1 Ι.Απλοειδή-Διπλοειδή κφτταρα: 1.ασ δίνονται παρακάτω 2 εικόνεσ (απλοποιθμζνεσ) προκαρυωτικών κυττάρων. Α. Σι μορφι ζχει το γενετικό υλικό των προκαρυωτικών κυττάρων; α. Μονόκλωνο και γραμμικό DNA β. Μονόκλωνο και κυκλικό DNA γ. Δίκλωνο και γραμμικό DNA δ. Δίκλωνο και κυκλικό DNA 2. Α. Πωσ αναπαράγεται το βακτιριο; α. Μονογονικά με απλι διχοτόμθςθ. β. Φυλετικά Β. Οι απόγονοι του βακτθρίου : α. είναι κλώνοσ(πανομοιότυπα μεταξφ τουσ). β. είναι το κάκε βακτιριο μοναδικόσ οργανιςμόσ Γ. Σο μθτρικό με τα κυγατρικά βακτιρια.: α. Είναι πανομοιότυπα μεταξφ τουσ. β. Είναι διαφορετικά μεταξφ τουσ. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 1
2 3. Μεταφζρουμε ςε κρεπτικό υλικό με αντιβιοτικό το βακτιριο-1 και το βακτιριο-2: Α. Ποιο από τα δφο βακτιρια αναπτφχκθκε ςτο κρεπτικό υλικό; α. Σο βακτιριο που διακζτει μόνο το κυρίωσ DNA. β. Σο βακτιριο που διακζτει επιπλζον και πλαςμίδιο. Β. Σι επιπλζον γενετικι πλθροφορία διακζτει το πλαςμίδιο ; 4. Μεταφζρουμε ταυτόχρονα ςτο ίδιο κρεπτικό υλικό το βακτιριο-1 και το βακτιριο-2 : Μπορείτε να ςκεφτείτε μία επιπλζον ιδιότθτα που προςδίδει το πλαςμίδιο ςτο βακτιριο-2; Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 2
3 5. Α. Πόςα μόρια DNA διακζτει ζνα ςωματικό κφτταρο του ανκρώπου; α. 46 β. 23 Β. Πόςα μόρια DNA διακζτει ζνασ ανκρώπινοσ γαμζτθσ ; α. 46 β. 23 Γ. Σο ηυγωτό ανικει : α. τθ μθτζρα β. τον πατζρα γ. τον απόγονο Δ. Σο ηυγωτό.: α. Διακζτει αποκλειςτικά το DNA τθσ μθτζρασ. β. Διακζτει αποκλειςτικά το DNA του πατζρα. γ. Διακζτει το μιςό DNA τθσ μθτζρασ και το μιςό DNA του πατζρα. Ε. Σα τριςεκατομμφρια κφτταρα του απογόνου : α. Διαφζρει το DNA των κυττάρων μεταξφ τουσ κακώσ ο άνκρωποσ διαφζρει μεγάλθ ποικιλία ςε είδθ κυττάρων(θπατικά, οςτικά, νευρικά, επικθλιακά, κ.α.) β. Όλα είναι γενετικά πανομοιότυπα μεταξφ τουσ κακώσ όλα προζρχονται από διαδοχικζσ διαιρζςεισ ενόσ και μοναδικοφ κυττάρου του ηυγωτοφ. ΣΤ. Ο απόγονοσ : α. Είναι γενετικόσ κλώνοσ τθσ μθτζρασ του. β. Είναι γενετικόσ κλώνοσ του πατζρα του. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 3
ΦΡΟΝΣΙ ΣΘΡΙΑ ΠΡΟΟΠΣΙΚΘ 4 γ. Ανάλογα με τον ςυνδυαςμό των μορίων DNA μπορεί να είναι γενετικόσ κλώνοσ του πατζρα του ι τθσ μθτζρασ του. δ. Είναι μοναδικόσ και δεν ταυτίηεται το γενετικό του υλικό με κανζναν από τουσ γονείσ του. 6. ασ δίδεται μία εικόνα των μορίων DNA ςτον άνκρωπο: Α. Ποιο κφτταρο διακζτει τα μόρια DNA ςε ηεφγθ,δθλαδι ανά δφο όμοια ςε μζγεκοσ ; α. Σο ςωματικό κφτταρο β. Σο ωάριο γ. Σο ςπερματοηωάριο. Β. Σο ωάριο και το ςπερματοηωάριο. : α. Διακζτουν και ηεφγθ μορίων DNA δθλαδι ανά δφο όμοια. β. Κάκε μόριο DNA είναι και διαφορετικοφ μεγζκουσ. Γ. Μπορείτε να διακρίνετε μία διαφορά ςτο γενετικό υλικό του κθλυκοφ και του αρςενικοφ ατόμου ; Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 4
ΦΡΟΝΣΙ ΣΘΡΙΑ ΠΡΟΟΠΣΙΚΘ 5 7. ασ δίνεται μία εικόνα των μορίων DNA κατά τθ ςφντθξθ των πυρινων ωαρίου και ςπερματοηωαρίου προσ το ςχθματιςμό του ηυγωτοφ. Α. Ποιο κφτταρο διακζτει 46 μόρια DNA: α. Ωάριο β. περματοηωάριο γ. Ηυγωτό Β. Ποιο κφτταρο διακζτει τα μόρια DNA ανά δφο ςε ηεφγθ: Α.Ωάριο β. περματοηωάριο γ. Ηυγωτό Γ. Ποιο κφτταρο είναι διπλοειδζσ(το γονιδίωμα ςε δφο αντίγραφα): α. Ωάριο β. περματοηωάριο γ. Ηυγωτό Δ. Πόςα ηευγάρια μορίων DNA παρατθρείτε ςτο ηυγωτό ; Ε. Σο φφλο του ατόμου που πρόκειται να γεννθκεί είναι: α. κθλυκό β. αρςενικό γ. δεν μποροφμε να γνωρίηουμε. ΣΤ. Ποιοσ κακορίηει το φφλο ςτον άνκρωπο : ο πατζρασ ι θ μθτζρα ; Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 5
6 8.Να ςυμπλθρωκεί ο παρακάτω πίνακασ με (+) ι (-) Κφτταρα Μονόσ αρικμόσ μορίων DNA. Ηυγόσ αρικμόσ μορίων DNA. Βακτιριο χωρίσ πλαςμίδιο (ςελίδα-1) Βακτιριο με ζνα πλαςμίδιο (ςελίδα-1) Ωάριο (ςελίδα-5) περματοηωάριο (ςελίδα-5) Ηυγωτό (ςελίδα-5) ωματικό Κφτταρο (ςελίδα-4) Απλοειδζσ Διπλοειδζσ 9.Να χαρακτθριςτοφν οι παρακάτω προτάςεισ ωσ ςωςτζσ () ι λανκαςμζνεσ (Λ) α. Σα διπλοειδι κφτταρα ζχουν αναγκαςτικά ηυγό αρικμό μορίων DNA. β. Σα απλοειδι κφτταρα ζχουν αναγκαςτικά μονό αρικμό μορίων DNA. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 6
7 ΙΙ. H ζννοια του χρωμοςώματοσ. 1. ασ δίνεται παρακάτω μία εικόνα ςχθματιςμοφ του νουκλεοςώματοσ: Α. Σο νουκλεόςωμα αποτελείται : α. αποκλειςτικά από DNA. β. αποκλειςτικά από πρωτεΐνεσ. γ. από DNA +πρωτεΐνεσ. Β. Ζνα μακρφ και γραμμικό δίκλωνο DNA: α. Συλίγεται γφρω από ζνα οκταμερζσ πρωτεΐνων ςχθματίηοντασ ζνα νουκλεόςωμα β. Αναγκαςτικά ςχθματίηει ζνα μεγάλο αρικμό νουκλεοςωμάτων. 2.ασ δίνεται ςχθματικά ο διπλαςιαςμόσ ενόσ «χρωμοςώματοσ» Α. Σι αποτελεί ζνα χρωμόςωμα: α. Ζνα δίκλωνο γραμμικό μόριο DNA(ςφμπλεγμα με πρωτεΐνεσ) β. Δφο αδελφζσ χρωματίδεσ ενωμζνεσ ςτο κεντρομερίδιο. γ. Και το α. και το β. Β. Πότε ζνα μόριο DNA αποτελεί και ζνα «χρωμόςωμα» : α. Όταν είναι μόνο του. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 7
8 β. Όταν ςυνδζεται με το αντίγραφο του ςτο κεντρομερίδιο. Γ. Πότε ζνα μόριο DNA αποτελεί μία «αδελφι χρωματίδα» : α. Όταν είναι μόνο του. β. Όταν ςυνδζεται με το αντίγραφο του ςτο κεντρομερίδιο. 3. ασ δίνεται ςχθματικά ο τρόποσ ςχθματιςμοφ ενόσ χρωμοςώματοσ: Α. Σο νουκλεόςωμα αποτελείται: α. αποκλειςτικά από DNA. β. αποκλειςτικά από ιςτόνεσ. γ. από DNA+ιςτόνεσ. δ. από DNA+ιςτόνεσ+μθ ιςτόνεσ. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 8
9 Β. Θ χρωματίνθ αποτελείται : α. αποκλειςτικά από DNA. β. αποκλειςτικά από ιςτόνεσ. γ. από DNA+ιςτόνεσ. δ. από DNA+ιςτόνεσ+μθ ιςτόνεσ. Γ. Θ χρωματίνθ : α. ζχει τον ίδιο βακμό ςυμπφκνωςθσ ςε κάκε περίπτωςθ. β. αλλάηει βακμό ςυμπφκνωςθσ, αποςυςπειρώνεται όταν ςχθματίηεται το μεταφαςικό χρωμόςωμα. γ. αλλάηει βακμό ςυμπφκνωςθσ, ςυςπειρώνεται όταν ςχθματίηεται το μεταφαςικό χρωμόςωμα. Δ. Θ χθμικι ςφςταςθ τθσ χρωματίνθσ: α. δεν αλλάηει ςε καμία περίπτωςθ. β. αλλάηει κακώσ ςχθματίηεται το μεταφαςικό χρωμόςωμα. 4.ασ δίνεται ζνα υποκετικό ευκαρυωτικό κφτταρο που διακζτει 2 «χρωμοςώματα». (για λόγουσ απλότθτασ κάκε γραμμι ςυμβολίηει ζνα δίκλωνο μόριο DNA.) Α. Πόςα δίκλωνα μόρια DNA παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερα Β. Πόςα «χρωμοςώματα» παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερα Γ. Πόςεσ αδελφζσ χρωματίδεσ παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερισ γ. Δεν ζχει νόθμα ο όροσ ςε αυτι τθν φάςθ. Δ. Θ χρωματίνθ : α. Είναι ςε αποςυμπυκνωμζνθ μορφι ςχθματίηοντασ «ινίδια». β. Είναι ςε ςυμπυκνωμζνθ μορφι ςχθματίηοντασ μεταφαςικά χρωμοςώματα. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 9
10 Ε. Πόςα δίκλωνα μόρια DNA παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερα Ζ. Πόςα «χρωμοςώματα» παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερα Η. Πόςεσ αδελφζσ χρωματίδεσ(ςε αρικμό όχι ςε είδοσ) παρατθρείτε; α. Δφο β. Σζςςερισ γ. Δεν ζχει νόθμα ο όροσ ςε αυτι τθν φάςθ. Θ. Θ χρωματίνθ : α. Είναι ςε αποςυμπυκνωμζνθ μορφι ςχθματίηοντασ «ινίδια». β. Είναι ςε ςυμπυκνωμζνθ μορφι ςχθματίηοντασ μεταφαςικά χρωμοςώματα. Ι. το ςτάδιο τθσ μίτωςθσ πριν τθ μετάφαςθ : α. Τπάρχουν τζςςερισ αδελφζσ χρωματίδεσ οργανωμζνεσ ςε δφο μεταφαςικά χρωμοςώματα. β. Τπάρχουν τζςςερα μόρια DNA ωσ τζςςερα χρωμοςώματα που προιλκαν από το διαχωριςμό των αδελφών χρωματίδων. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 10
11 Κ. το ςτάδιο τθσ μίτωςθσ μετά τθ μετάφαςθ : α. Τπάρχουν τζςςερισ αδελφζσ χρωματίδεσ οργανωμζνεσ ςε δφο μεταφαςικά χρωμοςώματα. β. Τπάρχουν τζςςερα μόρια DNA ωσ τζςςερα χρωμοςώματα που προιλκαν από το διαχωριςμό των αδελφών χρωματίδων. Λ. Μετά το τζλοσ τθσ κυτταρικισ διαίρεςθσ δφο «πρώθν» αδελφζσ χρωματίδεσ..: α. Βρίςκονται ςτο ίδιο κυγατρικό κφτταρο β. Διαχωρίηονται ςτα κυγατρικά κφτταρα 5. Ζνα ανκρώπινο ςωματικό κφτταρο ςτο ςτάδιο τθσ μεςόφαςθσ πριν το διπλαςιαςμό ζχει 46 μόρια DNA. Να ςυμπλθρωκεί ο παρακάτω πίνακασ: ωματικό κφτταρο Μεςόφαςθ πριν το διπλαςιαςμό Μεςόφαςθ μετά το διπλαςιαςμό Μίτωςθ πριν τθ μετάφαςθ. Μίτωςθ μετά τθ μετάφαςθ. Αρικμόσ μορίων DNA 46 Αρικμόσ χρωμοςωμάτων Αρικμόσ Αδελφών χρωματίδων Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 11
12 6. ασ δίνονται τα παρακάτω βιοχθμικά δεδομζνα: Μζγεκοσ γονιδιώματοσ (αφορά απλοειδι κφτταρα) Οργανιςμόσ υνολικό DNA (ηεφγθ βάςεων) Αρικμόσ χρωμοςωμάτων Zea mays 5x10 9 10 (καλαμπόκι) Homo sapiens 3x10 9 23 (άνκρωποσ) Drosophila melanogaster 1,6x10 8 4 (είδοσ μφγασ) Sacharomyces cerevisae 1,4x10 7 16 (μφκθτασ) Escherichia coli (βακτιριο) 4x10 6 1 Α. Οι παρακάτω ιςχυριςμοί που ςασ δίνονται είναι λανκαςμζνοι. Χρθςιμοποιώντασ τα βιοχθμικά δεδομζνα να αιτιολογιςετε το λόγο που οι ιςχυριςμοί είναι λάκοσ : α. Θ ποςότθτα του γενετικοφ υλικοφ είναι ςε κάκε περίπτωςθ ανάλογθ με τθν πολυπλοκότθτα του οργανιςμοφ. β. Θ ποςότθτα του γενετικοφ υλικοφ είναι ανάλογθ του αρικμοφ των χρωμοςωμάτων. Β. Να ςυμπλθρώςετε τα αντίςτοιχα βιοχθμικά δεδομζνα για τα διπλοειδι κφτταρα των παρακάτω οργανιςμών: Οργανιςμόσ υνολικό DNA ηεφγθ βάςεων Πριν το διπλαςιαςμό του DNA υνολικό DNA ηεφγθ βάςεων Μετά το διπλαςιαςμό Σου DNA Αρικμόσ Χρωμοςωμάτων πριν το διπλαςιαςμό του DNA Αρικμόσ Χρωμοςωμάτων μετά το διπλαςιαςμό του DNA Zea mays Homo sapiens Drosophila melanogaster Γ. Γιατί διακζτουν μόνο αυτοί οι τρεισ οργανιςμοί και διπλοειδι κφτταρα από τον αρχικό πίνακα τθσ άςκθςθσ,ενώ οι οργανιςμοί Sacharomyces cerevisae και Escherichia coli διακζτουν μόνο απλοειδι κφτταρα; Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 12
13 ΙΙΙ. Καρυότυποσ 1.ασ δίνεται ο ανκρώπινοσ καρυότυποσ ενόσ κθλυκοφ και ενόσ αρςενικοφ ατόμου που απεικονίηει αρικμό και μορφι των μεταφαςικών χρωμοςωμάτων(ευδιάκριτα με το οπτικό μικροςκόπιο) Α. Πόςα χρωμοςώματα περιλαμβάνει ο ανκρώπινοσ καρυότυποσ; Β. Πόςα ηεφγθ χρωμοςωμάτων περιλαμβάνει ο ανκρώπινοσ καρυότυποσ; Γ. Πόςα αυτοςωμικά χρωμοςώματα(μορφολογικά ίδια και ςτον άνδρα και ςτθ γυναίκα.) περιλαμβάνει ο ανκρώπινοσ καρυότυποσ; Δ. Πόςα ηεφγθ αυτοςωμικών χρωμοςωμάτων περιλαμβάνει ο ανκρώπινοσ καρυότυποσ; Ε. Πόςα διαφορετικά ςε είδοσ φυλετικά χρωμοςώματα απαντάμε ςτο ανκρώπινο είδοσ; Ζ. Πόςα φυλετικά χρωμοςώματα διακζτει ο καρυότυποσ ενόσ ςυγκεκριμζνου ανκρώπου; Η. Σα φυλετικά χρωμοςώματα τα ςυμβολίηουμε με Χ και Τ, ποιο χρωμόςωμα είναι μεγαλφτερο ςε μζγεκοσ; α. το Χ β. το Τ γ. είναι του ίδιου μεγζκουσ. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 13
14 Θ. Μία γυναίκα ςτον καρυότυπο τθσ διακζτει : α. Ζνα χρωμόςωμα Χ β. Ζνα χρωμόςωμα Τ γ. Σο ηεφγοσ ΧΧ δ. Σο ηεφγοσ ΧΤ Ι. Ζνασ άνδρασ ςτον καρυότυπο του διακζτει: α. Ζνα χρωμόςωμα Χ β. Ζνα χρωμόςωμα Τ γ. Σο ηεφγοσ ΧΧ δ. Σο ηεφγοσ ΧΤ Κ. Ζνα ηευγάρι χρωμοςωμάτων(ομόλογα) : α. ζχουν μόνο ίδιο μζγεκοσ β. είναι πανομοιότυπα γ. ζχουν ίδιο μζγεκοσ και ίδια κζςθ κεντρομεριδίου. δ. δεν ζχουν κάτι κοινό, είναι εντελώσ διαφορετικά μεταξφ τουσ. Λ. Ζνα ηευγάρι χρωμοςωμάτων(ομόλογα) : α. είναι αναγκαςτικά το ζνα μθτρικισ και το άλλο πατρικισ προζλευςθσ. β. μπορεί να είναι και αποκλειςτικά μθτρικισ προζλευςθσ γ. μπορεί να είναι και αποκλειςτικά πατρικισ προζλευςθσ. δ. Όλεσ οι παραπάνω περιπτώςεισ είναι πικανζσ. Μ. Θ κατάταξθ των χρωμοςωμάτων γίνεται : α. Συχαία β. Κατά αυξανόμενο μζγεκοσ,δθλαδι ξεκινάμε από τα μικρά χρωμοςώματα και καταλιγουμε ςτα χρωμοςώματα μεγάλου μεγζκουσ γ. Κατά ελαττωμζνο μζγεκοσ,δθλαδι ξεκινάμε από τα μεγάλα χρωμοςώματα και καταλιγουμε ςτα χρωμοςώματα μικροφ μεγζκουσ. Χ.Κ.Φιρφιρής Σελίδα 14