ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ & ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ Σύνταξη κειμένου: Μαρία Ν. Δανιήλ, Αρχιτέκτων PhD Α.Π.Θ., M Arch in Architectural Design U.C.L. Οι «οδηγίες» που ακολουθούν αφορούν στην οργάνωση και παρουσίαση των γραμμικών σχεδίων των Εργαστηρίων Αρχιτεκτονικής και Οικοδομικής (Τμ. Πολ. Δομικών Έργων, ΤΕΙ Σερρών), ωστόσο, βρίσκουν γενικότερη εφαρμογή σε περιπτώσεις όπου απαιτείται αρχιτεκτονικό γραμμικό σχέδιο. Επίσης, αφορούν είτε τον σχεδιασμό «στο χέρι» (μολύβια, μελάνια) είτε τον σχεδιασμό με ηλεκτρονικά εργαλεία (AutoCAD, ArchiCAD κ.τ.λ.). Το αρχιτεκτονικό γραμμικό σχέδιο είναι η «γλώσσα» μέσω της οποίας επικοινωνούν οι μηχανικοί μεταξύ τους, αλλά συνεννοούνται και με τους πελάτες, την πολεοδομία, τους κατασκευαστές. Η κοινή αυτή «γλώσσα» διέπεται από ορισμένους βασικούς κανόνες τους οποίους πρέπει κανείς να ακολουθεί πιστά, ώστε να γίνεται κατανοητός και σαφής και το σχέδιό του να θεωρείται ολοκληρωμένο. Αν και η κλίμακα σχεδιασμού (π.χ. 1:200, 1:50) παίζει ρόλο στην εμφάνιση του σχεδίου -σωστότερα, στη λεπτομέρεια που εμφανίζεται στο σχέδιο-, οι γενικοί κανόνες που ακολουθούν ισχύουν σε κάθε περίπτωση. ΣΧΕΔΙΑ ΚΑΤΟΨΕΩΝ ΒΟΡΡΑΣ Το σύμβολο που δείχνει προς ποιά κατεύθυνση βρίσκεται ο Βορράς είναι απολύτως απαραίτητο σε μία κάτοψη. Τοποθετείται, κατά προτίμηση, έξω από το περίγραμμα της κάτοψης και σχετικά κοντά του, σε μία γωνία του χαρτιού, σε μέγεθος ανάλογο της κλίμακας σχεδίασης. Υπάρχουν ενδεδειγμένα σύμβολα για το σημείο του Βορρά. Τονίζεται ότι οι όψεις θα ονομαστούν, συνηθέστερα -και προτιμότερα-, με βάση αυτό το σύμβολο, δηλαδή σύμφωνα με τον προσανατολισμό τους (π.χ. Νότια, Δυτική ή Νοτιοανατολική κ.τ.λ.), όμως το σύμβολο του βορρά δεν εμφανίζεται στα σχέδια των όψεων. ΣΤΑΘΜΕΣ Τα σύμβολα που μας ενημερώνουν σε ποιό σχετικό υψόμετρο 1 βρίσκεται το επίπεδο (π.χ. ο όροφος) που σχεδιάζουμε είναι απολύτως απαραίτητα στο σχέδιο της κάτοψης. Τα σύμβολα που χρησιμοποιούνται για τις στάθμες είναι διαφορετικά στα σχέδια των κατόψεων και στα σχέδια των όψεων/ τομών. Και για τις δύο περιπτώσεις υπάρχουν ενδεδειγμένα σύμβολα. Στην κάτοψη οι στάθμες σχεδιάζονται κοντά στα σημεία όπου υπάρχει αλλαγή επιπέδου (π.χ. αν υπάρχουν 2 σκαλοπάτια σε ένα χώρο, σημειώνονται οι στάθμες και από τις δύο πλευρές). Σε κάθε περίπτωση, αναμένει κανείς να δει μία στάθμη στο κέντρο μίας κάτοψης ή κοντά στην είσοδο (π.χ. ισόγειο κατοικίας) ή στην αρχή και το τέλος μίας σκάλας. 1 Κάθε μελέτη προσδιορίζεται από τα απόλυτα υψόμετρα (βλ. τοπογραφικό σχέδιο) που λαμβάνουν ως μηδενικό το υψόμετρο της θάλασσα και από τα σχετικά υψόμετρα, για τα οποία ορίζει ο μελετητής τη στάθμη 0,00 (συνήθως στο ισόγειο) και, σύμφωνα με αυτή, και όλα τα υπόλοιπα υψόμετρα του κτιρίου. - 1 -
ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΜΗΣ Η κάτοψη είναι μία οριζόντια τομή (φανταστείτε ένα «μαχαίρι» που κόβει το κτίριο οριζόντια, σε μία στάθμη περίπου πάνω από την ποδιά των παραθύρων). Όλα τα σχεδιασμένα αντικείμενα (π.χ. κολώνες, τοίχοι) από τα οποία περνά το επίπεδο τομής εμφανίζονται με χοντρά περιγράμματα στην κάτοψη και, συνήθως, διαγραμμίζονται. ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ (ΣΥΝΕΧΕΙΣ) Σε κάθε σχέδιο τομής (επομένως και στο σχέδιο της κάτοψης), εκτός από τα αντικείμενα που «κόβονται», απεικονίζονται και τα αντικείμενα που προβάλλονται. Για την κάτοψη, όλα τα αντικείμενα που βρίσκονται κάτω από το επίπεδο της οριζόντιας τομής (π.χ. περίγραμμα πλάκας προβόλου) φαίνονται σε προβολή και, επομένως, σχεδιάζονται με λεπτότερες γραμμές, συγκριτικά με τα τεμνόμενα στοιχεία. Σε προβολή φαίνονται και τα δομικά ή αρχιτεκτονικά στοιχεία (όχι έπιπλα) που βρίσκονται στον κάτω όροφο και είναι έξω από το περίγραμμα του ορόφου που σχεδιάζουμε σε κάτοψη (π.χ. αν σχεδιάζουμε την κάτοψη του ορόφου, εκεί δείχνουμε, ως προβολή, την επάνω πλευρά μίας πέργκολας που «πατάει» στο επίπεδο του ισογείου). ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΔΙΑΚΕΚΟΜΜΕΝΕΣ Οι διακεκομμένες γραμμές σε μία κάτοψη είναι, συνήθως, γραμμές προβολής οι οποίες, όμως, δεν βρίσκονται κάτω από το επίπεδο τομής, αλλά από πάνω του. Τα στοιχεία που επιλέγουμε να απεικονίσουμε με διακεκομμένη γραμμή είναι δομικά ή αρχιτεκτονικά στοιχεία του κτιρίου, όπως σκάλα, στέγη, τρύπα πλάκας οροφής, προστεγάσματα, αρχιτεκτονικές προεξοχές κ.α. (π.χ. στον τελευταίο όροφο ενός κτιρίου που στεγάζεται με στέγη, η χάραξη της στέγης ή το περίγραμμά της εμφανίζεται με διακεκομμένη γραμμή). ΣΚΑΛΕΣ Ο σωστός υπολογισμός και η σωστή χάραξη είναι τα βασικότερα ζητήματα που πρέπει να απασχολήσουν ένα μηχανικό, σχετικά με τη σκάλα. Επίσης, η τοποθέτηση της σκάλας μέσα στο χώρο λέγεται πως αποτελεί τη μισή «λύση» στο «πρόβλημα» του σχεδιασμού (σύνθεση) ενός κτιρίου. Παρόλα αυτά ο σωστός σχεδιασμός της είναι ένα κρίσιμο σημείο. Το βέλος της σκάλας δείχνει πάντοτε την κατεύθυνση προς την οποία ανεβαίνει η σκάλα και είναι ένα απαραίτητο σύμβολο στην κάτοψη. Στην κάτοψη πρέπει οπωσδήποτε να αριθμούνται τα ρίχτια της σκάλας (όχι τα πατήματα) και να σημειώνονται τα στοιχεία της (Η, αριθμός ριχτιών, υ, π), (προτείνεται κατά μήκος του βέλους με μικρά γράμματα). Εφόσον η σκάλα έχει κιγκλίδωμα είναι καλό και αυτό να φαίνεται στην κάτοψη. Προσοχή: Οι γραμμές της σκάλας είναι συνεχείς εφόσον βρίσκονται κάτω από το επίπεδο στο οποίο κόβουμε και διακεκομμένες εφόσον βρίσκονται πάνω από το επίπεδο που κόβουμε (ας μην ξεχνάμε ότι η κάτοψη είναι μία οριζόντια τομή). Μεταξύ των συνεχών και των διακεκομμένων γραμμών της σκάλας σχεδιάζονται δύο παράλληλες γραμμές σε κοντινή απόσταση και με διαφορετική κατεύθυνση από τις γραμμές των ριχτιών. ΤΡΥΠΕΣ ΣΕ ΠΛΑΚΕΣ Όταν η πλάκα ενός ορόφου έχει τρύπα και μέσω αυτής φαίνεται ο κάτω όροφος αποφεύγουμε να σχεδιάζουμε αντικείμενα «δευτερεύουσας» σημασίας του προηγούμενου - 2 -
ορόφου (π.χ. έπιπλα) εντός του περιγράμματος της τρύπας. Το σύμβολο που θα μας ενημερώσει για τη συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα είναι η στάθμη. Σημειώνεται, επίσης, ότι ο συμβολισμός μίας τρύπας σε πλάκα με δύο γραμμές σε σχήμα Χ, αφορά κατεξοχήν το σχέδιο του ξυλοτύπου και -κατά προτίμηση- όχι το αρχιτεκτονικό σχέδιο της κάτοψης. ΚΟΛΩΝΕΣ Οι κολώνες, ως σημαντικά δομικά στοιχεία του κτιρίου, εμφανίζονται απαραιτήτως στο σχέδιο της κάτοψης, τεμνόμενες. Διαφοροποιούνται από την τοιχοποιία ως προς το περίγραμμά τους (προτιμότερα εμφανίζονται με λίγο παχύτερο περίγραμμα) και ως προς τη διαγράμμισή τους (σχεδιάζεται η ενδεδειγμένη διαγράμμιση για το μπετόν). ΕΠΙΠΛΑ Οι διαστάσεις των επίπλων και οι αποστάσεις μεταξύ τους προσδιορίζονται από ανθρωπομετρικά μεγέθη και οι διατάξεις τους είναι ζήτημα αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος. Μιλώντας, σε γενικές γραμμές, για τον σχεδιασμό των επίπλων σε μία κάτοψη πρέπει να σημειωθεί ότι τα έπιπλα είναι σχεδιασμένα αντικείμενα «δευτερεύουσας» σημασίας συγκριτικά με τα δομικά στοιχεία της κάτοψης. Αυτό σημαίνει πως η «έντασή» τους (π.χ. πάχη γραμμών) δεν πρέπει να ξεπερνά την ένταση άλλων αντικειμένων (π.χ. γραμμές προβολής σκάλας). Εξ αιτίας της μικρότερης σημαντικότητας συγκριτικά με τα δομικά στοιχεία, τα έπιπλα εμφανίζονται μόνο στο σχέδιο της κάτοψης στην οποία βρίσκονται (π.χ. τα έπιπλα που βρίσκονται στο ισόγειο δεν απεικονίζονται ως προβολές στο σχέδιο του ορόφου -αν έχει τρύπα η πλάκα του ορόφου και «βλέπει» το ισόγειο). Επίσης, αποφεύγουμε να παρουσιάζουμε τα έπιπλα σε σχέδια τομών/ όψεων. ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΧΩΡΩΝ Οι ονομασίες των χώρων γράφονται κατά προτίμηση σε κεντρικό σημείο του κάθε χώρου, χωρίς να «πέφτουν» πάνω σε άλλα σχεδιασμένα αντικείμενα και χωρίς το μέγεθός τους να τραβά την προσοχή περισσότερο από ότι θα έπρεπε. Είναι «δευτερεύουσας» σημασίας σχετικά με τα σχεδιασμένα δομικά στοιχεία της κάτοψης. Επίσης, καλό θα ήταν οι λέξεις (π.χ. Δωμάτιο, Κουζίνα κ.τ.λ.) να βρίσκονται σε οριζόντιες και κατακόρυφες «περασιές» μεταξύ τους, να είναι, με άλλα λόγια, «στοιχισμένες», ώστε να μη «διαλύεται» το σχέδιο. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι διαστάσεις των χώρων είναι μία σημαντική πληροφορία που παρέχεται, κυριότερα, στο σχέδιο της κάτοψης (οι κατακόρυφες διαστάσεις σχεδιάζονται στο σχέδιο τομής). Παρόλα αυτά είναι προτιμότερο η διαστασιολόγηση να γίνεται εκτός του περιγράμματος του κτιρίου, εκτός από ειδικές περιπτώσεις. Οι διαστάσεις σχεδιάζονται πάνω σε νοητές οριζόντιες και κατακόρυφες ευθείες, έξω από και κοντά στο περίγραμμα της κάτοψης. Πιο κοντά στο περίγραμμα (και συνεχόμενα) βρίσκονται οι μερικές διαστάσεις (π.χ. μεταξύ εσωτερικών τοίχων) και πιο μακριά οι συνολικές διαστάσεις (π.χ. το μήκος της πλευράς του κτιρίου). ΓΡΑΜΜΕΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΥ ΤΟΜΩΝ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Στο σχέδιο της κάτοψης είναι απαραίτητο να εμφανίζονται οι γραμμές που δείχνουν τα σημεία των τομών της μελέτης. Σχεδιάζονται είτε στις άκρες του περιγράμματος του κτιρίου, είτε (εφόσον δεν είναι ευθύγραμμες) στο περίγραμμα αλλά και εντός της κάτοψης. Οι - 3 -
γραμμές τομής είθισται να είναι διαφορετικές από όλες τις υπόλοιπες γραμμές του σχεδίου, ώστε να ξεχωρίζουν (συχνά χρησιμοποιείται μία χοντρή γραμμή μορφής «παύλα-τελεία»). ΣΧΕΔΙΑ ΟΨΕΩΝ ΓΡΑΜΜΗ (ΔΙΑΜΟΡΦΩΜΕΝΟΥ) ΕΔΑΦΟΥΣ Η γραμμή που απεικονίζει το διαμορφωμένο έδαφος στο «σημείο» της όψης είναι μία αρκετά παχιά γραμμή στο σχέδιο της όψης και είναι απαραίτητη. ΓΡΑΜΜΗ ΦΥΣΙΚΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ Η γραμμή του φυσικού εδάφους (κλίσεις του οικοπέδου πριν από τη μελέτη μας) σχεδιάζεται στο σχέδιο της όψης με τρόπο αρκετά «άτονο» σε σύγκριση με τη γραμμή του διαμορφωμένου εδάφους (προτείνεται λεπτή διακεκομμένη γραμμή). ΣΤΑΘΜΕΣ Στο σχέδιο της όψης εμφανίζονται οι βασικές στάθμες όλων των ορόφων (τελική στάθμη ή/ και στάθμη μπετόν), έξω από το περίγραμμα του κτιρίου και επάνω σε μία νοητή κατακόρυφη ευθεία. Χρησιμοποιούνται τα ενδεδειγμένα σύμβολα για τις στάθμες σε σχέδια όψεων. Σχεδιάζονται απαραιτήτως και η στάθμη «μηδέν» και η τελική στάθμη του κτιρίου. Στις όψεις, κατά περίπτωση, εμφανίζονται και άλλες στάθμες χαρακτηριστικών σημείων του κτιρίου, αν και οι περισσότερες στάθμες εμφανίζονται στα σχέδια των τομών. ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ / ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ 1 ου, 2 ου, 3 ου ΠΛΑΝΟΥ Γενικά, θα λέγαμε ότι όλες οι γραμμές που εμφανίζονται στο σχέδιο της όψης είναι γραμμές προβολής. Με άλλα λόγια, πρόκειται για λεπτές γραμμές (σε αντίθεση με τις γραμμές τομής). Παρόλα αυτά, ένας κανόνας που βοηθά στην καλύτερη κατανόηση και εμφάνιση του σχεδίου μίας όψης λέει ότι τα αντικείμενα που βρίσκονται σε μεγαλύτερο βάθος (πιο πίσω) σχεδιάζονται πιο «άτονα», με μικρότερη «ένταση» (λεπτότερες γραμμές), συγκριτικά με τα σχεδιασμένα αντικείμενα που βρίσκονται σε πρώτο πλάνο. Ωστόσο, το πάχος των πιο έντονων γραμμών δεν πρέπει να παραπέμπει σε σχέδιο τομής. Επίσης, υπάρχει διάκριση ανάμεσα στα αντικείμενα που επιλέγονται για να σχεδιαστούν αρκετά έντονα -τα οποία, ταυτόχρονα, βρίσκονται «μπροστά». Συνήθως επιλέγονται βασικές γραμμές του κτιριακού όγκου και όχι λεπτά ή μικρά σχεδιασμένα αντικείμενα (π.χ. κάγκελα). Η διαφοροποίηση του πάχους των γραμμών της όψης προσθέτει «ζωντάνια» στο σχέδιο, εφόσον κανείς είναι σε θέση να χειριστεί με σωστό τρόπο τον «κανόνα» που προαναφέραμε. ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Η μεγαλύτερη πληροφορία σχετικά με τις κατακόρυφες διαστάσεις του κτιρίου (π.χ. καθαρό ύψος ορόφων) εμφανίζεται στα σχέδια των τομών. Παρόλα αυτά και στις όψεις μπορεί να εμφανίζονται κάποιες κατακόρυφες διαστάσεις (σε αναφορά με στοιχεία της όψης), οι οποίες σχεδιάζονται έξω από το περίγραμμα του κτιρίου, συνεχόμενες, σε παραλληλία με τη νοητή ευθεία πάνω στην οποία βρίσκονται οι στάθμες. - 4 -
ΣΧΕΔΙΑ ΤΟΜΩΝ ΣΗΜΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΟΠΟΙΑ «ΠΕΡΝΑ» Η ΤΟΜΗ Το επίπεδο από το οποίο «περνά» μία κατακόρυφη τομή επιλέγεται σύμφωνα με τα δομικά στοιχεία της μελέτης και, επίσης, με βάση «χαρακτηριστικά» σημεία του σχεδίου. Στο σχέδιο της τομής είναι απαραίτητο να φαίνεται η σκάλα -εφόσον υπάρχει στο χώρο- ή κάποια «ιδιαιτερότητα» της μελέτης, όπως μία τρύπα στην πλάκα του ορόφου. Στο περίβλημα του κτιρίου είθισται να «κόβουμε» πάνω σε κουφώματα, ώστε να φανούν λεπτομέρειες (όπως το ύψος της ποδιάς) που δεν εμφανίζονται σε άλλα σχέδια. Το σχέδιο της τομής αφορά συνολικά το κτίριο (όλους τους ορόφους μαζί) και στην κατάληξή του σχεδιάζεται η στέγη (σε τομή, επίσης) ή το δώμα. Σε ένα σχέδιο τομής εμφανίζονται και τα υπόγεια ή άλλες διαμορφώσεις κάτω από το έδαφος (π.χ. κουρ-ανγκλέ). Τα σχέδια των τομών είναι πολύ σημαντικά σχέδια για την κατανόηση μίας μελέτης. ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΟΜΗΣ Το σχέδιο της τομής -σε αντιστοιχία με το σχέδιο της κάτοψης που είναι και αυτή μία οριζόντια τομή- αποτελείται από γραμμές τομής και γραμμές προβολής. Τα αντικείμενα που «κόβονται» (δηλαδή αυτά επάνω από τα οποία «περνά» το νοητό επίπεδο τομής) εμφανίζονται με χοντρά περιγράμματα και, συχνά, είναι διαγραμμισμένα. Τα δομικά στοιχεία του κτιρίου, όπως οι πλάκες, τα δοκάρια και οι κολώνες είναι στοιχεία τα οποία πρέπει να διαφοροποιούνται από τα υπόλοιπα σχεδιασμένα αντικείμενα, εφόσον τέμνονται (π.χ. άλλη διαγράμμιση). ΓΡΑΜΜΕΣ ΠΡΟΒΟΛΗΣ Στο σχέδιο της τομής περιλαμβάνονται και όλα τα αντικείμενα που βρίσκονται μπροστά από το επίπεδο τομής, τα οποία εμφανίζονται σε προβολή (λεπτές γραμμές). Αντικείμενα όπως τα έπιπλα αποφεύγεται να εμφανίζονται σε τομή (και, σε κάθε περίπτωση, ποτέ δεν «κόβονται»). Μεταξύ των αντικειμένων που εμφανίζονται σε προβολή σε ένα σχέδιο τομής, τα δομικά στοιχεία του κτιρίου «προηγούνται» (πλάκες, κολώνες, δοκάρια, σκάλα) και τα υπόλοιπα (π.χ. πόρτες σε όψη) «έπονται», από πλευράς «έντασης» των γραμμών. ΣΤΑΘΜΕΣ Για τις στάθμες, στην τομή, ισχύει ότι και στις όψεις, αν και τα σύμβολα για τις στάθμες, εδώ, εμφανίζονται και εντός του περιγράμματος του κτιρίου. Σημειώνεται, από την άλλη πλευρά, ότι στα σχέδια των τομών αναμένεται να δει κανείς, με λεπτομέρεια, τις στάθμες όλων των χαρακτηριστικών σημείων του κτιρίου (ενώ στις όψεις εμφανίζονται μόνο οι «βασικές» στάθμες). ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ Η τομή είναι το κατεξοχήν σχέδιο όπου γίνεται η κατακόρυφη διαστασιολόγηση του κτιρίου. Με άλλα λόγια, σε αυτό το σχέδιο αναγράφονται όλες οι κατακόρυφες διαστάσεις που εμφανίζονται. Οι διαστάσεις σχεδιάζονται πάνω σε νοητές κατακόρυφες ευθείες, είναι συνεχόμενες και βρίσκονται, συνηθέστερα, μέσα στο περίγραμμα του κτιρίου, αλλά δεν πρέπει να «πέφτουν» επάνω σε άλλα σχεδιασμένα αντικείμενα. - 5 -
ΓΕΝΙΚΑ: ΠΑΧΗ ΓΡΑΜΜΩΝ / ΠΕΝΑΚΙΑ Η σωστή επιλογή των παχών των γραμμών όλων των σχεδιασμένων αντικειμένων, για όλα τα σχέδια μίας μελέτης, είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Τα σωστά πάχη γραμμών δεν συνδέονται μόνο με την καλή εμφάνιση του σχεδίου αλλά -πιο σημαντικά- με την ορθότητα του σχεδίου. Με άλλα λόγια, για να είναι ένα σχέδιο κατανοητό και να μπορεί να «διαβαστεί» από τρίτους, απαιτείται η διαφοροποίηση των παχών των γραμμών του. Ο βασικότερος διαχωρισμός που γίνεται, αφορά τα στοιχεία που «κόβονται» και εκείνα που απεικονίζονται «σε προβολή». Πρόκειται για τα αντικείμενα που σχεδιάζονται με χοντρές και λεπτές γραμμές, αντίστοιχα. Ωστόσο, αυτός ο διαχωρισμός δεν είναι αρκετός. Ένας δεύτερος διαχωρισμός που γίνεται ανάμεσα στις γραμμές προβολής (λεπτές) αφορά τη «σημαντικότητα» των στοιχείων που απεικονίζονται. Έτσι, γραμμές προβολής που αφορούν το ίδιο το κτίριο, δηλαδή δομικά στοιχεία (π.χ. περίγραμμα κτιρίου σε όψη, στοιχεία της σκάλας σε προβολή - π.χ. ρίχτια στην κάτοψη-, προβολές από κολώνες, δοκάρια κ.α.) έχουν «προτεραιότητα» ως προς την «ένταση» (πάχος) των γραμμών τους. Με άλλα λόγια, είναι πιο παχιά μία γραμμή προβολής ενός υποστυλώματος συγκριτικά με τη γραμμή προβολής ενός επίπλου ή ενός σχεδιαστικού συμβόλου (π.χ. διαγράμμιση τοίχου). Ένας τρίτος διαχωρισμός -που ήδη αναφέρθηκε και αφορά κυρίως τα σχέδια των όψεων- έχει να κάνει με το βάθος στο οποίο βρίσκονται τα σχεδιασμένα αντικείμενα (βλ. παράγραφο «Σχέδια Όψεων: Γραμμές προβολής/ διαφοροποίηση 1 ου, 2 ου, 3 ου πλάνου»). Είναι πολύ σημαντικό να αναφερθεί ότι το πόσο παχιές ή λεπτές θα είναι τελικά οι γραμμές σε όλα τα σχέδια εξαρτάται, επί της ουσίας, από την κλίμακα σχεδίασης. Π.χ. ένας τοίχος σε τομή φαίνεται με πιο χοντρό περίγραμμα στην κλίμακα 1:50 και με πιο λεπτό στην κλίμακα 1:200. Πάντως, η σειρά διαβάθμισης του πάχους των γραμμών είναι πάντοτε η ίδια και σύμφωνη με τα όσα είπαμε παραπάνω. Δίνοντας ένα παράδειγμα -που δεν είναι, βεβαίως, «κανόνας»- για σχέδια σε κλίμακα 1:50 θα λέγαμε τα εξής: Κάτοψη 1:50 Κολώνες σε τομή: 0,8 Τοίχοι σε τομή: 0,6 Δομικά στοιχεία σε προβολή (σκάλα, τελείωμα πλάκας): 0,3 Κουφώματα/ έπιπλα/ κιγκλιδώματα/ διαστάσεις: 0,2 Διαγραμμίσεις/ βέλη σκάλας: 0,1 Γραμμή τομής: 0,4 Όψη 1:50 Δομικά/ αρχιτεκτονικά στοιχεία σε προβολή, 1 ο πλάνο: 0,4 Δομικά/ αρχιτεκτονικά στοιχεία σε προβολή, 2 ο πλάνο: 0,3 Δομικά/ αρχιτεκτονικά στοιχεία σε προβολή, 3 ο πλάνο: 0,2-6 -
Κιγκλιδώματα/ πατζούρια/ φύτευση/ αυτοκίνητα κ.α.: 0,2 Διαστάσεις/ στάθμες: 0,2 Γραμμή διαμορφωμένου εδάφους: 0,8 Γραμμή φυσικού εδάφους: 0,3 Τομή 1:50 Κολώνες/ πλάκες/ υποστυλώματα σε τομή: 0,6 Τοιχοποιία σε τομή: 0,5 Λεπτά στοιχεία σε τομή (π.χ. διατομή ξύλινου δοκαριού): 0,4 Δομικά/ αρχιτεκτονικά στοιχεία σε προβολή: 0,3 Κουφώματα/ κιγκλιδώματα/ διαστάσεις: 0,2 Γραμμή δαπέδων: 0,2 Διαγραμμίσεις: 0,1 ΣΗΜΕΙΩΣΗ Στο παρόν φυλλάδιο δεν εξαντλείται το ζήτημα «Οργάνωση και παρουσίαση γραμμικών σχεδίων» παρά μόνο θίγονται απολύτως βασικά θέματα σχετικά με αυτό, σε μία προσπάθεια οι σπουδαστές των εργαστηρίων Οικοδομικής και Αρχιτεκτονικής (Τμ. Πολ. Δομικών Έργων, ΤΕΙ Σερρών) να αντιμετωπίσουν ορθότερα τις εξαμηνιαίες τους σχεδιαστικές εργασίες. - 7 -