Πέτρος Ταραντίλης Αναπληρωτής Καθηγητής Εργαστήριο Χημείας, Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Ιερά Οδός 75, 118 55 Αθήνα, e-mail: ptara@aua.gr, Τηλ.: 210 529 4262, Fax: 210 529 4265
Βιοχημεία Βιολογικές Επιστήμες Βιολογία Γεωπονία Ιατρική κ.α Οργανική Χημεία Φυσικές Επιστήμες Φυσική Μαθηματικά 2
Η Οργανική Χημεία είναι η επιστήμη που αγγίζει τη ζωή του καθενός μας. Στηρίζεται στη μοναδική ικανότητα των ατόμων του άνθρακα να σχηματίζουν δεσμούς μεταξύ τους, δημιουργώντας ποικιλία ενώσεων, από τις πιο απλές μέχρι τις πιο περίπλοκες. Τα χρώματα, τα πολυμερή, τα πλαστικά, όπως και οι πρωτεΐνες, τα πεπτίδια, το DNA, και οι φαρμακευτικές ουσίες (φυτοφάρμακα) είναι όλα οργανικές ενώσεις. 3
Σκοπός του μαθήματος είναι η κατανόηση των ιδιοτήτων και της συμπεριφοράς των οργανικών ενώσεων, μέσα από την παρουσίαση της δομής και της δραστικότητας τους καθώς και από την εξέταση των σημαντικότερων τάξεων των οργανικών ενώσεων. Το μάθημα συνοδεύεται από Εργαστηριακές Ασκήσεις για την καλύτερη προσέγγιση και κατανόηση βασικών εργαστηριακών διεργασιών και τεχνικών καθώς και τη σωστή εκτέλεσή τους στο εργαστήριο. Οι εργαστηριακές ασκήσεις πραγματοποιούνται στο Εργαστήριο Χημείας σε ομάδες. 4
Αντικείμενα της Οργανικής Χημείας Απομόνωση οργανικών ενώσεων Μελέτη των ιδιοτήτων τους (φυσικές, φασματοσκοπικές, χημικές) Εύρεση ή επιβεβαίωση της δομής τους Σχέση δομής και δραστικότητας Σύνθεση οργανικών ενώσεων Μηχανισμός αντιδράσεων Η χρησιμοποίηση των οργανικών ενώσεων έχει βελτίωση το βιοτικό επίπεδο του ανθρώπου αλλά έχει δημιουργήσει και προβλήματα Η γνώση της Οργανικής Χημείας βοηθάει τον επιστήμονα να κατανοήσει την Επιστήμη του αλλά και να συμβάλλει στην επίλυση διαφόρων προβλημάτων που θα έχει να αντιμετωπίσει. 5
Θεωρία -Ύλη μαθήματος Άνθρακας-ταξινόμηση και ονοματολογία (Σύγχρονες απόψεις δεσμού - Θεωρία δομής οργανικών ενώσεων - Γενικοί μηχανισμοί πολικών αντιδράσεων, αντιδράσεις νουκλεοφίλου και πυρηνοφίλου υποκαταστάσεως, αντιδράσεις απόσπασης - Εμπειρική και συστηματική ονοματολογία) Στοιχεία στερεοχημείας και φασματοσκοπίας (Εναντιομέρεια, διαστερεομέρεια, ρακεμικά μίγματα, ασύμμετρες συνθέσεις - Φασματοσκοπία υπεριώδους/ορατού, υπέρυθρου, πυρηνικού μαγνητικού συντονισμού και μάζης) Κορεσμένοι, ακόρεστοι υδρογονάνθρακες και παράγωγα (Αλκάνια, αλκένια, προσθήκη στο διπλό δεσμό, αλκοόλες, αιθέρες, αλκυλαλογονίδια) Καρβονυλικές ενώσεις και εστέρες (Γενικές ιδιότητες καρβονυλίου - Aντιδράσεις καρβονυλίου, αλδεΰδες, κετόνες, εστέρες, σάπωνες, απορρυπαντικά) Αζωτούχες και αρωματικές ενώσεις (Αμίνες, αμινοξέα, πρωτεΐνες, πρωτεϊνική σύνθεση - Αρωματικός χαρακτήρας βενζολίου, αρωματική υποκατάσταση - Πουρίνες, πυριμιδίνες, νουκλεϊκά οξέα) Σάκχαρα (Μονοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, πολυσακχαρίτες) Βιταμίνες - Ορμόνες - Τερπένια - Στεροειδή 6
Εργαστήριο -Ύλη εργαστηρίου Άσκηση 1η: Τεχνικές διαχωρισμού (Εκχύλιση - Διήθηση) Άσκηση 2η: Ποσοτικοί Προσδιορισμοί - Προσδιορισμός χλωροφύλλης (Φασματοφωτομετρία) Άσκηση 3η: Χρωματογραφικές μέθοδοι διαχωρισμού μιγμάτων (Χρωματογραφία λεπτής στοιβάδας) Άσκηση 4η: Ποιοτικοί προσδιορισμοί - Ταυτοποίηση σακχάρων (χαρακτηριστικές αντιδράσεις) Άσκηση 5η: Οργανική Σύνθεση: Παρασκευή Οξίμης 7
Προτεινόμενα βιβλία Μάθημα [1390]: ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ Θεωρία 1. Οργανική Χημεία για τις Επιστήμες της Ζωής David Klein, Βιβλίο [22689357]: 2. Οργανική Χημεία, Wade JR. Βιβλίο [18548876]: ΟΡΓΑΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ (ΣΕ ΕΝAN ΤΟΜΟ), JOHN MCMURRY Αρχές οργανικής χημείας, Βάρβογλης Αναστάσιος Γ. Εργαστηριακές Σημειώσεις: «Πρακτικά & Θεωρητικά Θέματα Γεvικής Χημείας» Η. Κουλαδούρος, Β. Κωνσταντίνου, Σημειώσεις Γ.Π.Α. 8