H ιαφήµιση στο ιαδίκτυο και οι Εµπορικές Επικοινωνίες

H ιαφήµιση στο ιαδίκτυο και οι Εµπορικές Επικοινωνίες 1. Η διαφήµιση στο ιαδίκτυο Ξένια Πασσά, ικηγόρος (xenia@acci.gr) Γενικά Είναι γεγονός ότι σήµερα η διαφήµιση είναι παντού. Σε κάθε µέσο µαζικής ενηµέρωσης, στους δρόµους και γενικότερα σε κάθε σηµείο όπου βρισκόµαστε, πραγµατικά ή ηλεκτρονικά, δεχόµαστε διαφηµιστικά µηνύµατα. Αναµφίβολα η διαφήµιση αποτελεί το σηµαντικότερο µέσο άσκησης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Τα διαφηµιστικά µέσα έχουν πολλαπλασιασθεί και βεβαίως τα Μέσα Μαζικής Ενηµέρωσης και το ιαδίκτυο (Internet) κατέχουν δεσπόζουσα θέση. Αναλύοντας πώς η συµβατική (off-line) και η µε απευθείας σύνδεση (on-line) προώθηση επηρρεάζουν την κατανάλωση έχει διαπιστωθεί ότι οι ιστοσελίδες (web sites) και τα ηλεκτρονικά µηνύµατα µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου (email) είναι εξίσου αποτελεσµατικά µε τη συµβατική προώθηση µέσω διαφηµίσεων σε περιοδικά, σε πίνακες ανάρτησης διαφηµίσεων, σε ραδιόφωνο ή τηλεόραση. Συγκρίνοντας τα συµβατικά ατοµικά εργαλεία προώθησης µε τα αντίστοιχα της απευθείας σύνδεσης αποκαλύπτεται ότι το ιαδίκτυο µπορεί να ξεπεράσει ακόµη και τη δύναµη της τηλεόρασης. Σηµαντικές παράµετροι της σηµερινής προβληµατικής της διαφήµισης (και του δικαίου της) 1 είναι αφενός µεν η δυνατότητα της διασυνοριακής εκποµπής διαφηµιστικών µηνυµάτων µέσω του διαδικτύου, που µπορεί να µεταφέρει ο,τιδήποτε οπουδήποτε µε µηδενικό έλεγχο, αφετέρου δε η διαδραστική ικανότητα του διαδικτύου (interactivity) χαρακτηριστικό που θα έχει και η ψηφιακή τηλεόραση. Για πρώτη φορά ο χρήστης µπορεί µε ένα «κλικ» του ποντικιού να ανταποκριθεί άµεσα στην on-line διαφηµιστική πρόκληση και να συναλλαγεί αµέσως. Ρυθµίσεις της διαφήµισης από την ελληνική και την κοινοτική νοµοθεσία Σε εθνικό επίπεδο η διαφήµιση ρυθµίζεται από δύο νοµοθετήµατα, το Ν. 146/1914 για τον αθέµιτο ανταγωνισµό και το Ν. 2251/1994 για την προστασία του καταναλωτή. Ο Ν. 146/1914 αναφέρεται στις σχέσεις επιχείρηση προς επιχείρηση (Β2Β) και ειδικότερα προβλέπει στο άρθρο 3 ότι απαγορεύεται κάθε ανακριβής δήλωση για την ποιότητα, την προέλευση, τον τρόπο της κατασκευής ή της τιµολόγησης των εµπορευµάτων, για τον τρόπο ή την πηγή της προµήθειας, της κατοχής βραβείων ή άλλων τιµητικών διακρίσεων, για την αιτία ή το σκοπό της πωλήσεως ή για το ποσό των προς διάθεση εµπορευµάτων, «ικανή να παραγάγη την εντύπωσιν ιδιαιτέρως ευνοϊκής προσφοράς». Ο Ν. 2251/1994 αναφέρεται κυρίως στις σχέσεις επιχείρηση προς καταναλωτή (Β2C), πρόσφατα δε τροποποιήθηκε µε την Κοινή Υπουργική Απόφαση Ζ1-496/7.12.2000 (ΦΕΚ Β 1545/18.12.2000), µε στόχο την προσαρµογή του προς τις διατάξεις της Οδηγίας 97/7/ΕΚ «για την προστασία 1 Βλ. Ε. Περάκη, Σύγχρονα προβλήµατα της διαφήµισης, ΕΕ 3/1999, σελ. 251 επ.

των καταναλωτών κατά τις εξ αποστάσεως συµβάσεις» και της Οδηγίας 97/55/ΕΚ «για την τροποποίηση της οδηγίας 84/450/ΕΟΚ σχετικά µε την παραπλανητική διαφήµιση προκειµένου να συµπεριληφθεί η συγκριτική διαφήµιση» 2. ιαφήµιση κατά την έννοια του Ν. 2251/94 είναι «κάθε ανακοίνωση που γίνεται στα πλαίσια εµπορικής, βιοµηχανικής, βιοτεχνικής ή επαγγελµατικής δραστηριότητας µε στόχο την προώθηση της διάθεσης αγαθών ή υπηρεσιών» (άρθρο 9 παρ. 1). Στο πλαίσιο του ελέγχου της διαφήµισης ο Ν. 2251/94 θέτει ορισµένα όρια στην ελευθερία της διαφήµισης. Συγκεκριµένα: απαγορεύεται η παραπλανητική διαφήµιση απαγορεύεται η αθέµιτη διαφήµιση επιτρέπεται υπό προϋποθέσεις η συγκριτική διαφήµιση απαγορεύεται η άµεση διαφήµιση χωρίς σχετική συναίνεση Παραπλανητική διαφήµιση Παραπλανητική είναι η διαφήµιση που το περιεχόµενο ή η µορφή της προκαλεί ή ενδέχεται να προκαλέσει πλάνη στα πρόσωπα στα οποία απευθύνεται ή στων οποίων τη γνώση περιέρχεται και, εξαιτίας της πλάνης αυτής, µπορεί να επηρεάσει την οικονοµική τους συµπεριφορά. Για να κριθεί αν µία διαφήµιση είναι παραπλανητική, λαµβάνονται υπόψη όλα τα στοιχεία της και ιδίως: α) τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα του αγαθού ή της υπηρεσίας, β) η τιµή, ο τρόπος διαµόρφωσής της και οι όροι υπό τους οποίους παρέχονται τα αγαθά και οι υπηρεσίες, όπως οι όροι πληρωµής ή πίστωσης, παράδοσης, ανταλλαγής, επιστροφής, επισκευής, συντήρησης και εγγύησης και γ) η ιδιότητα, τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα και τα δικαιώµατα του διαφηµιζοµένου, όπως η ταυτότητα και η περιουσία του, οι δεξιότητες και τα δικαιώµατα βιοµηχανικής, εµπορικής ή πνευµατικής ιδιοκτησίας, τα βραβεία και οι διακρίσεις του. Παραπλανητική επίσης θεωρείται και κάθε διαφήµιση, όταν: α) η πειστικότητά της βασίζεται στη µαρτυρία προσώπων στα οποία αποδίδεται ανύπαρκτη επιστηµονική ιδιότητα, ειδικότητα ή αυθεντία ή τα οποία δεν έχουν επιτρέψει εγγράφως τη χρήση της µαρτυρίας τους στη διαφήµιση, β) η πειστικότητά της στηρίζεται στην ιδέα ότι η τεχνολογία ή η επιστήµη ορισµένης χώρας, άλλης από τη χώρα προέλευσης, είναι άµεσα ή έµµεσα δηλωτικές της ποιότητας των διαφηµιζόµενων προϊόντων, 2 Σηµ. : Όλες οι σχετικές διατάξεις της ελληνικής και της κοινοτικής νοµοθεσίας ευρίσκονται στο site του ΕΒΕΑ: www.acci.gr, στο σύνδεσµο e-εβεα, στα Νοµικά Θέµατα Ηλεκτρονικού Εµπορίου.

γ) εµφανίζεται µε τη µορφή δηµοσιογραφικής έρευνας, σχολίου ή επιστηµονικής ανακοίνωσης, χωρίς να δηλώνεται ρητά και ευδιάκριτα ότι πρόκειται για διαφήµιση, ή, δ) περιέχει επιστηµονικούς όρους ή ιδιωµατισµούς, αποτελέσµατα ερευνών ή περικοπές κειµένων επιστηµονικού ή τεχνικού χαρακτήρα µε σκοπό να προσδώσει στη διαφηµιστική ανακοίνωση επιστηµονική βάση που δεν ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα. Κατά το 1999 οι ελληνικές αρχές ανέφεραν 66 καταγγελίες για παραπλανητική διαφήµιση στις εξ αποστάσεως συµβάσεις, σύµφωνα µε σχετική έκθεση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων. 3 Αθέµιτη διαφήµιση Αθέµιτη είναι κάθε διαφήµιση που προσβάλλει τα χρηστά ήθη και ιδιαίτερα η διαφήµιση που: α) έχει στόχο ή ενδεχόµενο αποτέλεσµα την πρόκληση ή εκµετάλλευση αισθηµάτων φόβου, προλήψεων ή δεισιδαιµονιών ή την εξώθηση σε εγκληµατικές πράξεις, β) διακρίνει µειωτικά κοινωνικές οµάδες µε βάση το φύλο, τη φυλή, την ηλικία, το θρήσκευµα, την εθνικότητα, την καταγωγή, τις πεποιθήσεις και τις φυσικές ή ψυχικές ιδιαιτερότητες, γ) δηµιουργεί την εικόνα υπερβολικά δελεαστικής προσφοράς, ιδίως σε παιδιά, νέους και στις πιο ευάλωτες κατηγορίες του πληθυσµού, δ) απευθύνει το διαφηµιστικό µήνυµα κατευθείαν στο υποσυνείδητο, χωρίς να αφήνει στο δέκτη του µηνύµατος τη δυνατότητα κριτικής ή ε) προβάλλει εµµέσως προϊόντα άλλα από εκείνα που αποτελούν το εµφανές περιεχόµενο του διαφηµιστικού µηνύµατος, χωρίς η προσβολή αυτή να αποτελεί νοηµατικά ουσιώδες και αναπόσπαστο τµήµα του. Συγκριτική διαφήµιση Συγκριτική είναι η διαφήµιση που προσδιορίζει άµεσα ή έµµεσα ή υπονοεί την ταυτότητα συγκεκριµένου ανταγωνιστή ή των αγαθών ή υπηρεσιών που εκείνος προσφέρει. Η συγκριτική διαφήµιση επιτρέπεται εφόσον συγκρίνει µε αντικειµενικό τρόπο τα ουσιώδη, συναφή, επαληθεύσιµα και επιλεγµένα µε αµεροληψία χαρακτηριστικά ανταγωνιστικών αγαθών ή υπηρεσιών και: α) δεν είναι παραπλανητική, β) δεν προκαλεί σύγχυση στην αγορά µεταξύ του διαφηµιζοµένου και ενός ανταγωνιστή ή µεταξύ ανταγωνιστών του διαφηµιζοµένου ή µεταξύ των σηµάτων, άλλων διακριτικών γνωρισµάτων, αγαθών ή υπηρεσιών του διαφηµιζοµένου και ενός ανταγωνιστή ή περισσότερων ανταγωνιστών µεταξύ τους, 3 Πρόκειται για την έκθεση της Επιτροπής προς το Συµβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο µε αντικείµενο τις καταγγελίες καταναλωτών σε σχέση µε τις εξ αποστάσεως πωλήσεις και τη συγκριτική διαφήµιση, COM (2000) 127 τελικό.

γ) δεν είναι υποτιµητική, δυσφηµιστική ή περιφρονητική για έναν ανταγωνιστή ή για τα σήµατα, άλλα διακριτικά γνωρίσµατα, αγαθά, υπηρεσίες ή δραστηριότητές του, δ) δεν επιδιώκει κατά κύριο λόγο να επωφεληθεί από τη φήµη σήµατος ή άλλου διακριτικού γνωρίσµατος ανταγωνιστή, ε) για προϊόντα µε ονοµασία προέλευσης, αφορά σε κάθε περίπτωση προϊόντα µε την ίδια ονοµασία προέλευσης και στ) δεν παρουσιάζει ένα αγαθό ή µία υπηρεσία ως αποµίµηση ή αντίγραφο αγαθού ή υπηρεσίας που φέρουν σήµα κατατεθέν ή εµπορική επωνυµία. Ειδικά για την συγκριτική διαφήµιση που αναφέρεται σε ειδική προσφορά ορίζεται ότι επιτρέπεται εφόσον επισηµαίνει µε σαφή τρόπο την ηµεροµηνία κατά την οποία λήγει η προσφορά ή, εφόσον χρειάζεται, ότι η ειδική προσφορά εξαρτάται από τη διαθεσιµότητα των προϊόντων και υπηρεσιών. Στην περίπτωση που η ειδική προσφορά δεν έχει αρχίσει ακόµη, πρέπει επίσης να επισηµαίνεται η ηµεροµηνία έναρξης της περιόδου κατά την οποία ισχύουν η ειδική τιµή ή άλλοι ειδικοί όροι. Άµεση διαφήµιση Άµεση διαφήµιση είναι η µετάδοση διαφηµιστικού µηνύµατος απευθείας στον καταναλωτή µε οποιονδήποτε τρόπο άµεσης επικοινωνίας. Η άµεση διαφήµιση επιτρέπεται µόνο αν ο προµηθευτής ή άλλος για λογαριασµό του προµηθευτή κάνει χρήση στοιχείων ή πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα του καταναλωτή που περιήλθαν σε γνώση του από προηγούµενες συναλλακτικές σχέσεις του µε τον καταναλωτή, από γενικά προσιτές πηγές, όπως κατάλογο ή άλλα δηµοσιευµένα στοιχεία, ή από άλλο φυσικό ή νοµικό πρόσωπο, εφόσον ο καταναλωτής εγκρίνει ρητά τη µεταβίβαση των προσωπικών του στοιχείων για το σκοπό της άµεσης διαφήµισης. Ο διαφηµιστής είναι υποχρεωµένος να αναφέρει στον καταναλωτή τον τρόπο µε τον οποίο περιήλθαν σε γνώση του τα προσωπικά στοιχεία του καταναλωτή. Ο προµηθευτής οφείλει να διακόψει κάθε µορφή άµεσης διαφήµισης και να διαγράψει τα προσωπικά στοιχεία του καταναλωτή, εφόσον το ζητήσει ο καταναλωτής. Άµεση διαφήµιση και Προστασία δεδοµένων Κατά τις διατάξεις του Ν. 2251/94 η άµεση διαφήµιση θα πρέπει να γίνεται µε τρόπο που να µην προσβάλλει την ιδιωτική ζωή του καταναλωτή. Σύµφωνα µε την από 20-1-2000 σχετική Απόφαση της Αρχής Προστασίας εδοµένων 4 θεωρείται νόµιµη η συλλογή δεδοµένων για σκοπούς απ ευθείας διαφήµισης και απ ευθείας προώθησης πωλήσεων προϊόντων ή υπηρεσιών σύµφωνα µε το άρθρο 4 παρ. 1 εδ. α του Ν. 2472/97 υπό τις εξής προϋποθέσεις: I) Το υποκείµενο έδωσε τη συγκατάθεσή του σύµφωνα µε τα άρ. 2 εδ. ια και 5 παρ. 1 του Ν. 2472/97. 4 Το κείµενο της απόφασης ευρίσκεται ολόκληρο στο site της Αρχής: www.dpa.gr.

II) Το υποκείµενο δεν έχει δώσει την συγκατάθεσή του οπότε η επεξεργασία είναι νόµιµη κατ εξαίρεση σύµφωνα µε το άρθρο 5 παρ.2, εδ. ε, διότι α) είναι απολύτως αναγκαία για την ικανοποίηση τού έννοµου συµφέροντος που επιδιώκει ο υπεύθυνος επεξεργασίας, β) το έννοµο συµφέρον αυτού υπερέχει προφανώς του συµφέροντος του υποκειµένου και γ) πάντως δεν θίγονται οι θεµελιώδεις ελευθερίες του υποκειµένου. Πρέπει να λάβουµε υπόψη µας ότι η επεξεργασία πληροφοριών προσωπικού χαρακτήρα αποτελεί έκφραση της άσκησης του ατοµικού δικαιώµατος οικονοµικής ελευθερίας υπό τις νέες συνθήκες της τεχνολογικής εξέλιξης, η οποία πρέπει να σταθµίζεται σε κάθε περίπτωση µε τα δικαιώµατα που απορρέουν από το νοµικό πλαίσιο προστασίας των προσωπικών δεδοµένων. Ο Έλληνας νοµοθέτης δίνει στο υποκείµενο των δεδοµένων το δικαίωµα εξαίρεσης των προσωπικών του δεδοµένων από όλες τις ενέργειες εµπορίας τους (άρ. 13 παρ. 3 Ν. 2472/97), νοµιµοποιώντας εξ αντιδιαστολής την επεξεργασία προσωπικών δεδοµένων µε σκοπό την πώληση και διαφήµιση αγαθών και υπηρεσιών εξ αποστάσεως. Η συλλογή των δεδοµένων γίνεται µόνον υπό τους εξής όρους: α) τα δεδοµένα πρέπει να προέρχονται από καταλόγους που απευθύνονται στο ευρύ κοινό (π.χ. τηλεφωνικός κατάλογος του ΟΤΕ) και να υπάρχει η βεβαιότητα ότι τα υποκείµενα που έχουν συµπεριληφθεί σε αυτόν έχουν δώσει την συγκατάθεσή τους, ή από πηγές δηµόσια προσβάσιµες που προορίζονται για την παροχή πληροφοριών στο ευρύ κοινό, εφόσον στη συγκεκριµένη περίπτωση έχουν τηρηθεί οι νόµιµες προϋποθέσεις για την πρόσβαση σ αυτές, ή το ίδιο το υποκείµενο να δηµοσιοποίησε τα προσωπικά του δεδοµένα για συναφείς σκοπούς (π.χ διανοµή διαφηµιστικών φυλλαδίων, συµµετοχή σε καταλόγους εµπορικών εκθέσεων κ.λπ.). β) Ο υπεύθυνος επεξεργασίας να έχει συµβουλευθεί το προβλεπόµενο από το άρθρο 19 παρ. 4 εδ. δ του Ν. 2472 Μητρώο της Αρχής, στο οποίο καταχωρίζονται τα πρόσωπα που δεν επιθυµούν να περιλαµβάνονται σε αρχεία, τα οποία έχουν ως σκοπό την προώθηση προµήθειας αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών εξ αποστάσεως και να µην συµπεριλάβει τα ανωτέρω πρόσωπα στα δηµιουργούµενα αρχεία. γ) Ο υπεύθυνος επεξεργασίας να περιορίζεται στα απολύτως αναγκαία δεδοµένα για την επίτευξη του συγκεκριµένου σκοπού. Ως τέτοια θεωρούνται µόνον το ονοµατεπώνυµο, η διεύθυνση και το επάγγελµα. δ) Ο σκοπός της επεξεργασίας να περιορίζεται στη διαφήµιση ή στην προώθηση πωλήσεως αγαθών ή στη παροχή υπηρεσιών εξ αποστάσεως και να µην αντίκειται στα χρηστά ήθη.

2. Εµπορικές Επικοινωνίες Οι εµπορικές επικοινωνίες είναι ουσιαστικές για τη χρηµατοδότηση του ηλεκτρονικού εµπορίου και για την ανάπτυξη ευρείας ποικιλίας νέων και δωρεάν υπηρεσιών. Προς το συµφέρον του καταναλωτή και του δίκαιου εµπορίου, η εµπορική επικοινωνία, συµπεριλαµβανοµένων εκπτώσεων, διαφηµιστικών προσφορών, και διαφηµιστικών διαγωνισµών ή παιχνιδιών πρέπει να πληρούν µια σειρά απαιτήσεων διαφάνειας. Η εµπορική φύση της επικοινωνίας και το πρόσωπο προς τον οποίο η επικοινωνία απευθύνεται πρέπει να είναι σαφώς αναγνωρίσιµη. Στην περίπτωση της εµπορικής επικοινωνίας µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου η εµπορική φύση του µηνύµατος πρέπει να είναι φανερή µόλις ο καταναλωτής ή ο επαγγελµατίας λάβουν το µήνυµα. Επιπλέον, ο διαφηµιστής οφείλει να συµβουλεύεται τους καταλόγους «επιλογών» (opt-out lists) δηλ. τους δηµόσιους καταλόγους όσων έχουν ρητά δηλώσει ότι δεν επιθυµούν να λαµβάνουν αυτόκλητα εµπορικά ηλεκτρονικά µηνύµατα. Σύµφωνα µε το ελληνικό δίκαιο (άρθρο 9 παρ. 10 Ν. 2251/94), η µετάδοση διαφηµιστικού µηνύµατος απευθείας στον καταναλωτή µέσω τηλεφώνου, τηλεµοιοτυπίας (φαξ), ηλεκτρονικού ταχυδροµείου, αυτόµατης κλήσης ή άλλου ηλεκτρονικού µέσου επικοινωνίας επιτρέπεται µόνον αν συναινεί ρητά ο καταναλωτής. Περαιτέρω, απαγορεύεται χωρίς τη συναίνεση του καταναλωτή η χρησιµοποίηση τεχνικών επικοινωνίας για την πρόταση σύναψης σύµβασης όπως τηλεφώνου αυτόµατης κλήσης, τηλεµοιοτυπίας (φαξ), ηλεκτρονικού ταχυδροµείου ή άλλου ηλεκτρονικού µέσου επικοινωνίας (άρθρο 14 παρ. 6 Ν. 2251/94). Το κοινοτικό δίκαιο και ειδικότερα η οδηγία 2000/31/ΕΚ για το ηλεκτρονικό εµπόριο δίνει τη δυνατότητα στα Κράτη Μέλη να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν την αποστολή µη-ζητηθείσας εµπορικής επικοινωνίας µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου. Όπου τα Κράτη Μέλη την επιτρέπουν πρέπει να είναι αναγνωρίσιµη «σαφώς και επακριβώς» ευθύς ως περιέλθει στον παραλήπτη. Επίσης, τα Κράτη Μέλη µπορούν να επιλέξουν µεταξύ: ενός συστήµατος opt-in (απαιτείται προηγούµενη συγκατάθεση του παραλήπτη πριν την αποστολή της εµπορικής επικοινωνίας), ή ενός συστήµατος opt-out (µη αποστολή µη ζητηθείσας διαφηµιστικής επικοινωνίας σε άτοµα που έχουν εγγραφεί σε µητρώα «επιλογών» και έχουν δηλώσει ότι δεν επιθυµούν να λαµβάνουν τέτοιες εµπορικές επικοινωνίες). Οι προµηθευτές οφείλουν να συµβουλεύονται κατά τακτά χρονικά διαστήµατα τα προαναφερόµενα µητρώα επιλογών.

Πρόταση Να είστε προσεκτικοί µε την µη ζητηθείσα εµπορική επικοινωνία µέσω ηλεκτρονικού ταχυδροµείου, συχνά γνωστού ως SPAM. Ενώ η οδηγία για το ηλεκτρονικό εµπόριο διατηρεί επιεική στάση προς το spam, οι περισσότεροι Παροχείς Πρόσβασης στο Ιντερνετ έχουν ένα αποδεκτό κώδικα πολιτικής (acceptable use policy- AUP), ο οποίος ρητά απαγορεύει το spam και τον οποίο κώδικα αποδέχεστε όταν εγγράφεστε συνδροµητής στον Παροχέα. Οι περισσότεροι Παροχείς θα κλείσουν το λογαριασµό σας µε ή χωρίς άλλη ειδοποίηση αν παραβιάσετε τον κώδικα. Ορισµένοι θα σας επιβαρύνουν µε τα σχετικά έξοδα (το κόστος της µετάδοσης του spam φέρουν οι Παροχείς, οι οποίοι θα το µεταφέρουν στους πελάτες τους εφόσον δεν έχουν τη δυνατότητα να το εισπράξουν από τα πρόσωπα που ευθύνονται για το spam). Η ενδεχόµενη διαγραφή της ιστοσελίδας σας ή της ηλεκτρονικής σας διεύθυνσης είναι φανερό ότι θα δηµιουργήσει σοβαρά προβλήµατα στην εύρυθµη λειτουργία της επιχείρησής σας. Επίσης, οι περισσότεροι χρήστες του ιαδικτύου δεν αποδέχονται το spam. Σε κάθε περίπτωση το spam θα έχει αρνητικές επιπτώσεις, µάλλον θα σας στοιχίσει πελάτες παρά θα σας φέρει καινούργιους. Ωστόσο, η προώθηση (marketing) µε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο µπορεί να είναι αποτελεσµατική. Πρέπει να χρησιµοποιείτε opt-in καταλόγους, δηλ. καταλόγους όσων εκδηλώνουν ενδιαφέρον να λαµβάνουν θεµατικές προσφορές µε ηλεκτρονικό ταχυδροµείο. Υπάρχουν αρκετές ονοµαστές εταιρείες που προσφέρουν όχι µόνο opt-in καταλόγους προσαρµοσµένες στις απαιτήσεις των πελατών τους, αλλά και µια ποικιλία υπηρεσιών που σου επιτρέπουν να παρακολουθείς και να ελέγχεις τα αποτελέσµατα, να επιχειρείς δοκιµές και να αλλάζεις ενδιαµέσως τακτική. Για να εξασφαλίσεις ότι συναλλάσσεσαι µε ονοµαστή και έγκριτη εταιρεία προώθησης προϊόντων, να ζητήσεις ονόµατα πελατών και να επιβεβαιώσεις µε τους πελάτες. 3. ιαφήµιση και ευρώ Πρακτικά ζητήµατα Κάθε προµηθευτής καθώς και κάθε γενικά διαφηµιζόµενος υποχρεούται πλέον στη διπλή αναγραφή των τιµών και άλλων χρηµατικών ποσών στις συναλλαγές του µε τους καταναλωτές (Ν. 2842/2000). Το ίδιο βεβαίως ισχύει και για τα διαφηµιστικά µηνύµατα. Οι διπλές αναγραφές πρέπει να είναι σαφείς, εύκολα αναγνωρίσιµες και ευανάγνωστες σύµφωνα µε τις λεπτοµέρειες και τους κανόνες που ορίζονται στη σχετική υπουργική απόφαση Ζ1-412/26-10-2000 (ΦΕΚ 1392 Β ). Για την υποστήριξη της µετάβασης στο ευρώ χορηγείται στις επιχειρήσεις και στα εµπορικά καταστήµατα ειδικό σήµα (ευρω-λογότυπος). Ο ευρωλογότυπος χορηγείται από τα κατά τόπους αρµόδια επιµελητήρια µετά την υποβολή σχετικής αίτησης από τον προµηθευτή.

Σύµφωνα µε την υπουργική απόφαση Ζ1-271/23-3-2001 (ΦΕΚ 491 Β ) σχετικά µε τη διαδικασία, τους όρους και τις λοιπές προϋποθέσεις χορήγησης του ευρω-λογότυπου, οι προµηθευτές θα πρέπει: Να έχουν αναρτηµένο τον ευρω-λογότυπο στην είσοδο της επιχείρησης και σε εµφανή θέση κοντά στο ταµείο, σε µέγεθος ορατό από τους καταναλωτές, και Να το χρησιµοποιούν σε κάθε έντυπο που θέτουν στη διάθεση των καταναλωτών (τιµοκατάλογοι, υποβολή προσφορών κλπ), στην ιστοσελίδα τους και στην κάθε είδους διαφήµιση. Με την αίτηση χορήγησης του ευρω-λογότυπου ο επιχειρηµατίας αναλαµβάνει και σχετικές υποχρεώσεις για την ενηµέρωση των καταναλωτών για το ευρώ. Στην Αθήνα, το σήµα του ευρω-λογότυπου χορηγείται από το Εµπορικό και Βιοµηχανικό Επιµελητήριο Αθηνών, Ακαδηµίας 7, τηλ. 33627911.