ΣYΣTAΛTA KYTTAPA Tα συσταλτά κύτταρα παράγουν > δυνάµεις κίνησης µε την αλληλεπίδραση > ακτίνης µυοσίνης υπάρχουν 4 κατηγορίες κυττάρων > µυϊκά > που σχηµατίζουν > γραµµωτό µυϊκό ιστό καρδιακό µυϊκό ιστό & λείο µυϊκό ιστό µυοεπιθηλιακά > στοιχείο εκκριτικών αδένων µυοϊνοβλάστες περικύτταρα > περιβάλλουν αγγεία η συστολή των συσταλτών κυτ. > συντονίζεται > από τη διάφορη διάταξη > ακτίνης & ελέγχεται & µυοσίνης Γραµµωτός µυϊκός ιστός τα γραµµωτά µυϊκά κύτταρα αποτελούν τη δοµική βάση των µυών οι οποίοι υπό την επίδραση του N.Σ είναι υπεύθυνοι για την εκούσια κίνηση & στάση σώµατος στη διάρκεια της εµβρυογένεσης > από την ένωση πολλών πρόδροµων κυττάρων (µυοβλαστών) σχηµατίζεται κάθε γραµµωτό µυϊκό κύτταρο (ώστε στην ενηλικίωση περιέχει πολλούς πυρήνες κάτω από κυτ. µεµβράνη > συγκύτιο) στους µύς ενηλίκων > υπάρχουν πρόδροµα µυϊκά κυτ. > τα δορυφόρα κύτταρα έχουν την ικανότητα να διαιρούνται > νέα µυϊκά κυτ. µετά & να σχηµατίζουν από ιστική βλάβη το κυτταρόπλασµα των γραµµωτών µυϊκών κυτ. περιέχουν > συσταλτές πρωτεΐνες άφθονα µιτοχόνδρια άφθονο γλυκογόνο κάθε µυϊκό κύτταρο περιβάλλεται από > εξωτερικό υµένα Eιδικοί όροι περιγραφής συστατικών γραµµωτού µυϊκού κυττάρου - --------------------------------------------- σαρκείληµα > κυτταρική µεµβράνη 57
σαρκόπλασµα > κυτταρόπλασµα σαρκοπλασµατικό δίκτυο > ενδοπλασµατικό δίκτυο Tα συσταλτά στοιχεία > των γραµµωτών µυϊκών κυττάρων τα µυοϊνίδια είναι λεπτές > δοµές από επαναλαµβανόµενες > συγκεντρώσεις κυλινδρικές επικαλυπτόµενες -------------------------------------------- λεπτών νηµατίων & παχιών νηµατίων ακτίνης µυοσίνης Kάθε µυϊκή ίνα > έχει άφθονα µυοϊνίδια παράλληλά µε τον επιµήκη άξονά της H/ M > παχιά > νηµάτια συγκρατούνται στις θέσεις τους από > δίσκους βοηθητικών & λεπτά πρωτεϊνών που έχουν την εµφάνιση γραµµών & διαιρούν τα µυοϊνίδια σε λειτουργικές µονάδες τα σαρκοµέρια σε κάθε σαρκοµέριο υπάρχει > κανονική διάταξη των συσταλτών πρωτεϊνών ώστε κάθε παχύ νηµάτιο περιβάλλεται από 6 λεπτά νηµάτια η συστολή µυός > οδηγεί σε ελάττωση εύρους ανοικτόχρωµων ζωνών (λόγω διολίσθησης λεπτών νηµατίων πάνω στα παχιά νηµάτια) λεπτά νηµάτια > αποτελούνται κυρίως από ακτίνη > σχηµατίζονται από πολυµερισµό πολλών µορίων σφαιρικής ακτίνης έχουν πολικότητα (προσανατολισµός ακτίνης προς ίδια κατεύθυνση) για να σχηµατιστεί ένα πλήρες λεπτό νηµάτιο προσκολλώνται 2 γειτονικά νηµάτια ακτίνης µε το τελικό άκρο του ουραίου τµήµατός τους στην α- ακτινίνη της Z γραµµής παχιά νηµάτια > αποτελούνται κυρίως από µυοσίνη > εµφανίζουν πολικότητα για να σχηµατιστεί ένα πλήρες παχύ νηµάτιο προσκολλώνται 2 γειτονικά νηµάτια µυοσίνης µε τελικό άκρο ουραίου τµήµατός τους στην M - γραµµή επικουρικές πρωτεΐνες => εντοπίζονται µε ανοσοϊστοχηµικές µεθόδους 58
α - ακτίνη > συνδέει νηµάτια ακτίνης σε ένα δικτυωτό πλέγµα > µέσα στο Z δίσκο µυοµεσίνη > συνδέει νηµάτια µυοσίνης σε ένα δικτυωτό πλέγµα > στην M γραµµή συνδετίνη > επιµήκης - ελαστική πρωτεΐνη που συνδέει τελ. άκρα παχ. νηµ. > Z δίσκο δεσµίνη > συνδέει τα γειτονικά µυοϊνίδια µεταξύ τους & µε την κυτταρική µεµβράνη C - πρωτεΐνη > ενώνεται µε την µυοσίνη στο πρώτο µισό της A ζώνης Στη διάρκεια της µυϊκής συστολής > τα νηµάτια ακτίνης γλιστρούν κατά µήκος των νηµατίων µυοσίνης περπατούν κατά µήκος των νηµατίων ακτίνης µε αλληλοδιαδοχή συνδετικών - αποσυνδετικών κινήσεων που χρησιµοποιεί ενέργεια που απελευθερώνεται από την υδρόλυση του ATP O έλεγχος της µυϊκής συστολής γίνεται από πρωτεΐνες > που συνδέονται µε ακτίνη & εµποδίζουν τη συστολή του µυός καταστέλλοντας την αλληλεπίδραση > ακτίνης - µυοσίνης αντιστρέφεται από την υψηλή συγκέντρωση Cα 2+ στο κυτταρόπλασµα Kαρδιακός µύς χαρακτηρίζεται από παρόµοια διάταξη νηµατίων > ακτίνης µυοσίνης διαφορές > τα καρδιακά µυϊκά κυτ. είναι > µονοπύρηνα & βραχύτερα επιµήκης καρδιακές µυϊκές ίνες > σχηµατίζονται µε τελικο - τελική ένωση (ενώσεις τύπου πρόσδεσης) πολλών καρδιακών κυττάρων στο καρδιακό µύ > EN υπάρχουν δορυφόρα κύτταρα τα καρδιακά µυϊκά κυτ. > EN συγχωνεύονται > αλλά αναπτύσουν κυτ. ενώσεις που συνδέουν το κάθε κυτ. µε το γειτονικό του ευθυγραµίζονται > σε επιµήκεις αλυσίδες έχουν ένα πυρήνα στο κέντρο µεσοκυτ. ενώσεις > φαίνονται ως αραιοχρωµατικές γραµµές > διασχίζουν εγκάρσια τις καρδιακές µυϊκές ίνες κλιµακωτές ταινίες 3 τύπων ενώσεις - ενώσεις δεσµοσωµάτων > σύνδεση ενδιάµεσων νηµατίων γειτονικών κυτ. ενώσεις τύπου πρόσφυσης > σύνδεση νηµατ. ακτίνης στο τελικό τµήµα κάθε κυτ. 59
χασµατικές ενώσεις επικοινωνίας > µετάδοση µεµβρανικής διέγερσης η συστολή καρδ. µυϊκών κυτ. > ρυθµίζεται από > Cα 2+ κυτοσολίου (όµοιο µε σκελ. µυός) αλλά µε διαφορές ----- σύστηµα εγκάρσιων T - σωληνίσκων > από ευρύτερες εγκολπώσεις κυτ. µεµβράνης σαρκοπλασµατικό δίκτυο > δέν είναι τόσο συµµετρικά οργανωµένο σύνδεση σαρκοπλασµατικού δικτύου & T - σωληνίσκων > παίρνει µορφή δυάδων Λείος µύς λεία µυϊκά κυτ. έχουν σύστηµα συσταλτών πρωτεϊνών > µε µικρότερη οργάνωση σχηµατίζουν τα συστελλόµενα µέρη > των περισσότερων κοίλων σπλάχνων βρίσκονται σε θέσεις όπου απαιτείται διαρκής - βραδεία - ρυθµική συστολή υποκείµενη σε ακούσιο έλεγχο τα λεία µυϊκά κυτ. > είναι ατρακτοειδή κυτ. ποικίλου µεγέθους µε κεντρικό πυρήνα επιµήκους σχήµατος σε εγκάρσιες τοµές > έχουν πολυγωνικό σχήµα σε επιµήκεις τοµές > έχουν µορφή γραµµικών δεσµίδων περιβάλλονται από > εξωτερικό υµένα στον οποίο προσφύονται > οι µεµβράνες των γειτονικών κυτ. µικρές οµάδες κυτ. τοποθετούνται σε > δεσµίδες που περιβάλλονται > από κολλαγόνο ιστό που φέρει αγγεία νεύρα H/ M > δεσµίδες συσταλτών πρωτεϊνών > διασταυρώνονται & προσφύονται σε στηρικτικές θέσεις (υπάρχουν άφθονα νηµάτια δεσµίνης) (εστιακές πυκνώσεις) παρόµοιες µε τις ενώσεις πρόσφυσης & βρίσκονταιγύρο από κυτ. µεµβράνη γύρο από τον πυρήνα βρίσκονται > µεγάλος αριθµός µιτοχονδρίων E άλλα οργανίδια O εξωτερικός υµένας που περιβάλλει κάθε λείοµυϊκό κυτ.> απουσιάζει στις χασµατικές ενώσεις που είναι άφθονες & ονοµάζονται ενώσεις συνάφειας & επιτρέπουν την επέκταση της µεµβρανικής διέγερσης <------- 60
µεταξύ των κυττάρων > τα οποία έχουν άφθονες εγκολπώσεις στις κυτ. µεµβράνες σχηµατίζουν δοµές όµοιες µε ενδοκυτταρικά κυστίδια (καταλλήγουν τελικοί θύλακες E µε Cα 2+ ) λειτουργούν ως το σύστηµα εγκάρσιων T - σωληνίσκων ελέγχοντας εισροή Cα 2+ στο εσωτερικό των κυττάρων O µηχανισµός συστολής στο λείο µύ > διαφέρει σε - νηµάτια ακτίνης > είναι συνδεδεµένα µε τροποµυοσίνη OXI µε τροπονίνη νηµάτια µυοσίνης > ενώνονται µε ακτίνη µόνο αφού φωσφορυλιωθούν οι ελαφρές αλυσίδες Cα2+ στον ήρεµο µυ βρίσκονται στο εσωτερικό E > κατά την διέγερση απελευθερώνονται στο κυτταρόπλασµα & συνδέονται > µε την καλµοδουλίνη το σύµπλεγµα > Ca 2+ - καλµοδουλίνης ενεργοποιεί ένα ένζυµο > κινάση της ελαφράς αλυσίδας της µυοσίνης που φωσφορυλιώνει > την αλυσίδα > επιτρέποντας την ένωσή της > µε την ακτίνη οπότε η αλληλεπίδραση <--------------------------------- ακτίνης µυοσίνης > διαµέσου της διολίσθηση του νηµατίου > παράγει την συστολή επειδή οι συσταλτές πρωτεΐνες > σχηµατίζουν διασταυρούµενο πλέγµα που εισέρχεται περιφερικά στην κυτ. µεµβράνη η συστολή καταλήγει > στη µείωση του µήκους του κυττάρου προσλαµβάνοντας σφαιρικό σχήµα Oι περισσότεροι λείοι µύς κατανέµονται > κυκλικώς ή επιµήκως > στο τοίχωµα κοίλων σπλάχνων ονοµάζονται 61
συστολή > δηµιουργεί µείωση διαµέτρου αυλού των οργάνων σπλαχνικοί > & παράγουν χαµηλό βαθµό ρυθµικής συστολής που µπορεί να προκληθεί από δυνάµεις διάτασης οργάνου το ANΣ > µπορεί να αυξήσει ή να ελαττώσει το επίπεδο αυτόµατης συστολής EN µπορεί να προκαλέσει την έναρξή της Tα λεία µυϊκά κυτ. > ανάλογα µε τη θέση τους συνθέτουν > κολλαγόνο ελαστίνη η λειτουργία τους είναι > στηρικτική συστατικά εξωκ. θεµ. ουσίας & συσταλτή Mυοϊνοβλάστες είναι ατρακτοειδή κυτ. εκκρίνουν κολλαγόνο έχουν συσταλτές ιδιότητες µε την ανοσοϊστοχηµεία > ανίχνευση ακτίνης & δεσµίνης δεν έχουν > εξωτερικό υµένα αποτελούν αδρανή πληθυσµό > στα κυψελιδικά διαφράγµατα πνεύµονα (σε φυσιολογικούς ιστούς) γύρο από κρύπτες αδένων εντέρου στο χαλαρό κολλαγόνο στηρικτικό ιστό Mετά από ιστική βλάβη > ενεργοποιούνται > & εκκρίνουν κολλαγόνο πολ/ νται -------------------------- που γεφυρώνει τη περιοχή της βλάβης (ινώδης ουλή) & συστέλλονται για να ελαττώσουν το µέγεθος της βλάβης Eίναι εµφανείς σε ασθένειες > που χαρακτηρίζονται από ίνωση των ιστών (τοπική παραγωγή αυξητικών παραγόντων) --------- όπως είναι > η ανοσολογικής αρχής ίνωση του πνεύµονα & η κίρρωση του ήπατος Περικύτταρα είναι ατρακτοειδή κυτ. που βρίσκονται γύρο από > τριχοειδή & φλεβίδια H/ M > περιβάλλονται από εξωτερικό υµένα στο κυτταρόπλασµα υπάρχουν ινίδια > ακτίνης - µυοσίνης υπεύθυνα για τη συσταλτική ιδιότητα τους 62
µετά από ιστική βλάβη > πολ/ νται - διαφοροποιούνται προς > µυοϊνοβλάστες & µεσεγχυµατικό ιστό σχηµατίζοντας > κολλαγόνο στηρικτικό ιστό & αιµοφόρα αγγεία Mυοεπιθηλιακά κύτταρα βρίσκονται στους εξωκρινείς αδένες (π.χ.,µαστό) βοηθούν την προώθηση των εκκρίσεων & βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ANΣ Φ/ M > στρογγύλους πυκνοχρωµατικούς πυρήνες διαυγές κυτταρόπλασµα H/ M > εµφανείς οι συσταλτές πρωτεΐνες άφθονα δεσµοσώµατα > συνδέονται µε γειτονικά κυτ. ανοσοϊστοχηµεία > ανιχνεύονταινηµάτια δεσµίνης 63
64
65
66