ΑΝΔΡΕΑ ΣΥΓΓΡΟΥ Το 1873, ο γνωστός μεγαλοεπιχειρηματίας Ανδρέας Συγγρός αναθέτει στον Ερνέστο Τσίλερ το σχεδιασμό ενός πολυτελούς Μεγάρου 17

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Το δεύτερο από τα εμβληματικά κτίρια της «Αθηναϊκής τριλογίας», το Πανεπιστήμιο Αθηνών, θεμελιώθηκε το 1839. 18

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΕΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο ιδρύθηκε το 1836 και είναι το αρχαιότερο τεχνολογικό εκπαιδευτικό ίδρυμα της χώρας. 19

ΒΙΛΑ ΤΗΣ ΔΟΥΚΙΣΣΑΣ ΤΗΣ ΠΛΑΚΕΝΤΙΑΣ Μια ρομαντική ματιά στη ζωή και το έργο της Δούκισσας της Πλακεντίας, γνωστής προσωπικότητας του 19ου αιώνα που έζησε για πολλά χρόνια στην Αθήνα. 20

ΣΑΡΟΓΛΕΙΟ Η ιστορία του είναι πολύ ενδιαφέρουσα και αποδεικνύει τα περίεργα παιχνίδια της τύχης. 21

22

Η Αθήνα επεκτάθηκε και απλώθηκε ταχύτατα προς κάθε κατεύθυνση ενσωματώνοντας πολλές πρώην εξοχές... Έτσι σήμερα, εντός της με έναν ιδιαίτερο τρόπο συνυπάρχουν γειτονιές αρχαίες, γειτονιές μεταγενέστερες, νεοκλασικές, σύγχρονες, μοντέρνες, αστικές, λαϊκές, πλούσιες ή φτωχές, με τη δική τους ομορφιά και ύφος. Η σημερινή ζωντανή και σύγχρονη μεγαλούπολη διαθέτει πλέον τα πάντα. Είναι ένας προορισμός που «ανακαινίσθηκε» και εκσυγχρονίσθηκε σημαντικά σε υποδομές με αφορμή την επιστροφή και την λαμπερή διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004. 23

Το νέο αεροδρόμιο, το μετρό, το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, είναι μερικά μόνο απ όσα καινούργια θεμελιώθηκαν, στην προσπάθεια της πόλης, να προσαρμοστεί στις νέες ανάγκες και να συνδυάσει το παλαιό με το σύγχρονο. Η Αττική Οδός, οι μεγάλες λεωφόροι, ο προαστιακός σιδηρόδρομος, διευκόλυναν τη ζωή των Αθηναίων και την ταχύτερη σύνδεση του κέντρου με πολλούς δήμους και προάστια. Επίσης πολλά από τα κτίρια της (και όλα τα ξενοδοχεία της) ανακαινίσθηκαν, ενώ τα μεγάλα εμπορικά κι αθλητικά κέντρα εμπλούτισαν την προσφορά και τις επιλογές. Το δε λιμάνι του Πειραιά, έχει κι αυτό οργανωθεί κι αξιοποιηθεί καλύτερα, διευκολύνοντας πορθμεία, κρουαζιερόπλοια και επιβάτες, ενώ δυναμικά εξελίσσονται και τα λιμάνια της Ραφήνας και του Λαυρίου. Παράλληλα, πολλοί χώροι - πυρήνες Γραμμάτων και Τεχνών, είτε με ιστορία και παράδοση, είτε απολύτως καινούργιοι, εργάζονται με σεμνότητα, υπηρετώντας την ποιότητα στην κουλτούρα, προστατεύοντας την παλαιά κληρονομιά και αναδεικνύοντας τις σημαντικές προσπάθειες των ανθρώπων του πνεύματος, των επιστημόνων και των καλλιτεχνών. 24

Οι ίδιοι οι Αθηναίοι και ανάμεσά τους οι επισκέπτες της πόλης, μπορούν εύκολα να ζήσουν ξεχωριστές στιγμές, είτε απλά «ανεβαίνοντας» σε σημεία με εκπληκτική θέα, είτε παρατηρώντας από κοντά τα αθάνατα μνημεία ή τις νεοκλασικές γειτονιές! Άλλοτε περιδιαβαίνοντας στους αρχαιολογικούς χώρους και στα παλιά γραφικά στενά δρομάκια δίπλα σε αυτούς, άλλοτε «ψάχνοντας» στις βιβλιοθήκες, στα πολλά μουσεία και αίθουσες τέχνης, άλλοτε παρακολουθώντας ιδιαίτερες θεατρικές και μουσικές παραστάσεις στους εκπληκτικούς αρχαίους ή νεότερης αισθητικής χώρους Άλλοτε πάλι, γευματίζοντας σ ένα γραφικό ταβερνάκι, ή σε ένα εστιατόριο με σύγχρονο «στυλ και άποψη», ή ακολουθώντας τις προτάσεις των νέων της πόλης για «clabbing», ή για «μπουζούκια», μέχρι πρωίας! Η ιστορία της Αθήνας 25

Η Αθήνα είναι η πρωτεύουσα πόλη και έδρα της Περιφέρειας Αττικής, εκτεινόμενη στον Κεντρικό τομέα του Αθηναϊκού πεδίου. Αποτελεί εύρωστο οικονομικό, πολιτιστικό και διοικητικό κέντρο της χώρας. Η πόλη αναπτύσσεται γύρω από την έδρα της, το Δήμο Αθηναίων. Η Αθήνα σήμερα είναι μία σύγχρονη πόλη αλλά και διάσημη, καθώς στην αρχαιότητα ήταν πανίσχυρη πόλη-κράτος η οποία αποτελούσε σημαντικό κέντρο πολιτισμού και θεωρείται η ιστορικότερη πόλη της Ευρώπης μαζί με τη Ρώμη. Είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για τα ιστορικά της μνημεία που διασώθηκαν, έστω και μερικώς, στο πέρασμα των αιώνων. Επίνειο της ιστορικής πόλης είναι το λιμάνι του Πειραιά. Πολιούχος της Πόλης των Αθηνών είναι ο Άγιος Διονύσιος ο Αρεοπαγίτης. Στη δεκαετία του 1970 με την εγκατάλειψη της καθαρεύουσας το όνομα «Αθήνα» καθιερώθηκε ως το επίσημο όνομα της πόλης. Εντούτοις, συχνή παραμένει η χρήση της γενικής πληθυντικού «Αθηνών», ιδίως στον γραπτό ή επίσημο λόγο. Σε καμία άλλη πόλη της αρχαίας Ελλάδας δεν αναπτύχθηκαν τόσο πολύ οι τέχνες και τα γράμματα όσο στην αρχαία Αθήνα καθώς εκεί αναπτύχθηκαν οι κατάλληλες συνθήκες για να υπάρξει αυτό το αξιοθαύμαστο πολιτιστικό δημιούργημα. Οι λόγοι που αυτό συνέβη ιδιαίτερα στην Αθήνα ήταν η ύπαρξη δημοκρατικού πολιτεύματος, η μεγάλη εισροή πλούτου στην πόλη, αλλά και η έντονη συναναστροφή και ανταλλαγή ιδεών με ξένους λαούς και πολιτισμούς μέσω του ιδιαίτερα ανεπτυγμένου Αθηναϊκού εμπορίου. Το μεγαλύτερο μέρος του πολιτιστικού δημιουργήματος της αρχαίας Ελλάδας οφείλεται στην Αθήνα. Εκεί δημιουργήθηκε το πρώτο θέατρο, πρωτοεφαρμόστηκε το δημοκρατικό πολίτευμα, αναπτύχθηκε η φιλοσοφία, η ιστοριογραφία, η ρητορική, η γλυπτική, η αρχιτεκτονική, τα μαθηματικά, η ιατρική κ.α. 26

Από την Αθήνα ήταν μερικές από τις μεγαλύτερες προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών της αρχαιότητας, όπως οι Δραματικοί ποιητές Αισχύλος, Σοφοκλής, Ευριπίδης και Αριστοφάνης, οι φιλόσοφοι Σωκράτης και Πλάτωνας, οι ιστορικοί Θουκυδίδης και Ξενοφώντας, οι ρήτορες Λυσίας, Ισοκράτης και Δημοσθένης ο γλύπτης Φειδίας κ.α. Επίσης οι φιλόσοφοι Αριστοτέλης, Αναξαγόρας, Επίκουρος και Ζήνων έζησαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους στην Αθήνα. Στην Αθήνα λειτούργησαν και οι μεγάλες φιλοσοφικές σχολές της αρχαιότητας, όπως η Ακαδημία Πλάτωνος και το Λύκειο του Αριστοτέλη και αργότερα η σχολή των Επικούρειων φιλοσόφων και των Στωικών. Επισκέψιμοι χώροι και κέντρα ενδιαφέροντος Μουσεία και δημόσια κτήρια όπως: 27

Η Ακρόπολη Ο Παρθενώνας Το Μουσείο της Ακρόπολης Το Αρχαιολογικό Μουσείο Κεραμεικού Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Bασιλίσσης Σοφίας 22 Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Τοσίτσα 1 Το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Σταδίου 13 και Κολοκοτρώνη Το Επιγραφικό Μουσείο Τοσίτσα 1 Το Θεατρικό μουσείο Ακαδημίας 50 Το Μουσείο Αρχαίας Αγοράς Το Μουσείο Ελευθερίου Βενιζέλου Πάρκο Ελευθερίας Το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης Κυδαθηναίων 17 Το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης Κόδρου 9 Το Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων Διογένους 1-3 Το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης Ασωμάτων 22 & Διπύλου Το Μουσείο Ιστορίας Πανεπιστημίου Αθηνών Θόλου 5 Το Μουσείο Κανελλοπούλου Θεωρίας 12 και Πανός Το Μουσείο Κοσμήματος Ηλία Λαλαούνη Καλλισπέρη & Καρυατίδων4Α Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Νεοφύτου Δούκα 4 Το Μουσείο Μπενάκη Κουμπάρη 1 και Πειραιώς138 Το Μουσείο Πόλεως Αθηνών Παπαρρηγοπούλου 7 Το Μουσείο Φρυσίρα Μονής Αστερίου 3 και 7 Το Νέο Μουσείο Ακρόπολης Μακρυγιάννη 2-4 28

Το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών Πανεπιστημίου 12 Το Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14 Το Πολεμικό μουσείο Ριζάρη 2 Το Σιδηροδρομικό Μουσείο Σιώκου 4 Το Ταχυδρομικό Μουσείο Το Πλατεία Παναθηναϊκού Σταδίου 5 Το Πλατείες και ελεύθεροι χώροι - Η Αθήνα διαθέτει πολλές πλατείες. Απ' αυτές η κεντρικότερη είναι η πλατεία Συντάγματος, που πήρε το όνομά της από τη εξέγερση του στρατού και του λαού και τη συγκέντρωση που έγινε σ αυτήν το 1843. - Η πλατεία Ομόνοιας, η κεντρικότερη πλατεία της πόλης απ' την οποία διέρχονται το Μετρό και ο Ηλεκτρικός. ~ Άλλες πλατείες είναι: Η πλατεία Κλαυθμώνος, η πλατεία Κοτζιά με το Δημαρχείο, το Μέγαρο Μελά και το κτίριο της Εθνικής Τράπεζας, η πλατεία Μοναστηρακίου με μια παλιά εκκλησία της Θεοτόκου(που κτίστηκε τον 11ο αιώνα και ένα οθωμανικό τέμενος που έχει μετατραπεί σε μουσείο), η πλατεία Πλαστήρα στο Παγκράτι, η Πλατεία Κυψέλης, η 29

Ρηγίλλης στη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, η Ελευθερίας ή Κουμουνδούρου, η Αγίου Γεωργίου Καρύτση, η Αγίου Κωνσταντίνου, η Αμερικής ή Αγάμων, η Ανεξαρτησίας, η Βικτώριας ή Κυριακού, η Κάνιγγος, απ' όπου ξεκινούν πολλά λεωφορεία, η πλατεία Φιλικής Εταιρείας ή Κολωνακίου, η πλατεία Εξαρχείων κ.α. Παρά την έντονη ανοικοδόμηση της Αθήνας από τα χρόνια του Μεσοπολέμου έως και τις δεκαετίες 1980-1990 κάποιες περιοχές της Αθήνας διατήρησαν τον αναλλοίωτο χαρακτήρα τους στο πέρασμα των χρόνων και ακόμα και σήμερα αποτελούν πόλο έλξης για τους Αθηναίους ως μια όαση ψυχαγωγίας και ηρεμίας. Η περιοχή της Πλάκας είναι η πιο ιστορική συνοικία της Αθήνας που διασώζεται μέχρι σήμερα και μια από τις πιο ελκυστικές περιοχές της. Χτισμένη κάτω από τις πλαγιές της Ακρόπολης, εξού και ο χαρακτηρισμός της ως η γειτονιά των Θεών, η Πλάκα προσελκύει Έλληνες και ξένους. 30

Αξίζει λοιπόν να σταθούμε λίγο σε αυτό το κομμάτι της πόλης από τα ομορφότερα ίσως Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ Η Πλάκα είναι μια συνοικία στο κέντρο της Αθήνας, κάτω από την Ακρόπολη. Συνορεύει νότια με την συνοικία Μακρυγιάννη, ανατολικά με την περιοχή των Στύλων του Ολυμπίου Διός και του Ζαππείου, βόρεια με το εμπορικό κέντρο της Αθήνας και δυτικά με το Μοναστηράκι. 31

Μεταπολεμικά, τα κτίσματα της Πλάκας κρίθηκαν διατηρητέα στο σύνολό τους, λόγω της ωραίας αρχιτεκτονικής τους με τα κομψά περίτεχνα σιδερένια κάγκελα στα μπαλκόνια τους, τα μοναδικά τελειώματα στις στέγες τους, με αποτέλεσμα η Πλάκα να αποτελεί τη μοναδική συνοικία της Αθήνας που σε τέτοια έκταση μπορεί κάποιος να δει την πόλη όπως ήταν πριν 100 χρόνια. Στην περιοχή λειτουργούν μουσεία, ταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες και καταστήματα με τουριστικά είδη, ενώ σώζονται κτίρια διάσημων πολιτών της παλιάς Αθήνας. Στο τμήμα της Πλάκας προς την Ακρόπολη υπάρχουν τα Αναφιώτικα. Πρόκειται για μια συνοικία σε κυκλαδίτικο ρυθμό, που κατασκευάστηκε από Αναφιώτες οικοδόμους, οι οποίοι, στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, αναζητούσαν μια συνοικία να κτίσουν τα σπίτια τους, αφού στην υπόλοιπη Αθήνα το κόστος ενοικίασης ή αγοράς της γης ήταν ακριβό για αυτούς. Παρόμοιες περιοχές, στις οποίες οι εσωτερικοί μετανάστες μετέφεραν την αρχιτεκτονική του τόπου καταγωγής τους, υπήρξαν και αλλού στην Αθήνα, αλλά δεν κατάφεραν να επιβιώσουν από την οικοδομική αναμόρφωση στο πέρασμα των χρόνων. Στην Πλάκα ζούσε και εργαζόταν ο καλλιτέχνης Γιώργος Σαββάκης, ο οποίος ήταν λαϊκός ζωγράφος. Άλλες σπουδαίες προσωπικότητες που κατοικούσαν στην Πλάκα είναι ο πασίγνωστος ποιητής Κωστής Παλαμάς. 32

Κοντά στην Πλάκα βρίσκονται οι σταθμοί του μετρό Ακρόπολη, το Σύνταγμα και το Μοναστηράκι καθώς και οι στάσεις του τραμ στο Σύνταγμα και στο Ζάππειο, ενώ πλήθος γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ που περνούν από το κέντρο της Αθήνας και εξυπηρετούν τις συγκοινωνιακές ανάγκες της περιοχής. 33

Η Πλάκα είναι η παλαιότερη συνοικία της Αθήνας. Δικαίως συγκεντρώνει την μεγαλύτερη τουριστική κίνηση της πρωτεύουσας. Χαρακτηριστικό της είναι τα στενά πλακόστρωτα ως επί το πλείστον σοκάκια της, που σε πολλά σημεία τους είναι ένας πραγματικός λαβύρινθος. Είναι κτισμένη στους πρόποδες του λόφου της Ακρόπολης και συγκεκριμένα εκτείνεται στους βορειοανατολικούς πρόποδες του Ιερού Βράχου. Η περιοχή της Πλάκας εκτός από εμπορική κίνηση και τουριστικό ενδιαφέρον λόγο της γραφικότητάς της, έχει να επιδείξει και σπουδαίους αρχαιολογικούς χώρους. 34

Περπατώντας στη μακροβιότερη συνοικία της Αθήνας. Η πιο παλιά συνοικία της Αθήνας, η Πλάκα, χαρακτηρίζεται από μνημεία όλων των εποχών που δείχνουν ότι εδώ χτυπάει η καρδιά της πόλης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Πολλές μικρές εκκλησίες, αλλά και ένα τζαμί, ένα χαμάμ και το πρώτο πανεπιστήμιο της Ελλάδας, χωρίς να λείπει και η ρωμαϊκή αγορά, συνθέτουν το πολιτιστικό μωσαϊκό της πόλης. Και μετά την περιήγηση στα στενά της, ένα ποτήρι κρασί σε κάποιο από τα πολλά ταβερνάκια κάτω από την Ακρόπολη! Αυτή η γειτονιά της πόλης μας λοιπόν, τυχαίνει να είναι και η αρχαιότερη συνοικία, όχι μόνο της Αθήνας, αλλά και της Ευρώπης. Παλιά είχαμε «της Πλάκας τις ανηφοριές» και τους βασιλικούς στα παράθυρα, έναν σημαντικό πληθυσμό που αντιπροσώπευε όλες τις κοινωνικές τάξεις, τα ταβερνάκια με τις κιθάρες και την αίσθηση ότι η Αθήνα έχει πραγματικά συνεχή ιστορία. Κάποτε στην περιοχή αυτή υπήρχαν γειτονιές. Για να μπορέσει να αποκαλυφθεί η ξεχασμένη αρχαιότητα, πρέπει να «γκρεμιστεί» η μετέπειτα ιστορία. 35

ΑΝΑΦΙΩΤΙΚΑ «Μικρες αυλες...σπιτια μικρα δρομοι στενοι σαν μονοπατια. Γαντζωθηκαν απελπιδα στου Βραχου την σκια και του κλεψαν απροσμενα μικρο λευκο κομματι δοξα.» Περιοχή: οδός Στράτωνος-ΒΑ πρόποδες Ακροπόλεως Έτος: 1847-1863 36

Μια από τις ωραιότερες γειτονιές της Πλάκας είναι τα Αναφιώτικα. Αποτελούν μια μικρογραφία κυκλαδίτικου οικισμού και βρίσκονται κάτω ακριβώς από τον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Δημιουργήθηκαν στα μέσα του 19 ου αιώνα, όταν εγκαταστάθηκαν εργάτες από την Ανάφη. Κατάλευκα σπίτια με μπλε παράθυρα και πόρτες, πλακόστρωτα σοκάκια, μικρές αυλές με μοσχομυρωδάτα λουλούδια που γεμίζουν την ατμόσφαιρα με Αιγαιοπελαγίτικο μυστήριο. Σήμερα τα Αναφιώτικα αποτελούν μια δημοφιλή γειτονία της Πλάκας. Οι διαβάτες γοητεύονται από την παραμυθένια ομορφιά και οι καταστηματάρχες της περιοχής συχνά, ευγνωμονούν τους δημιουργούς της. 37

Περιγραφή: Η ανέγερση της «αυθαίρετης» συνοικίας των Αναφιώτικων στη βόρεια πλαγιά του βράχου της Ακρόπολης, ξεκίνησε περί τα μέσα του 19ου αιώνα, κυρίως από Αναφιώτες, αλλά και από άλλους Κυκλαδίτες μάστορες (μαρμαράδες, λιθοξόους, ξυλουργούς, κτίστες κ.τ.λ.), οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στην Αθήνα και εργάζονταν στην ανοικοδόμηση της πρωτεύουσας. Ως πρώτοι οικιστές αναφέρονται ένας ξυλουργός (Γ. Δαμίγος) και ένας κτίστης (Μ. Σιγάλας) από την Ανάφη, ενώ το παράδειγμά τους ακολούθησαν αργότερα κι άλλοι συμπατριώτες τους, οικοδομώντας με τη σειρά τους τα σπίτια τους εκεί, λαθραία μεν αλλά με την ανοχή προφανώς των αρχών, κυρίως κατά την περίοδο της έξωσης του Όθωνα και της μεσοβασιλείας. ΑΡΧΕΙΟ ΝΕΟΤΕΡΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ 38

Η ΝΥΧΤΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ 39

Η Πλάκα μια από τις γραφικότερες και παλιές συνοικίες της Αθήνας για την οποία εύλογα θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πως συγκεντρώνει την μεγαλύτερη τουριστική κίνηση της πρωτεύουσας. Η περιοχή γνώρισε μεγάλες δόξες τον 19 ο αιώνα. Είναι κτισμένη στην ρίζα του λόφου της Ακρόπολης και ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της αποτελούν τα πλακόστρωτα ως επί των πλείστον στενά-σοκάκια. Οι ιστορικές αυτές γειτονιές είναι ό,τι πιο αυθεντικό έχει να επιδείξει η Αθήνα από τον τρόπο ζωής των Αθηναίων του περασμένου αιώνα. Στην αναβάθμιση της Πλάκας συνέβαλαν και τα πολυάριθμα και μεγαλοπρεπή νεοκλασικά αρχοντικά από τα οποία δημιουργήθηκαν κατά κύριο λόγο από εύπορες αθηναικές οικογένειες. Μεγάλος αριθμός από αυτά τα αρχοντικά σώζονται εώς και σήμερα και διακοσμούν αρχιτεκτονικά ολόκληρη την πρωτεύουσα. Επιπλέον όποιος έχει διαβεί τα σοκάκια της πολυφωτισμένης Πλάκας και έχει χαθεί στα λαβυρινθώδη καλντερίμια της θα έχει αντιληφθεί σίγουρα την περίλαμπρη ομορφιά της. Πιο συγκεκριμένα η περιοχή της Πλάκας αποτελείται κυρίως από παραδοσιακά διώροφα που η είδοδος τους διακοσμείται με γλάστρες από διάφορα εμπορικά καταστήματα στα οποία κυρίως οι τουρίστες καταφεύγουν προκειμένου να αγοράσουν είδη λαϊκής τέχνης, αντίγραφα αρχαιότητας και σουβενίρ που αναπαριστούν χαρακτηριστικές εικόνες παραδοσιακής ζωής. 40

Ωστόσο, στόχος μας είναι να παρουσιάσουμε και να διευκρινίσουμε παλιότερα διασκέδαζαν οι άνθρωποι στην περιοχή της Πλάκας σε αντίθεση με το σήμερα. Ο τρόπος ζωής των αρχαίων σχετιζόταν με εορταστικές εκδηλώσεις, συμπόσια και άλλου τύπου μαζώξεις όπου ο λαός διασκέδαζε πίνοντας οίνο και το γνωστό σε όλους μας νέκταρ, τρώγοντας τα παραδοσιακά και ντόπια τρόφιμα και χορεύοντας παραδοσιακούς χορούς. Αντιθέτως στην σήμερον εποχή είναι γνωστό σε όλους μας πως ο τρόπος διασκέδασης των ανθρώπων έχει αλλάξει εκ των προτέρον. Η περιοχή της Πλάκας πλέον αποτελείται από πολυάριθμα εστιατόρια, καφετέριες και club. Το γεγονός αυτό εκμεταλλεύεται ο δήμος της Πλάκας που οργανώνει διάφορες εκδηλώσεις με ξεχωριστό περιεχόμενο η κάθε μία. Ιδιαίτερα το καλοκαίρι όπου ο καιρός ευνοεί, δίνεται μία μοναδική ευκαιρία στον ιδιοκτήτη κάθε μαγαζιού να προσελκύσει τον πληθυσμό της Αθήνας. Κατά αυτό το τρόπο οργανώνονται συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις κλπ. Ιδιαίτερα θαυμασμό προκαλούν οι βραδιές ξαστεριάς 41

όπου οι γειτονιές της Πλάκας ξεχειλίζουν από πλήθος κόσμου που επιθυμεί να θαυμάζει το εκπληκτικό θέαμα και να έρθει σε επαφή με τον νυχτερινό πληθυσμό της Πλάκας. Ίσως να υπάρχει μία αντίθεση μεταξύ των τρόπων διασκέδασης στο πέρασμα των χρόνων, η Πλάκα όμως πάντα θα αποτελεί στυλοβάτη της νυχτερινής διασκέδασης στην Αθήνα. 42

ΤΑ ΚΤΙΡΙΑ ΤΗΣ ΠΛΑΚΑΣ: Η Πλάκα διακρίνεται για τα νεοκλασικά της κτίρια που την περιβάλλουν. Τα κτίρια της Πλάκας κηρύχθηκαν διατηρητέα μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και έτσι μια περιοχή της Αθήνας κράτησε την ιστορική της φυσιογνωμία. Ελάχιστα κτίσματα έχουν σωθεί και έτσι η περιοχή στο σύνολό της, καθώς ανοικοδομήθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα, παρουσιάζει σήμερα μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ενότητα μορφολογικού χαρακτήρα. Όχι όμως και στην πολεοδομική της συγκρότηση, που αντίθετα, βασίζεται στην παλαιότερη ρυμοτομία και πολεοδομική γενικότερα οργάνωση των χρόνων της Τουρκοκρατίας. Στη σημερινή εποχή μπορούμε να διακρίνουμε στην περιοχή αυτή τέσσερις τυπολογίες αρχιτεκτονικής, ανάλογα με τη χρονική περίοδο κατασκευής των κτιρίων: τα σπίτια της περιόδου της τουρκοκρατίας, τα λαϊκά σπίτια, τα νεοκλασικά και τα εκλεκτικιστικά. 43

Τα σπίτια της περιόδου της τουρκοκρατίας. Διαθέτουν αυλή με ψηλό μαντρότοιχο όπου ήταν οργανωμένη η οικιακή οικονομία. Χαρακτηριστικό της συγκεκριμένης τυπολογίας αποτελεί το χαγιάτι, ένας τύπος σημερινού ημιυπαίθριου χώρου, απομονωμένου από το δρόμο, το οποίο επικοινωνούσε εσωτερικά με τα υπνοδωμάτια και τον οντά. Τα λαϊκά σπίτια της Πλάκας. Μεταφέρουν μέχρι τις μέρες μας τον τύπο της αρχαίας ελληνικής κατοικίας που χαρακτηρίζεται από μια κεντρικά τοποθετημένη αυλή. Το αίθριο με τους κεντρικούς και βοηθητικούς χώρους είναι διατεταγμένα γύρω από αυτήν. Έχουν ανοιχτές στοές στο ισόγειο και υαλόφρακτα χαγιάτια στον όροφο. Η αυλή παίζει κυρίαρχο ρόλο στην όλη αρχιτεκτονική σύνθεση και τη ζωή της οικογένειας. Η μορφή τους εξωτερικά είναι απλή. Λιθόκτιστα, με στέγη από κεραμίδια, σχετικά μικρά ανοίγματα και κομμένες καμιά φορά γωνίες. 44

Τα νεοκλασικά κτίρια, ως αρχιτεκτονικό ρυθμό, υπηρετούν το Ρομαντικό Κλασικισμό της Ευρώπης ή Νεοκλασικισμό, ένα ρυθμό που εμπνέεται και παίρνει στοιχεία από την κλασική αρχιτεκτονική, μεταφέροντάς τα μέσα στο χρόνο. Έχουν τριμερή κάτοψη με κεντρικό προθάλαμο στον οποίο βρίσκεται μνημειακό κλιμακοστάσιο και παράταξη χώρων εκατέρωθεν. Τριμερής είναι και η οργάνωση της όψης σε αντιστοιχία με την κάτοψη και το κεντρικό μέρος με ελαφρά προεξοχή. 45

Τα εκλεκτικιστικά κτίρια εμφανίζονται στην Πλάκα κατά την τελευταία φάση του Νεοκλασικισμού και τυπικά θα σταματήσουν γύρω στο 1920, με την είσοδο του οπλισμένου σκυροδέματος ως υλικό δόμησης. Ο εκλεκτικισμός χαρακτηρίζεται από συνύπαρξη, στις όψεις κυρίως του κτιρίου, πληθώρας μορφολογικών στοιχείων άλλων ρυθμών. 46

Τα μουσεία και τα ιστορικά μνημεία της Πλάκας Πολλοί τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο την Πλάκα, με σκοπό να θαυμάσουν και να εξερευνήσουν τον μεγαλειώδη πολιτισμό της. Η εξερεύνηση μπορεί να ξεκινήσει με την επίσκεψη στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης αλλά και στην ίδια την Ακρόπολη. Το Mουσείο ένα αρχαιολογικό μουσείο που είναι επικεντρωμένο στα ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης των Αθηνών. Το μουσείο κτίσθηκε για να στεγάσει κάθε αντικείμενο που έχει βρεθεί πάνω στον ιερό βράχο της Ακρόπολης και στους πρόποδές του καλύπτοντας μία ευρεία χρονική περίοδο από την Μυκηναϊκή περίοδο έως την Ρωμαϊκή και Παλαιοχριστιανική Αθήνα. Εκτίθενται περίπου 4.000 αντικείμενα σε ένα χώρο 14.000 τετραγωνικών μέτρων. Πρόκειται για ελεύθερα αναθηματικά γλυπτά, καθώς και σύνολα αρχιτεκτονικών γλυπτών που κοσμούσαν τα οικοδομήματα που ανεγέρθηκαν σε διάφορες ιστορικές περιόδους στην Ακρόπολη. Mουσείο Eλληνικής Λαϊκής Tέχνης: Ιδρύθηκε το 1918 ως «Μουσείο Ελλ. Χειροτεχνημάτων» και το 1959 πήρε τη σημερινή του ονομασία. Έως το 1973 στεγαζόταν στο τζαμί της πλατείας Μοναστηρακίου και το έτος αυτό μεταφέρθηκε στο σημερινό του κτίριο. Mουσείο Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων: Ιδρύθηκε το 1991 και στεγάζεται σε ένα παλιό αρχοντικό κτισμένο το 1842. Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών: Ιδρύθηκε το 1987 και στεγάζεται σε ένα από τα ιστορικά κτίρια (γνωστό και ως οικία Κλεάνθη) της Αθήνας. Κέντρο Λαϊκής Τέχνης και Παράδοσης: Ιδρύθηκε το 1980 από τον Δήμο Αθηναίων και στεγάζεται στο σπίτι της μεγάλης λαογράφου Αγγελλικής Χατζημιχάλη, μνημείο της νεώτερης ελληνικής αρχιτεκτονικής και έργο του αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου. Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης: Ιδρύθηκε το 1994 με κύριο μέλημα την ευαισθητοποίηση, την αισθητική καλλιέργεια και την συναισθηματική εκτόνωση των παιδιών. Όλα τα παραπάνω μουσεία αποτελούν τη λίστα, την οποία είναι απαραίτητο να επισκεφτεί ο κάθε τουρίστας, είτε είναι Έλληνας είτε ξένος. Η Πλάκα χαρακτηρίζεται επίσης από πολλά ιστορικά μνημεία: Ένα ακόμα μνημείο που συναντάται είναι το χορηγικό μνημείο του Λυσικράτη ή Φανάρι του Διογένη. Βρίσκεται στο κάτω άκρο του ανατολικού κλίτους της Ακρόπολης, στη σημερινή πλατεία του Λυσικράτη. Το μνημείο είχε ενσωματωθεί το 47

1669 στο γειτονικό μοναστήρι των καπουτσίνων που καταστράφηκε κατά την ελληνική επανάσταση. Στο μπροστινό δε μέρος του επιστυλίου υπάρχει η επιγραφή: «Λυσικράτης Λυσιθείδου Κικυνεύς εχορήγει Ακαμαντίς παίδων ενίκα θέων ηύλει Λυσιάδας Αθηναίος εδίδασκε Ευαίνετος ήρχε» Με το όνομα Αέρηδες καθιερώθηκε να λέγεται αρχαίο μνημείο - κτίριο που βρίσκεται στους βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης Αθηνών, στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς στην Πλάκα. Είναι μια κατασκευή που έχει τριπλή λειτουργία: είναι ανεμοδείκτης, ηλιακό και υδραυλικό ρολόι. Το έργο αυτό επινόησε ο Ανδρόνικος από την Κύρρο της Συρίας, γι αυτό και λέγεται «Ρολόι του Ανδρόνικου Κυρρήστου». Το οκταγωνικό σχήμα του οικοδομήματος οφείλεται στις οκτώ βασικές κατευθύνσεις των ανέμων. Οι ανάγλυφες παραστάσεις εικονίζουν τους ανέμους με τα ονόματά τους. Είναι ο «Βορέας», ο «Σκίρων» (ΒΔ άνεμος, ο Γαρμπής), ο «Ζέφυρος» (δυτικός άνεμος, ο Πουνέντες), ο «Λιψ» (ΝΔ άνεμος, ο Λίβας), ο «Νότος», Ο «Εύρος» (ΝΑ άνεμος, ο Λεβάντες), ο «Απηλιώτης» (ανατολικός) και ο «Καικίας» (ΒΑ άνεμος, ο Γρέγος). 48