Αθήνα, 08/07/2013 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΠΟΔΟΜΩΝ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ & ΔΙΚΤΥΩΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ «Ο.Α.Σ.Π.» Ενημερωτικό Σημείωμα Θέμα: Μετάβαση Επιχειρησιακού Κλιμακίου στην Κοζάνη Αιανή, 03-04 Ιουλίου 2013 Στο πλαίσιο της επιχειρησιακής ετοιμότητας του Ο.Α.Σ.Π. και κατόπιν αποφάσεως του Υπουργού κ. Μ. Χρυσοχοΐδη μετά από συνάντησή του με τον Υφυπουργό κ. Μ. Παπαδόπουλο και μετά από επικοινωνία με τον Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας κ. Γ. Δακή και τον Δήμαρχο Κοζάνης κ. Λ. Μαλούτα, την Τετάρτη 03 Ιουλίου 2013, μετέβη άμεσα στην Κοζάνη κλιμάκιο του Ο.Α.Σ.Π. αποτελούμενο από Σεισμολόγο, Γεωλόγο και Πολιτικό Μηχανικό. Στο κλιμάκιο συμμετείχαν οι κ.κ. Χρ. Παπαϊωάννου Δρ. Σεισμολόγος, Διευθυντής Ερευνών, Β. Λεκίδης Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, Διευθυντής Ερευνών και Χ. Γκουντρομίχου Γεωλόγος MSc., Προϊστ. Τμ. Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης Πρόληψης, οι οποίοι και συνέταξαν αυτή την έκθεση. Στόχος της μετάβασης του κλιμακίου ήταν η πληροφόρηση της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠ.Υ.ΜΕ.ΔΙ. για τις επιπτώσεις της πρόσφατης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, η αξιολόγηση-κατάταξη των βλαβών βάσει του κριτηρίου της πιθανής απομείωσης της αντοχής των κτιρίων, δεδομένου ότι υπήρχαν αρκετές σε έκταση και σοβαρότητα βλάβες, καθώς και η παροχή πληροφοριών προς τις αυτοδιοικητικές αρχές σχετικά με αυτήν την σεισμική δραστηριότητα και τα ενδεικνυόμενα μέτρα της Πολιτείας για την ορθολογική διαχείριση της κατάστασης. Το κλιμάκιο μετέβη στην περιοχή αυθημερόν (03/07/2013). Μετά από λεπτομερειακές αυτοψίες στα κτίρια με τις σοβαρότερες βλάβες, συμμετείχε σε έκτακτη σύγκληση του Συντονιστικού Τοπικού Οργάνου (ΣΤΟ) στην Αιανή, στην αίθουσα των Συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου παρουσία του Δημάρχου Κοζάνης και εκπροσώπων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και των υπηρεσιών του Δήμου. Εκεί έγινε αναλυτική παρουσίαση της εικόνας κατανομής των βλαβών και δόθηκαν σχετικές οδηγίες για χρήση των κτιρίων. Από τον ταχύ έλεγχο και τις πληροφορίες, οι οποίες συλλέχθηκαν διαπιστώθηκε ότι από τα 800-850 σπίτια της Αιανής παρατηρήθηκαν βλάβες σε 140 περίπου σπίτια από τα οποία τα κίτρινα ήταν 2 μεμονωμένα με προϋπάρχουσες βλάβες σε σκελετό οπλισμένου σκυροδέματος, ενώ τα υπόλοιπα ήταν πράσινα με βλάβες στον οργανισμό πλήρωσης. Σε ορισμένα από αυτά υπήρχαν έντονες βλάβες με κάποια επικινδυνότητα για την κατοίκηση των ιδιοκτητών τις επόμενες ημέρες. Έγινε σχετική εκτίμηση για επίδραση τοπικών εδαφικών συνθηκών. Δόθηκαν σχετικές οδηγίες προστασίας και εφαρμογής σχετικών μέτρων επισκευής. Την επόμενη μέρα, στις 4 Ιουλίου 2013, το κλιμάκιο του Ο.Α.Σ.Π. επιθεώρησε την δομική κατάσταση των βυζαντινών μνημείων (εκκλησίες: Άγιοι Ταξιάρχες, Άγιος Νικόλαος, Παναγία και Άγιος Αθανάσιος). Παρατηρήθηκαν ρηγματώσεις από τον προηγούμενο σεισμό του 1995, σε ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [1]
τοιχοποιίες, αψίδες, τέμπλο του Ναού, οι οποίες επεκτάθηκαν. Δόθηκαν σχετικές οδηγίες για τρόπους επισκευής ή και κάποιας υποστύλωσης όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο. Κατόπιν, συμμετείχε σε ευρεία σύσκεψη υπό την προεδρία του Περιφερειάρχη Δυτικής Μακεδονίας, κ. Γ. Δακή, η οποία πραγματοποιήθηκε σε επίπεδο Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, με παρουσία των κ.κ. Γ. Δρακάτου, Διευθυντή Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου Αθηνών, του Δ/ντή κλιμακίου επίβλεψης έργων Δ. Μακεδονίας ΔΕΗ ΑΕ Κ. Παπαϊωάννου, του Αναπλ. Προϊσταμένου του ΤΑΣ Κοζάνης Δ. Πίτση, της Εκτελεστικής Γραμματέα της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας Ν. Τσάτσου, του Αντιπεριφερειάρχη της ΠΕ Κοζάνης Γ. Σόκουτη, του Αντιπεριφερειάρχη της ΠΕ Γρεβενών Γ. Δασταμάνη, του Θεματικού Αντιπεριφερειάρχη Φ. Ταλίδη, των Δημάρχων των περιοχών Κοζάνης Λ. Μαλούτα, Γρεβενών Δ. Κουπτσίδη, Σερβίων - Βελβεντού Β. Κωνσταντόπουλου, Δεσκάτης Ν. Μίγγου και των επικεφαλής των υπηρεσιών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης τοποθετήθηκαν τα μέλη του κλιμακίου του Ο.Α.Σ.Π. και συγκεκριμένα: ο κ. Β. Λεκίδης τοποθετήθηκε ως προς τις παρατηρηθείσες βλάβες στα κτίρια και την αξιολόγησή τους, ο κ. Χ. Παπαϊωάννου σχετικά με τις προκαταρκτικές αναλύσεις των επιταχυνσιογραμμάτων και η κ. Χ. Γκουντρομίχου για τα ενδεικνυόμενα μέτρα διαχείρισης της κατάστασης. Από την επεξεργασία των διαθέσιμων σεισμολογικών δεδομένων φάνηκε ότι οι δύο σεισμοί της 2 ας και 3 ης Ιουλίου προκλήθηκαν από ένα κανονικό ρήγμα διεύθυνσης ΝΔ-ΒΑ. Τα επίκεντρα των δύο σεισμών βρίσκονται σε μικρή απόσταση μεταξύ τους και ο εστιακός χώρος τους εντοπίζεται στο βορειο-ανατολικό όριο της ρηξιγενούς ζώνης η οποία περιλαμβάνει το ρήγμα της Κοζάνης. Στην ευρύτερη περιοχή, εκτός από τους τελευταίους σεισμούς, έγιναν ο σφοδρός σεισμός του Μαΐου 1995 μεγέθους Μ=6,6 και οι ισχυροί σεισμοί του Οκτωβρίου 1984 μεγέθους Μ=5,5 και ο σεισμός του Ιουλίου 2007 μεγέθους Μ=5,4. Σχήμα 1. Γεωγραφική κατανομή των επικέντρων των σεισμών κατά το διάστημα 01/07/2013-07/07/2013. Η Θέση του φράγματος και της Αιανής δίνεται επίσης (περισσότερες λεπτομέρειες εντός του κειμένου). ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [2]
Στο χάρτη του σχήματος (1) η κόκκινη γραμμή παριστάνει την κατά προσέγγιση απεικόνιση του ρήγματος της Κοζάνης (Παπαζάχος και Παπαζάχου, 2003), ενώ οι κύκλοι παριστάνουν τα επίκεντρα των σεισμών μετά την 1 η Ιουλίου 2013 στη περιοχή. Τα δεδομένα προέρχονται από την ιστοσελίδα του Σεισμολογικού Σταθμού του Εργαστηρίου Γεωφυσικής του ΑΠΘ. Το ροζ άστρο παριστάνει τη θέση των επικέντρων των δύο σεισμών της 2 ας και 3 ης Ιουλίου 2013. Η θέση του φράγματος του Αγ. Ιλαρίωνα παριστάνεται από το τρίγωνο. Το κόκκινο άστρο αντιστοιχεί στη θέση του επικέντρου του σεισμού Μ=6,6 του 1995, ενώ τα δύο κίτρινα άστρα παριστάνουν τα επίκεντρα των δύο άλλων σεισμών. Η πλησιέστερη θέση, όπου υπάρχουν καταγραφές από τους δύο ισχυρότερους σεισμούς, είναι η Κοζάνη σε απόσταση (Δ=22 km), όπου καταγράφηκαν μέγιστες τιμές επιτάχυνσης 23,7 και 20,3 cm/sec 2 από τον πρώτο σεισμό, ενώ από τον δεύτερο ήταν 22 και 29 cm/sec 2. Οι γραφικές παραστάσεις των αναλύσεων των καταγραφών στην Κοζάνη δίνονται στα σχήματα (2) και (3). Δεδομένου ότι δεν υπήρχε εγκατεστημένος επιταχυνσιογράφος στη Αιανή, έγινε προκαταρκτική προσπάθεια αναγωγής των τιμών στην Κοζάνη και εκτιμήθηκε με βάση την εμπειρική σχέση εκτίμησης των Skarlatoudis et al. (2004) ότι η επιτάχυνση στην Αιανή ήταν περίπου τετραπλάσια από αυτή στην Κοζάνη. Επειδή η κατανομή των βλαβών στην Αιανή ήταν συμβατή με υψηλότερες τιμές, για τον λόγο αυτό αποφασίστηκε να εγκατασταθεί επιταχυνσιογράφος στο ΚΕΠ Αιανής. Η εγκατάσταση έγινε από τους Ν. Αδάμ (τεχνικό) και Κ. Μορφίδη (Δρ. Πολιτικό Μηχανικό, Εντεταλμένο Ερευνητή). Η σύνδεση μέσω του δικτύου SYZEFXIS με τις εγκαταστάσεις του Ο.Α.Σ.Π. στη Θεσσαλονίκη ολοκληρώθηκε την Παρασκευή 5 Ιουλίου με τη βοήθεια της Πληροφορικού MSc. του Ο.Α.Σ.Π. Κ. Κωνσταντινίδου 1. Στα σχήματα (4) και (5) δίνονται αντίστοιχα οι καταγραφές από τις οριζόντιες συνιστώσες των επιταχυνσιογράφων στην Αιανή και την Κοζάνη από τους σεισμούς Μ=2,3 την 6 η Ιουλίου και Μ=2,0 την 7 η Ιουλίου. Στην Κοζάνη, οι μέγιστες επιταχύνσεις ήταν 4,0 και 0,70 mm/sec 2 ενώ στην Αιανή οι αντίστοιχες τιμές ήταν 22,3 και 3,3 mm/sec 2, δηλαδή περίπου πενταπλάσιες, γεγονός το οποίο συνηγορεί υπέρ της εκτίμησης για επιταχύνσεις των δύο σεισμών περίπου ίσες με 10%g και ίσως υψηλότερες. 1 Ο Ο.Α.Σ.Π. δια του ΙΤΣΑΚ έχει εγκαταστήσει πρόσφατα στον Ελληνικό χώρο ένα πυκνό δίκτυο επιταχυνσιογράφων συνεχούς λειτουργίας. Οι επιταχυνσιογράφοι τύπου CMG-5TDE της Guralp Systems Ltd (http://www.guralp.com/product-range/5t-accelerometers/) είναι εξοπλισμένοι με επιταχυνσιόμετρα ευρέως φάσματος, καταγραφείς ανάλυσης 24 bits, σύστημα απόλυτου χρόνου (GPS) και μεταβιβάζουν τα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο στις εγκαταστάσεις του Ο.Α.Σ.Π. στη Θεσσαλονίκη μέσω του δικτύου SYZEFXIS της Δημόσιας Διοίκησης. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [3]
Σχήμα 2. Ανάλυση των καταγραφών της επιτάχυνσης στην Κοζάνη από τον σεισμό Μ=4,6 της 2 ας Ιουλίου. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [4]
Σχήμα 3. Ανάλυση των καταγραφών της επιτάχυνσης στην Κοζάνη από τον σεισμό Μ=4,7 της 3 ης Ιουλίου. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [5]
Σχήμα 4. Καταγραφές των δύο οριζοντίων συνιστωσών της επιτάχυνσης στην Αιανή (πάνω) και στην Κοζάνη (κάτω) από σεισμό Μ=2,3 την 6 η Ιουλίου. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [6]
Σχήμα 5. Καταγραφές των δύο οριζοντίων συνιστωσών της επιτάχυνσης στην Αιανή (πάνω) και στην Κοζάνη (κάτω) από σεισμό Μ=2,0 την 7 η Ιουλίου. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [7]
Στο πλαίσιο των δράσεων του Ο.Α.Σ.Π. σχετικώς με τις ενέργειες των εμπλεκομένων φορέων και την ενημέρωση των τοπικών αρχών για τα ενδεικνυόμενα μέτρα διαχείρισης των συνεπειών υποδείχθηκαν τα ακόλουθα: Διαδικασία οριοθέτησης της πληγείσας περιοχής για την ενεργοποίηση του θεσμικού πλαισίου περί αποκατάστασης. Παροχή διαμονής στα δύο νοικοκυριά, των οποίων οι κατοικίες κρίθηκαν ακατάλληλες για χρήση, με ταυτόχρονη ενθάρρυνση φιλοξενίας σε συγγενικές κατοικίες Υπενθύμιση στους πολίτες των ενδεδειγμένων μέτρων αυτοπροστασίας σε περίπτωση σεισμού. Συνεχής ενημέρωση των τοπικών αρχών από τους αρμόδιους φορείς για την εξέλιξη της σεισμικής δραστηριότητας. Ακολούθησε συνέντευξη τύπου από τον Περιφερειάρχη και τους εκπροσώπους του Ο.Α.Σ.Π. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, τέθηκε το θέμα της επαγόμενης σεισμικότητας λόγω του φράγματος του Αγ. Ιλαρίωνα. Από τη ΔΕΗ\ΔΥΗΠ διατέθηκαν τα δεδομένα για το ρυθμό πλήρωσης της λίμνης του Φράγματος, δηλαδή η ημερήσια μεταβολή της στάθμης του ταμιευτήρα. Η γραφική απεικόνιση αυτής της μεταβολής δίνεται στο γράφημα του σχήματος (6). Σχήμα 6. Μεταβολή της στάθμης του ταμιευτήρα του φράγματος Αγίου Ιλαρίωνα από την έναρξη πλήρωσης μέχρι την 3η Ιουλίου 2013. (Δεδομένα από ΔΕΗ/ΔΥΗΠ). Από την ανωτέρω γραφική παράσταση φαίνεται ότι η πλήρωση ακολούθησε γενικά μία ομαλή εξέλιξη χωρίς ιδιαίτερα απότομες αυξομειώσεις, γεγονός το οποίο δεν δείχνει εμφανή επίδραση της λίμνης στη γένεση των σεισμών, δεδομένης μάλιστα και της σεισμικότητας της ευρύτερης περιοχής. Ωστόσο, τα δεδομένα χρειάζονται λεπτομερέστερη ανάλυση. Προτείνεται δε η εγκατάσταση από τη ΔΕΗ επιταχυνσιογράφου υψηλών προδιαγραφών στη θέση του φράγματος με συνεχή μεταφορά δεδομένων. Το προσωπικό του Ο.Α.Σ.Π., με την εμπειρία την οποία διαθέτει και λαμβάνοντας υπόψη την εμπλοκή του στη μελέτη του έργου μπορεί να συμβάλει άμεσα εφ όσον του ζητηθεί. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [8]
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ Βλάβες σε κτίριο στην Αιανή. Σύσκεψη του Σ.Τ.Ο. στην Αιανή Ρηγμάτωση σε βυζαντινή εκκλησία (Άγιοι Ταξιάρχες, Αιανή). Ευρεία Σύσκεψη στη Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας. Κτίριο ΚΕΠ Αιανής Η θέση εγκατάστασης του επιταχυνσιογράφου εντός του ΚΕΠ Αιανής Χ. Γκουντρομίχου Γεωλόγος MSc, Προϊστ. Τμ. Σχεδίων Έκτακτης Ανάγκης Πρόληψη Β. Λεκίδης Δρ. Πολιτικός Μηχανικός, Διευθυντής Ερευνών Χρ. Παπαϊωάννου Δρ. Σεισμολόγος, Διευθυντής Ερευνών ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΤΙΣΕΙΣΜΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ [9]