Ιατρικός Τουρισμός: Προβλήματα, Προκλήσεις και Προοπτικές Πάνος Μινογιάννης PhD, MPH Πρόεδρος ΔΣ-Διοικητής ΑΟΝΑ Άγιος Σάββας Λέκτορας Πολιτικής και Διοίκησης Υγείας Πανεπιστήμιο Columbia
2 Ερωτήματα Τι είναι ο Τουρισμός Υγείας; Τι είναι ο Ιατρικός Τουρισμός; Γιατί ταξιδεύει ο κόσμος για ιατρικούς λόγους; Ποιοι είναι οι προορισμοί επιλογής; Τι Υπηρεσίες ζητάει ο ασθενής-τουρίστας στο εξωτερικό; Ποιο είναι το συγκριτικό κόστος; Είναι ασφαλείς οι υπηρεσίες; Που χωράει στην αγορά η Ελλάδα; Βασικές Δεξαμενές Ασθενών Στρατηγικές Προώθησης Λειτουργικές Παρεμβάσεις-Νομοθετικές Ρυθμίσεις
Τι είναι ο Τουρισμός Υγείας;
Τι είναι ο Ιατρικός Τουρισμός; Καθοδηγούμενοι από μια σειρά δυνάμεων εκτός των τυπικών ιατρικών συστημάτων παραπομπής, οι «ιατρικοί τουρίστες«(προερχόμενοι πρωτίστως από ανεπτυγμένες χώρες) αναζητούν σύγχρονη και ασφαλής υγειονομική περίθαλψη σε προσιτές τιμές σε χώρες με διάφορα επίπεδα ανάπτυξης. Ο ιατρικός τουρισμός διαφέρει από την παραδοσιακή μορφή της διεθνούς ιατρικής περίθαλψης, όπου οι ασθενείς συνήθως ταξιδεύουν από λιγότερο αναπτυγμένα κράτη σε μεγάλα ιατρικά κέντρα σε ανεπτυγμένες χώρες για προηγμένη ιατρική περίθαλψη. Στο μοντέλο του ιατρικού τουρισμού, φτωχές χώρες εισάγουν ασθενείς και άρα εξάγουν τεχνογνωσία, περίθαλψη και υπηρεσίες σε ασθενείς από τις βιομηχανικές χώρες. Η κατεύθυνση του διεθνούς εμπορίου είναι αντίθετη από το παραδοσιακό μοντέλο. Συνεπώς, τα έθνη που κάποτε εξήγαγαν ιατρικές υπηρεσίες στις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, τώρα αγοράζουν υγειονομική περίθαλψη από αυτές τις ίδιες χώρες. Ο κύριος λόγος που χώρες προορισμοί για τον ιατρικό τουρισμό είναι σε θέση να προσφέρουν υπηρεσίες φτηνότερα αφορά το επίπεδο της εθνικής οικονομικής τους ανάπτυξης. Ένας άλλος λόγος για το χαμηλό κόστος αφορά το Ιατροδικαστικό περιβάλλον - η επαγγελματική ασφάλιση αστικής ευθύνης για έναν χειρούργο στην Ινδία είναι 4 τοις εκατό του ανάλογου ποσού στη Νέα Υόρκη.
Επείγουσα Περίθαλψη- Επαναπατρισμός Τουρίστας που αντιμετωπίζει έκτακτοαπρογραμμάτιστο πρόβλημα υγείας Κυρίως τραύμα Υπηρεσίες Διακομιδής, Σταθεροποίησης, Διασύνδεσης με Πάροχο Επιλογής (στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό) Ταξιδιωτική Ασφάλιση Σχετικά Ανεπτυγμένο και στην Ελλάδα με άναρχο όμως τρόπο
Γιατί ταξιδεύει κανείς για ιατρικές υπηρεσίες; Έλλειψη Απαραίτητων Πόρων στο τοπικό Σύστημα Υγείας Κόστος παροχής Υπηρεσιών ΑνεπαρκήςΑσφάλισηήμηκάλυψηΣυγκεκριμένων Πράξεων Αποφυγή Λίστας Αναμονής Μη Παροχή Κάποιων Υπηρεσιών στην χώρα Προέλευσης Προστασία Προσωπικών Δεδομένων και Απορρήτου
Γιατί ταξιδεύει κανείς για ιατρικές υπηρεσίες; 60/40 Άνδρες/Γυναίκες split (αλλά 8/92 για αισθητικές επεμβάσεις) 83% ήθελε να μειώσει το κόστος παροχής σε σχέση με την χώρα προέλευσης. 17% δήλωσαν ότι ξόδεψαν 10,000 λιγότερο. 9 στους 10 έμειναν ικανοποιημένοι από την υπηρεσία και θα την χρησιμοποιούσαν ξανά Πηγές: Medical Tourism Survey 2007, Medical tourist survey: 2008 report, Medical tourism research: The Treatment Abroad Medical Tourism Survey 2012
Μέγεθος Αγοράς-Αρχικές Εκτιμήσεις Patient Demand, Outbound Tourism Year 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Patients (millions) 0,75 1,5 3 6 7,5 9,38 10,78 12,39 13,64 15 15,75 Growth Πηγές: Rate % Medical 100 100 100Tourism 25 25 Survey 15 15 102007, 5 Patients Medical tourist survey: 2008 report, Growth Medical tourism research: The Treatment Rate % 100 100 75 25 15 15 10 5 3 1 Patients Abroad Medical Tourism Survey 2012 Base Case (millions) 0,75 1,5 3 5,25 6,56 7,55 8,68 9,55 10,02 10,32 10,43 Lower Bound (millions) 0,75 1,69 3,38 6,75 10,13 12,66 15,19 17,47 20,09 22,09 23,2 Upper Bound Growth Rate % 125 100 100 50 25 20 15 15 10 5 Assumptions In 2007, approximately 750,000 Americans traveled outbound for medical care. That number will increase to six million by 2010. Therefore, the growth rate from 2007 to 2010 is 100 percent for the base case estimate. After 2010, the growth rate will begin to fall due to supply capacity constraints in foreign countries. Upper/ Lower bound estimates assume the growth rate is higher/ lower than the base case estimate, as shown in the table. 2008 Deloitte Development LLC. All rights reserved. Είναι όντως τόσο μεγάλη η αγορά ή είναι η ευφορία του 2007 που μιλάει;
Μέγεθος Αγοράς- Επαναπροσδιορισμός To bandwagon effect-όλοι ανακάλυψαν τον χρυσό Η Deloitte έλεγε 6 εκ. Αμερικανοί το 2010 και 23,2 εκ. το 2017 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ: 2 με 3 εκ. ιατρικοί τουρίστες παγκοσμίως (ανάλογα με την πηγή) το 2011 Πηγές: Medical Tourism Survey 2007, Medical tourist survey: 2008 report, Medical tourism research: The Treatment Abroad Medical Tourism Survey 2012
Ποιοι Είναι οι Προορισμοί; Χώρες της Κεντρικής και Νοτίου Αμερικής έχουν χτίσει όνομα για αισθητικές επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής, βαριατρικής και οδοντιατρικής (Βραζιλία, Κολομβία κ.ο.κ.) Χώρες στην Ασία έχουν γίνει γνωστές για ορθοπεδικές και καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις. Σε αυτές τις χώρες έχουν προ πολλού γίνει επενδύσεις με συγκεκριμένη στοχοποίηση αυτής της αγοράς. Στην Ευρώπη, σημεία αναφοράς είναι η Τουρκία, η Ουγγαρία και ακολουθούν το Βέλγιο και η Κύπρος με υπηρεσίες για όλα τα είδη ασθενών (θερμά/ψυχρά χειρουργικά περιστατικά, οδοντιατρικά, χρόνια κ.ο.κ.) Αρκετές ιδιαίτερα ανεπτυγμένες χώρες όπως ο Καναδάς, ηγερμανία, η Ιταλία και το Ισραήλ, επενδύουν στην προσέλκυση ξένων ασθενών από έθνη σεόλαταστάδιατηςοικονομικήςανάπτυξηςκάτωαπό το λάβαρο του ιατρικού τουρισμού. Ηπερίθαλψη παρέχεται με ιδιαίτερη έμφαση στην ποιότητα και ασφάλεια της υπηρεσίας και διασυνδέεται με επισκέψεις σε γνωστά τουριστικά αξιοθέατα. Οι ιατρικές υπηρεσίες, το κόστος και την κατεύθυνση του ταξιδιού που συνδέονται με προσοχή σε αυτούς τους προορισμούς είναι πιο χαρακτηριστική από το παραδοσιακό διεθνές ιατρικό μοντέλο υπηρεσίες παρά απότομοντέλοτουιατρικούτουρισμού. Πιο κοντά στην περίπτωση της Ελλάδας. Medical tourism most popular destinations ASIA India LATIN AMERICA Brazil NORTH AMERICA United EUROPE AFRICA South States Hungary Africa Thailand Colombia Canada Turkey Egypt Singapore Argentina FYROM Phillipines Bolivia Bulgaria Malaysia Cuba Lithuania China Jamaica Poland Jordan Mexico Germany UAE Italy Source: Horowitz M. D. and Rosenweig JA: Physician Executive Publisher (ACPEA), Nov-Dec 2007, Vol 33(6), www.treratmentabroad.com, www.healism.com
Ποιοι Είναι οι Προορισμοί; Για όλους τους ασθενείς στην έρευνα από όλες τις χώρες, η Ουγγαρία ήταν ο κορυφαίος προορισμός (12% των ερωτηθέντων), ακολουθούμενη από το Βέλγιο (11%). Πολωνία, Τουρκία, Ισπανία, Τσεχία και Ινδία ήταν ο προορισμός για περίπου το 7% των ασθενών η κάθε μία. Για τους βρετανούς ασθενείς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό, το Βέλγιο (16%) ήταν η πιο δημοφιλής προορισμός για θεραπεία, ακολουθούμενη από την Ουγγαρία (15%), Πολωνία (10%), Τσεχία (9%) και Τουρκία (9%) και Ισπανία (7 %). Η Ουγγαρία ήταν ο πιο δημοφιλής προορισμός για οδοντιατρική θεραπεία (που επιλέγεται από το 38% των βρετανών ταξιδιωτών οδοντιατρική), ενώ το Βέλγιο ήταν η πιο δημοφιλής για την αισθητική χειρουργική (18%). Οι πιο δημοφιλείς προορισμούς για χειρουργική θεραπεία της παχυσαρκίας ήταν το Βέλγιο (50%) και η Τσεχική Δημοκρατία (21%). ΗΙσπανία, ηκύπροςκαιητσεχίαήταν οι προτιμητέοι προορισμοί στην παροχή θεραπείας υπογονιμότητας ζευγαριών για το Ηνωμένο Βασίλειο. Πηγή: Medical tourism research: The Treatment Abroad Medical Tourism Survey 2012
Ποιες Υπηρεσίες έχουν ζήτηση; Οδοντιατρική (45%) Πλαστική και Δερματολογία (25%) Λοιπά (30%) Ογκολογία Οφθαλμολογία ΩΡΛ Ορθοπεδική Καρδιοχειρουργική Μεταμόσχευση Πηγή: www.treatmentabroad.com
13 Μέσο Έξοδο (εξαιρούμενης της δαπάνης ταξιδιού και φιλοξενίας) Χειρουργείο - 3,631 Τεχνητή Γονιμοποίηση- 3,537 Αισθητική Επέμβαση- 2,948 Οδοντιατρική - 1,891 Πηγές: Medical Tourism Survey 2007, Medical tourist survey: 2008 report, Medical tourism research: The Treatment Abroad Medical Tourism Survey 2012
Είναι φτηνότερα για κάποιους; Data table for hip replacement abroad Country Procedure price Procedure saving Travel cost Hotel nights Hotel per night Hotel cost Total price Package saving Belgium 5,585 30% 60 7 45 315 5,960 26% Bulgaria 2,000 87% 160 7 45 315 2,475 69% Cyprus 4,100 49% 145 7 40 280 4,525 43% France 5,689 29% 60 7 60 420 6,169 23% Germany 5,296 34% 165 7 60 420 5,881 26% Hungary 4,450 44% 100 7 40 280 4,830 40% India 3,547 56% 350 7 30 210 4,107 49% Latvia 3,924 51% 210 7 20 140 4,274 47% Malaysia 2,205 72% 720 7 40 280 3,205 60% Spain 5,695 29% 100 7 55 385 6,180 23% Tunisia 3,000 63% 190 7 45 315 3,505 56% Turkey 4,725 41% 155 7 35 245 5,125 36% Venezuela 5,971 25% 530 7 50 350 6,851 14% UK 8,000 8,000 Treatment Abroad PriceWatch 2006 is an independent survey of medical tourism prices, commissioned for the www.treatmentabroad.net web site. It shows that savings of over 80% can be made by going abroad for some surgery and treatment. The report on medical tourism prices embraces elective surgery (e.g. hip replacement, knee surgery abroad), cosmetic surgery and dental treatment abroad. The survey was carried out by European Research Specialists Ltd and compiled data from 108 clinics, hospitals and healthcare providers in 30 countries, roughly a third of the estimated number of overseas hospitals and clinics promoting their services to the UK market. The pricing tables within the report provide direct comparisons of procedure costs (including doctor and hospital charges) and also package price comparisons that take into account likely costs of flights and accommodation for the expected length of stay. The 64 page report was compiled from questionnaires submitted by providers overseas, and supplemented by data obtained from web sites that publish their prices.
Είναι φτηνότερα για κάποιους; Data table for hip replacement abroad- Breast Augmentation Country Procedure price Procedure saving Travel cost Hotel nights Hotel per night Hotel cost Total price Package saving Belgium 2,197 49% 60 5 45 225 2,482 43% Brazil 1,351 69% 1,000 5 50 250 2,601 40% Bulgaria 1,925 56% 160 5 45 225 2,310 47% Czech Republic 1,809 58% 100 5 45 225 2,134 51% France 2,784 36% 60 5 60 300 3,144 28% Hungary 2,313 47% 100 5 40 200 2,613 40% India 1,587 64% 350 5 30 150 2,087 52% Morocco 1,371 68% 210 5 50 250 1,831 58% Poland 1,550 64% 170 5 40 200 1,920 56% Turkey 1,959 55% 155 5 35 175 2,289 47% Venezuela 1,731 60% 530 5 50 250 2,511 42% UK 4,350 4,350 Intuition Communication Ltd 2007
16 Είναι φτηνότερα για κάποιους; Data table for hip replacement abroad- Οδοντιατρικά Εμφυτεύματα Country Procedure price Procedure saving Travel cost Hotel nights Hotel per night Hotel cost Total price Package saving Bulgaria 700 65% 160 7 45 315 1,175 41% Costa Rica 435 78% 650 7 50 350 1,435 28% Croatia 672 66% 60 7 50 350 1,082 46% Germany 600 70% 165 7 60 420 1,185 41% Greece 600 70% 235 7 50 350 1,185 41% Hungary 665 67% 100 7 40 280 1,045 48% India 550 73% 350 7 30 210 1,110 45% Italy 411 79% 65 7 65 455 931 53% Poland 750 63% 170 7 40 280 1,200 40% Turkey 588 71% 155 7 35 245 988 51% Vietnam 545 73% 1,030 7 40 280 1,855 7% UK 2,000 2,000 Intuition Communication Ltd 2007
Ασφάλεια-Διαπίστευση Προβληματισμός για την ασφάλεια των παρόχων διεθνώς (Νοσοκομεία, ιατροί) Διαπίστευση από την Joint Commission International και / ή του Διεθνούς Οργανισμού Τυποποίησης (ISO) μπορεί να παρέχουν ένα χρήσιμο σημείο αναφοράς και να είναι καθησυχαστική για τους ασθενείς Σπάνια υπάρχουν απευθείας παραπομπές σε αυτό το μοντέλο υπηρεσίας. Υπάρχουν όμως πολλές εταιρείες (κυρίως στις ΗΠΑ και στο ΗΒ) που δραστηριοποιούνται σε αυτό το σκέλος ως μεσάζοντες Προβληματισμός για την ευθύνη διαχείρισης και το σχετικό κόστος πιθανών επιπλοκών που εμφανίζονται σε έναν ασθενή αφού επιστρέψει Προβληματισμός για σοβαρές επιπλοκές σε μια πολύ μακρινή χώρα Προβληματισμός για τον τρόπο που θα μπορούσε κανείς να κινήσει ένδικα μέσα σε μια άλλη χώρα Σημείο Κλειδί για να μπουν στην αγορά χώρες όπως η Ιταλία, η Ελλάδα κ.ο.κ.
Λιγότερο Διαθέσιμο Χρήμα (Δημόσιο και Ιδιωτικό) Αυξητική Ζήτηση για Πιστοποιημένες Υπηρεσίες, Χαμηλού σχετικά αλλά όχι κατά ανάγκη φτηνού κόστους Σωστή Τοποθέτηση με Σχετικά Μικρό Ρίσκο Επιτυχία σε προγράμματα ιατρικού τουρισμού
Που χωράει στην αγορά η Ελλάδα; Τουριστικός προορισμός Σχετικά Ανταγωνιστικές Τιμές Καλός Ιατροτεχνολογικός Εξοπλισμός Γενική Αίσθηση Ιατρικής Επάρκειας Υψηλή Ευχέρεια σε ξένες γλώσσες Ταξιδιωτική Ασφάλιση-Επείγουσα ιατρική Αντιμετώπιση Χρόνιων Ασθενών κατά την διάρκεια διακοπών (π.χ. ΜΤΝ) Οδοντιατρική, Πλαστική Χειρουργική Διαφοροποίηση(δελφινοθεραπεία, ιππο-θεραπεία) Υπηρεσίες SPA
Στρατηγικές Προώθησης Διακρατικές Διανοσοκομειακές Ανάπτυξη Δικτύου Παραπομπών (ιατρικά και άλλα) Διαπίστευση-Πιστοποίηση Υπηρεσιών Χαμηλά Κόστη σε σχέση με Ενδο-ευρωπαικό ανταγωνισμό Διασύνδεση με τουριστική Βιομηχανία Διαφοροποίηση υπηρεσιών Θεσμοθέτηση και Έλεγχος (κυρίως στην Επείγουσα)
Target Markets Ευρωπαϊκή Ένωση (Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Σκανδιναβικές Χώρες) Ρωσία και Δημοκρατίες της πρώην ΕΣΣΔ Αραβικές Χώρες (ΗΑΕ, Κατάρ, Σαουδική Υπηρεσία)
Λειτουργικές παρεμβάσεις-νομοθετικές ρυθμίσεις Διαπίστευση Υπηρεσιών Άνοιγμα Επαγγέλματος Υψηλά Στάνταρ Υπηρεσίας Τεκμηρίωση ιατρικών πράξεων Προώθηση Διαφοροποίηση Υπηρεσιών