Θαλαμηγός Καλυψώ - Αγιος Νικόλαος Αναβύσσου Κείμενο: Παναγιώτης Τασιαδάμης Φωτό: Παναγιώτης Τασιαδάμης-Κώστας Λαδάς Το ξύλινο ναυάγιο της θαλαμηγούς "Καλυψώ", στον Άγιο Νικόλαο Αναβύσσου, είναι ένας πολύ όμορφος προορισμός για νέους αυτοδύτες που θέλουν να πάρουν μια πολύ μικρή γεύση από μια κατάδυση σε ένα ναυάγιο ή για κάποιους που χρειάζονται έναν κοντινό και ανέξοδο καταδυτικό προορισμό, που να μπορεί για λίγη ώρα να τους ταξιδέψει μακριά από την δυστυχώς δύσκολη καθημερινότητα. Το πολύ μικρό βάθος στο οποίο βρίσκεται, την κάνει απολύτως προσιτή ακόμα και από αυτοδύτες που μόλις ολοκλήρωσαν τα πρώτα βήματα τους στην κατάδυση. Όταν κάποιος αναζητά έναν εύκολο και κοντινό προορισμό, δεν διστάζει να αξιοποιήσει κάθε πληροφορία ιδίως όταν αυτή αφορά κάποιο ναυάγιο λίγα χιλιόμετρα μόνο από το σπίτι του. Έτσι και στην περίπτωση μας, μια Κυριακή αποφασίσαμε με τον φίλο Νίκο Γκίκα να αναζητήσουμε ένα ξύλινο σκάφος που ακούσαμε πως υπάρχει στον βυθό του Αγίου Νικολάου Αναβύσσου. Όταν πήγαμε στην τοποθεσία, προσπαθώντας να δούμε από πού θα ξεκινήσουμε την έρευνα μας, κάποιοι ψαράδες που βρίσκονταν στο σκάφος τους μας υπέδειξαν το σημείο του ναυαγίου γλιτώνοντας μας από αρκετές ώρες, ίσως και ημέρες ψαξίματος, καθώς δεν είχαμε στην διάθεση μας κανένα στοιχείο για το που βρισκόταν το ναυάγιο. Από την επιφάνεια κιόλας μπορέσαμε να το διακρίνουμε και κάθε άλλο παρά απογοητευτήκαμε. Με την πλώρη να στέκει ακόμα και το υπόλοιπο πλοίο να μην θυμίζει σε πολλά αυτό που ήταν κάποτε, αρχίσαμε να περιεργαζόμαστε ότι υπήρχε στο βυθό. Πολύ σύντομα διαπιστώσαμε πως ακόμα και τα κατεστραμμένα σημεία είχαν ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον καθώς ανάμεσα τους είχαν βρει ασφαλές καταφύγιο αρκετά ψάρια, αλλά και άλλοι πανέμορφοι οργανισμοί,με πρώτη και καλύτερη μια πανέμορφη αστακοκαραβίδα που συχνά έβγαινε από την κρυψώνα της για να μας παρατηρήσει. Η πρύμνη του πλοίου είναι το κομμάτι που έχει υποστεί την μεγαλύτερη καταστροφή. Με μια προσεκτική ματιά διακρίνουμε τη μισοβυθισμένη στην άμμο προπέλα και τον άξονα της.
Προχωρώντας προς την πλώρη, διακρίνουμε κομμάτια της υπερκατασκευής που είχε το σκάφος, τις δεξαμενές, τον μηχανολογικό εξοπλισμό του, τη γεννήτρια και τις αντλίες του αλλά και τα παγκάκια του καταστρώματος, τον εσωτερικό εξοπλισμό του, τους ηλεκτρικούς πίνακες και τα είδη υγιεινής του και φτάνοντας στην πλώρη θα δούμε και την κυρίως καμπίνα του. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφύγουμε τα μεγάλα καρφιά που εξέχουν από τα σαπισμένα ξύλα, τα οποία είναι τόσο ευαίσθητα που η παραμικρή επαφή μας μαζί τους τα καταστρέφει και μας θέτει σε κινδύνους. Η προσεκτική κίνηση ανάμεσα στα συντρίμμια και φυσικά η προσοχή στην πλευστότητα μας είναι λοιπόν μονόδρομος. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται το πλοίο δεν δικαιολογείται από τα χρόνια της παραμονής του στον βυθό, καθώς έχει καταστραφεί ολοκληρωτικά το μεγαλύτερο μέρος του. Είναι πιθανό να έγιναν εργασίες στο ναυάγιο με στόχο να μην μην αποτελεί κίνδυνο για τα διερχόμενα σκάφη, καθώς κάποια μέρη του πλοίου ήταν σε πολύ μικρή απόσταση από την επιφάνεια. Με σύμμαχο μας την σχετικά καλή ορατότητα, τραβήξαμε αμέτρητες φωτογραφίες γύρω από το σκάφος, ευχαριστηθήκαμε την κατάδυση και με το παραπάνω, ενώ βγήκαμε με υπεραρκετά αποθέματα αέρα, καθώς τα μόλις εννέα μέτρα βάθους(!) μας επέτρεπαν να λειτουργούμε με απόλυτη άνεση. Μπορεί να μην είναι το ναυάγιο που θα σε εντυπωσιάσει με το μέγεθος, την ομορφιά ή την ιστορία του αλλά είναι ένα πολύ όμορφο παράδειγμα σχετικά με το πως η φύση μπορεί να κάνει "δικό" της ένα ανθρώπινο δημιούργημα, χωρίς να την επιβαρύνει σε μεγάλο βαθμό. Σίγουρα όμως είναι ένας πολύ όμορφος προορισμός για νέους αυτοδύτες που θέλουν να πάρουν μια πολύ μικρή γεύση από μια κατάδυση σε ένα ναυάγιο, ή για κάποιους που χρειάζονται έναν κοντινό και ανέξοδο καταδυτικό προορισμό που να μπορεί για λίγη ώρα να τους ταξιδέψει μακριά από την δυστυχώς δύσκολη καθημερινότητα. Προσπαθώντας να μάθω κάποια επιπλέον πράγματα για το σκάφος αυτό και ενώ προσπαθούσα να βρω την ταυτότητα του από το ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος που είδα ανάμεσα στα συντρίμμια, έμεινα
με ανοικτό το στόμα όταν διάφορες συμπτώσεις μου αποκάλυψαν πως ήξερα πολύ καλά αυτό το σκάφος όταν ήταν στα "καλά" του. Καμιά φορά, ακόμα και ο κόσμος της απέραντης θάλασσας μπορεί να γίνεται πολύ μικρός.. Η Καλυψώ είχε κατασκευαστεί στο φημισμένο ναυπηγείο παραδοσιακών σκαφών του Μανώλη Ψαρρού στο Πέραμα και το αρχικό όνομα του ήταν "Πολυδεύκης". Κατά πως μαρτυράει και το όνομα της υπήρχε και "αδελφό" πλοίο με το όνομα "Κάστωρ". Γνωρίζοντας λοιπόν τον κατασκευαστή του σκάφους, είναι πολύ εύκολο να φανταστούμε πως ήταν ένα πραγματικά πανέμορφο σκαρί, κατασκευασμένο με τα καλύτερα υλικά και με πραγματικά σπουδαία ναυπηγική τέχνη. Στην συνέχεια αγοράστηκε από την οικογένεια φιλικού μου προσώπου και το μετονόμασαν σε "Καλυψώ" ενώ υπήρξε η σκέψη να μετατραπεί σε τουριστικό-επαγγελματικό σκάφος. Μετά από πολλά ταξίδια, (αλλά και πάρτι) η Καλυψώ, ταλαιπωρημένη λόγω της μεγάλης παραμονής της στο αγκυροβόλιο της χωρίς συντήρηση, άρχισε να βάζει νερά μέχρι που το 2006 βρέθηκε οριστικά στον βυθό της παλαιάς Φώκαιας.
Μετά την πρώτη κατάδυση στο «Καλυψώ» ακολούθησαν και άλλοι φίλοι και η διαπίστωση που έγινε ήταν πως ήταν μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κατάδυση. Αυτό ίσως να είναι και η απόδειξη πως δεν είναι απαραίτητο ένα ναυάγιο να έχει τα χαρακτηριστικά ενός «Βρετανικού» για να προκαλεί ενθουσιασμό στον αυτοδύτη που το επισκέπτεται. Επίσης, η Καλυψώ αποδεικνύει πως είναι πολύ εύκολο να δημιουργηθούν σημεία που όχι μόνο να έχουν καταδυτικό ενδιαφέρον και να προσελκύουν κόσμο σε αυτά, αλλά που μπορούν να αποτελέσουν ένα τεχνητό ύφαλο χωρίς περιβαλλοντικές επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα, ή τεράστια έξοδα για την υλοποίηση του εγχειρήματος. Είναι σίγουρα προτιμότερο, αντί να βλέπουμε τα ξύλινα σκαριά να αργοπεθαίνουν σαπίζοντας πεταμένα στην στεριά, να τους δώσουμε την ευκαιρία να «αναστηθούν» συγκεντρώνοντας ζωή πάνω τους προσφέροντας ένα καταφύγιο στους θαλάσσιους οργανισμούς αλλά και έναν όμορφο και ενδιαφέρον προορισμό για τους επισκέπτες του βυθού. Μπορείτε και εσείς να γνωρίσετε από κοντά την «Καλυψώ» και να χαρείτε μια εύκολη και χαλαρή κατάδυση, δυο βήματα από το σπίτι σας. Παραθέτουμε το αρχείο με την τοποθεσία που βρίσκεται η Καλυψώ, και μέσω του Google earth έχετε την δυνατότητα να σχεδιάσετε την διαδρομή σας. Ο χώρος γύρω από το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου προσφέρεται για να αφήσετε το αυτοκίνητο σας και θα πρέπει να μεταφέρετε τον εξοπλισμό σας μέχρι τον μικρό κόλπο που θα δείτε στον χάρτη. Σε απόσταση 50 μέτρων από τον κόλπο και σε βάθος που δεν θα ξεπεράσει τα εννέα μέτρα θα εντοπίσετε από την επιφάνεια κιόλας ότι απέμεινε από την Καλυψώ, και από εκεί και πέρα είναι θέμα της φαντασίας σας να την «ζωντανέψτε» και να «ταξιδέψετε» μαζί της.
Αρχείο σημείου Google Earth (zip) Αφού το κάνετε extract / αποσυμπίεση στον υπολογιστή σας, με δεξί κλικ επιλέξτε "άνοιγμα με" Google earth, για να δείτε την τοποθεσία.