9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΥΔΡΟΓΡΑΦΙΑΣ ΤΟΥ ΙΟΝΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΔΙΑΛΥΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ TO ΜΑΡΤΙΟ 2008 Ζέρη Χ., Κοντογιάννης Χ., Τσολιάκος Δ., Κρασακοπούλου Ε., Παυλίδου Α., Κιόρογλου Σ., Σουβερμέζογλου Αικ., Γεωργόπουλος Δ. Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας, Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, chris@ath.hcmr.gr Περίληψη Το Μάρτιο 2008 στο Ιόνιο Πέλαγος πραγματοποιήθηκαν μετρήσεις θερμοκρασίας και αλατότητας στη στήλη νερού με αυτογραφικό όργανο CTD και έγινε δειγματοληψία νερού για προσδιορισμό διαλυμένου οξυγόνου (D.O.) και διαλυτού οργανικού άνθρακα (DOC) σε 5 σταθμούς και από διάφορα βάθη (52 δείγματα). Οι συγκεντρώσεις DOC κυμαίνονται από 36 έως 82 μmol C L -1. Οι μεγαλύτερες τιμές απαντώνται στα τοπικά επιφανειακά νερά του Ιονίου ή αυτά που προέρχονται από το Κρητικό Πέλαγος (ΙSW, CSW), ενώ οι μικρότερες στο Transitional Μεσογειακό νερό (TMW) και στο βαθύ Κρητικό νερό (CDW). Στα βαθύτερα στρώματα όπου εμφανίζονται νερά Αδριατικής προέλευσης (EMDW), οι συγκεντρώσεις παρουσιάζουν αύξηση. Η κλίση της σχέσης Δ(DOC)/Δ(AOU)=0.2 έδειξε ότι στα τοπικά ενδιάμεσα και επιφανειακά νερά, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που προέρχονται από τον Ατλαντικό Ωκεανό (AW), το AOU οφείλεται κατά ~30% σε οξείδωση της DOM. Ειδικότερα, αν το AW εξετασθεί χωριστά, το AOU οφείλεται κατά 45% σε οξειδώσεις DOM, ενώ το θετικό πρόσημο της κλίσης Δ(DOC)/Δ(AOU) για τα επιφανειακά νερά (ISW, CSW) δείχνει ότι εκεί το AOU οφείλεται κυρίως σε οξειδώσεις POM. Σε μεγαλύτερα βάθη όπου απαντώνται τα TMW, CDW και EMDW ο μικρός αριθμός δειγμάτων και η ασθενής στατιστικά (R<0.2) συσχέτιση DOC προς AOU δεν μας επιτρέπει να εξάγουμε ασφαλή συμπεράσματα προς το παρόν. Λέξεις κλειδιά: θαλάσσιες μάζες, κατανάλωση οξυγόνου (AOU) DISSOLVED ORGANIC CARBON DISTRIBUTION IN RELATION TO THE HYDROGRAPHY OF THE IONIAN SEA IN MARCH 2008 Zeri C., Kontoyiannis H., Krasakopoulou E., Pavlidou A., Tsoliakos D., Kioroglou S., Souvermezoglou E., Georgopoulos D. Institute of Oceanography, Hellenic Centre for Marine Research, chris@ath.hcmr.gr Abstract Temperature and salinity profiles were collected with a CTD probe along with water samples for the determination of dissolved oxygen and dissolved organic carbon (DOC) in the Ionian Sea during March 2008. A total of 52 samples were collected from 5 stations and different depths. DOC concentrations were found to range from 36 to 82 μmol C L -1. Increased concentrations were found in the surface waters of Ionian or Cretan origin (ISW, CSW), while the minimum values were found in the Transitional Mediterranean Water (TMW) and the Cretan Deep Water (CDW). In the deeper waters of Adriatic origin (EMDW), DOC concentrations showed an increase. The slope Δ(DOC)/Δ(AOU)=-0.2 showed that in the intermediate and surface local waters along with the surface waters of Atlantic origin (AW), DOM oxidation is responsible for ~30% of AOU. This percentage increases further and reaches ~45%, if AW is considered alone, whereas in ISW and CSW the positive sign of the slope Δ(DOC)/Δ(AOU) implies the importance of particulate organic matter oxidation. In the deeper layers where the TMW, CDW, and EDMW are located, the limited number of samples and the weak correlation (R<0.2) of DOC vs AOU does not allow us to draw any conclusions with confidence. Keywords: water masses, apparent oxygen utilization (AOU). 1. Εισαγωγή Οι διακυμάνσεις του DOC στη θάλασσα οφείλονται στις διεργασίες παραγωγής, κατανάλωσης και μετασχηματισμού του οι οποίες προέρχονται από τη βιολογική δραστηριότητα και τη φωτο- -365-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι χημική δράση. Εκτός όμως από αυτούς τους παράγοντες, η κατανομή του DOC, ιδιαιτέρως στα βαθύτερα νερά, επηρεάζεται από την κίνηση των θαλασσίων μαζών καθώς και από αργές χημικές οξειδώσεις. Πολλοί ερευνητές έχουν αποδώσει την αρνητική συσχέτιση του DOC με την κατανάλωση του οξυγόνου (AOU), στα βαθιά νερά των θαλασσών, στις οξειδώσεις της διαλυτής οργανικής ύλης και πιο πρόσφατα έχουν δοθεί ερμηνείες και για τις περιπτώσεις θετικής ή και καθόλου συσχέτισης. Παρόλη τη προφανή σημασία του DOC στη θαλάσσια βιογεωχημεία, οι έρευνες στην Ανατολική Μεσόγειο είναι πολύ περιορισμένες. Ειδικά για το Ιόνιο Πέλαγος υπάρχει μία μόνο σχετική δημοσίευση η οποία στηρίζεται σε δεδομένα του χειμώνα του 1999 (Seritti et al., 2003). Η παρούσα εργασία στοχεύει: α) να παρουσιάσει την κατανομή των συγκεντρώσεων του DOC στο Ιόνιο Πέλαγος σε σχέση με τα φυσικά χαρακτηριστικά των θαλασσίων μαζών το Μάρτιο 2008 και β) να διερευνήσει τη σχέση του DOC με την κατανάλωση του οξυγόνου (AOU) στα ενδιάμεσα και βαθιά νερά. 2. Μεθοδολογία Κατά τη διάρκεια του ωκεανογραφικού πλόα του Μαρτίου 2008 με το Ω/Κ Αιγαίο συλλέχθηκαν ωκεανογραφικά δεδομένα θερμοκρασίας και αλατότητας στο Ιόνιο Πέλαγος με χρήση CTD (Seabird electronics), ενώ παράλληλα συλλέχθηκαν 52 δείγματα θαλασσινού νερού από 5 σταθμούς (Εικ. 1) με ωκεανογραφικές φιάλες Niskin (General Oceanics) με σκοπό τον προσδιορισμό του DOC και του διαλυμένου οξυγόνου (D.O.). Τα δείγματα για τον προσδιορισμό DOC όγκου ~ 20 ml διηθήθηκαν εν πλω με σύριγγα από φίλτρα Teflon μεγέθους οπής 0.45 μm, οξινίσθηκαν σε ph 2 και σφραγίσθηκαν σε γυάλινες αμπούλες. Ο προσδιορισμός του DOC έγινε με χρήση αναλυτή TOC Shimatzu-5000 (Cawvet, 1994). H ακρίβεια των μετρήσεων ελέγχονταν με βάση το πιστοποιημένο δείγμα αναφοράς του Παν/μίου του Μαϊάμι (DOC-CRM programme - D.A. Hansell). Μετρηθείσα τιμή: 44 ± 3 μmol C L -1 n=9 επιβεβαιωμένη τιμή: 45 ± 1 μmol C L -1 (FS-Batch 3). Το διαλυμένο οξυγόνο (D.O.) προσδιορίσθηκε εν πλω, αμέσως μετά τη δειγματοληψία (Riley, 1975), σύμφωνα με τη μέθοδο Winkler (Carpenter, 1965). Τα δείγματα για τον προσδιορισμό του διαλυμένου οξυγόνου ελήφθησαν με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αποφεύγονται ανταλλαγές με την ατμόσφαιρα. Η ακρίβεια της μεθόδου είναι 2.2 μmol O 2 /L. 3. Αποτελέσματα 3.1 ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΜΑΖΕΣ Οι κύριες μάζες νερού που συναντήσαμε στο Ιόνιο Πέλαγος το Μάρτιο 2008 παρουσιάζονται στο διάγραμμα T-S της Εικόνας 2. Το μεγάλο εύρος στις τιμές της αλατότητας των επιφανειακών νερών (σ θ <29.0) οφείλεται στη ταυτόχρονη παρουσία νερών του Ατλαντικού (AW) με μικρότερες αλατότητες και τοπικών νερών του Ιονίου (ISW) και της Ανατολικής Μεσογείου με μεγαλύτερες αλατότητες (Theocharis et al., 1993). Συγκεκριμένα, παρατηρούμε ότι στον πιο δυτικό σταθμό Ι11 και στον πιο νότιο Ι5 οι τιμές της αλατότητας είναι S 38.5, γεγονός που αποδίδεται στην έντονη συνεισφορά επιφανειακών νερών του Ατλαντικού (AW), ενώ στο σταθμό Ι8 και προς τους ανατολικούς σταθμούς Ι3, Ι1 η αλατότητα των επιφανειακών νερών αυξάνεται προοδευτικά και φτάνει σε τιμές ~38.7 στα στενά του Κρητικού Πελάγους (σταθμός Ι1) υποδηλώνοντας συνεισφορά από το Κρητικό Πέλαγος (CSW). Στα ενδιάμεσα βάθη (150-500 μέτρα) (29.0 <σ θ < 29.2) κυριαρχεί το ενδιάμεσο Λεβαντινό νερό (LIW) και το ενδιάμεσο νερό που προέρχεται από το Κρητικό Πέλαγος (CIW) τα οποία χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα ψηλές τιμές αλατότητας που φθάνουν τα 39 psu. Οι δύο αυτές μάζες είναι δύσκολο να διακριθούν μεταξύ τους λόγω των παραπλήσιων χαρακτηριστικών τους. Μεγαλύτερη -366-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι Εικ. 1: Οι σταθμοί δειγματοληψίας στο Ιόνιο Πέλαγος. D.O. (ml L -1 ) 3 4 5 6 Depth (m) 0 250 500 750 1000 1250 1500 1750 2000 2250 2500 2750 3000 3250 3500 3750 I 1 I 3 I 5 I 8 I 11 4000 Εικ. 2: Διάγραμμα T-S όπου διακρίνονται οι θαλάσσιες μάζες με βάση τα χαρακτηριστικά τους. Εικ. 3: Κατανομή με το βάθος των συγκεντρώσεων D.O. (ml L -1 ) στους 5 σταθμούς δειγματοληψίας διαφοροποίηση εμφανίζεται στους σταθμούς Ι1 και Ι5. Στο σταθμό Ι1, ο πυρήνας της ενδιάμεσης μάζας νερού έχει θερμοκρασία 14.3 ο C και αλατότητα 39 psu, χαρακτηριστικά που αποδίδονται στη μάζα CIW, ενώ στο σταθμό Ι5 η θερμοκρασία φθάνει τους 15 o C και η αλατότητα τα 39.2 psu υποδεικνύοντας μεγαλύτερη συμμετοχή του LIW. Στα βαθύτερα στρώματα (600-1000 μέτρα) εμφανίζεται ένα στρώμα νερού με κύριο χαρακτηριστικό το ελάχιστο στη συγκέντρωση του διαλυμένου οξυγόνου (Εικ. 3). Αυτό το στρώμα νερού είναι το Transitional Mediterranean Water (TMW) με ιδιότητες ανάμεσα στο ενδιάμεσο Λεβαντινό νερό και στο βαθύ νερό της Ανατολικής Μεσογείου (EMDW). Σε βάθη μεγαλύτερα των 1000 μέτρων (σ θ 29.2) υπάρχει έντονη επίδραση από το βαθύ Κρητικό νερό (CDW), ενώ προς το βάθος των 3000 4000 μέτρων (σταθμοί Ι8 και Ι11) γίνεται πιο ισχυρή η επίδραση των νέων βαθιών νερών της Ανατολικής Μεσογείου (EMDW) που προέρχονται από την Αδριατική. 3.2 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ DOC Οι συγκεντρώσεις DOC που μετρήθηκαν στο Ιόνιο Πέλαγος το Μάρτιο 2008 κυμαίνονται από 36 έως 82 μmol C L -1 και συμφωνούν με αντίστοιχες μετρήσεις που έγιναν στην περιοχή τον Ια- -367-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι νουάριο 1999 (31-73 μmol C L -1 ) από τους Seritti et al. (2003). Στον Πίνακα 1 αναφέρονται οι συγκεντρώσεις DOC στις θαλάσσιες μάζες που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Πίνακας 1: Χαρακτηριστικά των θαλασσίων μαζών και συγκεντρώσεις διαλυτού οργανικού άνθρακα στο Ιόνιο Πέλαγος. Θαλάσσιες Mάζες Βάθος (m) Θερμοκρασία ο C Αλατότητα psu Πυκνότητα σ θ ΑW/ΙSW 0-150 15.1-16.3 38.45-38.95 28.38-29.00 LIW/CIW 200-500 14.2-15.1 38.79-39.00 28.95-29.16 TMW 600-1000 13.6-13.8 38.77-38.82 29.18-29.19 CDW 1500-2500 13.5-13.6 38.76-38.77 29.20 EMDW 2500-4000 13.4-13.5 38.73-38.75 29.21-29.22 D.O. (ml L -1 ) 5.40±0.15 (4.79-5.60) 4.74±0.23 (4.36-5.14) 4.24±0.10 (4.13-4.50) 4.42±0.06 (4.34-4.52) 4.52±0.07 (4.44-4.63) DOC (μmol C L -1 ) 65±8 (52-82) 56±5 (50-65) 44±5 (39-49) 41±5 (36-45) 42±3 (39-48) Από τα δεδομένα αυτά καθίσταται σαφές ότι σε βάθη 0 150μ οι συγκεντρώσεις DOC κυμαίνονται από 63 έως 82 μmol C L -1 στους ανατολικούς σταθμούς Ι1 και Ι3, και από 52 έως 67 μmol C L -1 στους δυτικούς σταθμούς Ι5, Ι8 και Ι11 υποδεικνύοντας ότι τα επιφανειακά νερά είναι εμπλουτισμένα σε DOC λόγω της βιολογικής δραστηριότητας που λαμβάνει χώρα στην εύφωτη ζώνη. Στα ενδιάμεσα βάθη (200-500μ) παρατηρείται μείωση των συγκεντρώσεων του DOC οι οποίες κυμαίνονται από 53 έως 65 μmol C L -1 στους ανατολικούς σταθμούς και από 50 έως 61 μmol C L -1 στους δυτικούς σταθμούς. Τέλος στα βαθύτερα στρώματα και συγκεκριμένα σε βάθη από 600 έως 2500μ οι συγκεντρώσεις DOC ελαττώνονται περαιτέρω και κυμαίνονται από 44 έως 49μmol C L -1 στους σταθμούς Ι1 και Ι3, ενώ στους δυτικούς σταθμούς Ι5, Ι8 και Ι11 το εύρος των συγκεντρώσεων είναι 36-44 μmol C L -1. Σε ακόμα μεγαλύτερα βάθη (>2500μ ) οι συγκεντρώσεις DOC σταθεροποιούνται στο 42±3 μmol C L -1. Στην Εικόνα 4 συσχετίζονται οι συγκεντρώσεις DOC με τις αντίστοιχες φυσικοχημικές παραμέτρους (πυκνότητα, αλατότητα) των διαφόρων θαλασσίων μαζών. Από τα διαγράμματα DOC προς σ θ και DOC προς αλατότητα βλέπουμε ότι τα επιφανειακά νερά προς τα δυτικά της περιοχής μελέτης και με μεγαλύτερη επίδραση της μάζας AW είναι φτωχά σε DOC (<70 μmol C L -1 ), ενώ αντίθετα στα επιφανειακά νερά προς τα ανατολικά και με πιο έντονη την παρουσία των μαζών ΙSW ή CSW η πλειονότητα των τιμών DOC είναι 70 μmol C L -1. Στα ενδιάμεσα νερά όπου επικρατεί η ανάμειξη των μαζών LIW και CIW παρατηρούμε ότι η κατανομή των συγκεντρώσεων DOC επηρεάζεται σημαντικά από το βαθμό ανάμειξης, καθώς αυξανομένης της αλατότητας και της θερμοκρασίας αυξάνονται και οι συγκεντρώσεις DOC. Εδώ πρέπει να σημειώσουμε ότι, στη Δυτική Μεσόγειο, πολλοί ερευνητές (Doval et al., 1999; Dafner et al., 2001; Santinelli et al., 2002) έχουν παρατηρήσει στο ενδιάμεσο Λεβαντινό νερό ελάχιστα των συγκεντρώσεων DOC, γεγονός που συνδέουν με τη μεγάλη ηλικία που έχει αυτή η μάζα νερού όταν φθάνει στη Δυτική Μεσόγειο. Η περιοχή μελέτης μας όμως βρίσκεται πλησίον των περιοχών δημιουργίας τόσο του ενδιάμεσου Λεβαντινού όσο και το ενδιάμεσου Κρητικού νερού και δεν παρατηρείται ελάχιστο των συγκεντρώσεων DOC στην ενδιάμεση μάζα (LΙW, CIW). Από το διάγραμμα DOC προς σ θ φαίνεται επίσης ότι στα νερά με σ θ 29.2 οι συγκεντρώσεις DOC είναι <50 μmol C L -1.Ειδικότερα οι ελάχιστες συγκεντρώσεις DOC εμφανίζονται στo TMW και στη μάζα CDW (39 και 36 μmol C L -1 αντίστοιχα) των δυτικών σταθμών Ι8 και Ι11. Σε αυτές τις μάζες νερού παρατηρούνται και οι χαμηλότερες συγκεντρώσεις οξυγόνου γεγονός που υποδεικνύει το μεγάλο χρόνο παραμονής τους. Αντίστοιχα αποτελέσματα έχουν δημοσιευθεί και από τους Seritti -368-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι et al. (2003) οι οποίοι διαπίστωσαν ιδιαιτέρως χαμηλές συγκεντρώσεις DOC (31-36 μmol C L -1 ) στο TMW στο Ιόνιο πέλαγος το Φεβρουάριο 1999. Σε βάθη > 2500 μ παρατηρείται μικρή τάση αύξησης τόσο των συγκεντρώσεων του διαλυμένου οξυγόνου όσο και του DOC. Η κύρια μάζα των νερών αυτών (EMDW) δημιουργείται στην Αδριατική και έχει σχετικά πιο πρόσφατη ηλικία σε σχέση με το CDW, και είναι αναμενόμενο να αντιστοιχεί σε σχετικά πιο οξυγονωμένα νερά και εμπλουτισμένα σε οργανικό άνθρακα. 90 90 DOC (μmol C L -1 ) 80 70 60 50 40 ISW LIW/CIW TMW CDW EMDW AW DOC (μmol C L -1 ) 80 70 60 50 40 ISW LIW/CIW TMW CDW EMDW AW 30 28.0 28.5 29.0 30 38.2 38.4 38.6 38.8 39 39.2 Πυκνότητα σθ Αλατότητα (psu) Eικ. 4: Κατανομή των συγκεντρώσεων DOC (μmol C L -1 ) συναρτήσει των χαρακτηριστικών των θαλασσίων μαζών (α)σ θ ; (b) S (psu). 3.3. ΣΧΕΣΗ DOC ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΤΟΥ ΟΞΥΓΟΝΟΥ (AOU). Για να διερευνήσουμε αν οι βακτηριακές οξειδώσεις της οργανικής ύλης αντανακλώνται στην κατανομή του D.O., εξετάσθηκε η σχέση του DOC με την κατανάλωση του οξυγόνου (AOU) για κάθε θαλάσσια μάζα χωριστά. Μ αυτό το τρόπο η σχέση DOC προς AOU επηρεάζεται μόνο από βιογεωχημικούς παράγοντες και όχι από την ανάμειξη των θαλασσίων μαζών. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία η συσχέτιση αυτή είναι τις περισσότερες φορές γραμμική αρνητική (Ogura, 1970; Craig, 1971), ενώ οι τιμές που δίδονται για την κλίση της ευθείας καλύπτουν μεγάλο εύρος από -0.017 έως -1.58 (Dafner et al., 2001, και αναφορές εντός). Εδώ πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι για τη θαλάσσια οργανική ύλη η πλήρης οξείδωση της με βάση τη στοιχειομετρία του Redfield αντιστοιχεί σε C:Ο 2 = 106:138=0.77. Με βάση τα δεδομένα μας οι κλίσεις των ευθειών συσχέτισης DOC προς AOU για τις θαλάσσιες μάζες του Ιονίου πελάγους παρουσιάζονται στον Πίνακα 2. Από τον Πίνακα 2 βλέπουμε ότι η πιο ισχυρή στατιστικά συσχέτιση (R=-0.51) αντιστοιχεί στην ενδιάμεση μάζα (LIW, CIW) με κλίση Δ(DOC)/Δ(AOU) = -0.24. Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωση του οξυγόνου οφείλεται κατά 30% σε οξειδώσεις της διαλύτής οργανικής ύλης. Το ίδιο ισχύει και για τα επιφανειακά νερά (AW, ΙSW) μόνο που σε αυτή τη περίπτωση στατιστικά η συσχέτιση είναι ασθενής (R=- 0.13). Αν όμως διαχωρίσουμε τις μάζες ΑW και ΙSW, για μεν τη μάζα AW ισχύει Δ(DOC)/Δ(AOU) = -0.33 (R=-0.29, n=18), ενώ για τη μάζα ΙSW ισχύει Δ(DOC)/Δ(AOU) = +0.25 (R=0.15, n=10). Πίνακας 2: Κλίσεις της ευθείας DOC προς AOU και συντελεστές συσχέτισης για τις 5 θαλάσσιες μάζες του Ιονίου πελάγους το Μάρτιο 2008. Θαλάσσια Μάζα Δ(DOC)/ Δ(AOU) R n AW/ΙSW -0.22-0.13 28 LIW/CIW -0.24-0.51 9 TMW -0.71-0.27 4 CDW -0.06-0.06 5 EMDW +0.26 +0.28 6 Φαίνεται λοιπόν, ότι στη περιοχή όπου επικρατούν τα επιφανειακά νερά με προέλευση από τον -369-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι Ατλαντικό η οξείδωση της διαλυτής οργανικής ύλης είναι υπεύθυνη για το 45% της κατανάλωσης οξυγόνου. Αντίθετα στις περιοχές με επιφανειακά νερά τοπικής προέλευσης η κλίση Δ(DOC)/ Δ(AOU) εμφανίζεται θετική. Θετική κλίση Δ(DOC)/Δ(AOU) έχει αναφερθεί σε αρκετές περιπτώσεις στη βιβλιογραφία και συνδυάζεται με αυξημένες συγκεντρώσεις σωματιδιακής οργανικής ύλης η οποία καθώς οξειδώνεται ελευθερώνει διαλυτές μορφές (Dileep Kumar et al., 1990). Αυτά τα αποτελέσματα συμφωνούν και με τις σχετικά ψηλότερες συγκεντρώσεις DOC που παρατηρήθηκαν στο ΙSW. Περαιτέρω στο transitional Μεσογειακό νερό (ΤMW), είναι εντυπωσιακή η τιμή Δ(DOC)/Δ(AOU) = -0.71 που δείχνει ότι το ~100% του AOU οφείλεται σε οξείδωση της διαλυτής οργανικής ύλης. Τέλος, σε βάθη μεγαλύτερα των 1500μ στο βαθύ Κρητικό νερό δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του DOC και του AOU ενώ στο (EMDW η κλίση Δ(DOC)/Δ(AOU) αλλάζει πρόσημο (+0.26). Τα δεδομένα αυτά ενδεχομένως υποδεικνύουν ότι σε αυτά τα βάθη (>1500 μ) η διαλυτή οργανική ύλη είναι ουσιαστικά αδρανής και δεν επιδέχεται οξειδώσεις, ενώ η παρατηρούμενη κατανάλωση οξυγόνου οφείλεται σε άλλες διεργασίες. Αυτές οι συσχετίσεις όμως δεν παύουν να είναι στατιστικά ασθενείς και ο αριθμός των δειγμάτων μικρός με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα με σημαντική στατιστική βεβαιότητα. 4. Ευχαριστίες Η εργασία αυτή αποτελεί τμήμα μεγαλύτερης επιστημονικής έρευνας που διεξάγεται στην Αν. Μεσόγειο στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος FP6 - Sesame EC Contract No GOCE-036949. 5. Βιβλιογραφικές Αναφορές Carpenter, J.H., 1965. The Chesapeake Bay Institute technique for dissolved oxygen method. Limnol. Ocean., 10 : 141-143. Cauwet, G., 1994. HTCO method for dissolved organic carbon analysis in seawater: influence of catalyst on blank estimation. Marine Chemistry 47, 55-64. Craig, H., 1971. The deep metabolism: oxygen consumption in the abyssal ocean water. Journal of Geophysical Research, 76, 5078-5086. Dafner, E., Sempere, R., Bryden, H., 2001. Total organic carbon and budget through the Strait of Gibraltar in April 1998. Marine Chemistry, 73, 233-252. Dileep Kumar, M., Rajendran, A., Somasundar, K., Haake, B., Jenisch, A., Shuo, Z., Ittekot, V., Desai, B.N., 1990. Dynamics of dissolved organic carbon in the northwestern Indian Ocean. Marine Chemistry, 31, 299-316. Doval, M.D., Perez, F., Berdalet, E., 1999. Dissolved and particulate organic carbon and nitrogen in the Northwestern Mediterranean. Deep-Sea Research part I, 46, 511-527 Ogura, N., 1970. The relation between dissolved organic carbon and apparent oxygen utilization in the Western North Pacific. Deep-Sea Research, 17, 221-231. Riley, J.P., 1975. Determination of dissolved gases, in Riley J.P. (ed.) Chemical Oceanography, 2 d edition, 3: 253. Τheocharis, A., Georgopoulos, D, Lascaratos, A., and Nitits, K., 1993. Water masses and circulation in the Eastern Ionian, South Aegean and Northwest Levantine, 1986-87. Deep-Sea Res, Part II, 40 (6), 1121-1142 Santinelli, C., Gasparini, G.P., Nannicini L., Seritti A., 2002. Vertical distribution of dissolved organic carbon (DOC) in the Western Mediterranean Sea in relation to the hydrological characteristics. Deep- Sea Research part I, 49, 2203-2219. Seritti, A., Manca, B., Santinelli C., Murru, E., Boldrin, A., Nannicini, L., 2003. Relationships between dissolved organic carbon (DOC) and water mass structures in the Ionian Sea (winter 1999). Journal of Geophysical Research, 108 (C9), 8112. -370-