ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (Community Led Local Development CLLD) ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΣΕ ΑΓΡΟΤΙΚΕΣ KAI AΛΙΕΥΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΥΠΑΙΘΡΟΥ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΟΥΝΙΟΣ 2016
ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η διαβούλευση της προτεινόμενης περιοχής παρέμβασης και συνακόλουθα της Στρατηγικής Τοπικής Ανάπτυξης, πραγματοποιείται στο πλαίσιο: ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ 19 «ΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΣΩ ΤΟΥ LEADER (ΤΑΠΤοΚ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ)» ΤΟΥ ΠΑΑ 2014-2020 ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑλΘ 2014-2020
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ LEADER; LEADER: Μέθοδος ολοκληρωμένης και πολυτομεακής ανάπτυξης αγροτικών περιοχών, μέσω της ενεργοποίησης του τοπικού πληθυσμού για το σχεδιασμό «εκ των κάτω προς τα πάνω» στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης Έναρξη εφαρμογής της Κοινοτικής Πρωτοβουλίας LEADER: 1991 Β Προγραμματική Περίοδος: πιο συστηματικός και ολοκληρωμένος σχεδιασμός/ LEADER II Γ Προγραμματική Περίοδος: ενδυνάμωση δεσμών συνεργασίας κυρίως μεταξύ των τοπικών φορέων και των κοινωνικών ομάδων/ LEADER+ Δ Προγραμματική Περίοδος: Άξονας του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2007 2013/ Άξονας 4 «Προσέγγιση LEADER»
ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ CLLD/ LEADER Στρατηγικές τοπικής ανάπτυξης σε τοπική βάση, που προορίζονται για σαφώς χωρικά προσδιορισμένες περιοχές Τοπικές εταιρικές σχέσεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα: «Ομάδες Τοπικής Δράσης» (ΟΤΔ) Προσέγγιση «εκ των κάτω προς τα άνω» με εξουσία λήψης αποφάσεων για τις Ομάδες Τοπικής Δράσης, όσον αφορά την εκπόνηση και την εφαρμογή μιας στρατηγικής τοπικής ανάπτυξης Πολυτομεακός σχεδιασμός και υλοποίηση της στρατηγικής με βάση την αλληλεπίδραση μεταξύ φορέων και έργων διαφόρων τομέων της τοπικής οικονομίας. Δυνατότητα εφαρμογής μιας πολυταμειακής προσέγγισης
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ CLLD/ LEADER To CLLD/ LEADER μπορεί να εφαρμοστεί σε αγροτικές περιοχές και περιοχές αλιείας και υδατοκαλλιέργειας, οι οποίες πρέπει να είναι συνεκτικές από γεωγραφική, οικονομική και κοινωνική άποψη. Ειδικότερα, οι προτεινόμενες περιοχές εφαρμογής πρέπει να έχουν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Προτείνονται από τις ΟΤΔ μέσω της «εκ των κάτω προς τα άνω» προσέγγισης και αποτελούν προϊόν διαβούλευσης με αντιπροσωπευτικούς φορείς της περιοχής αλλά και τον τοπικό πληθυσμό Διαθέτουν επαρκή κρίσιμη μάζα από την άποψη του ανθρώπινου δυναμικού και των χρηματοοικονομικών πόρων. Ειδικότερα, ο μόνιμος πληθυσμός της κάθε περιοχής παρέμβασης θα κυμαίνεται μεταξύ 10.000-150.000 κατοίκους
ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΠΙΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ (CLLD/ LEADER) Τοπική Ανάπτυξη με Πρωτοβουλία Τοπικών Κοινοτήτων (Community Led Local Development CLLD): Μέθοδος σχεδιασμού και υλοποίησης τοπικών ολοκληρωμένων αναπτυξιακών στρατηγικών, με τη συμμετοχή των εταίρων σε τοπικό επίπεδο, συμπεριλαμβανομένης της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών οικονομικών και κοινωνικών φορέων, προκειμένου να αντιμετωπισθούν αποτελεσματικά οι οικονομικές, κοινωνικές, περιβαλλοντικές και δημογραφικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αγροτικές περιοχές Τρέχουσα Προγραμματική Περίοδος: πολυταμειακή προσέγγιση και διεύρυνση των περιοχών εφαρμογής
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.2 (CLLD/ LEADER) Ιδιωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις (1) Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλουν στην ανάπτυξη του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της τοπικής στρατηγικής, σύμφωνες με τα όσα προβλέπονται στο τοπικό πρόγραμμα και έχουν επιχειρηματικό χαρακτήρα Δικαιούχοι: Φυσικά ή νομικά πρόσωπα Ενδεικτικές κατηγορίες έργων: Μεταποίηση και εμπορία γεωργικών προϊόντων με τελικό προϊόν εντός του Παραρτήματος Ι (γεωργικό προϊόν) Μεταποίηση, εμπορία και ανάπτυξη με τελικό προϊόν εκτός του Παραρτήματος Ι (μη γεωργικό προϊόν) Ίδρυση επενδύσεων για την τουριστική ανάπτυξη Επέκταση/εκσυγχρονισμός επενδύσεων για την τουριστική ανάπτυξη
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.2 (CLLD/ LEADER) Ιδιωτικού χαρακτήρα παρεμβάσεις (2) Ίδρυση επενδύσεων του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας εκτός του τουριστικού κλάδου Επέκταση επενδύσεων του δευτερογενή και τριτογενή τομέα της οικονομίας εκτός του τουριστικού κλάδου Πιλοτικά έργα και ανάπτυξη νέων προϊόντων, πρακτικών, διεργασιών και τεχνολογιών. Συνεργασία μεταξύ μικρών επιχειρήσεων για διοργάνωση κοινών μεθόδων εργασίας και τη κοινή χρήση εγκαταστάσεων και πόρων καθώς και για την ανάπτυξη και / ή την εμπορία τουριστικών υπηρεσιών που συνδέονται με τον αγροτουρισμό. Οριζόντια και κάθετη συνεργασία για βραχείες αλυσίδες και τοπικές αγορές και δραστηριότητες προώθησης. Συνεργασία για περιβαλλοντικά έργα, περιβαλλοντικές πρακτικές και δράσεις για κλιματική αλλαγή).
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.2 (CLLD/ LEADER) Δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεις (1) Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, για την επίτευξη των στόχων της τοπικής στρατηγικής Δικαιούχοι: ΟΤΑ Α & Β βαθμού, φορείς τους και ιδιωτικοί φορείς με καταστατικό σκοπό την υλοποίηση αντίστοιχων έργων Ενδεικτικές κατηγορίες έργων: Υποδομές εγγείων βελτιώσεων Βελτίωση πρόσβασης σε γεωργική γη και κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις Κτηνοτροφικά πάρκα
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.2 (CLLD/ LEADER) Δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεις (2) Έργα υποδομής μικρής κλίμακας για τους αγροτικούς οικισμούς Δημιουργία βασικών υπηρεσιών για τον αγροτικό πληθυσμό Δημιουργία δημόσιων υποδομών αναψυχής τουριστικών υποδομών και Δράσεις για την ανάδειξη της φυσικής κληρονομιάς των αγροτικών περιοχών Δράσεις για την ανάδειξη της κληρονομιάς των αγροτικών περιοχών πολιτιστικής Μετεγκατάσταση δραστηριοτήτων με σκοπό βελτίωση ποιότητας ζωής ή του περιβάλλοντος τη
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.2 (CLLD/ LEADER) Δημόσιου χαρακτήρα παρεμβάσεις (3) Πρόληψη δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές και άλλες φυσικές καταστροφές και καταστροφικά συμβάντα Αποκατάσταση δασών και δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές, άλλες φυσικές καταστροφές, καταστροφικά συμβάντα ή από άλλες αιτίες Επενδύσεις για την βελτίωση της ανθεκτικότητας και της περιβαλλοντικής αξίας των δασοκομικών οικοσυστημάτων Επενδύσεις σε δασοκομικές τεχνολογίες και στην επεξεργασία, κινητοποίηση και εμπορία δασικών προϊόντων
ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ/ ΜΗ ΕΠΙΛΕΞΙΜΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ Επιλέξιμες δαπάνες: Θα πρέπει να είναι σύμφωνες με το κανονιστικό πλαίσιο και την εθνική νομοθεσία Μη επιλέξιμες δαπάνες: Δεν αποτελούν επιλέξιμες δαπάνες η αγορά μεταφορικών μέσων, οι λειτουργικές δαπάνες των υποδομών, η χρηματοδοτική μίσθωση εξοπλισμού/παγίων εκτός αν µε την ολοκλήρωση του επενδυτικού σχεδίου η κυριότητα τους περιέλθει στην κυριότητα του φορέα της επένδυσης, ο Φ.Π.Α. εκτός της περίπτωσης που δεν είναι ανακτήσιμος δυνάμει της εθνικής νομοθεσίας
ΑΝΩΤΑΤΟΣ ΠΡΟΫΠ/ΣΜΟΣ & ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Ανώτατος προϋπολογισμός παρεμβάσεων: μπορεί να ανέλθει μέχρι 600.000 εκτός των έργων που αφορούν διαχείριση στερεών/ υγρών αποβλήτων, καθώς και έργων ύδρευσης στα οποία ο συνολικός προϋπολογισμός μπορεί να ανέλθει μέχρι 2.000.000 Ανώτατος προϋπολογισμός για άυλες ενέργειες: μέχρι το ποσό των 50.000 για δημόσιου χαρακτήρα έργα και το ποσό των 100.000 για ιδιωτικού χαρακτήρα έργα Ποσοστά Ενίσχυσης: Για έργα δημόσιου χαρακτήρα έως 100% των επιλέξιμων δαπανών Για έργα ιδιωτικού χαρακτήρα από 35% έως 65% των επιλέξιμων δαπανών, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, το είδος της επένδυσης και το είδος της ενίσχυσης (de minimis). Είναι δυνατή η καταβολή προκαταβολής, όπως επίσης και η χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων
EΡΓΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΜΕΤΡΟΥ 19.3 (CLLD/ LEADER) Τα έργα συνεργασίας και οι συλλογικές δράσεις/ έργα στοχεύουν στην ενίσχυση της συνεργασίας και δικτύωσης μεταξύ των τοπικών φορέων και πληθυσμών, ιδιωτικών και δημόσιων, με σκοπό να αναπτυχθούν νέοι τρόποι και διαδικασίες για την αντιμετώπιση προβλημάτων των επιλεγμένων αγροτικών περιοχών Τα έργα αυτά μπορεί να είναι: I. Έργα διατοπικής ή διακρατικής συνεργασίας II. Δικτύωση ομοειδών ή /και συμπληρωματικών επιχειρήσεων (Clusters) III. Λοιπές συλλογικές δράσεις και έργα συνεργασίας Η κάθε στρατηγική τοπικής ανάπτυξης θα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον ένα προσχέδιο διατοπικής ή διακρατικής συνεργασίας
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 ΤΟΥ ΕΠΑλΘ ΔΡΑΣΗ 1: Ιδιωτικές επενδύσεις (1) 1.α Επενδύσεις (Δράσεις ίδρυσης και εκσυγχρονισμού πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων) που συμβάλλουν στη διαφοροποίηση του εισοδήματος των αλιέων: Ανάπτυξη συμπληρωματικών δραστηριοτήτων (σύμφωνα με το Άρθρο 30 του Κανονισμού (ΕΕ) 508/2014), με ιδιαίτερη έμφαση στον αλιευτικό τουρισμό, επενδύσεις στο σκάφος, εστιατόρια, περιβαλλοντικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητας Δραστηριότητες διαφοροποίησης, εκτός των εμπορικών αλιευτικών δραστηριοτήτων (στο πλαίσιο του άρθρου 63.1.β του Κανονισμού (ΕΕ) 508/2014), που συνδυάζεται με επαγγελματικό επαναπροσανατολισμό. Δικαιούχοι: Αλιείς σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Κανονισμού (ΕΕ) 508/2014 και όπως ορίζονται από την εθνική νομοθεσία (φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατοικούν μόνιμα στην περιοχή παρέμβασης ή που δραστηριοποιούνται σε αυτήν)
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 ΤΟΥ ΕΠΑλΘ ΔΡΑΣΗ 1: Ιδιωτικές επενδύσεις (2) 1.β Επενδύσεις από μη αλιείς: : Ίδρυση ή εκσυγχρονισμό πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων (κατά την έννοια της 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής), οι οποίες θα πρέπει να στοχεύουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας του αλιευτικού τομέα της περιοχής (αλιεία, υδατοκαλλιέργεια, μεταποίηση), αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που προσφέρει η θάλασσα και η παράκτια ανάπτυξη, καθώς και η ανάπτυξη εσωτερικών υδάτων. Συμπεριλαμβάνονται και ενέργειες εφόσον τεκμηριώνεται από την τοπική στρατηγική. Δικαιούχοι: Φυσικά και νομικά πρόσωπα που κατοικούν μόνιμα στην περιοχή παρέμβασης ή που δραστηριοποιούνται σε αυτήν.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 ΤΟΥ ΕΠΑλΘ ΔΡΑΣΗ 2: Δημόσιες επενδύσεις (1) Οι παρεμβάσεις αυτές συμβάλλουν με άμεσο ή έμμεσο τρόπο στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας, με σκοπό την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών πλεονεκτημάτων της περιοχής συμπεριλαμβανομένης και της προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ενδεικτικά, μπορούν να χρηματοδοτηθούν: Ενδεικτικά, μπορούν να χρηματοδοτηθούν: Υποδομές που μεγιστοποιούν τη συμμετοχή αλιείας/ υδατοκαλλιέργειας στην βιώσιμη ανάπτυξη των περιοχών αλιείας και υδατοκαλλιέργειας Υποδομές για την ενθάρρυνση της τουριστικής δραστηριότητας: όπως η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, η διευκόλυνση της διεξαγωγής δραστηριοτήτων κατάδυσης και παρατήρησης του θαλάσσιου περιβάλλοντος, οι υποδομές μικρής κλίμακας για την ανάδειξη περιοχών φυσικού κάλλους, αξιοθέατων και μνημείων της φύσης ή του πολιτισμού (π.χ. σήμανση αξιοθέατων, μνημείων, θέσεις θέας) κλπ.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 ΤΟΥ ΕΠΑλΘ ΔΡΑΣΗ 2: Δημόσιες επενδύσεις (2) Υποδομές και υπηρεσίες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις αλιευτικές περιοχές: όπως αποκατάσταση κτιρίων για κοινωφελή χρήση π.χ. παρεμβάσεις σε υφιστάμενα κτίρια για τη μετατροπή τους σε χώρους άσκησης πολιτιστικών δραστηριοτήτων (θέατρο, κινηματογράφος), ωδεία, βιβλιοθήκες και γενικώς βελτίωση και ανάπλαση κοινοχρήστων χώρων Δικαιούχοι: Φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και εταιρείες τους, καθώς και συλλογικοί φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα του αλιευτικού ή του περιβαλλοντικού τομέα.
ΑΝΩΤΑΤΟΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ & ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Ανώτατος προϋπολογισμός: μπορεί να ανέλθει μέχρι 600.000 Ανώτατος προϋπολογισμός για άυλες ενέργειες: μπορεί να ανέλθει μέχρι το ποσό των 50.000 για δημόσιου χαρακτήρα έργα και το ποσό των 100.000 για ιδιωτικού χαρακτήρα έργα Ποσοστά Ενίσχυσης: Για έργα δημόσιου χαρακτήρα έως 100% των επιλέξιμων δαπανών Για έργα ιδιωτικού χαρακτήρα το ποσοστό θα κυμανθεί από 45%-75%, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, το είδος της επένδυσης και το είδος της ενίσχυσης. Είναι δυνατή η καταβολή προκαταβολής, όπως επίσης και η χρήση χρηματοδοτικών εργαλείων
ΔΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ - ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ Χρηματοδοτούνται δράσεις διαπεριφερειακής (συνεργασίες στο εσωτερικό της χώρας) και διακρατικής συνεργασίας (συνεργασία μεταξύ περιοχών της χώρας με περιοχές άλλων κρατών μελών ή τρίτων χωρών για την εφαρμογή κοινής δράσης) μεταξύ αλιευτικών περιοχών, οι οποίες θα υλοποιηθούν από τις ΟΤΔ Αλιείας, με σκοπό τη διάδοση βέλτιστων πρακτικών που συνδέονται άμεσα με τους στόχους της διαφοροποίησης των αλιευτικών περιοχών, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς τους κλπ Είναι υποχρεωτικό η κάθε υποβαλλόμενη στρατηγική τοπικής ανάπτυξης να περιέχει τουλάχιστον ένα προσχέδιο διατοπικής ή διακρατικής συνεργασίας
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (Α,Β)
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (Α,Β)
ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΩΝ (Α,Β) Συνολική Έκταση:3.382,49 km 2 (Περιοχή Α:2.787,61 km 2 Περιοχή Β:594,88 km 2 ) Πληθυσμός:198.348 κάτοικοι (απογραφή 2011) (Περιοχή Α:148.203 κάτοικοι Περιοχή Β:50.145 κάτοικοι, Αποτελείται από Τοπικές /Δημοτικές Κοινότητες, των οποίων ο συνολικός μόνιμος πληθυσμός ή ο μόνιμος πληθυσμός των εκτός σχεδίου περιοχών, είναι μικρότερος των 15.000 κατοίκων Διαθέτει προφανώς την επαρκή κρίσιμη μάζα από την άποψη του ανθρώπινου δυναμικού και των χρηματοοικονομικών πόρων Ειδικά σε ότι αφορά την περιοχή εφαρμογής του προγράμματος της Προτεραιότητας 4 του ΕΠΑλΘ 2014-2020, αυτή αποτελεί παράκτια ζώνη ηπειρωτικής περιοχής, η οποία δεν υπερβαίνει τα 10 χιλιόμετρα από την ακτή και στην οποία ουσιαστικό ποσοστό του πληθυσμού απασχολείται στον τομέα της αλιείας ή της υδατοκαλλιέργειας και είναι λειτουργικά συνεκτική από γεωγραφική, οικονομική και κοινωνική άποψη