URBACT II Ενημερωτικό Δελτίο Μαρτίου 2011
2 Βήματα προς την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς: Βέλτιστες πρακτικές για την αντιμετώπιση των ανισοτήτων μεταξύ των φύλων όσον αφορά στη φτώχια και την απασχόληση Περίληψη ενός άρθρου από την GILL SCOTT που δημοσιεύθηκε στην URBACT Tribune 2010
3 Η ανισότητα και η φτώχεια παραμένουν χαρακτηριστικά της Ευρώπης και συχνά συνδέονται με τις χαμηλές αμοιβές, το χάσμα μεταξύ των φύλων, το ρατσισμό, τη χαμηλή ειδίκευση, τις περιορισμένες δυνατότητες κατάρτισης και την επισφαλή απασχόληση. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι δαπανηρά όχι μόνο για τα άτομα αλλά και για τις τοπικές οικονομίες. Η εξεύρεση των εργαλείων και των μέτρων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία βιώσιμων και χωρίς αποκλεισμό θέσεων εργασίας και επιχειρήσεων με κοινωνικούς και οικονομικούς στόχους είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να ξεπεραστούν οι ανισότητες και να προωθηθεί η ευημερία των κατοίκων. Το πλαίσιο της οικονομικής κρίσης έχει προκαλέσει αυξανόμενες απαιτήσεις για τη διερεύνηση καινοτόμων τρόπων ανάπτυξης θέσεων εργασίας και επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη. Πέρα από αυτό, η Στρατηγική για την Ευρώπη 2020 έχει πλέον για πρώτη φορά το στόχο να διασφαλίσει ότι η ανάπτυξη είναι «χωρίς αποκλεισμούς». Μια στρατηγική κοινωνικής ενσωμάτωσης δεν αφορά μόνο στη δημιουργία απασχόλησης. Αφορά επίσης στην επανόρθωση των ανισοτήτων και τη διαβεβαίωση ότι η κρίση δεν θα καταστεί καταλύτης για την αύξηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Δεδομένου ότι οι γυναίκες είναι άμεσα εκτεθειμένες ως υπάλληλοι και ως επιχειρηματίες στις επιπτώσεις της τρέχουσας ύφεσης, η στοχευμένη δράση για τη γυναικεία επιχειρηματικότητα και την απασχόληση αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την καταπολέμηση των ανισοτήτων. Το δίκτυο WEED του URBACT (Γυναίκες, Επιχειρήσεις και Απασχόληση στην τοπική ανάπτυξη) περιλαμβάνει 9 πόλεις (Alzira, Amiens, Celje, Crotone, Enna, Karvina, Medway, Santiago de Compostela, Umea) που συνεργάζονται σε ζητήματα όπως γυναίκες και επιχειρηματικότητα, γυναίκες στον τομέα της έρευνας και της οικονομίας της γνώσης, ανισότητες μεταξύ των φύλων στο χώρο εργασίας και στην αγορά εργασίας. Το δίκτυο WEED δρα σε βασικές πτυχές ώστε να προωθήσει την ανάπτυξη χωρίς αποκλεισμούς για τις γυναίκες, και οι πρωτοβουλίες των πόλεων χρησιμοποιούνται ως μοχλός ώστε να προωθηθούν οι αλλαγές σε τοπικό επίπεδο. Χρησιμοποιώντας μικροχρηματοδότηση για τη στήριξη της επιχειρηματικότητας των πόλεων: Celje, Σλοβενία Οι εταίροι του δικτύου WEED έχουν δείξει ότι η μετατροπή της μικροχρηματοδότησης σε εξαρτώμενη από το φύλο μπορεί να γίνει αποτελεσματικά και με μακροπρόθεσμα θετικά αποτελέσματα για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Στην πόλη Celje, στη Σλοβενία, διαπιστώθηκε ότι η επένδυση σε ένα ισχυρό ολοκληρωμένο σύστημα στήριξης της γυναικείας επιχειρηματικότητας,
4 συμπεριλαμβανομένης της μικροχρηματοδότησης και της μακροπρόθεσμης καθοδήγησης, έχει θετικές συνέπειες για την εκκίνηση και την ανάπτυξη των επιχειρήσεων. Κοινωνική Επιχείρηση, ένας επιτυχής τρόπος για την ενίσχυση της απασχόλησης και τη βελτίωση των υπηρεσιών: το δίκτυο PAN στην Ιταλία Το δίκτυο WEED ερευνά τις δυνατότητες της κοινωνικής επιχείρησης, για παράδειγμα μέσω της υλοποίησης του δικτύου PAN. Το πρόγραμμα PAN είναι μια κοινοπραξία κοινωνικών επιχειρήσεων που προσφέρει βοήθεια εκκίνησης σε οργανισμούς που ενδιαφέρονται για τη δημιουργία νέων τύπων υπηρεσιών για παιδιά με τη μορφή κοινωνικών επιχειρήσεων. Μεταξύ 2004-2008, το πρόγραμμα κατασκεύασε με επιτυχία 140 νέα νηπιαγωγεία με 4.311 διαθέσιμες θέσεις και 943 νέες θέσεις εργασίας, κυρίως για τις γυναίκες. Στήριξη της γυναικείας επιχειρηματικότητας Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των γυναικών που σπούδασαν στο Santiago de Compostela εκπαιδεύτηκαν στον τομέα της Τεχνολογικής και της Πειραματικής επιστήμης, οι δεξιότητες των γυναικών αποφοίτων σπάνια μεταφέρονται σε επιχειρηματική πρωτοβουλία. Το Πρόγραμμα Woman Emprende, που βασίζεται στο Πανεπιστήμιο, λαμβάνει δημοτική στήριξη για να προσφέρει νέες λύσεις σε αυτά τα προβλήματα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζουν εμπόδια, όπως η φτωχή πρόσβαση στην τεχνολογία και την υποστήριξη, καθώς και δυσκολίες στην εξισορρόπηση εργασίας και οικογένειας, το πρόγραμμα στηρίζει επιχειρηματικά σχέδια που λαμβάνουν υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των γυναικών. Προσφέρει διάφορες μορφές υποστήριξης όπως εκσυγχρονισμός της γνώσης, πρόσβαση στην τεχνολογία του Πανεπιστημίου, ανάπτυξη της δομής υποστήριξης για τις εργαζόμενες μητέρες. Οι πόλεις μπορούν να μειώσουν τις ακαμψίες της αγοράς εργασίας που είναι υπεύθυνες για τη μειωμένη αξιοποίηση των γυναικείων δεξιοτήτων Το δίκτυο WEED εστιάζει σε τρόπους εξασφάλισης ότι οι γυναίκες δεν αντιμετωπίζουν περιττά εμπόδια στην απασχόληση. Για παράδειγμα, στην πόλη Umea, διερευνήθηκε το πώς οι δήμοι μπορούν να συμβάλουν θετικά στη δυσκαμψία της αγοράς εργασίας. Μεταξύ των προσπαθειών τους ήταν το πρόγραμμα Attraktiv arbetsplats på lika villkor το οποίο βασίζεται στο δήμο. Το έργο επικεντρώθηκε στην πρόσληψη περισσότερων ανδρών σε ένα
5 παραδοσιακά γυναικείο επάγγελμα καθώς και στη βελτίωση των συνθηκών για τις, ως επί το πλείστον, γυναίκεςυπαλλήλους στην υπηρεσία σίτισης. Ο κύριος στόχος ήταν η ανάπτυξη και συνεπώς η βελτίωση της κοινωνικής θέσης του επαγγέλματος. Χρησιμοποίησε την ισότητα των φύλων ως μια μέθοδο για την ανάπτυξη της οργάνωσης της εργασίας και του επαγγέλματος και μέσω της κατάρτισης και της πρόσληψης δοκίμασε νέες προσεγγίσεις αναφορικά με τα καθήκοντα εργασίας. Το εν λόγω μοντέλο επεκτείνεται και σε άλλους τομείς απασχόλησης των δήμων. Διαβάστε περισσότερα: URBACT Tribune - PDF WEED ιστοσελίδα URBACT Γιατί το φύλο έχει σημασία για τις πόλεις; URBACT Blog ΡΕΠΟΡΤΑΖ Ειδική έκθεση: Alba Iulia, ένα Εργαστήριο Αστικής Αναγέννησης για τη Ρουμανία Εταίρος στο δίκτυο Nodus του URBACT, το οποίο ολοκληρώθηκε την περασμένη άνοιξη, η πόλη Alba lulia είναι μια αστική περιοχή με 100.000 κατοίκους και βρίσκεται στο κέντρο της Ρουμανίας. Για την συγκράτηση της αυξανόμενης αστικής ανασφάλειας, η πόλη επέλεξε να ηγηθεί ενός πιλοτικού προγράμματος σε μια γειτονιά, πραγματοποιώντας μια λεπτομερή κοινωνιολογική και στατιστική μελέτη και στη συνέχεια υιοθετώντας πρωτοβουλίες που καθορίστηκαν από κοινού με τους κατοίκους. Ο Nicolaie Moldovan, ως Leader του κοινοτικού προγράμματος στην πόλη Alba lulia, διηγείται αυτή την καινοτόμο εμπειρία και τις τοπικές επιπτώσεις του δικτύου Nodus σε μια χώρα όπου η αστική αναγέννηση εξακολουθεί να είναι μια πρόσφατη εισαγωγή. Ο Nicolaie Moldovan εξηγεί ότι ένα από τα κύρια προβλήματα στην πόλη Alba lulia είναι ο χωροταξικός διαχωρισμός. Όπως και σε άλλες ρουμανικές πόλεις, η αστική ανάπτυξη μετά τη δεκαετία του 1990 αξιοποίησε τις περιαστικές περιοχές, και οδήγησε σταδιακά στην άνοδο των δύο άκρων, με πλούσια κατοικημένες περιοχές παράλληλα με ζώνες με πολύ επισφαλείς συνθήκες διαβίωσης. Ωστόσο, η πόλη στερήθηκε ένα ουσιαστικό στοιχείο που απαιτείται για την εξεύρεση λύσεων για την αυξανόμενη εξαθλίωση ορισμένων γειτονιών: αξιόπιστα και στοχευμένα δεδομένα σχετικά με αυτές τις γειτονιές. Στο πλαίσιο του δικτύου Nodus του URBACT, το οποίο επικεντρώθηκε στην περιφερειακή χωρική ανάπτυξη, η πόλη Alba lulia αποφάσισε να θέσει το πρόβλημα αυτό ως προτεραιότητα. Μια
6 γειτονιά σε μειονεκτική θέση επιλέχθηκε για μια πιλοτική πρωτοβουλία. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της πόλης και χαρακτηρίζεται από ογκώδη κτίρια, συχνά ακατοίκητα, που χτίστηκαν κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής περιόδου. Ανάμεσα σε αυτά τα κτίρια, οι κάτοικοι έχουν φτιάξει κατασκευές χωρίς άδεια (γκαράζ, κ.λπ.). έρευνα πραγματοποιήθηκε από μια μικτή ομάδα αποτελούμενη από ειδικούς στην αστική κοινωνιολογία από το Life Quality Research Institute (Ρουμανική Ακαδημία στο Βουκουρέστι) και επαγγελματικές στατιστικολόγους που εργάστηκαν από κοινού για τη συλλογή συγκεκριμένων δεικτών και τον προσδιορισμό των προβλημάτων της κοινότητας. Το Τοπικό Σχέδιο Δράσης που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του δικτύου Nodus επικεντρώθηκε σε ένα κτίριο, το G2, το οποίο είχε το παρατσούκλι «Το περιστέρι». Το κτίριο ήταν ένα σύνολο από 105 διαμερίσματα, ενός δωματίου, με εμβαδό 11.5 τ.μ. όπου διαμένει μια συγκεντρωμένη/πυκνή κοινότητα ΡΟΜ με μεγάλο αριθμό παιδιών που ζουν σε συνθήκες μεγάλης φτώχειας. Ελλιπείς συνθήκες στέγασης συνδυάζονται με ανεργία, έλλειψη ή άτυπη ασφάλεια απασχόλησης, ανεξόφλητο χρέος και μη κοινωνική ή βίαιη συμπεριφορά. Ο στόχος του Τοπικού Σχεδίου Δράσης είναι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, της υγιεινής, της εκπαίδευσης και της απασχόλησης για τους κατοίκους και τα παιδιά τους, καθώς και των σχέσεων τους με τις τοπικές αρχές. Αυτό που είναι πρωτότυπο σχετικά με αυτό το πρόγραμμα ήταν ότι εμπλέκονται και οι ομάδες-στόχοι. Πραγματοποιήθηκε μαζί με τους κατοίκους, όχι γι' αυτούς. Η Τοπική Ομάδα Υποστήριξης του URBACT συγκέντρωσε αιρετούς αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου και του δημάρχου, μια ομάδα από οχτώ G2 εθελοντές, τις ενώσεις ιδιοκτητών της κοντινής γειτονιάς, την τοπική αστυνομία, τους εκπροσώπους των σχολείων όπου πηγαίνουν τα παιδιά από το κτίριο G2, το εξειδικευμένο κέντρο εκπαίδευσης, την τοπική εταιρεία ηλεκτρισμού ENEL, ανεξάρτητους κοινωνιολόγους και εθελοντές της Unicef. «Πρώτον, η προτεραιότητα ήταν να έχουμε μια γενική εικόνα της ζωής σε αυτό το κτίριο και να γνωρίσουμε την αντίληψη που τόσο οι κάτοικοι όσο και οι γύρω συνοικίες είχαν για αυτό», εξηγεί ο Nicolaie Modldovan. Μια κοινωνιολογική
7 Πραγματικά Αποτελέσματα Μετά τη φάση της έρευνας, η οποία επέτρεψε να προσδιοριστούν οι βασικές αιτίες της δυσαρέσκειας - νοσηρότητα, αγένεια ορισμένων ατόμων, κλπκαθορίστηκαν συλλογικά κοινοί κανόνες. Ο στόχος τους ήταν να προωθηθούν καθαρές, ήρεμες σχέσεις χρησιμοποιώντας κίνητρα και κυρώσεις. Μπορεί να μην επιλύθηκαν όλα τα προβλήματα, αλλά είχε θετικό αντίκτυπο και επέτρεψε, για παράδειγμα, την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονται με την ηλεκτρική ενέργεια, τον προγραμματισμό για τον καθαρισμό των δημόσιων χώρων, την έναρξη ανακαινίσεων, την αποσαφήνιση της νομικής κατάστασης ορισμένων κατοίκων, καθώς και την έναρξη δραστηριοτήτων για παιδιά. Για τον Nicolaie Modldovan, "η κοινωνιολογική έρευνα ήταν, συνεπώς, σε θέση να οδηγήσει σε πολύ συγκεκριμένα προγράμματα που αποτελούν την έναρξη άλλων έργων." Το ένα είναι το Ίδρυμα Soros Romania, στόχος του οποίου είναι η προώθηση της κοινωνικής ένταξης των παιδιών που διατρέχουν κίνδυνο μέσω της επιβράβευσης της καλής συμπεριφοράς. Ο στόχος είναι, επίσης, η προώθηση της άτυπης εκπαίδευσης και η υποστήριξη ψυχαγωγικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων για τα παιδιά. Ο Nicolaie Modldovan θεωρεί τη συμμετοχή της πόλης Alba lulia στο δίκτυο Nodus του URBACT πολύ θετική. Η συζήτηση με τις μεγάλες πόλεις όπως η Βαρκελώνη ή το Άμστερνταμ, οι οποίες έχουν προχωρήσει περισσότερο όσον αφορά στην αστική αναγέννηση, ήταν, φυσικά, επωφελής. Αλλά πάνω απ' όλα, ήταν χρήσιμη, επιφέροντας συγκεκριμένα οφέλη. Διαβάστε περισσότερα: Nodus - ιστοσελίδα URBACT Τελική Έκδοση Nodus- Nodus Final Publication (συμπεριλαμβανομένου και του Τοπικού Σχεδίου Δράσης της πόλης Alba Iulia) PDF Νέα του URBACT Ενδιαφέρεστε για πρακτικές και λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το τι κάνουν άλλες πόλεις στην Ευρώπη; Οι μελέτες περιπτώσεων του URBACT παρέχουν μια σαφή εικόνα για τις στρατηγικές των πόλεων: αυτό το μήνα ανακαλύψτε τη στρατηγική της γερμανικής πόλης του Ρέγκενσμπουργκ για την αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της! Αυτή η μελέτη, που παρέχεται για το πρόγραμμα HerO του URBACT (Κληρονομιά ως
8 Ευκαιρία), περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο η πόλη του Regensburg ανέπτυξε μια ιστορία γύρω από ένα ιστορικό κτίριο, το Salt Barn, ενώ τόνισε τις ευρύτερες πτυχές της Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Σε αντίθεση με την προηγούμενη στρατηγική του HerO case study on Liverpool's "Buildings at Risk", η οποία ήταν μια πρωτοβουλία για μια ευρύτερη περιοχή, η περίπτωση της πόλης Regensburg περιγράφει την περίπτωση ενός ιστορικά σημαντικού κτιρίου, το Salt Barn. Φυσικά ο τρόπος με τον οποίο το κτίριο αποτελεί μέρος της ευρύτερης αστικής κληρονομιάς είναι μια σημαντική εξέταση μέσα στο πλαίσιο αυτό. - (Case Study "Visitor Centre World Heritage in Regensburg" )- PDF Μελέτη «Κτίρια σε κίνδυνο: μια πρωτοβουλία με στόχο την παρακίνηση για την αναγέννηση κτιρίων και χώρων στο Λίβερπουλ»- Case Study "Buildings at Risk: an initiative to stimulate revival of underused historic buildings and sites in the City of Liverpool" - PDF HerO ιστοσελίδα URBACT Cultural Heritage and City Development ιστοσελίδα URBACT Μία από τις πιο σημαντικές πτυχές της πρωτοβουλίας αυτής είναι η απόφαση όχι μόνο να προβάλλει και να εξηγήσει την εξέλιξη της ίδιας της πόλης, αλλά να αναδείξει το ευρύτερο θέμα της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Μέσα από τον συνδυασμό παγκόσμιου επιπέδου και επιπέδου πόλης, το "Κέντρο Επισκεπτών Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς" γίνεται μια μοναδική φυσική πύλη για να εξηγήσει το παγκόσμιο πρόγραμμα της UNESCO και με ποιό τρόπο μνημεία, αρχαιολογικοί χώροι και σύνολα συμβάλλουν σε αυτό. Διαβάστε περισσότερα: Μελέτη «Κέντρου Επισκεπτών Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς»
Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα ανταλλαγής γνώσεων και εκμάθησης με στόχο τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη. Το URBACT παρέχει τη δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ των πόλεων για την εξεύρεση λύσεων σε μείζονα αστικά θέματα, επιβεβαιώνοντας τον πρωταρχικό ρόλο που κατέχουν οι πόλεις στην αντιμετώπιση ολοένα και πιο σύνθετων κοινωνικών αλλαγών. Το URBACT βοηθά τις πόλεις στη διαμόρφωση ρεαλιστικών, πρωτοποριακών και βιώσιμων λύσεων, οι οποίες ενσωματώνουν την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική διάσταση της αστικής ανάπτυξης. Μέσω του URBACT, οι πόλεις ανταλλάσουν καλές πρακτικές και εμπειρίες που έχουν συσσωρευτεί από όλους τους εμπλεκομένους σε θέματα αστικής πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στο URBACT συμμετέχουν 181 πόλεις, από 29 χώρες. www.urbact.eu/project