Συνοπτικά στοιχεία για τα φαρμακεία στο Ηνωμένο Βασίλειο

ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟ Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Λονδίνο, 9 Οκτωβρίου 2012 Συνοπτικά στοιχεία για τα φαρμακεία στο Ηνωμένο Βασίλειο Στο Ηνωμένο Βασίλειο, η λιανική πώληση φαρμάκων διενεργείται από μικρά ανεξάρτητα φαρμακεία ή κοινοτικά φαρμακεία (community pharmacies), από φαρμακεία εντός πολυκαταστημάτων (supermarkets ή καταστήματα προϊόντων υγείας και ομορφιάς) καθώς και από αλυσίδες λιανικής φαρμακευτικών προϊόντων (dispensing chemists) όπως τα Boots και τα LoydsPharmacy. Σε ορισμένες περιπτώσεις, φάρμακα πωλούνται και εντός κέντρων υγείας, σε συνεργασία με τους γενικούς ιατρούς 1. Στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι καταγεγραμμένα περίπου 14.000 φαρμακεία 2 Τα φαρμακεία στο Ηνωμένο Βασίλειο παίζουν σημαντικό ρόλο στο σύστημα υγείας: διανέμουν συνταγές και φάρμακα που απαιτούν ιατρική συνταγογράφηση, διενεργούν βασικά ιατρικά τεστ και παρέχουν συμβουλές υγείας. Επίσης διαθέτουν ευρεία γκάμα προϊόντων ομορφιάς και περιποίησης, καλλυντικά και αρώματα. Τα φαρμακεία είναι είτε μικρά, οικογενειακά φαρμακεία που εξυπηρετούν μικρού βεληνεκούς περιοχές είτε αλυσίδες, που βρίσκονται σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το Boots και το Superdrug. Το μερίδιο αγοράς των μικρών, ανεξάρτητων φαρμακείων έχει παρουσιάσει σημαντική μείωση τα τελευταία έτη, καθώς οι αλυσίδες φαρμακείων και ιδιαίτερα οι αλυσίδες supermarkets αύξησαν το μερίδιο αγοράς τους. Πολλά μεγάλα supermarkets έχουν πλέον φαρμακεία εντός των καταστημάτων τους. Η οικονομική κρίση του 2008 οδήγησε σε δημοσιονομική αυστηρότητα και σε περικοπές σε πολλές κρατικές δαπάνες. Ενώ, δεν επιβλήθηκαν σημαντικές περικοπές στις δαπάνες του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS), υπάρχουν πιέσεις για την αύξηση της παραγωγικότητας και της αποδοτικότητας του NHS με στόχο την εξοικονόμηση 20δισεκ. μέχρι το 2014. Προς αυτή την κατεύθυνση, πραγματοποιήθηκαν, εντός του 2011, η συγχώνευση του Εθνικού Κέντρου Συνταγογραφήσεων (National Prescribing Centre - NPC) με το Εθνικό Ίδρυμα για την Υγεία και την Αριστεία των Κλινικών (National Institute for Health and Clinical Excellence -NICE). 1 Community pharmacies, http://www.communitypharmacies.co.uk/ 2 General Pharmaceutical Council: http://www.pharmacyregulation.org/ commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 1

Η ρυθμιστική αρχή των φαρμακοποιών και των φαρμακείων στην Αγγλία, τη Σκωτία και την Ουαλία είναι το Γενικό Φαρμακευτικό Συμβούλιο (General Pharmaceutical Council -GPhC). Από το 2005, έχουν πραγματοποιηθεί πολλές αλλαγές στο βρετανικό θεσμικό πλαίσιο που διέπει τα φαρμακεία, οι οποίες έχουν επιφέρει και αλλαγές στη δομή της αγοράς. Τα φαρμακευτικά προϊόντα που διατίθενται στο Ηνωμένο Βασίλειο διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες, σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (Medicines Act 1968) και τις τροποποιήσεις της. 1. Φάρμακα Ιατρικής Συνταγογράφησης (Prescription Only Medicines: POMs) για λόγους συντομίας εφεξής Φ.Ι.Σ. 2. Φάρμακα που διατίθενται αποκλειστικά από φαρμακεία και χορηγούνται από τον Πάγκο του Φαρμακοποιού ή κατόπιν σύστασής του (για λόγους συντομίας εφεξής Φ.Π.Φ.). Σημειώνεται ότι κάθε φαρμακείο στο Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει ράφια με προϊόντα, στα οποία το καταναλωτικό κοινό έχει απευθείας πρόσβαση και πάγκο με φαρμακοποιούς, οι οποίοι χορηγούν είτε φάρμακα που προϋποθέτουν ιατρική συνταγογράφηση είτε φάρμακα χωρίς ιατρική συνταγογράφηση (Prescribed OTC: Overthe-counter). 3. Φαρμακευτικά προϊόντα και προϊόντα προσωπικής φροντίδας Γενικής Λίστας (για λόγους συντομίας εφεξής Φ.Γ.Λ.), τα οποία ο καταναλωτής προμηθεύεται απευθείας από τα ράφια, χωρίς να χρειαστεί να απευθυνθεί στον πάγκο του φαρμακοποιού (general sales list GSL ή self-medication OTC). Η τελευταία κατηγορία, εκτός από τα φαρμακεία, διατίθεται και από supermarkets, παντοπωλεία, βενζινάδικα κλπ. Με την προσωπική φροντίδα (self-care) να καταλαμβάνει όλο και υψηλότερη θέση στην πολιτική ατζέντα του Ηνωμένου Βασιλείου, θα ήταν επόμενο να υποθέσει κανείς πως η αγορά των φαρμάκων γενικής λίστας θα άνθιζε. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Παραθέτοντας στοιχεία από την IMS Consumer Health καθώς και την SymphonyIRI Group που αφορούν στη συνολική αγορά φαρμάκων στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο κ. Matt Swain της IMS Consumer Health επισημαίνει ότι ο τομέας με τη μεγαλύτερη άνοδο σε όγκο πωλήσεων κατά το προηγούμενο έτος ήταν αυτός των φαρμακευτικών προϊόντων που διατίθενται από τον πάγκο του φαρμακοποιού (Φ.Π.Φ. -prescribed OTC). Όπως φαίνεται και στο ακόλουθο σχήμα, ο τομέας αυτός σημείωσε αύξηση της τάξης του 5,5% φθάνοντας τα 266 εκατομμύρια κουτιά. Επιπλέον, οι πωλήσεις των φαρμάκων που απαιτούν συνταγογράφηση (Φ.Ι.Σ.) αυξήθηκαν κατά 1,9% αγγίζοντας τα 1,11 δισ. κουτιά. Σε αντίθεση, οι πωλήσεις των φαρμακευτικών προϊόντων γενικής λίστας (Φ.Γ.Λ.) μειώθηκαν κατά 1,8% στα 973 εκατομμύρια. commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 2

Μεταβολή σε όγκο πωλήσεων (κουτιά) ανα κατηγορία φαρμακευτικών προϊόντων κατά το 2011 στο Ηνωμένο Βασίλειο 6,00 5,00 4,00 3,00 2,00 1,00 % μεταβολής - (1,00) (2,00) Σύνολο αγοράς Φ.Π.Φ. + Φ.Γ.Λ. Φ.Γ.Λ. Φ.Π.Φ. Φ.Ι.Σ. Φ.Ι.Σ. + Φ.Π.Φ. (3,00) % μεταβολής Η κατηγορία των Φ.Π.Φ. αποτελεί ένα σχετικά μικρό κομμάτι της συνολικής φαρμακευτικής αγοράς, καθώς κατέλαβε το 11% του όγκου πωλήσεων κατά το προηγούμενο έτος (βλ. κατωτέρω γράφημα). Ανάλυση συνολικού όγκου πωλήσεων (κουτιά) ανά κατηγορία φαρμάκων το 2011 Φάρμακα γενικής λίστας-φ.γ.λ. 41% Φάρμακα ιατρικής συνταγογρά φησης-φ.ι.σ. 48% Φάρμακα πάγκου φαρμακοποι ού-φ.π.φ. 11% Ωστόσο, τα Φ.Π.Φ. καλύπτουν το ένα πέμπτο, δηλαδή 19,4% των συνολικά 1,38 δισ. πακέτων που πωλήθηκαν κατόπιν ιατρικής συνταγογράφησης στο Ην. Βασίλειο το 2011. Το ποσοστό αυτό ήταν υψηλότερο σε σχέση με προηγούμενα έτη (18,9% το 2010 και 17,5% το 2009), σύμφωνα με στοιχεία της IMS Xponent. Η κατηγορία των Φ.Π.Φ. περιλαμβάνει περίπου 180 επώνυμα προϊόντα. Από αυτά, περίπου 100 σημειώνουν ετήσιες πωλήσεις αξίας περισσότερης του 1 εκατομμυρίου ( 1,2 εκ.) σε τιμές εμπορίου, ενώ 10 προϊόντα σημειώνουν περισσότερα από 10 εκατομμύρια σε πωλήσεις. commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 3

Επίσης, ο κ. Swain προσθέτει ότι το επώνυμο φαρμακευτικό προϊόν που διατίθεται από πάγκο φαρμακοποιού με τις περισσότερες πωλήσεις είναι το Nicorette της McNeil, με πάνω από 30 εκατομμύρια σε ετήσιες πωλήσεις. Σε όρους αξίας, ο κ. Swain αναφέρει ότι οι πωλήσεις των Φ.Π.Φ. αυξήθηκαν κατά 5,5% αγγίζοντας τα 875 εκατομμύρια σε τιμές εμπορίου το 2011. Η κατηγορία προϊόντων με τις υψηλότερες πωλήσεις στα πλαίσια του εν λόγω τομέα ήταν τα Λοιπά Φ.Π.Φ., τα οποία αποτελούνται κυρίως από διαβητικά τεστ και ασπιρίνες. Οι πωλήσεις της εν λόγω κατηγορίας ανήλθαν σε 288 εκ. ήτοι το 33% των πωλήσεων, όπως φαίνεται και στον ακόλουθο πίνακα Ανάλυση των πωλήσεων Φ.Π.Φ. ανά κατηγορία το 2011 1000 900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 Βιταμίνες και συμπληρώ ματα διατροφής Αντιμετώπι ση ξηροδερμί ας Καθαρτικά φάρμακα Παυσίπονα που λαμβάνοντ αι από το στόμα Γαστρεντερ ικές παθήσεις Διακοπή Οφθαλμολ καπνίσματ ογικά ος Αλλεργίες Αντισηπτικ Εξειδικευμ ά- ένα απολυμαντ παυσίπονα ικά εκατ. 122 120 78 68 52 48 36 26 19 18 288 875 Μερίδιο επί ΦΠΦ (%) 14 14 9 8 6 5 4 3 2 2 33 100 Λοιπά Σύνολο Ωστόσο, η αύξηση στον όγκο πωλήσεων της τάξης του 1,5% μένει αρκετά πιο πίσω από το αντίστοιχο 5,5% του τομέα συνολικά (βλ. κατωτέρω γράφημα). commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 4

Μεταβολή αξίας πωλήσεων ανά κατηγορία Φ.Π.Φ. 2011/2010 (%) 20 15 10 5 0-5 -10 Βιταμίνες Αντιμετώπι και ση Καθαρτικά συμπληρώ ξηροδερμία φάρμακα ματα ς διατροφής Παυσίπονα (μη ενέσιμα) Γαστρεντερ ικές παθήσεις Διακοπή καπνίσματ ος Οφθαλμολ ογικά Αλλεργίες Εξειδικευμ ένα παυσίπονα Μεταβολή 2011/2010 (%) 8,4 9,1 8 17-4,5 6,2 5,9 5,8 7,5 1,5 5,5 Λοιπά Σύνολο Η κατηγορία με τη μεγαλύτερη άνοδο στον τομέα των Φ.Π.Φ. ήταν τα μη ενέσιμα παυσίπονα, τα οποία σημείωσαν αύξηση κατά 17% στις πωλήσεις, οι οποίες διαμορφώθηκαν σε 68,1εκατομμύρια. Επιπλέον, τα προϊόντα για την αντιμετώπιση της ξηροδερμίας πέτυχαν αύξηση της τάξης του 9,1% στις πωλήσεις φθάνοντας τα 120 εκατομμύρια. Πολλές μικρότερες κατηγορίες προϊόντων στην εν λόγω κατηγορά σημείωσαν εξίσου καλή δραστηριότητα κατά το 2011. Τα προϊόντα αδυνατίσματος ήρθαν πρώτα σε πωλήσεις, υπερδιπλασιάζοντας τις πωλήσεις τους, οι οποίες ανήλθαν σε 610 χιλιάδες. Όσον αφορά στο σύνολο της κατηγορίας Φ.Π.Φ., οι συνταγές που περιείχαν το όνομα ενός επώνυμου προϊόντος αντί για το όνομα ενός συγκεκριμένου γενόσημου φαρμάκου αντιστοιχούν στο 52% των πωλήσεων σε αξία το 2011, σύμφωνα με στοιχεία της IMS Xponent. Ωστόσο, αυτή η αναλογία ποικίλει αρκετά από τη μία κατηγορία προϊόντων στην άλλη. Σχεδόν όλες οι πωλήσεις (99%) των προϊόντων για αντιμετώπιση αιμορροϊδών οφείλονται σε συνταγές όπου αναγραφόταν το επώνυμο προϊόν, ενώ η πλειονότητα των πωλήσεων για τα μη ενέσιμα αναλγητικά προήλθε από συνταγές όπου αναγραφόταν μόνο το όνομα του γενόσημου φαρμάκου. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα αποτελέσματα μίας έρευνας, που διενεργήθηκε από την IMS για την Proprietary Association of Great Britain, για την οποία έγινε λόγος στα πλαίσια της εκστρατείας ενημέρωσης Self-Care Campaign που ξεκίνησε στο Ηνωμένο Βασίλειο στις αρχές του 2010 (δελτίο της OTC, 31 Μαρτίου 2010, σελ. 11), περίπου 57 εκατομμύρια επισκέψεις σε γενικούς ιατρούς ετησίως είχαν σχέση με ασθένειες μικρής σημασίας, ενώ από αυτές τα 51 εκατομμύρια ήταν αποκλειστικά για τη θεραπεία τέτοιου είδους ασθενειών. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει περίπου το ένα πέμπτο του συνολικού φόρτου εργασίας των γενικών ιατρών, κάτι που αντιστοιχεί σε ετήσιο κόστος αξίας 2 δισ. commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 5

Ο Λόρδος Howe, Υφυπουργός για θέματα ποιότητας, δήλωσε ότι η βρετανική Κυβέρνηση θέλει να ωθήσει τους ασθενείς ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη φροντίδα των ιδίων. Ο κ. Howe πρόσθεσε ότι για να καταστεί αυτό εφικτό, η κυβέρνηση θα πρέπει να επενδύσει στην πληροφόρηση των ασθενών και των επαγγελματιών στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για τα οφέλη της προσωπικής φροντίδας. Εκτός αυτού, επεσήμανε πως οι ενέργειες του φόρουμ για την προσωπική φροντίδα (Self Care Forum), το οποίο ιδρύθηκε στα πλαίσια της εκστρατείας Self Care Campaign, θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμες για το σκοπό αυτό (δελτίο της OTC, 30 Ιουνίου 2011, σελ. 11). Ωστόσο, ο κ. Swain ισχυρίζεται ότι η παρούσα οικονομική κρίση απομακρύνει τους καταναλωτές από την προσωπική φροντίδα και τους οδηγεί πίσω στους γενικούς ιατρούς. Για πολλούς καταναλωτές, οι συνταγές παρέχονται χωρίς επιπλέον χρέωση, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών που βρίσκονται σε δυσχερή κοινωνική θέση. Υπάρχει μία ευκαιρία για τις φαρμακευτικές εταιρείες να αναπτύξουν και να εξελίξουν επώνυμα προϊόντα στην κατηγορία των Φ.Π.Φ. αναφέρει. Σύμφωνα με έρευνα αγοράς της KeyNote, η βρετανική αγορά της λιανικής πώλησης φαρμάκων εκτιμάται να αυξηθεί κατά 12,6% μέχρι το 2015. commercial@greekembassy.org.uk Webpage: www.agora.mfa.gr/gb66 6