Κοινοβουλευτική Συνέλευση ΕΕ Λατινικής Αμερικής Euro-Latin American Parliamentary Assembly Assemblee Parlementaire Euro-Latino Americaine Assembleia Parlamentar Euro-Latino-Americana ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Επιτροπή Πολιτικών Υποθέσεων, Ασφάλειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 07.12.2012 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΣΧΕΔΙΟ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στη Λατινική Αμερική και στην Ευρωπαϊκή Ένωση Συνεισηγήτρια ΕΚ: Συνεισηγητής ΛΑΚ: María Irigoyen Pérez (S&D) William Vélez Mesa (Parlandino)
Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στη Λατινική Αμερική και στην Ευρωπαϊκή Ένωση Η Κοινοβουλευτική Συνέλευση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Λατινικής Αμερικής, έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) και ειδικότερα τα άρθρα 18-25 (Δεύτερο Μέρος) σχετικά με την απαγόρευση των διακρίσεων και την ιθαγένεια της Ένωσης, έχοντας υπόψη τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και ειδικότερα τον τίτλο V σχετικά με την ιθαγένεια (άρθρα 39-46), έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 211/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με την πρωτοβουλία πολιτών, έχοντας υπόψη τις διακηρύξεις των έξι διασκέψεων κορυφής των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Λατινικής Αμερικής, της Καραϊβικής και της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίες πραγματοποιήθηκαν αντίστοιχα στο Ρίο Ιανέιρο (28 και 29 Ιουνίου 1999), στη Μαδρίτη (17 και 18 Μαΐου 2002), στην Γκουανταλαχάρα (28 και 29 Μαΐου 2004), στη Βιέννη (11-13 Μαΐου 2006), στη Λίμα (15-17 Μαΐου 2008) και στη Μαδρίτη (17 και 18 Μαΐου 2010), έχοντας υπόψη τις Δηλώσεις που ενεκρίθησαν στο πλαίσιο των 17 Διακοινοβουλευτικών Διασκέψεων που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής (1974-2005), έχοντας υπόψη τη "Λευκή Βίβλο" της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τη διακυβέρνηση (2001), έχοντας υπόψη τις δράσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προώθηση της συμμετοχής των πολιτών: Σχέδιο Δ: «Επέκταση και εμβάθυνση της συζήτησης σχετικά με τη συμμετοχική δημοκρατία σε ευρωπαϊκό επίπεδο» (2006) και την Πρωτοβουλία για τους Ευρωπαίους πολίτες (2010), έχοντας υπόψη την Έκθεση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη (PNUD): «Εμβάθυνση της δημοκρατίας σε έναν κατακερματισμένο κόσμο» (Νέα Υόρκη, PNUD, 2002), έχοντας υπόψη την έκθεση του PNUD: «Η δημοκρατία στη Λατινική Αμερική: «Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στην ΕΕ και στη Λατινική Αμερική«(Νέα Υόρκη, PNUD, 2004), έχοντας υπόψη την έκθεση του PNUD/ΟΕΑ: «Η δημοκρατία των πολιτών: ατζέντα για τη δημιουργία της ιθαγένειας στη Λατινική Αμερική» (PNUD/ΟΕΑ, 2009), έχοντας υπόψη την έκθεση του PNUD/ΟΕΑ: «Η δημοκρατία μας» (PNUD/ΟΕΑ, Μεξικό, 2010),
έχοντας υπόψη την 6η έκθεση της Λατινοαμερικανικής Σχολής Κοινωνικών Επιστημών: «Εμπιστοσύνη: βάση για την κυβερνησιμότητα και τη δημοκρατική συνύπαρξη στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική (FLACSO, Σαν Χοσέ, 2010), έχοντας υπόψη τα πρακτικά του 1ου Διεθνούς Φόρουμ του Σάντο Ντομίνγκο που πραγματοποιήθηκε την 28η και 29η Οκτωβρίου του 2009: «Δημοκρατία, γνώση με ισότητα και κοινωνική συνοχή στη Λατινική Αμερική (Σαν Χοσέ, 2010), έχοντας υπόψη τις συζητήσεις της Επιτροπής Πολιτικών Θεμάτων, Ασφάλειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρω-λατινοαμερικανικής κοινοβουλευτικής συνέλευσης (EUROLAT) σχετικά με την «Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στη Λατινική Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ένωση» που διεξήχθησαν την 22α Νοεμβρίου 2011 στις Βρυξέλλες (Βέλγιο) και την 9η Νοεμβρίου 2012 στο Κάντιθ (Ισπανία), έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας με θέμα «Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στη Λατινική Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ένωση» το οποίο παρουσιάστηκε από την ευρωβουλευτή María Irigoyen Pérez (S&D, Ισπανία) στην Επιτροπή Πολιτικών Θεμάτων, Ασφάλειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρωλατινοαμερικανικής κοινοβουλευτικής συνέλευσης, έχοντας υπόψη το έγγραφο εργασίας με θέμα «Συμμετοχή των πολιτών και δημοκρατία στη Λατινική Αμερική και την Ευρωπαϊκή Ένωση» το οποίο παρουσιάστηκε από τον ευρωβουλευτή William Vélez (Κοινοβούλιο των Άνδεων, Κολομβία) στην Επιτροπή Πολιτικών Θεμάτων, Ασφάλειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρω-λατινοαμερικανικής κοινοβουλευτικής συνέλευσης, A. θεωρώντας τη δημοκρατία ως το σύστημα στο οποίο οι πολίτες αποφασίζουν ποιος θα τους κυβερνήσει μέσω ελεύθερων, πολυκομματικών και διαφανών εκλογών για καθορισμένη χρονική περίοδο B. εκτιμώντας ότι η ιθαγένεια συνιστά έννοια βασικής ισότητας η οποία, τη σύγχρονη περίοδο, αντιστοιχεί στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που αποκτούν όλα τα άτομα δυνάμει του ότι ανήκουν σε κάποιο εθνικό κράτος Γ Δ Ε επισημαίνοντας την ανάγκη να βελτιωθεί η ποιότητα της δημοκρατίας και να συνδυαστεί η δημοκρατία με την ισότητα και την βιώσιμη ανάπτυξη, για την πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ιδιότητα του πολίτη επισημαίνοντας ότι για τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή απαιτείται η ενίσχυση του κράτους, της δημοκρατικής διακυβέρνησης, των θεσμικών του οργάνων και των πολιτικών του κομμάτων επισημαίνοντας ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, από μόνη της, δεν εγγυάται την ευημερία και την ισότητα του βιοτικού επιπέδου όλων των ευρωπαίων και των λατινοαμερικανών πολιτών ΣΤ. επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική ζωή της χώρας τους αποτελεί προϋπόθεση εκ των ων ουκ άνευ για την επιβίωση του δημοκρατικού συστήματος.
Ζ. επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή των πολιτών στις σύγχρονες δημοκρατίες προϋποθέτει την παρουσία των πολιτικών κομμάτων και ότι η δημοκρατία προϋποθέτει τη διενέργεια αδιάβλητων εκλογών σε τακτά χρονικά διαστήματα για τις οποίες τα πολιτικά κόμματα είναι απαραίτητα. Η. επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή των πολιτών εμφανίζεται ως μέσο βελτιώνει την ποιότητα των δημόσιων πολιτικών και ως σκοπός αποτελεί αιτία και συνέπεια της ανάπτυξης των κοινωνικών σχέσεων και, ως εκ τούτου, βελτιώνει την ποιότητα της δημοκρατίας. Θ. επισημαίνοντας ότι κατά τα τελευταία έτη, οι κυβερνήσεις, οι αντιπροσωπευτικοί θεσμοί, τα πολιτικά κόμματα και τα συνδικαλιστικά κινήματα χάνουν σταδιακά μέρος του κύρους τους. Ι. επισημαίνοντας ότι η διεθνής χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η διαφθορά, η ανασφάλεια, η βία, το οργανωμένο έγκλημα, καθώς και η έλλειψη απαντήσεων στις απαιτήσεις των πολιτών συμβάλλουν καθοριστικά στην αποστροφή απέναντι στην πολιτική και την απαξίωση των πολιτικών. ΙΑ. επισημαίνοντας ότι ορισμένα καθεστώτα συνεχίζουν να χρησιμοποιούν αντιδημοκρατικές τεχνικές, όπως είναι ο εκφοβισμός, τα ιδιωτικά δίκτυα εξουσίας, η προπαγανδιστική χρήση των επίσημων μέσων ενημέρωσης, ακόμη και η καταστολή, φαλκιδεύοντας έτσι την ποιότητα της δημοκρατίας ΙΒ. επισημαίνοντας ότι, στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε άλλες περιοχές του κόσμου παρατηρείται μείωση της παραδοσιακής συμμετοχής των ενδιαφερόμενων πολιτών, πρώτον, διότι τα πολιτικά κόμματα είναι στενά συνδεδεμένα με το κράτος και δεύτερον, λόγω της αυξανόμενης σημασίας των νέων μορφών πολιτικής συμμετοχής οι οποίες προκύπτουν λόγω των τεράστιων κοινωνικών και τεχνολογικών αλλαγών ΙΓ. υπενθυμίζοντας ότι τα πολιτικά κόμματα της Λατινικής Αμερικής διεδραμάτισαν θεμελιώδη ρόλο στο τρίτο δημοκρατικό κύμα και ότι, παραδόξως, υφίστανται σήμερα κοινωνική κριτική και φθορά ΙΔ. επισημαίνοντας τη σημαντική πρόοδο που σημειώθηκε στο επίπεδο της προώθησης και της προστασίας των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων στη Λατινική Αμερική κατά τις τελευταίες δεκαετίες ΙΕ. επισημαίνοντας ότι στη Λατινική Αμερική η έλλειψη εμπιστοσύνης στα πολιτικά κόμματα οφείλεται στην ανικανότητά τους να περιορίσουν το χάσμα της κοινωνικής ανισότητας, να εγγυηθούν τη δημόσια ασφάλεια και να εκπληρώσουν τις προεκλογικές τους υποσχέσεις ΙΣΤ.επισημαίνοντας ότι η συμμετοχή της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών έχει αναδειχθεί σε βασική αρχή της διακυβέρνησης ΙΖ. επισημαίνοντας ότι οι ρόλοι της οργανωμένης κοινωνίας των πολιτών και των πολιτικών κομμάτων εξακολουθούν να είναι διακριτοί και συμπληρωματικοί:
συμμετοχή των πολιτών για την κοινωνία των πολιτών και εκπροσώπηση για τα πολιτικά κόμματα ΙΗ. επισημαίνοντας ότι οι νέες μορφές επικοινωνίας, όπως το Διαδίκτυο και τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν ισχυρά όργανα διάδοσης και δημόσιας συζήτησης πολιτικών και κοινωνικών θεμάτων και μπορούν να αποτελέσουν ισχυρό μέσο προβολής νέων ζητημάτων στην πολιτική ατζέντα 1. εκτιμά ότι σε έναν ενοποιημένο κόσμο από τεχνολογική και εμπορική άποψη, οι δημοκρατικές αρχές πρέπει να αποκτήσουν πρακτική ισχύ σε παγκόσμια κλίμακα ώστε η δημοκρατία να είναι ισχυρή και υπό συνθήκες παγκοσμιοποίησης 2. επισημαίνει ότι η δημιουργία και η ενίσχυση μιας παγκόσμιας κοινωνίας των πολιτών, συνεπάγεται τη δημιουργία περισσότερο ανοιχτών συμμετοχικών και δημοκρατικών μηχανισμών στα διεθνή και τα υπερεθνικά θεσμικά όργανα για την αύξηση της συμμετοχής και της ευθύνης των αναπτυσσόμενων χωρών στους πολυμερείς οργανισμούς 3. εκτιμά ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα τα οποία να ενισχύουν τη δραστήρια συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική ζωή μέσω των πολιτικών κομμάτων, της κοινωνίας των πολιτών καθώς και άλλων τρόπων συμμετοχής, σύμφωνων με τις δημοκρατικές αρχές 4. υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης νέων μορφών πολιτικής συμμετοχής στις δημόσιες συζητήσεις καθώς και τις διαδικασίες λήψεως των αποφάσεων προκειμένου να αναχαιτισθεί η κρίση της αντιπροσώπευσης 5. συνιστά τη μη συστηματική προσφυγή σε μηχανισμούς άμεσης δημοκρατίας, όπως τα δημοψηφίσματα, τα οποία πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ, δεδομένου ότι πρόκειται για έκτακτη διαδικασία 6. προτείνει να ενισχυθεί η νομιμότητα της κρατικής εξουσίας, προωθώντας τη δημοκρατική διακυβέρνηση, εκσυγχρονίζοντας τις κρατικές οργανώσεις, προσεγγίζοντας με αυτές τους πολίτες και παρέχοντάς τους αποτελεσματικούς πόρους σε ανθρώπινο δυναμικό και χρηματοδότηση 7. συνιστά την εποπτεία των δημοκρατικών αρχών της ανεξαρτησίας και της ισόρροπης άσκησης των κρατικών εξουσιών και τον αμοιβαίο τους έλεγχο συνιστά επίσης την ενίσχυση των εθνικών (και των υπερεθνικών) μηχανισμών λογοδοσίας προκειμένου να επιτευχθεί μεγαλύτερη διαφάνεια στη δημόσια διαχείριση, να εφαρμόζεται η αρχή της υπευθυνότητας και ακόμη να ενισχύεται η εμπιστοσύνη των πολιτών 8. εκτιμά ότι η συμμετοχή των πολιτών, η πολιτική εκπροσώπηση και η δημοκρατία με εξουσία λήψης αποφάσεων είναι έννοιες συμπληρωματικές και δεν αποκλείουν η μία την άλλη 9. χαιρετίζει ως υποδειγματική εμπειρία συμμετοχής των πολιτών στη Λατινική Αμερική τους συμμετοχικούς προϋπολογισμούς που δίνουν προτεραιότητα στις επενδύσεις σε προγράμματα και σχέδια ανθρώπινης ανάπτυξης τα οποία εφαρμόζονται σε περισσότερους των 15.000 δήμων σε όλες τις ηπείρους
10. συνιστά να προωθηθούν οι θετικές εμπειρίες όπως ο συμμετοχικός προϋπολογισμός στη Λατινική Αμερική, με τον οποίο μεταφέρονται ορισμένες δημόσιες αρμοδιότητες από τους αντιπροσωπευτικούς φορείς σε περιφερειακά και τοπικά επίπεδα για την ανάπτυξη της συμμετοχικής δημοκρατίας 11. υπογραμμίζει ότι πρέπει να υιοθετηθούν αποτελεσματικές δημόσιες πολιτικές στους καίριους τομείς της φορολογίας, της κοινωνικής συνοχής και της δημόσιας ασφάλειας προκειμένου να βελτιωθεί η εικόνα της πολιτικής δραστηριότητας 12. προτείνει την εφαρμογή αποτελεσματικής δίκαιης και αναδιανεμητικής φορολογικής πολιτικής δεδομένου ότι η φορολογία αποτελεί κεντρικό στοιχείο για τον περιορισμό των κοινωνικών ανισοτήτων 13. ζητεί από τα κράτη να προβαίνουν σε περιοδικές διαβουλεύσεις με τις πολιτισμικές μειονότητες, τις μειονότητες των αυτοχθόνων ή των μεταναστών, όποτε οι κρατικές αποφάσεις τους αφορούν (σύμβαση αριθ. 169 της ΔΟΕ) καθώς και σε διαβούλευση με τους περιοίκους για την έγκριση πολεοδομικών κανονισμών και αδειών 14. επισημαίνει ότι η απονομή της δικαιοσύνης πρέπει να πραγματοποιείται με κατάλληλο, αποτελεσματικό, ισότιμο και εκτελεστικό τρόπο ώστε να εκλείψει η ατιμωρησία και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη 15. ζητεί τον εκσυγχρονισμό των μέσων επικοινωνίας ώστε να είναι πολυφωνικά, να μεταδίδουν την ενημέρωση με ανεξάρτητο, ειλικρινή και σύννομο τρόπο για τον περιορισμό των μονοπωλίων ή των ολιγοπωλίων της ενημέρωσης 16. συνιστά στις κυβερνήσεις, στα διάφορα επίπεδα της τοπικής αυτοδιοίκησης να θέσουν σε λειτουργία ηλεκτρονικούς διαύλους και μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεδομένου ότι τέτοιου είδους μηχανισμοί δημιουργούν χώρους δημόσιας ελευθερίας και ενθαρρύνουν τη διαβούλευση και τη συμμετοχή των πολιτών σε κοινοβούλια, υπουργεία και δημαρχεία 17. επισημαίνει ότι η προσφυγή στους ηλεκτρονικούς διαύλους δεν περιορίζεται στην παροχή και πρόσβαση σε επίσημες πληροφορίες αλλά εκτείνεται και με διαδραστικό τρόπο μέχρι την επεξεργασία θεμάτων, προτάσεων και ερωτημάτων των πολιτών, δημιουργώντας κοινωνική συνοχή, ενισχύοντας τη νομιμοποίηση των αποφάσεων και τη συλλογική ταυτότητα των πολιτών 18. προτείνει την καταπολέμηση του «ηλεκτρονικού αναλφαβητισμού» των ατόμων που αγνοούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών, προκειμένου να ενισχυθεί η κοινωνική και πολιτική τους ένταξη και να μην αποκλείονται από το δημοκρατικό διάλογο 19. επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη του στη δημοκρατία, ως μορφή διακυβέρνησης για το μέλλον, εισάγοντας νέους τρόπους συμμετοχής και συζήτησης οι οποίοι να καθιστούν βιώσιμη την πολιτική έκφραση κάθε νέας κοινωνικής και πολιτιστικής δυναμικής * * * * *
20. αναθέτει στους συμπροέδρους της να διαβιβάσουν το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στα κοινοβούλια των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και όλων των χωρών της Λατινικής Αμερικής και της Καραϊβικής, στο Κοινοβούλιο της Λατινικής Αμερικής, στο Κοινοβούλιο της Κεντρικής Αμερικής, στο Κοινοβούλιο των Άνδεων, στο Κοινοβούλιο της Mercosur, στη Γραμματεία της Κοινότητας των Άνδεων, στην Επιτροπή των Μόνιμων Αντιπροσώπων της Mercosur, στη Μόνιμη Γραμματεία του Λατινοαμερικανικού Οικονομικού Συστήματος και στους Γενικούς Γραμματείς του Οργανισμού Αμερικανικών Κρατών, της UNASUR και των Ηνωμένων Εθνών.