Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα

Το μεταναστευτικό και προσφυγικό ζήτημα ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2015-2016 Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

Πίνακας περιεχομένων Το φαινόμενο της μετανάστευσης.2 Μετανάστευση των Ελλήνων.7 Η προσφυγιά... 11 Ορισμός... 11 Αίτια Μετανάστευσης... 11 Θετικές:... 11 Αρνητικές:... 11 Συνέπειες για τη χώρα προέλευσης... 12 Θετικές:... 12 Αρνητικές:... 12 Συνέπειες για τη χώρα υποδοχής... 12 Θετικές:... 12 Αρνητικές:... 13 ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ... 13 Διωγμός του 1914... 13 Άλλα προσφυγικά ρεύματα... 14 1916-Ανατολική Μακεδονία... 15 1919-Ελλάδα-Βουλγαρία (αμοιβαία μετανάστευση)... 15 1919-1921-Ρωσία... 15 Όταν οι Έλληνες έβρισκαν καταφύγιο στη Συρία... 16 Από το 1922... 17 Πείνα και εξαθλίωση για 12.000 Μικρασιάτες... 18 Ανθρωπιστικές οργανώσεις... 19 Ρατσισμός... 20 Τα αίτια... 20 Εθνικισμός... 21

ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Μετανάστευση, τόσο κατά τις κοινωνικές επιστήμες όσο και κατά το Διεθνές Δίκαιο, είναι η μετακίνηση ανθρώπων σε μία χώρα της οποίας δεν έχουν την ιθαγένεια, προκειμένου να εγκατασταθούν εκεί, ιδιαίτερα ως μόνιμοι κάτοικοι ή μελλοντικοί πολίτες της χώρας. ΑΙΤΙΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 1. Το περιβάλλον, η γεωγραφική θέση του τόπου παραμονής πολλών διαφορετικών φυλών δεν ευνοούν στην διαβίωση τους. Γι αυτό παρατηρήθηκαν μετακινήσεις και εγκαταστάσεις ολόκληρων λαών σε άλλες περιοχές. 2. Οι Πληθυσμιακές πιέσεις, η έκταση της γης δεν ήταν συχνά αρκετή για να θρέψει τον πληθυσμό ενός τόπου και ανάγκαζε πολλούς να φύγουν. 3. Οι φυσικές καταστροφές, οι πλημμύρες, η ξηρασία και ο παγετός συχνά καταστρέφουν τις καλλιέργειες και εξαναγκάζουν τα άτομα να μετακινηθούν για εύρεση τροφής σε πιο γόνιμα περιοχές. 4. Η θρησκευτική καταδίωξη, συχνά κάποιοι ηγέτες προσπάθησαν να πείσουν τους αλλόθρησκους και να υιοθετήσουν τη δική τους θρησκεία. Κάποιοι μάλιστα καταδίωξαν και προσπάθησαν να εξολοθρεύσουν ολόκληρους λαούς. Ένα παράδειγμα είναι η δίωξη των Χριστιανών από του Ρωμαίους επίσης, η θρησκευτική καταδίωξη ήταν ένας από τους κύριους λόγους αποικισμού στην Αμερική. 5. Τα Πολιτικά κίνητρα συναντώνται συχνά στην εποχή μας και ίσως συνέβαιναν από την εποχή της ανάπτυξης των πρώτων αυτοκρατοριών. Ανάλογα με τον τρόπο διοίκησης, ανάλογα με την κατάσταση των κατοίκων. Όταν έχουμε πολιτική καταπίεση. Μετά το τέλος του Τρωικού πολέμου οι ηττημένοι από τους Έλληνες Τρώες, οδηγούμενοι από τον Αινεία μετανάστευσαν στην Ιταλία και ίδρυσαν, στην περιοχή του Λατίου, τη Ρώμη. 6. Τα Οικονομικά αίτια, όταν οι οικονομικές συνθήκες απασχόλησης στην χώρα υποδοχής είναι πιο ευνοϊκές. Στην χώρα υποδοχής συνήθως παρέχονται: αμοιβές πιο υψηλές, ασφαλιστική κάλυψη, οικογενειακά επιδόματα, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, στέγη κ.ά. Δημιουργούν στο μετανάστη συναίσθημα ασφάλειας. 7. Εξερευνήσεις Ανακαλύψεις υπήρξαν στρατιές τολμηρών «τυχοδιωκτών», προ-κειμένου να ανακαλυφθούν νέες πλούσιες περιοχές και γενικά κάθε μορφής πλούσιους τόπους. 8. Τα Εργασιακά αίτια η έλλειψη εργασίας στον τόπο καταγωγής αναγκάζει περιστασιακά πολλά άτομα να ξενιτεύονται σε τόπους που οι ευκαιρίες ανεύρεσης εργασίας είναι μεγαλύτερες. 9. Πολεμικές συγκρούσεις οι συγκρούσεις μεταξύ των διαφόρων ισχυρών δημιουργούσαν νικητές και ηττημένους, με αποτέλεσμα τη μετακίνηση των ηττημένων.

10. Κοινωνικοί λόγοι η μετανάστευση γίνεται και για λόγους οικογενειακούς. Συχνά οι γονείς θέλουν να ζήσουν κοντά στα παιδιά τους ή τα εγγόνια τους. Για λόγους ανεύρεσης συντρόφου και τη δημιουργία οικογένειας. ΑΙΤΙΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ 1. Η Βιομηχανική ανάπτυξη της χώρας ίδρυση βιομηχανιών σε μια περιοχή δημιούργησε μεγαλύτερη ανάγκη εργατικών χεριών που συνετέλεσε στην μετακίνηση των εργατών. 2. Η Εμπορική ανάπτυξη της χώρας η εμπορική ανάπτυξη μιας πόλης δημιουργεί συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες προσωπικού για τη διακίνηση των προϊόντων, τις διεθνείς σχέσεις και τις άλλες συναλλαγές που απορρέουν απ αυτές. 3. Οι Μέθοδοι καλλιέργειας βελτιώθηκαν τα μέσα καλλιέργειας. Βελτιώθηκαν οι μέθοδοι παραγωγής. Τα εργατικά χέρια άρχισαν να πλεονάζουν. Οι μικροί γαιοκτήμονες συχνά έχουν μικρή παραγωγικότητα. 4. Η Εποχιακή ανεργία στην ύπαιθρο η εργασία συχνά είναι εποχιακή (Θερισμός, Τρύγος, Σπορά κ.ά.). 5. Το Βιοτικό και Κοινωνικό-οικονομικό επίπεδο ενας από τους πιο βασικούς σκοπούς μετακίνησης του εσωτερικού μετανάστη είναι η επίτευξη ενός ανώτερου βιοτικού επιπέδου τόσο για τον εαυτό του, όσο και για την οικογένεια του. Διάκριση μετανάστευσης 1. Εσωτερική αναφέρεται στη μετακίνηση που γίνεται μέσα στη χώρα 2. Εξωτερική αναφέρεται στη μετακίνηση ατόμων έξω από τα σύνορα μιας χώρας 3. Εκούσια έχουμε όταν η μετακίνηση γίνεται με πρωτοβουλία του μετανάστη 4. Ακούσια όταν ο μετανάστης αναγκάζεται βίαια να αλλάξει τόπο εγκατάστασης και να εγκατασταθεί σε ειδικά στρατόπεδα ή άλλους περιορισμένους χώρους. 5. Πρωτογενής 6. Δευτερογενής 7. Πλήρης 8. Ατελής στην οποία υπάγονται οι πρόσφυγες 9. Συντηρητική 10. Ανανεωτική 11. Βραχυπρόθεσμη 12. μακροπρόθεσμη 13. προσωρινή όταν ο μετανάστης, ο οποίος μεταβαίνει σε μια άλλη χώρα, συνήθως για λόγους επαγγελματικούς, παραμένει σ αυτή για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του μήνα και μικρότερο του έτους. 14. Μόνιμη όταν ο μετανάστης που μετακινείται από μια χώρα σε μια άλλη, ανεξάρτητα από το λόγο μετανάστευσης του, παραμένει στη δεύτερη για χρονικό διάστημα το λιγότερο ενός έτους. 15. ηπειρωτική όταν γίνεται προς τις χώρες της ίδιας ηπείρου

16. υπερπόντια όταν γίνεται από τη μια ήπειρο στην άλλη συνήθως Αμερική ή Αυστραλία ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΘΕΤΙΚΑ Αύξηση της ευημερίας της χώρας. Αύξηση μισθών των εργαζομένων χαμηλής ειδίκευσης. Δημιουργούνται αισθήματα οικουμενικότητας. Μείωση ρατσιστικών προκαταλήψεων και αντιλήψεων. Υψηλότερες οικονομικές απολαβές για τους γηγενείς εργαζομένους. Δημιουργία περισσότερων ευκαιριών στη χώρα που τους υποδέχεται διότι τις περισσότερες φορές έχουν υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο από τους γηγενείς. (Βασισμένα στην έρευνα της economic journal / η έρευνα βασίζεται σε στοιχεία από χώρες-μέλη σου ΟΑΣΑ) ΑΡΝΗΤΙΚΑ Ανεργία Σύνθετες επιπτώσεις στους ρυθμούς ανάπτυξης Εμπορικές σχέσεις Ζήτηση για την εκπαίδευση Υπηρεσίες υγείας Αλλαγές στην κοινωνία και την πολιτική Ανακατανομή του πλούτου Μείωση θέσεων εργασίας Μείωση μισθών Υποβάθμιση των εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης Η άφιξη των μεταναστών έχει επιπτώσεις στην συνολική παραγωγή Φόβος για τροποποίηση των θρησκευτικών και κοινωνικοπολιτισμικών εθίμων Μεταβολή εθνικής ταυτότητας και συνοχής Ανησυχίες για ασφάλεια με τα σύνορα Φόβος για αύξηση της εγκληματικότητας (εξαιτίας της παράνομης μετανάστευσης)

ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Οι κυριότεροι λόγοι που επιλέγεται η Ελλάδα ως χώρα προορισμού είναι οι εξής: Είναι κράτος - μέλος της Ε.Ε., γεγονός που εξασφαλίζει ένα σταθερό οικονομικό περιβάλλον. Έχει χερσαία σύνορα με τις γείτονες χώρες από όπου δέχεται και τους περισσότερους μετανάστες. Οι μικρής κλίμακας επιχειρήσεις, για να επιβιώσουν στον ανταγωνισμό χρειάζονται φθηνά εργατικά χέρια. Κατά συνέπεια Οι μετανάστες -παράνομοι στην αρχή και νόμιμοι οι περισσότεροι εκ των υστέρων- αποτελούσαν την άριστη λύση. Το μεταναστευτικό ζήτημα στην Ελλάδα αναφέρεται στη συστηματική παράνομη είσοδο μεγάλου αριθμού μεταναστών στην Ελλάδα κατά την περίοδο 1990-2011. Η πτώση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη το 1989, δημιούργησε το πρώτο κύμα οικονομικής μετανάστευσης με προορισμό την Ελλάδα (με μετανάστες κυρίως από την Αλβανία, Βουλγαρία και Ρουμανία) Κατά τη δεκαετία 2000-2010, η Ελλάδα έγινε πόλος έλξης εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών όχι μόνο από τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες αλλά από ολόκληρο τον κόσμο με αποτέλεσμα περίπου το 7% του πληθυσμού της χώρας να αποτελείται από μετανάστες από χώρες εκτός Ε.Ε. Πληθώρα ειδικών παραγόντων έχουν διαμορφώσει το ζήτημα των μεταναστευτικών ρευμάτων εισροής στην Ελλάδα. Η γεωγραφική θέση της χώρας, με χερσαία και θαλάσσια σύνορα που φυλάγονται δύσκολα, δημιουργεί προϋποθέσεις ευκολότερης πρόσβασης πληθυσμών από γειτονικές χώρες ενώ παράλληλα, ως σταυροδρόμι ανάμεσα σε δύο ηπείρους, αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό αρκετών μεταναστών. Συνέπειες της μαζικής μετανάστευσης στην Ελλάδα Οι συνέπειες της μαζικής μετανάστευσης στην Ελλάδα μπορούν να θεωρηθούν ότι είναι: Οι παράνομοι μετανάστες αποτελούν φτηνή εργατική δύναμη, ελεύθερη από την κοινωνική και εργατική νομοθεσία. Αυτό μαζί με την αύξηση της ανεργίας και την αυξανόμενη ελαστικότητα της εργασίας έχει οδηγήσει σε μεγάλη μείωση του κόστους παραγωγής. Η στήριξη όλων των κλάδων της οικονομίας στη φτηνή εργατική δύναμη, η συσχέτιση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων με το χαμηλό κόστος εργασίας επιβραδύνουν τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό της παραγωγής. Η συμβολή των μεταναστών στην αύξηση του πληθυσμού και στην προσφορά εργασίας. Η συμμετοχή των μεταναστών στη διαμόρφωση του ΑΕΠ. Η μεγέθυνση της συνολικής κατανάλωσης. Η απασχόληση τους στην παραοικονομία, έχει ως αποτέλεσμα τη μεγάλη απώλεια ποσών από τα ασφαλιστικά ταμεία. Η αύξηση της ανεργίας.

Η αύξηση του ΑΕΠ και του Κατά Κεφαλήν Εισόδημα δεν συνεπάγονται και την αύξηση των εισοδημάτων όλου του ντόπιου πληθυσμού. ΟΙ ΕΘΝΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Πακιστανική κοινότητα Οι Πακιστανοί που κατοικούν στην Ελλάδα ανέρχονται στους 80.000 περίπου. Στην Ελλάδα υπάρχουν δέκα διαφορετικές οργανώσεις Πακιστανών Μουσουλμάνων. Οι Πακιστανοί λειτουργούν περίπου 40 άτυπα τζαμιά στην Αθήνα. Υπάρχει η εκτίμηση ότι στελέχη της Πακιστανικής Πρεσβείας στην Αθήνα που ανήκουν στη μυστική υπηρεσία του Πακιστάν ISI «δραστηριοποιούνται» μέσα στα πλαίσια της Πακιστανικής κοινότητας. Μπανγκλαντεσιανή κοινότητα Οι Μπανγκλαντεσιανοί που κατοικούν στην Ελλάδα αριθμούν περίπου 25.000 άτομα. Οι μετανάστες από το Μπανγκλαντές λειτουργούν περίπου 30 άτυπα τζαμιά στην Αθήνα. Αφγανική κοινότητα Οι Αφγανοί που κατοικούν στην Ελλάδα είναι περίπου 15.000 άτομα, το 60% των οποίων ζει στην Αττική. Αιγυπτιακή κοινότητα Σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα της Αιγυπτιακής κοινότητας Ελλάδος οι Αιγύπτιοι που κατοικούν στη χώρα μας ανέρχονται στους 70.000. Ωστόσο το νούμερο αυτό πρέπει να θεωρείται υπερεκτιμημένο και ο πραγματικός αριθμός πρέπει να είναι περίπου 40.000 άτομα. Το 90% των Αιγυπτίων είναι Μουσουλμάνοι και το 10% Χριστιανοί Κόπτες. Συριακή κοινότητα Η Συριακή κοινότητα στην Ελλάδα αριθμεί περίπου 25.000 άτομα, Οι Σύριοι μαζί με τους Αιγυπτίους και τους Ιορδανούς «τρέχουν» το Ελληνο-Αραβικό Μορφωτικό και Πολιτιστικό Κέντρο με έδρα το Μοσχάτο, μέσα στο οποίο λειτουργεί και άτυπο τζαμί το οποίο έχει τη δυνατότητα να υποδέχεται μέχρι 3.000 άτομα. Ιρανική κοινότητα Η Ιρανική κοινότητα αριθμεί περίπου 5.000 άτομα Αλβανική κοινότητα

Δεκατέσσερα χρόνια έχουν περάσει από το 1992, όταν το πρώτο μεγάλο κύμα Αλβανών μεταναστών πέρασε τα ελληνικά σύνορα, ως επί το πλείστον παράνομα. Από τότε μέχρι σήμερα, αυτή η μετακίνηση αλβανικού πληθυσμού προς τη χώρα μας συνεχίζεται αμείωτα, με αποκορύφωμα το δεύτερο μεγάλο κύμα του 1997. Ο αριθμός των Αλβανών σήμερα στην ευρύτερη περιοχή της Βόρειας Ελλάδας ανέρχεται σε 300.000, ενώ στην περιοχή της Θεσσαλονίκης φτάνει τους 80.000. «Είναι δύσκολο να μιλήσουμε με ακριβή νούμερα, καθώς πολλοί Αλβανοί δεν έχουν χαρτιά και έτσι δεν μπορούν να συμπεριληφθούν στους επίσημους υπολογισμούς» σχολιάζει ο Αλβανός πρόξενος. Τα τρία βασικότερα προβλήματα των Αλβανών στην Ελλάδα σήμερα, είναι η μη αναγνώριση της αλβανικής άδειας οδήγησης, η χορήγηση σύνταξης και η άδεια παραμονής. Άξιο αναφοράς είναι ότι ο Αλβανός πρόξενος στη Θεσσαλονίκη κ. Θωμάς Νίνι, μίλησε με τα καλύτερα λόγια για την αντιμετώπιση των Αλβανών από τον ελληνικό λαό: «Οι Έλληνες έχουν βοηθήσει τους Αλβανούς πάρα πολύ με τρόφιμα, ρουχισμό, παροχή στέγης χωρίς αντάλλαγμα και με άλλους τρόπους». Η πορεία της πλειονότητας των Αλβανών στην ελληνική κοινωνία, είναι συνώνυμη με την πορεία ενσωμάτωσης σ αυτήν. «Μετά από λίγα χρόνια δε θα μπορείς να ξεχωρίσεις τον Αλβανό από τον Έλληνα» σχολιάζει η κ. Αννίτα Μπίτρι, μια Αλβανίδα πρόσφυγας. ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Το αμερικανικό όνειρο Η Αμερική είχε γίνει πόλος έλξης για τους έλληνες μετανάστες ήδη από τις αρχές του 19ου αιώνα, όπου άφηναν τα χωριά τους στην αναζήτηση για καλύτερες συνθήκες ζωής. Το πρώτο μαζικό μεταναστευτικό κύμα προς την Αμερική πρωτοεμφανίζεται στη δεκαετία του 1890. Μέχρι το 1920 περίπου 400.000 Έλληνες, από το μισό εκατομμύριο που έχουν εγκαταλείψει τη χώρα δουλεύουν στις ΗΠΑ. Στην αμερικανική απογραφή του 1910 αναφέρονται μόλις 5.000 περίπου Έλληνες που έχουν αποκτήσει την αμερικανική υπηκοότητα, ενώ στην επόμενη απογραφή, του 1920, ο αριθμός δεν φθάνει τις 30.000, οι περισσότεροι από αυτούς την είχαν αποκτήσει, υπηρετώντας στον στρατό κατά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην πλειονότητά τους οι μετανάστες ήταν άντρες και άρχισαν να συγκεντρώνονται στη Νέα Υόρκη, στις περιοχές πάνω από την κοιλάδα του Μισισίπι και κυρίως στο Σικάγο και στο Σαν Φρανσίσκο, στην Οκλαχόμα στο Ομπάχο. Το γερμανικό παράδειγμα Μετά τον Β παγκόσμιο πόλεμο η Ελλάδα βιώνει άλλη μια τραγική περίοδο της ιστορίας της. Ανεργία, κοινωνική ανασφάλεια, ανέχεια μαστίζουν κυρίως τα κατώτερα κοινωνικά στρώματα του πληθυσμού τα οποία, ως είθισται, βρίσκουν διέξοδο για μια καλύτερη ζωή στην μετανάστευση. Το 1960 μάλιστα, την εποχή της μεγάλης εξόδου, υπογράφεται η ελληνογερμανική συμφωνία «Περί απασχολήσεως Ελλήνων εργατών στην Γερμανία». Μόνο στην

Γερμανία θα μεταναστεύσουν περίπου 1.000.000 Έλληνες. Η Αμερική, ο Καναδάς, η Αυστραλία, το Βέλγιο θα αποτελέσουν με τη σειρά τους κέντρα υποδοχής μεταναστών. Κατά την άφιξή τους οι μετανάστες θα ζήσουν ομαδικά σε δωμάτια, θα δουλέψουν κάτω από σκληρές συνθήκες για να εξοικονομήσουν χρήματα το οποία στέλνουν στις οικογένειές τους. Τα παιδιά των μεταναστών έχοντας βρεθεί αίφνης ανάμεσα σε δύο πατρίδες, αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες μη γνωρίζοντας καλά καμία από τις δύο γλώσσες. Ακόμα και η συνθήκη που έχει υπογραφεί δεν δεσμεύει τις γερμανικές αρχές, οι οποίες δεν θα χαρακτηρίσουν ποτέ την Γερμανία ως χώρα υποδοχής μεταναστών με την δικαιολογία ότι η παραμονή τους ξένων εργατών είναι προσωρινή. Εξαιτίας αυτού άλλωστε δεν αναγνωρίζεται σχεδόν κανένα δικαίωμα, πολιτικό ή κοινωνικό στους μετανάστες. Σύγχρονος Έλληνας μετανάστης Αν για τη δεκαετία του 1950 και του 1960 η μετανάστευση των Ελλήνων αφορούσε κυρίως ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό που αναζητούσε μια καλύτερη τύχη στην Κεντρική Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες, τώρα, αφορά νέους πτυχιούχους ΑΕΙ και ΤΕΙ που μετακινούνται κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Ο προορισμός του σύγχρονου Έλληνα μετανάστη είναι το πρώτο ζήτημα που τίθεται υπό συζήτηση. Και αυτό γιατί η τάση που επικρατεί ως προς τις χώρες υποδοχής αλλάζει χρόνο με το χρόνο. Οι χώρες που επιλέγουν οι Έλληνες οι οποίοι σκέφτονται να μεταναστεύσουν είναι αυτές όπου μπορούν να νιώθουν οικονομική και κοινωνική ασφάλεια. Αυτό σημαίνει πως οι μετακινήσεις συμβαδίζουν ανάλογα με τους εκάστοτε οικονομικούς δείκτες της κάθε χώρας. Ειδικά τα τελευταία δύο χρόνια, οι σκανδιναβικές χώρες φαίνεται ότι κερδίζουν έδαφος στην ελληνική μετανάστευση, χωρίς να λείπουν οι «παραδοσιακές αξίες», όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γερμανία. Είναι και φυσιολογικό εξάλλου, είναι χώρες που ζητούν εργατικό δυναμικό και έχουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Από το 2010 και έπειτα, ο αριθμός των Ελλήνων που αναζητά εργασία στο εξωτερικό έχει αυξηθεί ραγδαία. Κανείς δεν μπορεί να ελέγξει ποιος πάει και πού πάει και δεν είναι όλοι που φεύγουν τελικά, παρά το γεγονός ότι το σκέφτονται. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για εργασία στο εξωτερικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει αυτόματα και μετανάστευση - υπάρχουν άνθρωποι που φεύγουν π.χ. για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα αφήνοντας στην Ελλάδα τις οικογένειές τους, εργάζονται με σύμβαση, μαζεύουν κάποια χρήματα και γυρίζουν πίσω. Ο σύγχρονος Έλληνας μετανάστης έχει να επιλέξει από τη μία την αγάπη για την πατρίδα και από την άλλη τις καλύτερες συνθήκες διαβίωσης. Πάντως, οι περισσότεροι μάλλον θα διαλέξουν... με την καρδιά τους.

Ε Τ Ε Ρ Ο Ε Θ Ν Ε Ι Σ Σ Τ Η Ν Ε Λ Λ Α Δ Α ΠΑΚΙΣΤΑΝΟΙ ΜΠΑΝΓΚΛΑΝΤΕΣΙΑΝΟΙ ΑΦΓΑΝΟΙ ΑΙΓΥΠΤΙΟΙ ΣΥΡΙΟΙ ΙΡΑΝΟΙ ΑΛΒΑΝΟΙ Ε Λ Λ Η Ν Ε Σ Σ Τ Η Ν Ε Λ Λ Α Δ Α

2.500.000 2.000.000 1.500.000 1.000.000 500.000 0 ΒΟΡΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ ΑΦΡΙΚΗ ΑΣΙΑ ΕΥΡΩΠΗ ΑΥΣΤΡΑΛΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Χιλιάδες χρόνια είναι οι Έλληνες στους «δρόμους». Ο Οδυσσέας στην θάλασσα, ο Ίκαρος στον αέρα, ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Ηρόδοτος και τα εκατομμύρια των Ελλήνων που ζουν και εργάζονται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Και πάλι στους «δρόμους». Οι νέοι Έλληνες ξαναφεύγουν. Είναι υποχρεωμένοι. Η ανεργία των νέων και των νέων ενηλίκων στην Ελλάδα ξεπέρασε το 50%. Και πολλοί από όσους έχουν μια κάποια δουλειά στην Ελλάδα, αδυνατούν πάνω της να χτίσουν οικογένεια και μέλλον. Πρόκειται στην πλειοψηφία για καλά εκπαιδευμένους πολλές φορές με σπουδές στο εξωτερικό οι οποίοι μιλούν ξένες γλώσσες και μεταναστεύουν για να βρουν δουλειά στο εξωτερικό με ανάμικτα συναισθήματα. Λυπημένοι και θυμωμένοι. Λυπημένοι που εγκαταλείπουν την πατρίδα και την οικογένεια τους, θυμωμένοι με το κράτος που τους απογοήτευσε και τους άφησε να φύγουν. Διαφορες οργανώσεις και γραφεία διαμεσολάβησης προσπαθούν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό να βοηθήσουν αυτούς τους νέους μετανάστες ή να εκμεταλλευτούν την συγκυρία. Ακούγονται και καταγράφονται διαφορετικές απόψεις, εκτιμήσεις και τοποθετήσεις αναφορικά με το επίκαιρο κύμα μετανάστευσης. Για την απώλεια καλά εκπαιδευμένου δυναμικού που θα λείψει στην φάση ανοικοδόμησης της χώρας, διαβάζουμε. Σίγουρο είναι πως αυτοί οι νέοι άνθρωποι χρειάζονται δουλειά και χώρο για να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να υλοποιήσουν τα όνειρά τους. Και αυτό δεν μπορούν πλέον να το κάνουν στην πατρίδα τους. Τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις αυτού του νέου μεταναστευτικού κύματος θα μπορέσουμε μάλλον να τις αξιολογήσουμε ικανοποιητικά στο τέλος αυτής της περιόδου. Αλλά παρ όλες τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ της τελευταίας και της επίκαιρης μεταναστευτικής περιόδου της χώρας μας, θεωρούμε χρήσιμη την ανάλυση των επιπτώσεων της τελευταίας μεταναστευτικής περιόδου στους ενδιαφερόμενους και στην χώρα αποστολής των μεταναστών.

Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ Ορισμός Πρόκειται για την κατάσταση στην οποία μεγάλος πληθυσμιακός αριθμός μετακινείται μέσω εξαναγκασμού, για να αποφύγει δίωξη για πολιτικούς θρησκευτικούς λόγους. Ο πρόσφυγας λοιπόν, διαφέρει σε σχέση με τον μετανάστη. Ο μετανάστης φεύγει από τον τόπο του με τη θέληση του. Αίτια Μετανάστευσης Τα αίτια είναι ποικίλα και εξαρτώνται από τις εκάστοτε συνθήκες. Σαφέστατα τα αίτια είναι κυρίως οικονομικά και πολιτικά. Πολιτικά συμφέροντα, χώρες οι οποίες μπορούν εύκολα να εκμεταλλευτούν και φιλόδοξοι κυβερνήτες συντελούν σε τέτοιου είδους καταστάσεις. Ακόμη αίτια κοινωνικά όπως οι συνθήκες ζωής και διαβίωσης, και ο τρόπος ζωής των ανθρώπων ανάλογα με την εποχή τους. Επιπλέον, υπάρχουν και θρησκευτικά αίτια που όπως είναι προφανές έχουν σχέση με την πίστη των ανθρώπων, την παραπλάνηση που μπορούν να δεχτούν ως προς όφελος προς την θρησκεία. Τέλος αίτια μπορούν να θεωρηθούν τα φυσικά και οικολογικά, τα οποία έχουν σχέση με τις περιβαλλοντικές συνθήκες κάθε τόπου, όπως και τα ακραία καιρικά φαινόμενα (π.χ. σεισμοί, ηφαιστειακές εκρήξεις κλπ). Συνέπειες της προσφυγιάς Θετικές: Εξασφαλίζουν την επιβίωση τους και καλύτερο επίπεδο ζωής από αυτό που τους πρόσφερε η χώρα τους, όταν καταλήγουν σε χώρες με υψηλό βιοτικό επίπεδο. Όσοι προέρχονται από πληγείσες από τον πόλεμο περιοχές, καταφέρνουν να αποφύγουν το θάνατο για τους ίδιους και τα παιδιά τους. Βρίσκουν ασφάλεια στη χώρα που τους φιλοξενεί, αν διώκονταν στη χώρα τους για τις πολιτικές τους απόψεις. Δύνανται να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Τους παρέχουν περισσότερες ευκαιρίες και καλύτερο μέλλον. Αρνητικές: Αποτελούν αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης από ανάλγητα άτομα κατά τη μεταφορά τους. Ορισμένοι από αυτούς δεν κατορθώνουν ποτέ να φτάσουν στη χώρα της επαγγελίας, αφού πεθαίνουν από τις κακουχίες (έλλειψη νερού και φαγητού, κόπωση, δυσμενείς καιρικές συνθήκες, ασθένειες, ναυάγια, ρίψη στη θάλασσα από τους δουλεμπόρους για να μη συλληφθούν οι ίδιοι). Αρκετοί από αυτούς συλλαμβάνονται και προωθούνται πάλι στη χώρα τους ή ζουν υπό δύσκολες συνθήκες σε στρατόπεδα υποδοχής και συγκέντρωσης προσφύγων.

Τους εκμεταλλεύονται οικονομικά. Εργάζονται πολλές φορές σε σκληρές συνθήκες με χαμηλό ημερομίσθιο και ανασφάλιστοι. Ορισμένες φορές δεν έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας και στερούνται την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Αρκετές γυναίκες κακοποιούνται και υπό τη βία αναγκάζονται να εκδίδονται. Οδηγούνται στην πορνεία. Στην ξένη χώρα ζουν συχνά σε καθεστώς παρανομίας και γι αυτό βιώνουν διαρκώς το φόβο μήπως συλληφθούν. Ζουν σε δύσκολες βιοτικές συνθήκες, αφού δεν έχουν τα οικονομικά μέσα (κατοικία, τροφή κ.α.). Είναι δύσκολο να προσαρμοστούν σε μια ξένη χώρα με εντελώς διαφορετική νοοτροπία και πολιτισμό. Έχουν και το πρόβλημα της συνεννόησης, αφού δεν γνωρίζουν τη γλώσσα. Ζουν μακριά από την οικογένειά τους, τα αγαπημένα τους πρόσωπα και την πατρίδα τους. Αισθάνονται ξένοι. Αντιμετωπίζουν πολλές φορές το ρατσισμό των ντόπιων. Δύσκολα αισθάνονται αποδεκτοί και αντιμετωπίζονται υποτιμητικά και με καχυποψία. Συνέπειες για τη χώρα προέλευσης Θετικές: Οι μετανάστες στέλνουν στη χώρα τους χρήματα. Κάποιοι επιστρέφουν στη χώρα τους και αναπτύσσουν επιχειρηματική δραστηριότητα με τα χρήματα που έχουν συγκεντρώσει. Μεταφέρουν στη χώρα τους στοιχεία από τον πολιτισμό της χώρας υποδοχής τους. Δημιουργούν γέφυρες επικοινωνίας με τις νέες πατρίδες τους. Αρνητικές: Χάνεται μέρος του εργατικού δυναμικού της και μάλιστα νέοι που θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη της χώρας τους. Ερημώνονται πληθυσμιακά ορισμένες περιοχές. Συνέπειες για τη χώρα υποδοχής Θετικές: Εξασφαλίζει φτηνά εργατικά χέρια. Πολλές εργασίες θα κόστιζαν πολύ περισσότερο αν γίνονταν από ντόπιους. (π.χ. Αθήνα, Ολυμπιακοί Αγώνες 2004) Υπάρχει εργατικό δυναμικό σε τομείς όπου παρατηρούνταν έλλειψη εργατικών χεριών. (π.χ. αγροτικός, κτηνοτροφικός) Οι μετανάστες, αμειβόμενοι με χαμηλά ημερομίσθια, συμβάλλουν στη μείωση του πληθωρισμού.

Οι μετανάστες συμβάλλουν στη στήριξη του ασφαλιστικού συστήματος με τις εισφορές που καταβάλλουν, σε χώρες όπου παρατηρείται γήρανση του ντόπιου πληθυσμού. Μπορούν να αποτελέσουν γέφυρα φιλίας ανάμεσα στη χώρα όπου φιλοξενούνται και στη χώρα προέλευσης τους. Αρνητικές: Αυξάνεται η ανεργία των ντόπιων σε ορισμένους τομείς αφού οι μετανάστες εργάζονται με χαμηλότερο ημερομίσθιο και συχνά ανασφάλιστοι. Ενισχύεται η παρανομία και η εγκληματικότητα, όταν οι μετανάστες δεν μπορούν να επιβιώσουν με άλλο τρόπο ή γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από ντόπιους. Απειλείται με αλλοίωση η πληθυσμιακή σύνθεση των χωρών στις οποίες καταφεύγουν, αφού ο αριθμός των μεταναστών είναι πολύ μεγάλος. ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ Διωγμός του 1914 Η ελληνική παρουσία στη Μικρά Ασία υπήρξε μακραίωνη. Οι πυκνοί κατά την αρχαιότητα και τους βυζαντινούς χρόνους ελληνικοί πληθυσμοί αραίωσαν αισθητά μετά το 12ο αιώνα, κυρίως λόγω των μαζικών εξισλαμισμών. Όμως, κατά το 18ο και 19ο αιώνα ενισχύθηκαν και πάλι με μεταναστεύσεις από τον κυρίως ελλαδικό χώρο. Την περίοδο αυτή, εκτός από την αύξηση του ελληνικού πληθυσμού, σημειώθηκε οικονομική άνοδος των Ελλήνων, πνευματική άνθηση και αξιόλογη κοινοτική και εκπαιδευτική οργάνωση. Σε περιοχές με πυκνό ελληνικό πληθυσμό ιδρύθηκαν κοινότητες, σύλλογοι, σχολεία και ευαγή ιδρύματα με μεγάλη ακτινοβολία. Η εθνική αφύπνιση των Τούρκων, που είχε ξεκινήσει από τα τέλη του 19ου αιώνα, ενισχύθηκε μετά την εδαφική συρρίκνωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο τουρκικός εθνικισμός συνέβαλε στην εχθρική αντιμετώπιση των μειονοτήτων που ζούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Στο στόχαστρο βρέθηκαν κυρίως οι Έλληνες και οι Αρμένιοι, καθώς είχαν συγκεντρώσει στα χέρια τους το μεγαλύτερο μέρος του εμπορίου και της βιομηχανίας της χώρας. Η εκκρεμότητα επίσης στο ζήτημα της κατακύρωσης των νησιών του ανατολικού Αιγαίου στην Ελλάδα επιδείνωσε τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας. Τους πρώτους μήνες του 1914 έγιναν αθρόες μεταναστεύσεις Μουσουλμάνων της Σερβίας, της Βουλγαρίας και της Ελλάδας προς τη Μικρά Ασία, οι οποίες υποκινήθηκαν σε γενικές γραμμές από την τουρκική κυβέρνηση. Αυτό έδωσε το πρόσχημα στην τουρκική κυβέρνηση, σε συνδυασμό με την επικείμενη είσοδο της Τουρκίας στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, να εκδιώξει τους Έλληνες. Πρώτα θύματα υπήρξαν οι Έλληνες της Ανατολικής Θράκης, οι οποίοι εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους στις αρχές του 1914. Το Μάιο οι διωγμοί επεκτάθηκαν και στη Δυτική Μικρά Ασία, με το πρόσχημα της εκκένωσης της περιοχής απέναντι από τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, για στρατιωτικούς λόγους. Όλη η επιχείρηση έγινε με την

καθοδήγηση των Γερμανών, συμμάχων των Τούρκων. Η εκκένωση μεθοδεύτηκε πρώτα με ανθελληνική εκστρατεία του τουρκικού τύπου και καταπίεση των Ελλήνων για να εξαναγκαστούν σε «εκούσια» μετανάστευση. Σε πολλές περιπτώσεις διαπράχθηκαν λεηλασίες και δολοφονίες σε βάρος των Ελλήνων. Το Οικουμενικό Πατριαρχείο κήρυξε την Ορθόδοξη Εκκλησία σε διωγμό και ανέστειλε τη λειτουργία των εκκλησιών και των σχολείων. Η Ελλάδα αντέδρασε και ανέλαβε διπλωματικές ενέργειες, προκειμένου να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για εθελούσια ανταλλαγή Ελλήνων ορθοδόξων της Τουρκίας και Μουσουλμάνων της Ελλάδας. Ιδρύθηκε τον Ιούνιο μία Μικτή Επιτροπή που θα ρύθμιζε τα σχετικά με την ανταλλαγή, όμως αυτή δεν λειτούργησε, λόγω της εισόδου της Τουρκίας στον Α' Παγκόσμιο πόλεμο, τον Οκτώβριο του 1914. Οι καταπιέσεις που υπέστησαν οι Έλληνες πήραν τις εξής μορφές: Θεσπίστηκαν έκτακτες επιβαρύνσεις και επιτάξεις ειδών για τις ανάγκες του πολέμου. Τέθηκαν εμπόδια στις εμπορικές δραστηριότητές τους. Πληθυσμοί χωριών ή και ευρύτερων περιοχών μετατοπίστηκαν από τις ακτές προς το εσωτερικό της Μικράς Ασίας. Οι άνδρες άνω των 45 ετών, που δεν στρατεύονταν, επάνδρωσαν τα τάγματα εργασίας. Εκεί πολλοί πέθαναν από κακουχίες, πείνα και αρρώστιες 7. Όσοι είχαν ηλικία 20-45 ετών μπορούσαν αρχικά να εξαγοράσουν τη στρατιωτική τους θητεία. Όσοι δεν πλήρωσαν χαρακτηρίστηκαν λιποτάκτες. Μετά την κατάργηση της δυνατότητας εξαγοράς της θητείας σημειώθηκαν χιλιάδες λιποταξίες και όσοι συνελήφθησαν, εκτελέστηκαν. Οι ενέργειες των Τούρκων προκάλεσαν μεγάλο κύμα φυγής προς την Ελλάδα. Στα σπίτια που εγκατέλειψαν οι Έλληνες, οι τουρκικές αρχές εγκατέστησαν Μουσουλμάνους μετανάστες από τη Σερβία, τη Βουλγαρία, την Αλβανία και την Ελλάδα. Οι διώξεις και οι εκτοπίσεις του ελληνικού στοιχείου συνεχίστηκαν, με μικρότερη όμως ένταση, και κατά τα επόμενα χρόνια, μέχρι το τέλος του πολέμου, το 1918, και επεκτάθηκαν και σε άλλες περιοχές (Μαρμαράς, Πόντος κ.ά.). Οι πρόσφυγες που έφθασαν στην Ελλάδα το διάστημα αυτό ανήλθαν σε πολλές χιλιάδες. Το χωριό Χαμιδιέ (στα σύνορα Συρίας και Λιβάνου) δημιουργήθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα κατόπιν εντολής του σουλτάνου Αμπντούλ Χαμίτ, ο οποίος για άγνωστους λόγους έστειλε εκεί Έλληνες από την Κρήτη, οι οποίοι μέχρι σήμερα διατηρούν της κρητική διάλεκτο και χρησιμοποιούν τις μαντινάδες. Οι πρόγονοι αυτών των Ελλήνων Κρητικών, που ζουν τώρα στη Συρία, είχαν εξοριστεί και εκδιωχθεί από την Κρήτη επί τουρκοκρατίας. Άλλα προσφυγικά ρεύματα

1916-Ανατολική Μακεδονία Πρόσφυγες ήρθαν από την Ανατολική Μακεδονία την οποία είχαν καταλάβει οι Βούλγαροι. Όμως μετά τη λήξη των εχθροπραξιών το 1918 αυτοί επέστρεψαν στις εστίες τους και κάποιες υπηρεσίες βοήθησα για την επανεγκατάσταση τους. 1919-Ελλάδα-Βουλγαρία (αμοιβαία μετανάστευση) Το Νοέμβριο του 1919 υπογράφηκε η συνθήκη του Νεϊγύ που προέβλεπε την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης από τη Βουλγαρία στην Ελλάδα. Με βάση αυτή τη συνθήκη αναχώρησαν από την Ελλάδα περίπου 50.000 Βούλγαροι και από τη Βουλγαρία περίπου 30.000 Έλληνες (περίπου 20.000 Έλληνες είχαν μεταναστεύσει πριν την υπογραφή της συνθήκης). 1919-1921-Ρωσία Λόγω της Ρωσικής Επανάστασης και της κατάληψης ρωσικών επαρχιών από τους Τούρκους, μεγάλο μέρος των Ελλήνων της Ρωσίας κατέφυγε στα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας και από εκεί πέρασε στην Ελλάδα. Αυτούς, ακολούθησαν Αρμένιοι και Ρώσοι.

Συνολικά, μέχρι και το 1920 είχαν καταφύγει στην Ελλάδα περίπου 800.000 πρόσφυγες. Αυτοί έφτασαν είτε μόνοι τους είτε μεταφέρθηκαν με μέσα που διατέθηκαν για το σκοπό αυτό από το κράτος (οχήματα, πλοία κ.λπ.). Μεγάλος αριθμός προσφύγων συγκεντρώθηκε στην Αθήνα και τον Πειραιά καθώς και στη Θεσσαλονίκη και την Μακεδονία. Επίσης εντοπίστηκαν και στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου (Λέσβος, Χίος, Σάμος). Πίνακας: Πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα από το 1912 ως το 1920. Από τη Μικρά Ασία 190.000 Από την Κωνσταντινούπολη 40.000 Από τη Θράκη 200.000 Από τη Σερβία, τη Βουλγαρία 10.000 Από τη Μακεδονία 15.000 Από τη Ρωσία 50.000 Από τα Δωδεκάνησα 30.000 Σύνολο 535.000 Όταν οι Έλληνες έβρισκαν καταφύγιο στη Συρία Προς τη Συρία και από τη Συρία. Τουλάχιστον τέσσερις φορές σημειώνεται στα χρονικά το φαινόμενο, έχοντας μαζικό χαρακτήρα: Το 1923 μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή στο πλαίσιο της υποχρεωτικής ανταλλαγής πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Το 1939 όταν η περιοχή της Αλεξανδρέττας, μέρος της Μεγάλης Συρίας, προσαρτήθηκε στις επαρχίες της Τουρκίας. Το 1860 όταν ξεκίνησαν σφαγές και διώξεις χριστιανών στη Β. Αφρική. Το 1882 στη διάρκεια της αιγυπτιακής επανάστασης. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες Έλληνες πρόσφυγες βρέθηκαν στη Συρία και Έλληνες πρόσφυγες ήρθαν από την ευρύτερη περιοχή στην Ελλάδα

διαφέρουν ριζικά μεταξύ τους. Κοινός, όμως, παρονομαστής ήταν ο πόλεμος και ο φόβος για τη ζωή τους. Αλλά και η ομοιότητα των προσφυγικών τραγωδιών ανεξαρτήτως εποχών, προέλευσης και προορισμού των θυμάτων. Από το 1922 Η πιο μαζική περίπτωση Ελλήνων προσφύγων, που αναζητούν άσυλο στη Συρία, καταγράφεται αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Μερικές χιλιάδες, από τις εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που ξεριζώνονται από τη Μικρασία το δεύτερο εξάμηνο του 1922 και τις αρχές του 1923 και ενώ συνεχίζονται στη Λοζάνη οι διαπραγματεύσεις για την ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών, καταφεύγουν στη Συρία. Η οθωμανοκρατούμενη περιοχή της φυσικής Συρίας (περιλάμβανε, εκτός από τη σημερινή, δηλ. τη γεωγραφική Συρία, τον Λίβανο, την Παλαιστίνη και την Υπεριορδονία) είχε καταληφθεί ως εχθρικό έδαφος, ενώ διαρκούσε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος από αγγλογαλλικά στρατεύματα (ο σουλτάνος της Κωνσταντινούπολης είχε ταχθεί με την πλευρά των Κεντρικών Δυνάμεων). Μετά τη λήξη του πολέμου οι Γάλλοι, προλαβαίνοντας και καταστέλλοντας με στρατιωτικά μέσα την «αραβική αφύπνιση», έγιναν κύριοι της Δαμασκού, αντικαθιστώντας τους Άγγλους (είχαν αποχωρήσει λίγο νωρίτερα ύστερα από γαλλοαγγλική διανομή εδαφών περιοριζόμενοι σε Παλαιστίνη και Υπεριορδανία). Με τη συμφωνία του Σαν Ρέμο (1920) νομιμοποιείται η γαλλική στρατιωτική παρουσία σε Συρία - Λίβανο στο όνομα της Κοινωνίας των Εθνών. Τυπικά, για την προστασία των μειονοτήτων και μέχρι να ανεξαρτητοποιηθεί η περιοχή. Ουσιαστικά η «εντολή» σήμανε μετατροπή σε γαλλική αποικία. Εκεί καταφεύγουν για προστασία χιλιάδες Έλληνες. Είναι ένας ενδιάμεσος σταθμός για μετάβαση σε ελληνικά εδάφη ή αλλού. Μια περιγραφή της κατάστασης παραθέτει ο Βρετανός δημοσιογράφος και συγγραφέας Χάρολντ Σπένσερ, ο οποίος αυτή την περίοδο βρίσκεται στην Ελλάδα και αρθρογραφεί για την προσφυγική τραγωδία. Γράφει αρχές Μαρτίου του 1923: «Η κατάστασις εχειροτέρευσεν, ιδίως λόγω της πολιτικής της Γαλλικής Κυβερνήσεως... Μέγας αριθμός προσφύγων της Μικράς Ασίας επί των πλοίων εις τους Γαλλικούς λιμένας της Συρίας, οι δε Γάλλοι ουχί μόνον αρνούνται να επιτρέψουν εις αυτούς να παραμείνουν τουλάχιστον εις Συρίαν, αλλά αρνούνται και να τους δώσουν τροφήν... Ο εκεί Έλλην πρόξενος ζητεί εσπευσμένως χρήματα διά να σώση τους πληθυσμούς αυτούς εκ πείνης θανάτου, παρίσταται δε ανάγκη να μεταφερθούν και οι πρόσφυγες ούτοι της Συρίας εις την Ελλάδα εφ' όσον οι Γάλλοι τους εκδιώκουν...» (εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ 3/3/1923). Για τους Γάλλους αυτή την περίοδο το τελευταίο που ενδιαφέρει είναι η ανθρώπινη ζωή και η προστασία των μειονοτήτων. Δεν θα διστάσουν, άλλωστε, δύο χρόνια αργότερα να βομβαρδίσουν την ίδια τη Δαμασκό, όταν ξέσπασε αραβική επανάσταση (Μεγάλη Επανάσταση του 1925 στη συριακή ιστορία). Η στάση της Γαλλίας στιγματίζεται ως «απάνθρωπος», ενώ γίνονται εκκλήσεις προς Αμερικανούς και Βρετανούς για βοήθεια. Οι πρώτοι

ανταποκρίνονται στο πλαίσιο της ευρύτερης βοήθειας προς τους Έλληνες πρόσφυγες. Αμερικανικές πηγές (Ερυθρός Σταυρός) κάνουν λόγο για διάθεση ενός συνολικού ποσού 30 εκ. δολαρίων, από τα οποία τα 2-3 διατίθενται για τους πρόσφυγες στη Συρία μέχρι τον Αύγουστο του 1923. Είναι δυσδιάκριτο ποια ακριβώς είναι η συνέχεια του δράματος των 15.000 -ίσως και παραπάνω- προσφύγων στη Συρία. Ελάχιστες πληροφορίες είναι διαθέσιμες. Πολλοί απ' αυτούς μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και άλλοι κατέφυγαν αλλού. Πάντως, προς το τέλος Ιουνίου του 1923 μερικές χιλιάδες βρίσκονταν ακόμη στην περιοχή, προσμένοντας τη μεταφορά τους (πηγές της ελληνικής κυβέρνησης εκείνη τη χρονική περίοδο κάνουν λόγο για 2.000-3.000 μόνο στη Βηρυτό). Αυτοί είχαν μεταφερθεί εκεί από τις συριακές ακτές με ελληνικά μέσα, ύστερα από απαίτηση των Γάλλων της Συρίας. Αρκετοί απ' αυτούς, πάντως, παρέμειναν στη Συρία, όπου προφανώς το κλίμα δεν ήταν εχθρικό τότε. Ούτε λίγο αργότερα με την έκρηξη της επανάστασης, όταν οι συνθήκες έγιναν πολεμικές και οι συγκρούσεις πήραν επιπλέον και θρησκευτικό χαρακτήρα. Για την ιστορία ας σημειωθεί ότι στη Δαμασκό προϋπήρχε από το 1917 σύλλογος Ελλήνων, αλλά τότε δημιουργείται ο πρώτος πυρήνας της κατοπινής ελληνικής χριστιανικής κοινότητας. Έπειτα την πρωτεύουσα θα ακολουθήσει αμέσως μετά δημιουργία κοινότητας στο Χαλέπι. Αυτή θα εξελιχθεί στη μεγαλύτερη της Συρίας, ενώ θα «τροφοδοτεί» με μέλη και την ελληνική κοινότητα της Βηρυτού. Πείνα και εξαθλίωση για 12.000 Μικρασιάτες Με αφορμή την πρόσφατη απεργία πείνας Σύρων προσφύγων στην πλατεία Συντάγματος, ο δημοσιογράφος Νταμιάν Μακόν Ουλάντ (ανταποκριτής της εφημερίδας «Irish Times» στην Αθήνα) δημοσιοποίησε από την ιστοσελίδα του (https://damomac.wordpress.com ) ένα φωτογραφικό ντοκουμέντο που δείχνει Έλληνες «Πρόσφυγες στο Χαλέπι», όπως αναγράφεται στην κορυφή της εικόνας. Όπως γράφει ο Ουλάντ ένας Σύρος πρόσφυγας- απεργός πείνας του υπέδειξε ότι στην ίδια θέση που βρίσκεται αυτός σήμερα, βρέθηκαν άλλοτε Έλληνες στη Συρία. Ο δημοσιογράφος ερεύνησε το θέμα, εντόπισε σχετική φωτογραφία στο αρχείο της αμερικανικής Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και τη δημοσίευσε με το ακόλουθο κείμενο: «Η φωτογραφία δεν έχει ημερομηνία, έχει τίτλο ''Έλληνες πρόσφυγες στο Χαλέπι'', και δείχνει μια ομάδα ανθρώπων με κουρελιασμένα ρούχα, ανάμεσά τους μικρά αγόρια, που περιμένουν να φάνε. Σε πρώτο πλάνο, μια γυναίκα, με ένα τενεκεδάκι στα πόδια της, στέκεται δίπλα σε ένα πρότυπο ''μαγειρείο''. Κάτω από τη φωτογραφία ως λεζάντα γράφει: ''Δόθηκε φαγητό σε 12.000 Έλληνες από τους Αμερικανούς''. Καταλήγοντας, αναντίρρητα ζούμε σε μια περίοδο ανακατατάξεων και συνεχών μετακινήσεων προσφύγων. Στην Ευρώπη, το καλοκαίρι του 2015 έφτασε το μεγαλύτερο κύμα μεταναστών μετά δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η πιο οργανωμένη συνομοταξία οικονομιών στη γη με οργανωμένα έθνη και καλά κοινωνικά συστήματα, βιομηχανίες, υποδομές. Είναι πανθομολογούμενο ότι εάν η Ευρώπη πραγματικά το θελήσει, τότε θα μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση που βιώνει. Είναι θεμιτό να απολέσουμε το όποιο ξενοφοβικό στοιχείο μας διακατέχει και να κατανοήσουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί προσπαθούν να αποφύγουν το θάνατο. Η ένταξή τους στην κοινωνία μας θα έχει θετικά απότοκα για όλους. Εάν δεν συμπεριφερθούμε

με λογική και σύνεση τότε όλο και περισσότερα νεκρά παιδιά θα ξεβράζονται σε παραλίες. Είναι ζητούμενο λοιπόν οι Ευρωπαίοι ηγέτες να δράσουν άμεσα. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΕΣ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙΣ Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) (www.unrefugees.org) Περίπου 2.500 πρόσφυγες και μετανάστες έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοείται η τύχη τους φέτος, σύμφωνα με την υπηρεσία αυτή του ΟΗΕ, η οποία παρέχει πόσιμο νερό, κουνουπιέρες, σκηνές, υγειονομική περίθαλψη, κ.λπ.. International Rescue Committee (https://engage.rescue.org/donate/emergencies) Η οργάνωση αυτή που έχει έδρα τη Νέα Υόρκη διαθέτει ομάδα αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών στην Λέσβο. Κάθε χρόνο, η IRC βοηθάει στην μετεγκατάσταση χιλιάδων προσφύγων σε 22 πόλεις στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την ίδια, έχει βοηθήσει 270 από τους 1.541 πρόσφυγες από την Συρία που έχουν μετεγκατασταθεί στις ΗΠΑ. Save the Children (www.savethechildren.org) Σύμφωνα με την οργάνωση αυτή, περίπου 5 εκατομμύρια παιδιά χρειάζονται βοήθεια. Σε αυτά περιλαμβάνονται περισσότερα από 1 εκατομμύριο παιδιά από την Συρία, τα οποία έχουν αναζητήσει καταφύγιο σε γειτονικές χώρες. Οι δωρεές που λαμβάνει χρησιμοποιούνται για την αγορά τροφίμων, ενδυμάτων, όπως και για την παροχή περίθαλψης και την προστασία των ανθρώπων από τον συνεχιζόμενο πόλεμο. Η οργάνωση διανέμει είδη πρώτης ανάγκης. Mercy Corps (www.mercycorps.org/) Η οργάνωση αυτή μόλις ολοκλήρωσε, σύμφωνα με εκπρόσωπό της, μια αποτίμηση στην Ελλάδα και βρίσκεται στην διαδικασία διαμόρφωσης ενός σχεδίου δράσης για την παροχή βοήθειας. Σύμφωνα με την ίδια, προς το παρόν δεν υπάρχει περιορισμός στην συγκέντρωση δωρεών για την κρίση. World Vision (www.worldvision.org) Η χριστιανική αυτή ανθρωπιστική οργάνωση δηλώνει ότι οι επιχειρήσεις της στην Συρία, την Ιορδανία, τον Λίβανο και το Ιράκ προσφέρουν βοήθεια στους πρόσφυγες και τους μετανάστες όσον αφορά την παροχή καθαρού νερού, βοήθειας σε ρευστό για την αγορά τροφίμων, κυτίων υγιεινής, βασικών ειδών του νοικοκυριού, ενδυμάτων, όπως και βοηθούν για τη δημιουργία χώρων φιλικών για τα παιδιά και στον τομέα της εκπαίδευσης. Oxfam America (www.oxfamamerica.org) Η οργάνωση αυτή παρέχει καθαρό νερό και εγγυάται την ασφάλεια των συνθηκών υγιεινής στις συριακές οικογένειες που βρίσκονται στον Λίβανο και την Ιορδανία. CARE (www.care.org) Αυτή δραστηριοποιείται στην Ιορδανία, την Αίγυπτο, τον Λίβανο, την Υεμένη και την Συρία, προσφέροντας κάθε είδους βοήθεια στους ανθρώπους που έχουν πληγεί από τον πόλεμο στην Συρία. Για παράδειγμα, στην Ιορδανία προσφέρει βοήθεια σε ρευστό για την κάλυψη του βασικού κόστους διαβίωσης. Στον Λίβανο διανέμει πακέτα στους νεοαφιχθέντες πρόσφυγες, τα

οποία περιέχουν είδη πρώτης ανάγκης, όπως κουβέρτες, στρώματα, κουζινικά, είδη για τα μωρά και κυτία υγιεινής. Islamic Relief USA (www.irusa.org) Η ισλαμική αυτή ανθρωπιστική οργάνωση κάνει εκστρατείες για τη συγκέντρωση πόρων για διάφορα προγράμματα, όπως η έκτακτη δημιουργία καταυλισμών για την στέγαση των Σύρων προσφύγων. ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ Ρατσισμός: Η κοινωνική ή πολιτική πρακτική διακρίσεων, που βασίζεται στο δόγμα της ανωτερότητας μιας φυλής, εθνικής ή κοινωνικής ομάδας και στην καλλιεργημένη αντίληψη των μελών της ότι οφείλουν να περιφρουρήσουν την αμιγή σύσταση, την καθαρότητα της ομάδας τους, καθώς και τον κυριαρχικό τους ρόλο έναντι των υπόλοιπων φυλετικών, εθνικών, κοινωνικών κ.λπ. ομάδων, που θεωρούνται από αυτά κατώτερες. ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ Ετυμολογικά ο «ρατσισμός» προέρχεται από την ισπανική λέξη raza και την πορτογαλική raca, που χρονολογούνται από το 13ο αιώνα. Και στις δύο αυτές γλώσσες η λέξη σχηματίσθηκε από τα αραβικά, στα οποία ras σημαίνει κεφάλι. ΤΑ ΑΙΤΙΑ Οικονομικοί λόγοι: οι άνθρωποι που έχουν χρήματα εκμεταλλεύονται τους φτωχούς Πολιτικά προβλήματα μιας κοινωνίας (βία, εγκληματικότητα, ανεργία) Έλλειψη παιδείας/μόρφωσης. Πολλές φορές δημιουργούνται με την έλλειψη μόρφωσης αισθήματα κατωτερότητας που οδηγούν στην εκμετάλλευση αυτών των ανθρώπων. Μη αποδοχή της διαφορετικότητας Φτώχεια του πνεύματος Οικονομικά συμφέροντα. Ενισχύεται το φαινόμενο του ρατσισμού όταν κάποιοι άνθρωποι μπορούν να βγάλουν χρήματα (εκμετάλλευση λαθρομεταναστών) Περίοδοι οικονομικής κρίσης (ανεργία) Προκαταλήψεις, στερεότυπα Καταναλωτισμός, ανταγωνιστικά πρότυπα στην κοινωνία Επιρροή των θρησκειών. Οι θρησκείες πολλές φορές κατευθύνουν και άρα χρησιμοποιούν ανάλογα τους πιστούς τους.

ΜΟΡΦΕΣ ΡΑΤΣΙΣΜΟΥ Φυλετικός ρατσισμός: Διακρίσεις εις βάρος των ανθρώπων με γνώμονα τη φυλή στην οποία ανήκουν, με σημαντικότερο παράδειγμα αυτό της μαύρης φυλής, που έχει γνωρίσει κατά το παρελθόν βίαιη υποδούλωση, δολοφονικές διώξεις, καθώς και μια συνεχή υπονόμευση και υποτίμηση της αξίας της. Εθνικός ρατσισμός: Διακρίσεις που βασίζονται στην αβάσιμη πεποίθηση της υπεροχής ορισμένων εθνών ή φυλών έναντι άλλων, που καταλήγουν συχνά σε ακραίες βιαιότητες. Στον εθνικό ρατσισμό εντάσσεται και η αρνητική υποδοχή και κακομεταχείριση μεταναστών και προσφύγων στις χώρες όπου προσφεύγουν αναζητώντας ασφάλεια και μια καλύτερη ποιότητα ζωής. Κοινωνικός ρατσισμός: Στο πλαίσιο του κοινωνικού ρατσισμού εντάσσονται, μεταξύ άλλων, οι διακρίσεις εις βάρος: των γυναικών, των ατόμων με ειδικές ανάγκες, των ομοφυλόφιλων, των μειονοτήτων. Ενώ, διευρύνεται σημαντικά, αν ληφθεί υπόψη πως κάθε είδους διάκριση των πολιτών ανάλογα με την οικονομική και κοινωνική τους θέση, το επάγγελμα, το πνευματικό και πολιτιστικό τους υπόβαθρο, την πολιτική τους ιδεολογία, τη σωματική εμφάνιση, την ενδυμασία, τον τρόπο ζωής και τη νοητική τους ικανότητα, συνιστά έκφανση κοινωνικού ρατσισμού. ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ Εθνικισμός είναι μία ιδεολογία που διαχωρίζει τους ανθρώπους βάσει της εθνικότητάς τους (πχ από ποια χώρα είναι), υποβαθμίζοντας τους πολίτες άλλων εθνικοτήτων, θεοποιώντας τους πολίτες της ίδιας της χώρας όπως και την ίδια τη χώρα. Ο εθνικισμός κάνει τους ανθρώπους να υποστηρίζουν φανατικά πχ την ίδια τους τη χώρα, κάνοντάς τους να πιστεύουν ότι είναι η καλύτερη και ότι οι ξένοι πολίτες της δεν θα πρέπει να ζούνε σε αυτήν: υποστηρίζει ότι σε ένα έθνος θα πρέπει να ζούνε μόνο άτομα που ανήκουν σε αυτό. ΟΙ ΡΙΖΕΣ ΤΟΥ Ο ρατσισμός ξεπήδησε με τον καπιταλισμό και το εμπόριο των δούλων. Όπως έγραψε κάποτε ο Μαρξιστής CLR James: «Η έννοια του διαχωρισμού των ανθρώπων με βάση τη φυλή του, ξεκίνησε με το δουλεμπόριο. Αυτό αποτέλεσε κάτι τόσο σοκαριστικό, κόντρα σε κάθε κοινωνική έννοια, κόντρα σε κάθε θρησκευτική και φιλοσοφική αντίληψη ώστε η μόνη δικαιολογία με την οποία η ανθρωπότητα θα μπορούσε να το ανεχτεί, ήταν να διαχωριστούν οι άνθρωποι σε φυλές, και να αποφασιστεί πως οι Αφρικανοί ανήκαν σε μια κατώτερη φυλή».

Πριν την έλευση του καπιταλισμού, δεν υπήρχε ο ρατσισμός ως συστηματική μορφή καταπίεσης. Για παράδειγμα, οι αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές κοινωνίες δεν είχαν καμία φυλετική καταπίεση. Και δεν μιλάμε για φιλελεύθερες κοινωνίες, αλλά για κοινωνίες που χτίστηκαν και που λειτουργούσαν στις πλάτες των δούλων. Υπήρχαν όμως και πολιτικοί λόγοι για τη δημιουργία ενός ρατσιστικού δουλοκτητικού συστήματος. Η αρχαία ανάγκη των ελίτ να διαιρούν για να βασιλεύουν. Οι δουλοκτήτες αποτελούσαν μια πολύ μικρή ομάδα πάμπλουτων ανθρώπων, περικυκλωμένη από χιλιάδες δούλους, τους οποίους εκμεταλλεύονταν και καταπίεζε. Ο μεγαλύτερος φόβος ήταν μη τυχόν και οι δούλοι ενωθούν σε ξεσηκωμό. Με τη πάροδο του χρόνου, ο ρατσισμός καθιερώθηκε ως μέσο νομιμοποίησης της δουλείας, αλλά και ως μέσο διαίρεσης των φτωχών μαζών. Ο ρατσισμός είναι ο βασικός τρόπος διαχωρισμού των εργαζομένων στη σημερινή κοινωνία, και αποτελεί έναν βολικό αποδιοπομπαίο τράγο για τα εγγενή προβλήματα του συστήματος. Οι απλοί όμως άνθρωποι, ασχέτως φυλής, δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα από το ρατσισμό. Ο καπιταλισμός δημιούργησε τον ρατσισμό και δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτόν. Ο μόνος τρόπος για να ξεμπερδεύουμε με τον ρατσισμό είναι να πετύχουμε μια σοσιαλιστική κοινωνία, της οποίας η πρώτη προτεραιότητα θα είναι η οριστική κατάργηση τόσο της εκμετάλλευσης όσο και του ρατσισμού. ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ Στην Ελλάδα, τη χώρα η οποία γέννησε τη δημοκρατία και τον πολιτισμό και αγωνίστηκε ενάντια στο φασισμό, είναι τουλάχιστον δυσάρεστο να μιλάμε για την ύπαρξη εθνικιστικής και φασιστικής οργάνωσης. Αναζητούμε λοιπόν απαντήσεις. Επιχειρούμε να κατανοήσουμε που οφείλεται το φαινόμενο Χρυσή Αυγή. Υπάρχουν πολλές έρευνες στην κοινωνική κυρίως ψυχολογία που ερμηνεύουν και δικαιολογούν την άνοδο της Χρυσής Αυγής στην εκτίμηση όχι ψήφου τόσο αλλά στην υποστήριξη της ομάδας αυτής για τις συμπεριφορές που επιδεικνύει και τις στάσεις που υιοθετεί. Έρευνες επίσης καταδεικνύουν ότι η τάση για συμμόρφωση ενθαρρύνεται από το κίνητρο της επιθυμίας κάποιου να ευχαριστήσει τους άλλους, ώστε να έχουν κοινωνική αποδοχή και να αποφύγουν την κοινωνική απόρριψη. Η θεωρία της Κοινωνικής Ταυτότητας έρχεται να συμπληρώσει την διαπίστευση αυτή τονίζοντας την ανάγκη ή και την τάση να προσδιορίζουμε τον εαυτό μας και ως μέλος μιας ομάδας που διαφέρει από τα μέλη άλλων

ομάδων. Η Χρυσή Αυγή καταφέρνει να δημιουργεί αισθήματα συνοχής και αλληλεγγύης των μελών του. Άς μην ξεχνάμε τα σοφά λόγια του αείμνηστου Μ.Λοϊζου, όπου εύστοχα είχε αναφέρει ότι, ο νεοναζισμός, ο φασισμός, ο ρατσισμός και κάθε αντικοινωνικό και αντιανθρώπινο φαινόμενο συμπεριφοράς δεν προέρχεται από ιδεολογία, δεν περιέχει ιδεολογία, δεν συνθέτει ιδεολογία. Είναι η μεγεθυμένη έκφραση του κτήνους όταν κοινωνικές ή πολιτικές συγκυρίες αποτελούν, βοηθούν, ενισχύουν τη βάρβαρη και αντιανθρώπινη παρουσία του. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΜΕ ΤΗ ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ Η εκλογική άνοδος της Χρυσής Αυγής δεν είναι τυχαία. Αν ένα σημαντικό ποσοστό των Ελλήνων την ψηφίζει, αυτό σημαίνει ότι σε αυτούς τους ψηφοφόρους η Χρυσή Αυγή κάτι προσφέρει ή κάτι υπόσχεται και καταφέρνει να γίνεται πιστευτή. Τι τους προσφέρει ή τι τους υπόσχεται; Υπάρχουν περιπτώσεις, που υποδεικνύουν ότι η Χρυσή Αυγή, έχει υποκαταστήσει το επίσημο κράτος σε ζητήματα ασφάλειας και προστασίας των πολιτών. Ποιος δεν έχει ακούσει ιστορίες για την άρνηση ή την αδυναμία της Αστυνομίας να εκκενώσει διαμερίσματα από παράνομους καταληψίες, συνήθως παράνομους μετανάστες, και την καθοριστική επέμβαση της Χρυσής Αυγής; Ποιος δεν έχει ακούσει για την ηλικιωμένη γυναίκα που φοβάται να βγει από το διαμέρισμά της και για να πάει στην τράπεζα της γειτονιάς συνοδεύεται από χρυσαυγίτες; Ποιος δεν έχει ακούσει για τον αστυνόμο που λέει στον πολίτη «Δυστυχώς, δεν μπορώ να επέμβω» και του δίνει σιωπηλά το τηλέφωνο της Χρυσής Αυγής; Ομως η Χρυσή Αυγή έχει άνοδο και σε μέρη εκτός των περιοχών που έχουν κατακλυσθεί από παράνομους μετανάστες κάθε φυλής και κάθε χρώματος. Π.χ. στην Ανδρο, όπου οι μετανάστες, συμβιούν ειρηνικά με τους ντόπιους, η Χρυσή Αυγή έχει εντυπωσιακή άνοδο. Ποια μικρόβια έχουν μπει μέσα στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας που ευνοούν την ανάπτυξη ενός κόμματος σαν τη Χρυσή Αυγή; ΟΙ Ψηφοφόροι («Θα ψηφίσω Χρυσή Αυγή, για να πάρουν το μάθημα τους τα λαμόγια της πολιτικής». Αυτό ακούγεται από τα στόματα των αγανακτισμένων πολιτών κάθε φορά που τους τίθεται, το σχετικό ερώτημα.) Ποιοι είναι αυτοί οι ψηφοφόροι που τους επιλέγουν ή σκοπεύουν να το κάνουν; Οι αγανακτισμένοι έλληνες!

Η πλειοψηφία των υποστηρικτών της ακροδεξιάς, μας είπαν, όπως προκύπτει από τις έρευνες, είναι άντρες, μέσης και ανώτερης εκπαίδευσης. Ηλικιακά είναι μάλλον νέοι στην περιοχή των 18 έως 54 ετών. Άνθρωποι που έχουν τελειώσει τουλάχιστον το λύκειο Μιλούν μια ξένη γλώσσα ή έχουν ολοκληρώσει τις σπουδές τους σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα της χώρας ή του εξωτερικού. (Άρα λογικά έχουν διδαχτεί Ιστορία, γνωρίζουν τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει οι ναζί κατά των παππούδων τους. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι νέοι ηλικίας 18 έως 34 ετών. Κι έπειτα ήρθε η κρίση. Ο αγανακτισμένος έλληνας αλώθηκε πανεύκολα από το «μεγαλείο» της Χρυσής Αυγής. Βρήκε τον ήρωά του στο πρόσωπο του Κασιδιάρη και των υπολοίπων που δέρνουν χωρίς έλεος στο πεζοδρόμιο, προπηλακίζουν τους δημοσιογράφους, απειλούν κόμματα και βουλευτές από το βήμα της Βουλής. ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΩΝ ΨΗΦΟΦΟΡΩΝ ΤΗΣ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ Το κάδρο του «μέσου ψηφοφόρου της Χ.Α.» είναι άντρας ηλικίας 18-34, διαθέτει μέση μόρφωση, τοποθετείται στη Δεξιά ή αρνείται να τοποθετηθεί και τα κίνητρα της ψήφου του είναι κατά κύριο λόγο αρνητικά.( Ωστόσο, δεν εντοπίζεται σε συγκεκριμένη γεωγραφική ή επαγγελματική κατηγορία.) Σύμφωνα με τις πρόσφατες μετρήσεις που έχουν στα χέρια τους οι αναλυτές, ο ψηφοφόρος της ναζιστικής οργάνωσης είναι κυρίως νέος άντρας 18-24 ετών, άνεργος ζει σε αγροτική περιοχή και χαμηλού ή κατώτερου μορφωτικού επιπέδου. Φύλο: Άνδρες: 25%. Γυναίκες: 17% Ηλικία: Το 30% προέρχεται από ηλικίες 18-24 ετών. Το 26% μεταξύ 35-44 ετών. Το 24% μεταξύ 25-34 ετών. Το 21% μεταξύ 54-56 ετών και το 17% είναι πάνω από 65 ετών. Επίπεδο: Το 26% έχουν κατώτερο μορφωτικό επίπεδο. Το 25% έχουν μέσο και το 15% ανώτερο. Εργασία: Το 26% είναι άνεργοι Γεωγραφία: Το 27% προέρχεται από ημιαστικές περιοχές, το 23% από αγροτικές και το 19% από αστικές. ΠΑΥΛΟΣ ΦΥΣΣΑΣ Ήταν 17 Σεπτεμβρίου 2013. Ο 34χρονος μουσικός μαζί με την κοπέλα του και μερικούς φίλους κάθεται σε μία καφετέρια στο Κερατσίνι και όλοι

παρακολουθούν έναν ποδοσφαιρικό αγώνα. Ακολούθησε, ένταση για το ποδόσφαιρο και στη συνέχεια φαίνεται ότι υπήρξε πολιτική αντιπαράθεση. Σύμφωνα με κατοίκους της περιοχής, η αντιπαράθεση μεταφέρθηκε από την καφετέρια στο δρόμο της Παναγή Τσαλδάρη. Ένα μαχαίρι στοχεύει απευθείας την καρδιά του νεαρού. Ο Παύλος Φύσσας πέφτει νεκρός στην άσφαλτο. (Ο δράστης Γιώργος Ρουπακιάς)

ΕΠΙΛΟΓΟΣ Οι άνθρωποι προσαρμόζουν την προσωπικότητά τους σύμφωνα με τις συνθήκες που επικρατούν στην κοινωνία μας. Ο άκρατος υλισμός, ο υπέρμετρος ωφελιμισμός, ο αθέμιτος ανταγωνισμός, η κοινωνική αδικία, η οικονομική κρίση και η σήψη των ηθών είναι ορισμένες από αυτές. Έτσι και οι ίδιοι χαρακτηρίζονται συχνά από απότομη, πεισματική, φιλόνικη, τελειοθηρική και στενόμυαλη συμπεριφορά. Αντίδοτο αυτών καθίστανται η κριτική σκέψη, η οποία παρόλο που είναι εγγενής με την ανθρώπινη φύση, δυστυχώς καταπνίγεται από τα πάθη, τις ανάγκες, τα συμφέροντα, τις εμπειρίες. Με γνώμονα αυτή ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει την αλήθεια από την αληθοφάνεια, διότι αναζητά τα πιθανά ενδεχόμενα, ερευνά, συγκρίνει, προκρίνει με τελικό σκοπό την εύρεση την αυθεντικότητας, δηλαδή της αλήθειας. Αυτή ακριβώς η αλήθεια οφείλει και μπορεί να στηριχθεί από τον πιο ισχυρό θεσμό, την δημοκρατία. Αναντίλεκτα αυτή αποτελεί την τελειότερη μορφή πολιτειακής οργάνωσης, διότι προωθεί την αξιοκρατία, την ημερότητα των ηθών, τη δικαιοσύνη καθώς και την αλώβητη πνευματική ελευθερία. Όμως δεν πρέπει να παραμερίσουμε ένα από τα βασικότερα χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, τον ανθρωπισμό. Μέσο αυτόν οι συγκρούσεις αμβλύνονται και τα χάσματα γεφυρώνονται, αφού χρησιμοποιείται ως ισχυρότερο όπλο τους ο καρποφόρος, ενδελεχής και ωφέλιμος διάλογος. Έτσι ο καθένας αναπτύσσει ολόπλευρα την προσωπικότητά του και μέσα από την πολυφωνία, την υγιή αντιπαράθεση ιδεών και τη διαπραγμάτευση καταφέρνει τελικά να αναδυθεί η αλήθεια, η οποία σαφώς και στηρίζεται στην ευσυνειδησία. Όμως είναι γνωστό ότι ο θεσμός της δημοκρατίας δέχεται στις μέρες μας σοβαρά πλήγματα. Αυτό αποδίδεται σε ποικίλους παράγοντες. Οι πολιτικοί ηγέτες προωθούν την ευνοιοκρατία και μέσα από δημαγωγικές και λαϊκιστικές πράξεις ικανοποιούν μόνο τις προσωπικές τους φιλοδοξίες. Οι πολίτες με τη σειρά τους αδιαφορούν πλήρως, δεν αισθάνονται την κοινωνική τους ευθύνη. Είναι παθητικοί δέκτες που δεν ενδιαφέρονται για την πολιτεία και κατά συνέπεια για όλα τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά θέματα που την αφορούν. Θεωρητικά ο πολίτης είναι δεμένος με άρρηκτη σχέση αλληλεπίδρασης κι αλληλεξάρτησης με την κοινωνία μέσα στην οποία ζει κι ευημερεί. Θεωρητικά διακρίνεται από μεταρρυθμιστική διάθεση και κριτική απέναντι στην εξουσιά. Όμως στην πραγματικότητα ο πολίτης στις μέρες μας είναι αλλοτριωμένος, ασυνείδητος κι ανεύθυνος. Αδιαφορεί για τα κοινά και όντας αμέτοχος στην κοινωνική εξέλιξη συντελεί τελικά στην τελμάτωση του πολιτισμού και στη διάβρωση των ηθών. Δεν είναι τυχαίο που σήμερα έχει αυξηθεί ραγδαία η βία, οι πόλεμοι και η τρομοκρατία. Η εγκληματικότητα και ο διχασμός διαταράσσουν την κοινωνική γαλήνη κι