Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Χημικών Μηχανικών Η βιομηχανική συμβίωση ως μοχλός βιώσιμης ανάπτυξης Καθηγήτρια Μαρία Λοϊζίδου Αθήνα, 3/4/2014
Βιομηχανική Συμβίωση Ως Βιομηχανική Συμβίωση (Industrial Symbiosis) ορίζεται η ανταλλαγή υπηρεσιών, πόρων και ενδιάμεσων προϊόντων δημιουργώντας μια αλυσίδα νέων συνεργασιών μεταξύ των βιομηχανιών, προκειμένου να δημιουργηθούν νέες αξίες, να μειωθεί το κόστος της παραγωγής με ταυτόχρονη βελτίωση του περιβάλλοντος αξιοποιώντας τα Βιομηχανικά Απόβλητα. Η Βιομηχανική Συμβίωση προκύπτει από τις αρχές της βιομηχανικής οικολογίας και αποτελεί μέσο εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας.
Κυκλική Οικονομία
Πρακτικά, Βιομηχανική Συμβίωση Η Βιομηχανική Συμβίωση βασίζεται ως επί το πλείστον στην ανταλλαγή πόρων, υλικών και ενέργειας. Η ανταλλαγή διακρίνεται στις εξής κατηγορίες: Την επαναχρησιμοποίηση υλικών: μπορεί να αφορά απόβλητα τα οποία αντί να εναποτεθούν μπορούν να αξιοποιηθούν ως πρώτη ύλη σε κάποια άλλη βιομηχανία, παραπροϊόντα από τη γραμμή παραγωγής ή ανακυκλώσιμα υλικά τα οποία όμως μπορούν να αξιοποιηθούν από κάποια άλλη γραμμή παραγωγής. Την κοινή παροχή υπηρεσιών: μπορεί να αφορά από ένα κοινό χώρο συνεδριάσεων μέχρι κοινή πολιτική σε ζητήματα πυρόσβεσης, μεταφορέων, αποθηκεύσεων, δρομολογίων, προμηθειών κτλ. Την κοινή χρήση υποδομών: μπορεί να αφορά στη διαχείριση ενέργειας, υδάτινων πόρων, υγρών αποβλήτων, την αντιμετώπιση της επιβάρυνσης τους περιβάλλοντος και όπου αλλού οι υποδομές μπορούν να συνδράμουν ευεργετικά για περισσότερες από μία βιομηχανίες.
Ολοκληρωμένα Οικολογικά Πάρκα Τα Ολοκληρωμένα Οικολογικά Πάρκα (Ecoindustrial parks) είναι βιομηχανικές περιοχές στις οποίες λαμβάνει χώρα η συνεχής αλληλεπίδραση βιομηχανιών οικοσυστήματος κοινωνίας στα πλαίσια της βιομηχανικής οικολογίας. 10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 9 4 3 3 2 2 2 2 1 Τέτοιες περιοχές μπορεί να σχεδιάστηκαν εξαρχής ώστε να εφαρμόσουν τη βιομηχανική συμβίωση είτε να προϋπήρχαν και να μετατράπηκαν σταδιακά σε οικολογικά πάρκα. 0
Το Έργο esymbiosis Τίτλος: Ανάπτυξη γνωστικών διαδικτυακών υπηρεσιών για την προώθηση προηγμένων δικτύων βιομηχανικής συμβίωσης στην Ευρώπη (LIFE09 ENV/GR/000300). Το έργο έχει ως κύριο στόχο τη δημιουργία μίας διαδικτυακής πλατφόρμας (web based platform) για την προώθηση της ιδέας της «Βιομηχανικής Συμβίωσης» Η εφαρμογή της διαδικτυακής πλατφόρμας πραγματοποιείται στη Βοιωτία, όπου δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός κυρίως ΜΜΕ, στοχεύοντας στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και τη βιώσιμη ανάπτυξη τους.
Προφίλ περιοχής μελέτης Αποθήκες 7% Λοιπές 12% Κτηνοτροφικές Μονάδες 3% Βιομηχανίες Τροφίμων και Ποτών 11% Βιομηχανίες Υφασμάτων και Δερμάτων 5% Εμπορικές Μονάδες 2% Βιομηχανίες Ξύλου 4% Μεταλλουργικές βιομηχανίες 26% Βιομηχανίες μη Μεταλλικών Ορυκτών Προϊόντων 5% Χημικές Βιομηχανίες 20% Βιομηχανίες Χαρτιού Εκδόσεων και Εκτυπώσεων 5%
Απόβλητα Οδηγία 2008/98/ΕΚ τουευρωπαϊκούκοινοβουλίουκαιτουσυμβουλίουτης19ης Νοεμβρίου 2008 για τα απόβλητα και την κατάργηση ορισμένων οδηγιών. Βάσει του Άρθρου 3(1)ως απόβλητο (waste) ορίζεται κάθε ουσία ή αντικείμενο το οποίο ο κάτοχός του απορρίπτει ή προτίθεται ή υποχρεούται να απορρίψει. Υπάρχουν δύο διατάξεις της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ οι οποίες έχουν αντίκτυπο αναφορικά με το πότε ένα απόβλητο μπορεί να θεωρηθεί ως απόβλητο. Οι διατάξεις αυτές είναι: Υποπροϊόντα (By products): Το Άρθρο 5(1) της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ προβλέπει ότι μια ουσία ή αντικείμενο που προκύπτει από μια διαδικασία παραγωγής, πρωταρχικός σκοπός της οποίας δεν είναι η παραγωγή αυτού του στοιχείου, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν συνιστά απόβλητο αλλά υποπροϊόν μόνον εάν πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις που ορίζονται στο Άρθρο 5(1) (α) (δ). Κριτήρια αποχαρακτηρισμού (End of Waste (EoW) criteria): Με τα Άρθρα 6(1) και 6(2) προβλέπεται η θέσπιση μέτρων προκειμένου να καθορισθούν τα κριτήρια αποχαρακτηρισμού για συγκεκριμένα ρεύματα αποβλήτων.
Απόβλητα Μεταλλουργικών Βιομηχανιών Σκραπ Μπαταρίες Rollers Υλικά συσκευασίας Ιλύς Χάλυβας, Fe, Al, Cu Μπαταρίες αυτοκινήτων Fe, Al, Πλαστικό, Χάλυβας Πλαστικό, Μέταλλο, Γυαλί, Χαρτί, Χαρτόνι, Ξύλο Από τη λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού Φίλτρα Λάδια Λάδια κινητήρων Πλαστικές δεξαμενές Επικαλυμμένοι σωλήνες PET, PVC
Δυνατότητες Αξιοποίησης: ορισμένα παραδείγματα Ανακύκλωση σκραπ Ανακύκλωση μπαταριών Η χρήση της ιλύος ως εναλλακτικό καύσιμο στην τσιμεντοβιομηχανία Η χρήση υψηλού τεχνολογικού επιπέδου διαλογής σκραπ μπορεί να δώσει προστιθέμενη αξία στη δευτερογενή αξιοποίηση του σκραπ Απαιτείται η προσέγγιση μέσω βιομηχανικής συμβίωσης!!!
Απόβλητα Βιομηχανίας Τροφίμων Απόβλητα Συσκευασίας Πλαστικό, Μέταλλο, Γυαλί, Χαρτί, Χαρτόνι, Ξύλο Ιλύς Από τη λειτουργία του βιολογικού καθαρισμού Απόβλητα παραγωγικής διαδικασίας Ποικίλουν ανάλογα με τον κλάδο και το προς παραγωγή προϊόν π.χ. για μονάδες παραγωγής κρέατος: ΖΥΠ επεξεργασίας φρούτων και λαχανικών: σαρκώματα καρπού, πούλπα, φλοιοί, σπόροι, πυρήνες Γαλακτοκομικών: στερεά από τη διαύγαση του γάλακτος και στερεά τρίμματα τυρόμαζας τυροπήγματος
Δυνατότητες Αξιοποίησης: ορισμένα παραδείγματα Ιλύς προς κομποστοποίηση Χρησιμοποιημένα λίπη και έλαια για παραγωγή biodiesel Η χρήση οργανικών αποβλήτων για παραγωγή βιοαερίου Η χρήση της ιλύος ως εναλλακτικό καύσιμο στη τσιμεντοβιομηχανία Η χρήση διαφόρων δυνητικών υποπροϊόντων ως βιομάζα Η χρήση χρήσιμων συστατικών των αποβλήτων από τη χημική βιομηχανία Η χρήση σε ζωοτροφές Απαιτείται η προσέγγιση μέσω βιομηχανικής συμβίωσης!!!
Η σημασία της εφαρμογής της βιομηχανικής συμβίωσης έχει τονισθεί και από την πρωτοβουλία δημόσιου ιδιωτικού τομέα SPIRE, στην οποία συμμετέχουν περισσότερες από 90 βιομηχανίες της Ευρώπης. Κομβικά σημεία για την επιτυχία μιας βιομηχανικής συμβίωσης είναι: Η βούληση για συνεργασία Ο χωροταξικός σχεδιασμός Ο σχεδιασμός και η επιλογή τεχνολογίας παραγωγής Η αναζήτηση εναλλακτικών μεθόδων παραγωγής Η σωστή εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου
Περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά οφέλη της βιομηχανικής συμβίωσης Μείωση των εκπομπών CO 2 Εκτροπή βιομηχανικών αποβλήτων από τις χωματερές Εξοικονόμηση πρώτων υλών Μείωση του κόστους πρώτων υλών με τη χρήση ανακυκλωμένων υλικών Εξασφάλιση εσόδων από νέες βιομηχανικές πωλήσεις Προώθηση της οικονομίας Ανάπτυξη νέων τεχνολογιών για την αξιοποίηση των αποβλήτων Ιδιωτικές επενδύσεις Διασφάλιση και δημιουργία θέσεων εργασίας
Ευχαριστώ για την προσοχή σας