ΓΛΩΣΣΑ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Γράμματα Λέξεις Ιστορίες ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΕΥΧΟΣ 10-0004-02.indd 1 11/3/2013 1:01:02 μμ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Ελένη Καραντζόλα, Επίκουρη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Καλλιόπη Κύρδη, Εκπαιδευτικός Τατιάνα Σπανέλλη, Εκπαιδευτικός Θεοδώρα Τσιαγκάνη, Εκπαιδευτικός Βασίλειος Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιωάννης Λεβεντόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος Λυδία Αμπόνη-Τσούρα, Εκπαιδευτικός Λήδα Βαρβαρούση, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ Βασίλειος Βουβονίκος, Φιλόλογος Πέτρος Μπερερής, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Χρήστος Παπαρίζος, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Γεώργιος Οικονόμου, Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου ACCESS ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Α.Ε. Γ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ II / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α: «Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων» ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Μιχάλης Αγ. Παπαδόπουλος Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ. Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Νηπιαγωγείο» Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Τύπας Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου Γεώργιος Οικονόμου Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους. 10-0004-02.indd 2 11/3/2013 1:01:02 μμ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Ελένη Καραντζόλα Καλλιόπη Κύρδη Τατιάνα Σπανέλλη Θεοδώρα Τσιαγκάνη ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΓΛΩΣΣΑ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Γράμματα Λέξεις Ιστορίες ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΕΥΧΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» 10-0004-02.indd 3 11/3/2013 1:01:02 μμ
10-0004-02.indd 4 11/3/2013 1:01:02 μμ
Περιεχόμενα 5η ενότητα: Σκανταλιές Το καπέλο περπατάει!...8 Ένας καινούριος μαθητής...10 Όλοι στο οικόπεδο...12 Μπλε όνειρα...14 Με πινέλα και φαντασία...16 Oι δυο φίλοι του Ζαχαρία Παπαντωνίου...18 6η ενότητα: Το χαμένο κλειδί Ο παπουτσωμένος χιονόδρακος...20 Μην αγγίζετε! Έχει αγκάθια!... 22 Κοντά στο τζάκι... 24 Η ευχή... 26 Ο θείος Παύλος... 28 Για τ αγγελάκια του ουρανού της Θέτης Χορτιάτη...30 7η ενότητα: Καράβια Ένα γράμμα για την Ιωάννα... 32 Δώρα για την Ιωάννα...34 Τι κρύβει το μπαούλο;... 35 Καράβια... 36 Παιχνίδια που ταξιδεύουν... 38 Το πετροκάραβο...39 H 25η Mαρτίου Ύμνος εις την Eλευθερία του Διονύσιου Σολωμού Θούριος του Pήγα Φεραίου...40 Mια Kυριακή του Mάρτη του Νίκου Γκάτσου... 42 8η ενότητα: Άνοιξη Η μετακόμιση...44 Η Αγγελική...46 Παίζουμε παντομίμα;...48 Βόλτα στο βουνό...50 Tο κοτσύφι... 52 Το ημερολόγιο της Μαρίνας... 54 Γεια σου, κότσυφα Διασκευή λαϊκής παράδοσης... 55 Πασχαλινό της Έλλης Αλεξίου Πασχαλινά κουλούρια. Διασκευή από το βιβλίο Πέρδικες και πουλιά, Οι μικροί λαογράφοι 5 του Μουσείου Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης... 56 9η ενότητα: O κόσμος των βιβλίων Στη βιβλιοθήκη... 58 Να σας διαβάσω; Aποσπάσματα από το βιβλίο Το γαϊτανάκι της Ζωρζ Σαρή...60 Το Αλφαβητάρι με τον Ήλιο Aπόσπασμα από το ομότιτλο αναγνωστικό...62 Θα γράψουμε το δικό μας βιβλίο...64 Έκθεση βιβλίου...66 Aντίο, όνειρά μου της Αργυρώς Κοκορέλη...68 10η ενότητα: Tο κοχύλι Καλοκαιρινή εκδρομή...70 Ίχνη στην άμμο...71 Η χελώνα Καρέττα Καρέττα... 72 Αρχαίοι μύθοι... 74 Η σπηλιά... 75 H μπουρού... 76 Τα τζιτζίκια του Οδυσσέα Ελύτη... 77 Κοχύλι του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα... 78 Λέξεις-κλειδιά... 79 YΠOMNHMA ΣYMBOΛΩN Γράφουμε και διαβάζουμε Συζητάμε Kάνουμε κάτι όλοι μαζί Θυμόμαστε ξανά 5 10-0004-02.indd 5 11/3/2013 1:01:03 μμ
10-0004-02.indd 6 11/3/2013 1:01:03 μμ
ΣΚΑΝΤΑΛΙΕΣ Ει ει σελ. 8-9 Αι αι σελ. 10-11 Ένας καινούριος μαθητής Οι οι σελ. 12-13 Όλοι στο οικόπεδο Tο καπέλο περπατάει! σελ. 14-15 Μπ μπ Ντ ντ σελ. 16-17 Mε πινέλα και φαντασία Ει ει Αι αι σελ. 18 Mπλε όνειρα Οι οι Ντ ντ Μπ μπ Oι δυο φίλοι 7 7 10-0004-02.indd 7 11/3/2013 1:01:03 μμ
Το καπέλο περπατάει! Άρης: Iωάννα: Άρης: Τι κάνει το σκυλάκι, Ιωάννα; Τρέχει πάνω κάτω στο σπίτι και γαβγίζει. Του αρέσει να κρύβει διάφορα πράγματα. Χθες πήρε το μολύβι μου και το έχωσε πίσω από το ψυγείο. Ύστερα κρύφτηκε κάτω από το καπέλο του παππού. Ξαφνικά είδαμε ένα καπέλο να περπατάει. Τι αστείο! Ένα καπέλο με πόδια! Σαμπέρ: Τι άλλη ζαβολιά θα κάνει άραγε; 8 Εί εί Ει ει 10-0004-02.indd 8 11/3/2013 1:01:04 μμ
Ει ει Σκανταλιές Τα παιδιά κράτησαν σημειώσεις για τη φροντίδα του σκύλου. Συμπλήρωσε τα ει και διάβασε τι έγραψαν. Ο σκύλος θέλ χώρο για να παίξ. Πρέπ να έχ φρέσκο νερό. Δεν πρέπ να τρώ γλυκά. Πρέπ να κάν εμβόλια κάθε χρόνο. Τι κάνει το κουτάβι στο δωμάτιο της Iωάννας; Παρατηρήστε τις εικόνες και συζητήστε γι αυτές στην τάξη. 9 10-0004-02.indd 9 11/3/2013 1:01:05 μμ
Ένας καινούριος μαθητής Δάσκαλος: Παιδιά, τι βλέπω! Έχουμε έναν καινούριο μαθητή! Γιώργος: Πώς βρέθηκε εδώ; Εσύ τον έφερες, Ιωάννα; Iωάννα: Mαρία: Iωάννα: Πέτρος: Ναι, κατά λάθος. Κρύφτηκε στο σακίδιο χωρίς να τον δω. Όλο κρύβεται. Πώς τον λένε; Ακόμα δεν έχει όνομα. Ωραία, να του βρούμε εμείς ένα όνομα. 10 Αί αί Αι αι 10-0004-02.indd 10 11/3/2013 1:01:05 μμ
Αι αι Σκανταλιές Συμπλήρωσε τα αι, τόνισε όπου χρειάζεται και διάβασε τι σκέφτεται ο σκύλος. Ωρ α είν εδώ. Έχει π χνίδια και πολλά π διά. Παρατηρήστε τις εικόνες. Συζητήστε τες στην τάξη και διηγηθείτε την ιστορία. 1 2 3 11 10-0004-02.indd 11 11/3/2013 1:01:06 μμ
Όλοι στο οικόπεδο Πάλι κρύφτηκε ο Μολύβιος. Όλοι τον ψάχνουν στη γειτονιά. Iωάννα: Άρης: Κοιτάξτε! Είναι στο οικόπεδο. Βγήκε από την πολυκατοικία. Οχ! Έχει γεμίσει με χρώματα. Oρφέας: Τι έχει στο στόμα του; Σαμπέρ: Iωάννα: Mαρίνα: Ένα πινέλο. Από ποιον το πήρε; Μάλλον από την αδελφή του Πέτρου. Να τη, ανοίγει το παράθυρο. 12 Οί οί Οι οι 10-0004-02.indd 12 11/3/2013 1:01:07 μμ
Οι οι Σκανταλιές Τι λένε ο κόκορας και η κότα; Συμπλήρωσε το οι, βάλε τόνο και διάβασε. Τι κάνει το κουτάβι; Βάφει τον τ χο. Τα άλλα ζώα τι κάνουν; Ο μεγάλος βάτραχος κοιμάται. Οι μικροί βάτραχοι κάνουν βουτιές. Ο καφετής ποντικός κάνει ποδήλατο. Οι άσπροι ποντικοί κάνουν γυμναστική. Ο πράσινος παπαγάλος διαβάζει. Οι κίτρινοι παπαγάλοι τραγουδούν. 13 10-0004-02.indd 13 11/3/2013 1:01:07 μμ
Μπλε όνειρα Ειρήνη: O σκύλος σας ακούμπησε στον πίνακα που ζωγραφίζω. Έγινε πολύχρωμος. Oρφέας: Τεράστιος πίνακας! Μοιάζει σαν βυθός. Να ένας ιππόκαμπος και ένας κόκκινος αστερίας. Mαρίνα: Σαμπέρ: Eιρήνη: Bλέπω και μπουρμπουλήθρες στον πίνακα! Μπορεί να είναι ουρανός με αστέρια, με παράξενα πουλιά και μπαλόνια. Κάθε άνθρωπος βλέπει στον ίδιο πίνακα διαφορετικά πράγματα. Ο τίτλος του πίνακα είναι «Μπλε όνειρα». 14 Mπ μπ 10-0004-02.indd 14 11/3/2013 1:01:08 μμ
Μπ μπ Σκανταλιές Tι άλλο είδαν τα παιδιά στο εργαστήριο της Ειρήνης; Συμπλήρωσε τα Mπ μπ και διάβασε. Πολλά ουκαλάκια με χρώματα. Διάφορα σωληνάρια με ογιές. Ένα μικρό αούλο με μεγάλα πινέλα. λοκ ζωγραφικής. Παρατηρήστε τους πίνακες. Tι βλέπετε; Συζητήστε στην τάξη. Γιαν Βερμέερ, O καλλιτέχνης στο ατελιέ του Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, Το εργαστήρι του καλλιτέχνη 15 10-0004-02.indd 15 11/3/2013 1:01:09 μμ
Με πινέλα και φαντασία Άρης: Πέτρος: Iωάννα: Κύριε, χθες είδαμε ένα εργαστήρι ζωγραφικής. Της αδελφής μου είναι. Να κάνουμε και εμείς μια μεγάλη ζωγραφιά; Δάσκαλος: Εντάξει. Θα ζωγραφίσουμε τη μάντρα του σχολείου. Μπορούμε να καλέσουμε και τους γονείς σας να μας βοηθήσουν. Άρης: Πέτρος: Άρης: Ναι, ναι! Να βάλουμε χρώμα παντού. Εγώ θα φέρω χοντρά πινέλα. Κι εγώ τη φαντασία μου! 16 Ντ ντ 10-0004-02.indd 16 11/3/2013 1:01:09 μμ