Εργαλεία ευνοϊκής χρηματοδότησης για την υποστήριξη των επενδύσεων στον πολιτιστικό τομέα

Transcript

1 Σύνοψη Εργαλεία ευνοϊκής χρηματοδότησης για την υποστήριξη των επενδύσεων στον πολιτιστικό τομέα Στο παρόν έγγραφο γίνονται ορισμένες υποδείξεις σχετικά με ενδεχόμενες πηγές χρηματοδότησης, δημόσιες και ιδιωτικές, οι οποίες ενδέχεται να έχουν σημασία για τη χρηματοδότηση έργων ευρύτερου πολιτιστικού χαρακτήρα. Από αυτή την άποψη, θα ήταν χρήσιμο να διατυπωθούν κάποιες πρώτες συνθετικές παρατηρήσεις για τα χαρακτηριστικά διαχείρισης και προγραμματισμού τέτοιων έργων. Η αλληλουχία των φάσεων προετοιμασίας και υλοποίησης των έργων ορίζεται ως Κύκλος έργου. Γενικά, ο Κύκλος έργου μπορεί να χωριστεί σε έξι φάσεις: τον προγραμματισμό, την αναγνώριση, τη διαμόρφωση, τη χρηματοδότηση, την υλοποίηση και την αξιολόγηση. Οι λεπτομέρειες κάθε φάσης μπορεί να ποικίλουν ανάλογα με τους εμπλεκόμενους παράγοντες, τα έργα και τις διαδικασίες που ακολουθούνται. Η διαχείριση του Κύκλου έργου χαρακτηρίζεται από ορισμένες θεμελιώδεις αρχές που αφορούν: Τη δυνατότητα λήψης συγκροτημένων αποφάσεων που βασίζονται σε ακριβείς πληροφορίες. Τη συμμετοχή όλων των φορέων στις αποφάσεις Την εξαντλητική και μεθοδική ανάλυση Την παρουσία μηχανισμών που διασφαλίζουν τη ροή των οφελών Μια κάθετη ολοκλήρωση και τυποποιημένη τεκμηρίωση Στην υποθετική περίπτωση ενός έργου που λαμβάνει συγκεκριμένη χρηματοδότηση από έναν πάροχο, είτε δημόσιο είτε ιδιωτικό, πρέπει επίσης να ληφθούν υπόψη και άλλες πτυχές του ζητήματος που αφορούν συγκεκριμένες διαδικασίες, δεσμεύσεις και χρονοδιαγράμματα.

2 Συνήθως, ζητείται από τους συμμετέχοντες (συντονιστές, εταίρους, συγχρηματοδότες) να δώσουν επαρκή δείγματα τεχνικής και οικονομικής αξιοπιστίας. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΕ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Piemonte ΕΤΠΑ Η πολιτική συνοχής για την περίοδο κινείται σε απλοποιημένο πλαίσιο που προβλέπει τρεις νέους στόχους: Σύγκλιση Περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και απασχόληση Εδαφική συνεργασία Τα ταμεία είναι τρία, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και το Ταμείο Συνοχής, και συμβάλλουν, το καθένα σύμφωνα με τις συγκεκριμένες διατάξεις που το διέπουν, στην επίτευξη των τριών στόχων. Το ΠΕΠ Piemonte-ΕΤΠΑ καταρτίστηκε σύμφωνα με τις Κοινοτικές Στρατηγικές Κατευθυντήριες Γραμμές (ΚΣΚΓ) προγραμματισμού των διαρθρωτικών ταμείων , οι οποίες προτάθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και υιοθετήθηκαν από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την απόφαση της 6ης Οκτωβρίου Το ΠΕΠ Piemonte-ΕΤΠΑ προβλέπει 3 άξονες προτεραιότητας για την παρέμβαση, στους οποίους προστίθεται ο άξονας της τεχνικής βοήθειας: 1. Καινοτομία και παραγωγική μετάβαση 2. Αειφορία και ενεργειακή επάρκεια 3. Χωρική αναβάθμιση 4. Τεχνική βοήθεια Τα κοινοτικά προγράμματα Τα κοινοτικά προγράμματα αποτελούν τα χρηματοδοτικά όργανα με τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτεί τους στόχους της με θεματικό διαχωρισμό. Με

3 τη δημοσίευση προσκλήσεων για υποβολή προτάσεων στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δίνεται το έναυσμα για την επίσημη διαδικασία που αφορά την υλοποίηση ενός προγράμματος. Το πρόγραμμα ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ( ) Στόχος του προγράμματος είναι να συμβάλλει στην αξιοποίηση ενός πολιτιστικού χώρου κοινού για όλους τους ευρωπαίους πολίτες, υποστηρίζοντας τη συνεργασία καλλιτεχνών, πολιτιστικών παραγόντων και ιδρυμάτων. Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα αποσκοπεί στο να επιτευχθούν οι εξής συγκεκριμένοι στόχοι: - Προώθηση της διακρατικής κινητικότητας των εργαζόμενων στον τομέα του πολιτισμού - Ενθάρρυνση της διακρατικής κυκλοφορίας καλλιτεχνικών και πολιτιστικών έργων και προϊόντων - Ενθάρρυνση του διαπολιτισμικού διαλόγου. econtentplus Αυτό το κοινοτικό πρόγραμμα έχει ως στόχο τη βελτίωση της πρόσβασης, της χρηστικότητας και της δυνατότητας αξιοποίησης του ψηφιακού περιεχομένου στην Ευρώπη, διευκολύνοντας τη δημιουργία και τη διάδοση πληροφοριών σε τομείς δημόσιου ενδιαφέροντος σε κοινοτικό επίπεδο. Για να επιτευχθεί ο γενικός στόχος του προγράμματος, θα ακολουθηθούν οι εξής γραμμές δράσης: α) διευκόλυνση, σε κοινοτικό επίπεδο, της πρόσβασης, της χρήσης και της αξιοποίησης του ψηφιακού περιεχομένου, β) διευκόλυνση της βελτίωσης της ποιότητας και προώθηση της βέλτιστης πρακτικής σε σχέση με το ψηφιακό περιεχόμενο, είτε μεταξύ παροχέων και χρηστών του περιεχομένου είτε σε διατομεακό επίπεδο, γ) ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των φορέων του ψηφιακού περιεχομένου, καθώς και της ευαισθητοποίησης.

4 ΟΡΓΑΝΑ ΣΕ ΕΘΝΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Industria 2015 Το Industria 2015 είναι το έγγραφο προσανατολισμού που καθιερώνει τις στρατηγικές γραμμές της Κυβέρνησης, οι οποίες αποσκοπούν στην υποστήριξη της ανάπτυξης και της ανταγωνιστικότητας του ιταλικού παραγωγικού συστήματος και βασίζονται στα εξής: - Μια έννοια της βιομηχανίας που επεκτείνεται στις νέες αλυσίδες παραγωγής, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τη μεταποίηση, τις προηγμένες υπηρεσίες και τις νέες τεχνολογίες - Μια ανάλυση των μελλοντικών οικονομικοπαραγωγικών σεναρίων που αφορούν τη χώρα με μεσοπρόθεσμη προοπτική. Σε αυτήν τη στρατηγική, τα Σχέδια Βιομηχανικής Καινοτομίας αποτελούν το κύριο εργαλείο παρέμβασης για την προώθηση της βιομηχανικής πολιτικής. Πρόκειται για σχέδια οργανικής παρέμβασης τα οποία, βάσει τεχνολογικών και παραγωγικών στόχων που ορίζονται από την κυβέρνηση, αποσκοπούν στο να ευνοηθεί η ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης τυπολογίας προϊόντων και υπηρεσιών με υψηλό βαθμό καινοτομίας, σε στρατηγικούς τομείς για την ανάπτυξη της χώρας και συγκεκριμένα στους εξής: 1 Ενεργειακή αποδοτικότητα 2 Βιώσιμη κινητικότητα 3 Νέες τεχνολογίες ζωής 4 Νέες τεχνολογίες για το Made in Italy 5 Καινοτόμες τεχνολογίες για τα πολιτιστικά προϊόντα ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Τραπεζικά ιδρύματα Τα τραπεζικά ιδρύματα παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στον τομέα της χρηματοδότησης του πολιτισμού από ιδιώτες. Στο Piemonte βρίσκονται 12 1 από τα 1Τα τραπεζικά ιδρύματα με τόπο προέλευσης το Piemonte είναι τα εξής: Compagnia di San Paolo (Εταιρεία του Σαν Πάολο) και Fondazione Cassa di Risparmio di Torino (Ταμιευτήριο του Τορίνο) στο Τορίνο, Fondazioni Cassa di Risparmio di Bra, di Cuneo, di Fossano, di Saluzzo e di Savigliano (Ταμιευτήρια της Μπρα, του Κούνεο, του Φόσανο, του Σαλούτσο και του Σαβιλιάνο) στην περιφέρεια του Κούνεο, Fondazione Cassa di Risparmio di Alessandria e di Tortona (Ταμιευτήρια

5 89 τραπεζικά ιδρύματα της Ιταλίας. Το 2001, οι παροχές για τον τομέα του πολιτισμού από τα ιδρύματα του Piemonte ανήλθαν συνολικά σε περισσότερα από 74,7 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία περίπου 64 εκατομμύρια (το 86%) συγκεντρώθηκαν στο Piemonte. Το ποσοστό των πόρων που προορίζονταν για τον τομέα του πολιτισμού επί του συνόλου των πόρων φαίνεται πως κυμάνθηκε στα ίδια επίπεδα με το ποσοστό των πόρων που δίδονται από το σύνολο των ιταλικών ιδρυμάτων (34%): πράγματι, ισούται με 33%. Ένα ίδρυμα μπορεί να παίξει πρωταρχικό ρόλο στον τομέα Τέχνη, δραστηριότητες και πολιτιστικά αγαθά, μέσω σημαντικών παρεμβάσεων στους τομείς που υποδεικνύονται παρακάτω: Ανάκτηση και ενίσχυση των τοπικών πολιτιστικών δομών Αναστύλωση και συντήρηση της καλλιτεχνικής κληρονομιάς Πολιτιστικές πρωτοβουλίες στον τομέα της μουσικής, του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τέχνης γενικότερα. Σε ένα πλαίσιο διαφορετικό από αυτό του Piemonte, μπορεί να έχει ενδιαφέρον το παράδειγμα του Ιδρύματος Pescarabruzzo, το οποίο συμμετέχει ενεργά στον καθορισμό μοντέλων πολιτιστικής προώθησης, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της τοπικής κοινωνίας, με καινοτόμες λύσεις για την ανάκτηση ή υλοποίηση δομών και τη διαφοροποίηση της προσφοράς πολιτιστικών, αρχιτεκτονικών ή μνημειακών αγαθών και καλλιτεχνικών υπηρεσιών. Για παράδειγμα, το Ίδρυμα έχει παραγγείλει στο Ίδρυμα Goodwill μια μελέτη σχετικά με το αν είναι εφικτό να δημιουργηθεί στην επαρχία της Pescara ένας τομέας πολιτισμού, σύμφωνα με ένα μοντέλο που δεν επιδιώκει την κάθετη ολοκλήρωση της αλυσίδας που χαρακτηρίζει τις μεταποιητικές περιοχές, ούτε προτείνει ένα μοντέλο οικονομίας προσόδων βασισμένης σε καλλιτεχνικά και μνημειακά προϊόντα, αλλά που αντιθέτως προωθεί μια οριζόντια ολοκλήρωση μέσω αλυσίδων στις οποίες ο πολιτισμός παίζει καθοριστικό ρόλο καταλύτη μέσω παραγωγικών διαδικασιών υψηλής, άυλης προστιθέμενης αξίας. της Αλεσάντρια και της Τορντόνα) στην περιφέρεια της Αλεσάντρια, Fondazione Cassa di Risparmio di Asti, di Biella e Vercelli (Ταμιευτήρια της Άστι, της Μπιέλα και της Βερτσέλι που βρίσκονται στις αντίστοιχες περιφέρειες).