ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ Α Π Ο Φ Α Σ Η Αριθ. 215/

ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΡΑΔΙΟΤΗΛΕΟΡΑΣΗΣ Α Π Ο Φ Α Σ Η Αριθ. 215/17.6.2015 Σήμερα ημέρα Τετάρτη 17 Ιουνίου 2015 και ώρα 11:00 το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης συνήλθε σε συνεδρίαση, στην οποία παρέστησαν η Αντιπρόεδρος Λίνα Αλεξίου και τα μέλη Κωνσταντίνος Αποστολάς, Γεώργιος Στεφανάκης, Δήμητρα Παπαδοπούλου. Iστορικό-Νομική θεμελίωση 1. Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης κατά τη σημερινή συνεδρίαση ασχολήθηκε με την από της εταιρείας με την επωνυμία ANTENNA TV Α.Ε., ιδιοκτήτριας του τηλεοπτικού σταθμού με διακριτικό τίτλο ΑΝΤΕΝΝΑ, ενδεχομένη παραβίαση της ραδιοτηλεοπτικής νομοθεσίας. 2. Η συζήτηση της υποθέσεως πραγματοποιήθηκε την 7 η Απριλίου 2015. 3. Το Συμβούλιο έλαβε υπόψη του τις ακόλουθες διατάξεις: Ι. Το άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος, κατά το οποίον η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή, όπως ο νόμος ορίζει. Ο άμεσος έλεγχος του κράτους έχει ως σκοπό την μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητος. ΙΙ. Το άρθρο 2 παρ. 4 εδ. α του Π.Δ/τος 77/2003, κατά το οποίο η τήρηση των γενικά παραδεκτών κανόνων που αφορούν στην ορθή, ευπρεπή και καλαίσθητη γλωσσική διατύπωση και εκφορά λόγου είναι απαραίτητη. ΙΙΙ. Το άρθρο 9 παρ. 2 εδ. α του Π.Δ/τος 77/2003, κατά το οποίο τα πρόσωπα που αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς και δεν επιτρέπεται η προσβολή της προσωπικότητας, της τιμής και της αξιοπρέπειάς τους. IV. Το άρθρο 4 παρ. 1 στοιχ. β και ε του Ν. 2863/2000, κατά το οποίο το ΕΣΡ ασκεí τον προβλεπόμενο από το Σύνταγμα άμεσο έλεγχο του κράτους στον τομέα της παροχής ραδιοφωνικών υπηρεσιών κάθε είδους και επιβάλλει τις διοικητικές κυρώσεις, που προβλέπονται τα άρθρα 4 παρ.1 και 8 παρ. 5 του Ν. 2328/1995. 1

Αιτιολογικό Εκ των στοιχείων του φακέλου, των ισχυρισμών του εκπροσώπου της εταιρείας με την επωνυμία ANTENNA TV Α.Ε., ιδιοκτήτριας του τηλεοπτικού σταθμού με διακριτικό τίτλο ΑΝΤΕΝΝΑ, του υποβληθέντος υπομνήματος και της παρακολουθήσεως, από dvds που απέστειλε στο ΕΣΡ ο εν λόγω τηλεοπτικός σταθμός, της εκπομπής «Πρωινό ΑΝΤ1», που προβλήθηκε κατά την 28 η.11.2014 και την 18 η.12.2014, προέκυψαν τα ακόλουθα DVD: 28/11/2014 Β ΜΕΡΟΣ ένδειξη αρχείου 08:35 10:24 Παπαδάκης: Με συγχωρείτε, κ. Γεωργιάδη. Πριν από εσάς είχαμε τον Πρόεδρο της Επιτροπής Δεοντολογίας, τον κ. Μαρκογιαννάκη. Γεωργιάδης: Τον άκουσα. Τον άκουγα με πολύ μεγάλη προσοχή. Παπαδάκης: Και μας μίλαγε γι αυτό που κάνατε τώρα εσείς. Ότι είναι απαράδεκτο και χυδαίο. Γεωργιάδης: Ποιο; Παπαδάκης: Τι; Βγήκατε πρωί πρωί και λέτε σε ένα κόμμα ότι είναι γελοίο. Γεωργιάδης: Δεν μπορώ να έχω γνώμη; Παπαδάκης: Θα βγει, λοιπόν, τώρα ένας εκπρόσωπος Γεωργιάδης: Θα μου απαγορεύσετε την πολιτική μου γνώμη; Παπαδάκης: Προσέξτε. Θα βγει ένας εκπρόσωπος του κόμματος των Ανεξαρτήτων Ελλήνων Γεωργιάδης: Θα μου απαγορεύσετε, κ. Παπαδάκη, να έχω πολιτική άποψη; Παπαδάκης: Με συγχωρείτε πάρα πολύ Γεωργιάδης: Δεν κατάλαβα. Τι είστε; Στάλιν; Άρα, λοιπόν, ξαναλέω. Παπαδάκης: Λοιπόν. Έλα, πήγαινε στο καλό. Πήγαινε στο καλό. Χάρηκα που ήρθες. Πήγαινε στο καλό. Κάθε φορά δε θα κάνεις χαρακτηρισμό. Άκουσες; Γεωργιάδης: Για μένα μιλάω. Παπαδάκης: Σε μένα δε θα μιλάς έτσι; Κοίταξε να δεις. Σε μένα δε θα μιλάς έτσι και πάρ το πίσω. Άκουσες τι σου είπα; Γεωργιάδης: Ποιο να πάρω πίσω; Παπαδάκης: Άκουσες τι σου πα πρωί πρωί; Γεωργιάδης: Ποιο να πάρω πίσω; Σιωμόπουλος: Τον είπες Στάλιν πρωί πρωί. Παπαδάκης: Μια μου λες με αποκάλεσες Στάλιν. Ζήτησέ μου συγνώμη. Ζήτησέ μου συγνώμη τώρα. Γεωργιάδης: Για ποιο πράγμα να ζητήσω συγνώμη; Παπαδάκης: Ποιος είσαι; Ποιος νομίζεις ότι είσαι; Γεωργιάδης: Για ποιο πράγμα; Παπαδάκης: Γελοίος είσαι και φαίνεσαι. Γεωργιάδης: Για ποιο πράγμα; Παπαδάκης: Θα με πεις εμένα αν εγώ είμαι Στάλιν, εσύ είσαι γελοίος. Γεωργιάδης: Είναι ερωτηματικό έβαλα, κ. Παπαδάκη. Μην εκνευρίζεστε. Παπαδάκης: Ωραία. Και εγώ ερωτηματικό, λοιπόν και λέω κ. γελοίος είσαστε; Γεωργιάδης: Είναι ρητορικό σχήμα. Παπαδάκης: Με ερωτηματικό και εγώ, λοιπόν. Κύριε, γελοίος είσαστε που με αποκαλείται Στάλιν; Γεωργιάδης: Αυτό λέγεται ρητορικό σχήμα. Παπαδάκης: Με ερωτηματικό. Γεωργιάδης: Αυτό λέγεται ρητορικό σχήμα. 2

Παπαδάκης: Ρητορικό σχήμα; Γεωργιάδης: Στο διάλογο μεταξύ των ανθρώπων. Δεν είναι κατά κυριολεξία. Παπαδάκης: Σας παρακαλώ πάρα πολύ όταν μιλάτε μαζί μου, κ. Γεωργιάδη, δε θα κάνετε Γεωργιάδης: Αυτό, κ. Παπαδάκη, να μην εκνευρίζεστε, λέγεται ρητορικό σχήμα. Έχει ερωτηματικό στο τέλος. Παπαδάκης: Εγώ εκνευρίζομαι γιατί εγώ δεν είμαι χοντρόπετσος όπως εσείς. Γεωργιάδης: Να μην εκνευρίζεστε. Να μην εκνευρίζεστε. Να είστε πιο ήρεμος. Παπαδάκης: Μισό λεπτό, μισό λεπτό, για να ηρεμήσουμε. Γεωργιάδης: Ναι. Παπαδάκης: Εγώ περίμενα μια συγνώμη από εσάς πάντως. Γεωργιάδης: Μα δε σας είπα. Αν σας έλεγα Στάλιν, θα σας ζητούσα. Ήταν ερωτηματικό. Παπαδάκης: Μάλιστα. ένδειξη αρχείου 21:38 24:54 Παπαδάκης: Πάντως θα ήθελα να σας ευχαριστήσω και να σας πω το εξής. Εγώ σέβομαι και εκτιμώ τη θέση σας αλλά θέλω να σεβόσαστε και να εκτιμάτε και εσείς τη θέση τη δική μου. Θα ήθελα σας παρακαλώ πάρα πολύ στις επαφές που θα έχουμε να μην κάνουμε χαρακτηρισμούς ούτε εσείς πάνω απ όλα ούτε εγώ. Εγώ σέβομαι τον συνομιλητή μου αλλά πότε με λέτε ότι να πάω να γίνω πρωθυπουργός, πότε να πάω να γίνω υπουργός. Γεωργιάδης: Ε, τι; Κακό είναι αυτό; Σας προσβάλλει; Παπαδάκης: Και ξέρετε; Για θέματα που έχετε φάει χοντρές ήττες. Αυτά μου λέγατε με το πετρέλαιο θέρμανσης. Γεωργιάδης: Μα σας προσβάλλει να γίνετε πρωθυπουργός; Παπαδάκης: Πήρε ένα πάρα πολύ σωστό μέτρο η κυβέρνηση που εσείς δεν το θέλατε, δεν το θέλατε, ήσαστε πολέμιος και το πολύ σωστό μέτρο της κυβέρνησης απέδωσε με 700.000 ανθρώπους που σπεύσανε να μπούνε στη ρύθμιση ενώ όλο το χρόνο πέρσι είχανε πάει 800. Εγώ πιστεύω ότι κάνετε κακό στη ΝΔ, κ. Γεωργιάδη. Γεωργιάδης: Κ. Παπαδάκη, έχετε κάθε δικαίωμα να πιστεύετε ό,τι θέλετε. Παπαδάκης: Κριτική σας κάνω αλλά δε σας μειώνω με χαρακτηρισμούς. Ούτε Στάλιν σας είπα. Γεωργιάδης: Βλέπετε εγώ όταν λέτε πιστεύετε εσείς ότι εγώ κάνω κακό στη ΝΔ.. Παπαδάκης: Ναι. Είναι η άποψή μου. Γεωργιάδης: Δεν εκνευρίζομαι. Παπαδάκης: Είναι κριτική. Πείτε και εσείς, λοιπόν, ότι κάνω κακό στον ΑΝΤ1. Γεωργιάδης: Ακούστε γιατί δεν εκνευρίζομαι. Μας αρέσει η δημοκρατία να την έχουμε για να μπορούμε και να διαφωνούμε. Παπαδάκης: Βεβαίως, χωρίς χαρακτηρισμούς, Άδωνι. Γεωργιάδης: Όταν, όμως, λέτε.. Παπαδάκης: Χωρίς χαρακτηρισμούς, Άδωνι. Γεωργιάδης: Ότι εγώ λέω ότι η Τρόικα έχει σε όλα δίκιο. Όταν στη δική σας εκπομπή πριν από μια εβδομάδα ήμουν και εξηγούσα στο τηλεοπτικό κοινό ότι η Τρόικα έχει άδικο.. Παπαδάκης: Δε σας χαρακτήρισα, όμως. Σας είπα μια δημοσιογραφική.. Γεωργιάδης: Ε, τότε καταλαβαίνετε ότι θα μπορούσα κι εγώ να εκνευριστώ. Παπαδάκης: Κ. Γεωργιάδη, εξέφρασα μια δημοσιογραφική άποψη χωρίς χαρακτηρισμό. Γεωργιάδης: Αλλά εγώ δεν εκνευρίζομαι οπότε μη στεναχωριέστε. Αφήνω τα νεύρα για σας. 3

Παπαδάκης: Εγώ δέχομαι τα πάντα να πείτε για μένα χωρίς χαρακτηρισμό. Γεωργιάδης: Εγώ δε χαρακτηρίζω. Ξαναλέω. Εσείς με χαρακτηρίσατε προηγουμένως. Παπαδάκης: Με είπατε Στάλιν. Γεωργιάδης: Επίσης, θα μου επιτρέψετε προς υπεράσπιση μου να σας πω το εξής: το αν κάνω καλό ή κακό στη ΝΔ θα το κρίνουν οι ψηφοφόροι της ΝΔ. Εάν ομιλείτε ως ψηφοφόρος της ΝΔ, δέχομαι την κριτική σας. Εάν ομιλείτε ως δημοσιογράφος, δε σας πέφτει λόγος. Θα αποφασίσουν οι ψηφοφόροι. Καταλάβατε; Έτσι δουλεύει η δημοκρατία στο σύστημα. Παπαδάκης: Μα έχετε την αίσθηση ότι αν ψήφιζα ΝΔ, θα ψήφιζα εσάς. Με συγχωρείτε έχετε την αίσθηση ότι αν ψήφιζα ΝΔ, θα ψήφιζα εσάς; Γεωργιάδης: Αν θέλετε να πείτε ότι θέλετε να ψηφίσετε ΝΔ αλλά δε θα βάλετε σταυρό στον Άδωνι Γεωργιάδη, είστε καλοδεχούμενος, κ. Παπαδάκη. Ψηφίστε ΝΔ και μη βάλετε στον Άδωνι Γεωργιάδη. Παπαδάκης: Ξέρω ότι πάνω από όλα βάζετε το κόμμα. Σιωμόπουλος: Πάει να σε παγιδεύσει. Παπαδάκης: Πάτε να με παγιδεύσετε γιατί είστε πανέξυπνος. Σιωμόπουλος: Πάει να σου πάρει την ψήφο και ας μην ψηφίσεις Γεωργιάδη. Παπαδάκης: Πάντως χάρηκα τη συνομιλία μας έστω κι αν με αποκαλέσατε Στάλιν. Εγώ Ζιρινόφκσι δε σας είπα. Γεωργιάδης: Ήταν ρητορικό το σχήμα. Δεν είστε Στάλιν, κ. Παπαδάκη. Ο Στάλιν δε θα έκανε τόσο καλή τηλεθέαση. Δεν του άρεσε η τηλεόραση. Παπαδάκης: Θα μπορούσα να σας ανταποδώσω αποχαρακτηρίζοντάς σας Ζιρινόφκσι. Δεν το κανα. Γεωργιάδης: Ε, όχι και Ζιρινόφκσι. Παπαδάκης: Ε, όχι και Στάλιν. Γεωργιάδης: Να με πείτε θέλετε αναγκαστικά από τη Ρωσία να πάρουμε πρόσωπα πολιτικής Παπαδάκης: Όχι αλλά επειδή με είπατε Στάλιν να βρεθούμε λίγο κοντά. Γεωργιάδης: Μπορείτε να με λέτε Θάτσερ, Ρέιγκαν. Αυτά είναι τα πολιτικά μου πρότυπα εμένα. Με τον Στάλιν δεν έχω μεγάλη σχέση. Θάτσερ, Ρέιγκαν πολύ ευχαρίστως. Σιωμόπουλος: Ενώ εσένα σε συνδέει με τον Στάλιν. Κατάλαβες; Παπαδάκης: Ωραία. Εντάξει. Αν ήσασταν κριτικός, θα σας έλεγα θατσεράκι. Να ευχαριστήσω, λοιπόν, τον Άδωνι Γεωργιάδη. Γεωργιάδης: Ωραία, εντάξει. Δέχομαι γιατί η αείμνηστη μεγάλη κυρία της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι πολιτικό μου πρότυπο. Παπαδάκης: Βέβαια, βέβαια. Κύριε Γεωργιάδη, Άδωνι, καλημέρα. DVD: 18/12/2014 Α ΜΕΡΟΣ ένδειξη αρχείου 48:15 49:25 Ο κ. Παπαδάκης διαβάζοντας τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων αναφέρει: Παπαδάκης: Τα ΝΕΑ. Προεδρική εκλογή 2014. Και έχει το σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Για το ποιες μπορεί να είναι οι παρεμβάσεις από το εξωτερικό. Έχουμε εδώ πέρα τον Σόιμπλε, έχουμε τον Γιούνκερ, ο οποίος λέει έχω το δικαίωμα να παρεμβαίνω, λέει. Σκατά στα μούτρα σου που έχεις δικαίωμα να παρεμβαίνεις στο Σύνταγμα της χώρας μου. Στο Σύνταγμα της χώρας μου δεν επιτρέπω να παρεμβαίνει κανείς. Γιατί ξέρεις κάτι; Εγώ πιστεύω ότι αυτοί δε βοήθησαν. Για το ναι δε βοήθησαν. Μπορεί να ήταν ανεξάρτητοι, έτοιμοι να ψηφίσουν ναι αλλά ακούγοντας όλους αυτούς τους ρεμπεσκιέδες με ποιο δικαίωμα εγώ θα ακούσω τον Γιούνκερ ή τον Μοσκοβισί ή τον έναν ή τον άλλον και δε θα πω σεβασμό και πίστη στο Σύνταγμα του κράτους. 4

Σιωμόπουλος: Εάν δεν ξέρουν οι βουλευτές τι πρέπει να κάνουν, πρέπει να τους το πει ο Γιούνκερ και ο Μοσκοβισί και ο κάθε ένας; Παπαδάκης: Βρε, κάνανε κακό. Εγώ πιστεύω ήταν κι άλλοι να ψηφίσουν ναι. Κάνανε κακό. Πολλοί δε θέλανε τις εκλογές. Αλλά με αυτές τις παρεμβάσεις ξέρεις τι είπανε; Πώς θα πάω να δω τους ψηφοφόρους μου; Θα μου λένε όλοι ρε, συ, κάνεις ότι θέλει ο Σόιμπλε ; Αυτό δεν το καταλάβανε; Αυτοί είναι αδωνισμοί. Αντωνοπούλου: Πολλοί βουλευτές δεν τολμάνε να βγούνε έξω πια. Παπαδάκης: Εεε, κλυδωνισμοί. Τι είπα εγώ; Λάθος είπα. Αντωνοπούλου: Αδωνισμοί είπες. Παπαδάκης: Κλυδωνισμοί εννοούσα. Όχι αδωνισμοί. Κλυδωνισμοί. DVD: 18/12/2014 Β ΜΕΡΟΣ ένδειξη αρχείου 53:04 53:42 Τέρενς Κουίκ: Πάντως το σύνθημα είναι ένα. Επειδή προσπαθούν να τρομοκρατήσουν το λαό και τις αγορές και οι ντόπιοι με τα ΑΤΜ αλλά και οι ξένοι, που δεν τους απαγορεύει ο Σαμαράς να βγει και να πει σταματήστε, μην ασχολείστε με τα του οίκου μας, το σύνθημα είναι ένα: τρομοκρατήστε τους τρομοκράτες. Παπαδάκης: Εγώ πιστεύω ότι αυτό έκανε κακό στην κυβέρνηση. Όπως, επίσης, και η επιμονή του κ. Γιούνκερ, ο οποίος απάντησε και χειροκροτήθηκε ότι ως πολιτικός έχω δικαίωμα να παρεμβαίνω. Εγώ με την ταπεινή θέση που έχω ως Έλληνας πολίτης τον κακό σου τον καιρό. Εγώ πιστεύω στο Σύνταγμα της χώρας μου και όχι σε σένα. Το ΕΣΡ έχει επιληφθεί της υποθέσεως κατόπιν καταγγελίας ιδιώτη. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής με αφορμή μία πολιτική γνώμη του συμμετέχοντος στην εκπομπή πολιτικού, κ. Γεωργιάδη, και την έντονη κριτική που άσκησε σ αυτή ο παρουσιαστής της εκπομπής, κ. Παπαδάκης, δημιουργήθηκε ζωντανά κατά τη μετάδοση της εκπομπής μία έντονη αντιπαλότητα μεταξύ των δύο προσώπων, κατά την οποία ο παρουσιαστής υπερέβη τα όρια της ευπρεπούς συμπεριφοράς και της αξιοπρεπούς μεταχείρισης του καλεσμένου της εκπομπής, επειδή με τη στάση του και τα λεγόμενά του δημιούργησε μία τεταμένη ατμόσφαιρα και η συμπεριφορά του ήταν επιθετική και σε ένα βαθμό εριστική και δεν άρμοζε στην ιδιότητά του ως δημοσιογράφου και παρουσιαστή μίας εκπομπής που μεταδίδεται από την τηλεόραση και απευθύνεται σε έναν αόριστο αριθμό προσώπων. Εξάλλου, ήταν δυνατή η χρησιμοποίηση πιο ήπιων φράσεων από τον παρουσιαστή της εκπομπής, ώστε να είχε αποφευχθεί ενδεχόμενη ένταση και ρήξη μεταξύ αυτού και του συμμετέχοντος στην εκπομπή, ενώ η αντιπαράθεση αυτή κατέληξε σε προσωπική διαφορά των δύο προσώπων, χωρίς να αφορά κάποιο θέμα που ενδιέφερε την κοινή γνώμη και χωρίς να δικαιολογείται στο πλαίσιο άσκησης έντονης κριτικής προς ένα πολιτικό δημόσιο πρόσωπο και σε καμία περίπτωση δεν συνέβαλε στην ενημέρωση του κοινού. Συνεπώς, ο παρουσιαστής δεν τήρησε τους γενικά παραδεκτούς κανόνες που αφορούν την ορθή, ευπρεπή και καλαίσθητη εκφορά του λόγου και ο κ. Γεωργιάδης δεν έτυχε από τον παρουσιαστή αξιοπρεπούς συμπεριφοράς παρά την εκ του Νόμου υποχρέωση όπως τα πρόσωπα που αναφέρονται στις εκπομπές πρέπει να απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς. Για τις εν λόγω εκτροπές, ενδείκνυται όπως επιβληθεί στον τηλεοπτικό σταθμό η διοικητική κύρωση της συστάσεως. 5

Για τους λόγους αυτούς Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης Επιβάλλει στην εταιρεία με την επωνυμία ΑΝΤΕΝΝΑ TV Α.Ε. ιδιοκτήτρια του τηλεοπτικού σταθμού με το διακριτικό τίτλο ΑΝΤΕΝΝΑ, τη διοικητική κύρωση της συστάσεως όπως α) τηρεί τους γενικά παραδεκτούς κανόνες που αφορούν στην ορθή, ευπρεπή και καλαίσθητη γλωσσική διατύπωση και εκφορά λόγου και β) τα πρόσωπα που αναφέρονται στις εκπομπές απολαμβάνουν δίκαιης, ορθής και αξιοπρεπούς συμπεριφοράς, με απειλή επιβολής αυστηροτέρων κυρώσεων. Κρίθηκε, αποφασίστηκε την 17 η Ιουνίου 2015, καθαρογράφτηκε και δημοσιεύθηκε κατά την 8 η Σεπτεμβρίου 2015. Η ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Ε.Σ.Ρ. ΛΙΝΑ ΑΛΕΞΙΟΥ 6