www.paces-project.eu Preparedness for Appropriate accommodation in Emergency Shelters Το έργο συγχρηματοδοτείται από τον οργανισμό Ανθρωπιστικής Βοήθειας & Πολιτικής Προστασίας της ΕΕ
Το Έργο PACES Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι οι καταστροφές έχουν την τάση να αυξάνονται τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα σε ολόκληρο τον κόσμο. Οι σεισμοί στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αποτελούν ένα σημαντικό κίνδυνο. Είναι γνωστό ότι η περιοχή αυτή χαρακτηρίζεται από μία σύνθετη ενεργό τεκτονική, με πολλές σεισμικές πηγές, και ότι πλήττεται συχνά από πολλούς και θανατηφόρους σεισμούς. Θεωρείται ως μία από τις πιο σεισμικά ενεργές περιοχές του κόσμου, και ως η περιοχή με την υψηλότερη έκλυση σεισμικής ενέργειας στην Ευρώπη. Είναι αξιοσημείωτο ότι το 2% της ετήσιας σεισμικής ενέργειας στον κόσμο, εκλείεται μόνο στην Ελλάδα. Οι σεισμοί μεγάλης έντασης μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές και εκτεταμένες ζημιές σε μέρη του αστικού ιστού, καθώς και συνοδά φαινόμενα στις πληγείσες περιοχές, απαιτώντας την οργανωμένη απομάκρυνση πληθυσμού (κατοίκων και τουριστών) που κινδυνεύουν. Η άμεση στέγαση τω ν π λ η γ έ ν ω ν σ ε κα τά λ λ η λο υ ς κα τα υ λ ι σ μ ο ύ ς π ρ ο ϋ πο θ έ τ ε ι προεπιλεγμένους χώρους και καλή προετοιμασία των διαδικασιών και των εμπλεκόμενων δομών, προσεισμικά. 1
Σημαντική πρόκληση, κατά τη διάρκεια μιας καταστροφής, αποτελεί η παροχή βοήθειας στους πληγέντες που συγκεντρώνονται με ταχέως αυξανόμενο ρυθμό σε συγκεκριμένες περιοχές, οι οποίες επίσης μπορεί να έχουν πληγεί άμεσα ή έμμεσα από το σεισμό. Η εμπειρία από προηγούμενες επιχειρήσεις οργανωμένης απομάκρυνσης πληθυσμού στην Ελλάδα και την Κύπρο έχει δείξει ότι οι διαδικασίες συγκέντρωσης και περίθαλψης των πληγέντων χρειάζονται βελτίωση. Η άρτια οργάνωση των χώρων στέγασης απαιτεί καλή συνεργασία, επικοινωνία και ιατρική περίθαλψη. Οι ανάγκες ιατρικής περίθαλψης των πληγέντων θα πρέπει να προσδιορισθούν και να παρασχεθούν με αποτελεσματικό και αποδοτικό τρόπο. Το έργο PACES είναι ένα καινοτόμο έργο που έχει ως στόχο να προωθήσει τις διαδικασίες διασυνοριακής ετοιμότητας της πολιτικής προστασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη διαχείριση επιχειρήσεων οργανωμένης απομάκρυνσης πληθυσμού και για την άμεση στέγαση των πληγέντων μετά από μαζικές καταστροφές, όπως συχνά προκαλούνται από σεισμούς. Στόχοι Αναμενόμενα Αποτελέσματα Το έργο επικεντρώνεται στην άμεση απόκριση και τη μείωση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών και στη βελτίωση του επιχειρησιακού σχεδιασμού και της ετοιμότητας για άμεση στέγαση και φροντίδα των πληγέντων. Στο έργο συνεργάζονται κυβερνητικές και μηκυβερνητικές οργανώσεις πολιτικής προστασίας και άλλων ειδικοτήτων, σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο σε Ελλάδα, Κύπρο, Μάλτα, Ιταλία 2
και Αυστρία, καθώς και ομάδες εμπειρογνωμόνων σε όλη την Ευρώπη για την κατανόηση, τον έλεγχο και τη βελτίωση των διαδικασιών της πολιτικής προστασίας. Οι στόχοι του έργου αναλύονται στις επόμενες παραγράφους. Ανάλυση Σεισμικού Κινδύνου Λεπτομερής ανάλυση του σεισμικού κινδύνου θα διεξαχθεί για συγκεκριμένες περιοχές με στόχο τη βελτίωση του επιχειρησιακού σχεδιασμού και της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση σεισμικών καταστροφών. Με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα των περιοχών αυτών και τα χαρακτηριστικά της επικινδυνότητάς τους, θα αναπτυχθούν οι χάρτες σεισμικού κινδύνου. Θα αναδειχθούν στοιχεία επικινδυνότητας και χαρακτηριστικά ευπάθειας για κάθε περιοχή και τον πληθυσμό της, καθώς και εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων μεγάλης καταστροφής. Επιχειρησιακός Σχεδιασμός και Ετοιμότητα Το έργο PACES αποσκοπεί στη βελτίωση του επιχειρησιακού σχεδιασμού και της ετοιμότητας του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας με βάση την ανάλυση του σεισμικού κινδύνου και τη μελέτη σχετικών σεισμικών σεναρίων. Το έργο θα ενισχύσει τη διασυνοριακή συνεργασία πολιτικής προστασίας με στόχο την αύξηση της αποτελεσματικότητας των επιχειρήσεων. Ομάδες διαφορετικών ειδικοτήτων θα προσδιορίσουν και θα ανταλλάξουν βέλτιστες πρακτικές ενίσχυσης των διακρατικών 3
δραστηριοτήτων και εναρμόνισης των σχεδίων αντιμετώπισης των επιπτώσεων από σεισμό. Οι δράσεις αυτές θα έχουν ως αποτέλεσμα την καλύτερη αντιμετώπιση των συνεπειών ισχυρών σεισμών. Τα αποτελέσματα του έργου στοχεύουν επίσης και στη βελτίωση της ετοιμότητας εθελοντικών οργανώσεων και εμπλεκόμενων σε θέματα πολιτικής προστασίας στα κράτη μέλη του ευρωπαϊκού μηχανισμού πολιτικής προστασίας. Σχέδια Αντιμετώπισης των Επιπτώσεων από Σεισμό Τα σενάρια αξιολόγησης του σεισμικού κινδύνου θα συμβάλλουν στην εναρμόνιση των σχεδίων πολιτικής προστασίας. Η ανάλυση του σεισμικού κινδύνου θα κοινοποιηθεί στα δίκτυα πολιτικής προστασίας, προκειμένου να βελτιώσουν τα επιχειρησιακά σχέδια ετοιμότητας σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Με βάση την ανάλυση του σεισμικού κινδύνου, θα πραγματοποιηθούν επιχειρησιακές ασκήσεις σε τρεις πιλοτικές πόλεις, μία στην Ελλάδα, μία την Κύπρο και μία την Ιταλία. Και οι τρεις πόλεις παρουσιάζουν ομοιότητες στον οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και διοικητικό τομέα και βρίσκονται σε ιδιαίτερα σεισμογενείς περιοχές. Οργάνωση Καταυλισμών Έκτακτης Ανάγκης Το έργο PACES θα επικεντρωθεί ιδιαίτερα στην οργάνωση και λειτουργία καταυλισμών άμεσης και προσωρινής στέγασης με συγκεκριμένες δράσεις συντονισμού, ιατρικής περίθαλψης και διαδικασίες επικοινωνίας, καθώς και 4
στην επιλογή των κατάλληλων περιοχών για τη δημιουργία τους. Οι καταυλισμοί θα προσφέρουν τη διαμονή που απαιτείται μετά από μαζική καταστροφή λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του πληγέντα πληθυσμού και ειδικά των ευάλωτων ομάδων όπως π.χ. άτομα τρίτης ηλικίας και άτομα με αναπηρία. Νέες Τεχνολογίες για την Οργάνωση Καταυλισμών Καινοτόμες τεχνολογίες και εργαλεία τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής θα αναπτυχθούν και θα χρησιμοποιηθούν για την διευκόλυνση των διαδικασιών στέγασης και τη βελτίωση της φροντίδας και υποστήριξης των πληγέντων. Οι τεχνολογικές λύσεις θα παρέχουν μια ολοκληρωμένη απεικόνιση του καταυλισμού και των διαδικασιών λειτουργίας του για καλύτερη διαχείριση και κατανομή ανθρώπινων και υλικών πόρων και για την άμεση υποστήριξη των αναγκών των πληγέντων. Η αποτελεσματική διαχείριση των πόρων και των υπηρεσιών περιλαμβάνουν λύσεις για την καταγραφή των πληγέντων, για την υποστήριξη της ιατρικής φροντίδας, για την παρακολούθηση των επιχειρήσεων οργανωμένης απομάκρυνσης πληθυσμού, και για την υποστήριξη των αρμόδιων υπηρεσιών με σχετικές πληροφορίες. 5
Ευαισθητοποίηση του Κοινού Το έργο PACES θα κάνει τις απαραίτητες ενέργειες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης προς όλους τους ενδιαφερόμενους και εμπλεκόμενους οργανισμούς, όπως δημόσιες αρχές, επιχειρήσεις, ΜΚΟ, και το ευρύ κοινό για το σεισμικό κίνδυνο και τα μέτρα προετοιμασίας και προστασίας. Η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τα μέτρα προετοιμασίας σε περίπτωση σεισμού είναι πολύ σημαντική για την επιτυχία των επιχειρήσεων έκτακτης ανάγκης. Συμβάλλει στη δημιουργία κοινής κατανόησης των κινδύνων και βοηθά στην προώθηση περιεκτικής συζήτησης σχετικά με την ετοιμότητα αντιμετώπισης μαζικής καταστροφής σε τοπικό επίπεδο. Προγράμματα Εκπαίδευσης Προηγμένα προγράμματα ηλεκτρονικής κατάρτισης και εκπαίδευσης για επαγγελματίες και εθελοντές θα βοηθήσουν τους εκπαιδευόμενους να βελτιώσουν τις ικανότητες απόκρισης σε μαζικές καταστροφές και τη συνεργασία των εμπλεκόμενων οργανισμών παροχής υπηρεσιών. Θα ενισχυθεί η ανταλλαγή τεχνογνωσίας μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και των αρχών πολιτικής προστασίας, καθώς θα ενθαρρυνθεί η συμμετοχή επαγγελματιών και εθελοντών σε προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Καινοτόμες πολύ-γλωσσικές πλατφόρμες ηλεκτρονικής μάθησης θα διευκολύνουν την παρουσίαση του εκπαιδευτικού υλικού σε περιβάλλοντα σύγχρονης και ασύγχρονης μάθησης. Μεθοδολογία Αξιολόγησης Η αξιολόγηση θα ακολουθήσει τις εργασίες του έργου και θα περιλαμβάνει ανοικτές συζητήσεις με τους αρμόδιους οργανισμούς κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων του έργου, έντυπα αξιολόγησης, και ανατροφοδότηση με βάση τις συστάσεις από τους τελικούς χρήστες και τους παρατηρητές. Θα πραγματοποιηθούν εργαστήρια για τη δοκιμή και την αξιολόγηση των εργαλείων του έργου και θα ληφθούν μέτρα για την υιοθέτηση και την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων από τους τελικούς χρήστες. 6
Εταίροι Η κ ο ι ν ο π ρ α ξ ί α τ ο υ έ ρ γ ο υ PA C E S α π ο τ ε λ ε ί τ α ι α π ό φ ο ρ ε ί ς εμπειρογνωμόνων, από πέντε ευρωπαϊκές χώρες, με μεγάλη εμπειρία και ενεργό συμμετοχή στην πολιτική προστασία και σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης σε όλο τον κόσμο. 7
Πολιτική Άμυνα Κύπρου (Συντονιστής) Χώρα: Κύπρος Ιστοσελίδα: http://www.moi.gov.cy/moi/cd/cd.nsf/index_en/index_en/ Η Πολιτική Άμυνα Κύπρου υπάγεται στο Υπουργείο Εσωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας και ασχολείται με την αναβάθμιση και ισχυροποίηση των μηχανισμών πολιτικής προστασίας, την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού σε θέματα πρόληψης και αντιμετώπισης συμφορών και την εμπέδωση βασικών κανόνων ασφάλεας και αυτοπροστασίας, για την αποτελεσματική μείωση των κινδύνων και των επιπτώσεών τους. Η Κυπριακή Δημοκρατία μέσω της Πολιτικής Άμυνας συμμετέχει ενεργά στο Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εναρμονίζει, όπου είναι απαραίτητο, τις εθνικές πολικές με τις κοινοτικές οδηγίες. Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης Χώρα: Ελλάδα Ιστοσελίδα: http://www.creteregion.gr/en/home/tabid/801/default.aspx Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης εφαρμόζει την κεντρική κρατική πολιτική σε περιφερειακό επίπεδο. Κύριος στόχος της Διεύθυνσης Πολιτικής Προστασίας Κρήτης είναι η προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος από φυσικές, τεχνολογικές και λοιπές καταστροφές, ο συντονισμός των εμπλεκόμενων φορέων για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων των καταστροφών, καθώς και ο σχεδιασμός για την αντιμετώπιση κάθε φυσικού κινδύνου ή κινδύνου που οφείλεται σε ανθρώπινη δραστηριότητα. 8
Τμήμα Πολιτικής Προστασίας Μάλτας Χώρα: Μάλτα Ιστοσελίδα: http://homeaffairs.gov.mt/en/mhas-departments/cpd/pages/cpdhome.aspx Το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της Μάλτας ασχολείται με την διαχείριση καταστροφών για την προστασία της ανθρώπινης ζωής, περιουσίας και περιβάλλοντος. Οι λειτουργίες του τμήματος επικεντρώνονται στον σχεδιασμό αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης, στην διατήρηση δύναμης πυρόσβεσης και διάσωσης, στην οργάνωση προγραμμάτων κατάρτισης σε θέματα πολιτικής προστασίας, την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με την πολιτική προστασία, την προετοιμασία κανονισμών ανταπόκρισης σε εθνικές επιχειρήσεις έκτακτης ανάγκης και στη συμμετοχή σε διεθνείς πρωτοβουλίες ανθρωπιστικής βοήθειας. Τμήμα Πολιτική Προστασίας Ιταλίας Χώρα: Ιταλία Ιστοσελίδα: http://www.protezionecivile.gov.it/ Το Τμήμα Πολιτικής Προστασίας της Ιταλίας διευθύνει την Εθνική Υπηρεσία Πολιτικής Προστασίας, η οποία περιλαμβάνει τοπικές αρχές, ερευνητικά ιδρύματα, ιδιωτικές εταιρείες, ενώσεις εθελοντών και όλες τις ιταλικές επιχειρησιακές δυνάμεις. Σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης, συντονίζει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, οριζόντια (Υπουργεία) και κά θ ε τα ( κ ε ν τ ρ ι κό - τοπ ι κό δ ί κ τ υ ο ). Έ χ ε ι έ ν α κα θ ο δ η γ η τ ι κό ρ όλο, σ ε σ υ ν ε ρ γ α σ ί α μ ε τ ι ς περιφερειακές και τοπικές κυβερνήσεις, για την πρόληψη των κινδύνων, την πρόβλεψη και την παρακολούθηση των δραστηριοτήτων, καθώς και για την ετοιμότητα έκτακτης ανάγκης και για τις διαδικασίες παρέμβασης στις περιπτώσεις των εν εξελίξει ή προσεχείς κρίσεις. 9
Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Χώρα: Ελλάδα Ιστοσελίδα: http://www.oasp.gr/ Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (Ο.Α.Σ.Π.) ιδρύθηκε το 1983 ως η αρμόδια κρατική αρχή για το σχεδιασμό της αντισεισμικής πολιτικής στην Ελλάδα, σε όλα τα επίπεδα, καθώς και για το συντονισμό και την παρακολούθηση της πολιτικής αυτής. Ο Ο.Α.Σ.Π. στοχεύει στην πολιτική μείωσης του σεισμικού κινδύνου στη χώρα, με την ενίσχυση της σεισμικής ικανότητας των κατασκευών, τη βελτίωση των διαδικασιών επιχειρησιακού σχεδιασμού, την ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση του πληθυσμού, την υποστήριξη της εφαρμοσμένης αντισεισμικής έρευνας και την επίτευξη συνεργασίας με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στον τομέα της διαχείρισης του σεισμικού κινδύνου. Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου Χώρα: Κύπρος Ιστοσελίδα: http://www.cut.ac.cy/ Το τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου προσφέρει προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Γεωπληροφορικής. Έχει συμμετάσχει σε διάφορα ερευνητικά έργα που χρηματοδοτούνται από πηγές, όπως: MARIE-CURIE (ITN), FP6, FP7, INTERREG, LIFE +, EUREKA, MED, Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Κύπρου και άλλα). Το Τμήμα έχει ένα πολύ αξιόπιστο επίπεδο ερευνητικής δραστηριότητας με περισσότερες από 35 ερευνητικές επιχορηγήσεις από τοπικές και ευρωπαϊκές πηγές ως συντονιστές και ως μέλος κοινοπραξίας. 10
DMAT Consulting KG Χώρα: Αυστρία Ιστοσελίδα: http://www.dmat.at/ Η DMAT Consulting KG δραστηριοποιείται στον τομέα της διαχείρισης καταστροφών και κατάρτισης σε θέματα πρόληψης και έλεγχο καταστροφών, σχεδιασμό και αξιολόγηση έκτακτης ανάγκης, συμβουλευτική βοήθεια και τεχνογνωσία σε εθνικές και διεθνείς επιχειρήσεις διαχείρισης καταστροφών, υποβολή προσφορών στον τομέα καταστροφών/ κρίσης και/ασφάλειας, ατομική εκπαίδευση και διαλέξεις για τη διαχείριση καταστροφών, έρευνα και μελέτες σχετικά με τη διαχείριση καταστροφών, η γ ε σ ί α, κο ι ν ω ν ι κο - ο ι κο ν ο μ ι κ έ ς ε π ι π τώ σ ε ι ς καταστροφών, εθνικούς και διεθνείς νόμους για την αντιμετώπιση καταστροφών, νομικά θέματα επιχειρήσεων υποστήριξης της ειρήνης και άλλα. Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας Χώρα: Ελλάδα Ιστοσελίδα: http://www.ics.forth.gr/ Το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο άρτια οργανωμένα, εξοπλισμένα και στελεχωμένα ερευνητικά κέντρα της Ε λ λά δ α ς. Ο ι ε ρ ε υ ν η τ ι κ έ ς κα ι τ ε χ ν ολο γ ι κ έ ς κατευθύνσεις του Ιδρύματος επικεντρώνονται σε τομείς μεγάλου επιστημονικού κοινωνικού και ο ι κ ο ν ο μ ι κ ο ύ ε ν δ ι α φ έ ρ ο ν το ς. Το Ι ν σ τ ι το ύ το Πληροφορικής του ΙΤΕ από την ίδρυση του το 1983, πρωταγωνιστεί στις προσπάθειες που γίνονται διεθνώς για την εφαρμογή και υιοθέτηση των Τεχνολογιών της Κοινωνίας της Πληροφορίας. Το Εργαστήριο Υπολογιστικής ΒιοΙατρικής έχει καθιερωθεί διεθνώς για την ερευνητική του αριστεία και την ανάπτυξη καινοτόμων συστημάτων και υπηρεσιών. 11
12
Φωτογραφίες Αρχείο Πολιτικής Άμυνας Κύπρου Αρχείο Πολιτικής Άμυνας Ιταλίας Αρχείο Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας Αρχείο Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης Κύπρου Ενημερωθείτε! http://www.paces-project.eu Εκπαιδευτική Πλατφόρμα http://www.paces-project.eu/edu/ Επικοινωνία contact@paces-project.eu Social Media https://www.facebook.com/pacesprojecteu https://twitter.com/pacesproject https://www.linkedin.com/groups/8484635 13
14