ελτίο Τύπου 5 ο & 16 ο ηµοτικό Σχολείο Καρδίτσας Προετοιµάζοντας την Οµαλή Μετάβαση από το ηµοτικό στο Γυµνάσιο Μετάβαση είναι το «πέρασµα» από µια γνωστή κατάσταση σε µια άλλη, άγνωστη σε µας. Οι µεταβάσεις µπορεί να αφορούν την προσωπική, εκπαιδευτική, κοινωνική ή επαγγελµατική µας ζωή, όπως π.χ. είναι η µετάβαση από το Νηπιαγωγείο στο ηµοτικό, από το ηµοτικό στο Γυµνάσιο, η µετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία, η µετάβαση από το σχολείο στην αγορά εργασίας αλλά και η µετεγκατάσταση σε άλλη πόλη ή χώρα κτλ. Όταν τα παιδιά φτάσουν στην ηλικία των δώδεκα ετών και είναι έτοιµα να φύγουν από το δηµοτικό για το γυµνάσιο, θα πρέπει, πέρα από τις όποιες γνώσεις έχουν κατακτήσει στο δηµοτικό, να είναι και συναισθηµατικά και ψυχολογικά έτοιµα για τη νέα πρόκληση που θα αντιµετωπίσουν. Το γυµνάσιο δεν είναι µπαµπούλας. Είναι απλά η αλλαγή από το ένα είδος σχολείου στο άλλο. Ως τέτοια πρέπει να αντιµετωπίζεται από όλους και ως τέτοια πρέπει να καλλιεργείται. Ο αµοιβαίος σεβασµός είναι απαραίτητος για να αναπτύξουµε µαζί τους µια σχέση ειλικρίνειας που θα τα βοηθήσει να µας εµπιστεύονται και αργότερα στο γυµνάσιο. Η ένταξη του παιδιού στο γυµνάσιο είναι ο προθάλαµος για τη µετάβαση από την παιδική στην εφηβική ηλικία. Είναι ένα στάδιο µεταβατικό κοµβικής σηµασίας για την περαιτέρω εξέλιξη και πορεία του. Θα πρέπει να θυµούµαστε πως η ανάπτυξη χτίζεται πάνω σε ό,τι προϋπάρχει. Κι επειδή η πρόληψη οποιονδήποτε προβληµάτων είναι καλύτερη από την όποια αντιµετώπισή τους καλό θα είναι να ξεκινήσουµε µια συνειδητή προσπάθεια να βάλουµε τις σχέσεις µας µε τα παιδιά µας πάνω σε ορθότερες βάσεις που θα στηρίζονται στο διάλογο, τη δηµοκρατικότητα, τη συχνή επαφή κι επικοινωνία, τους χαµηλούς τόνους, τον αλληλοσεβασµό, το χιούµορ, την αποδοχή. Έτσι, θα µπορούµε να νιώθουµε ήρεµοι, όταν τα παιδιά µας θα φτάσουν στην ηλικία που θα αλλάξουν σχολικό περιβάλλον πηγαίνοντας από το δηµοτικό σχολείο στο γυµνάσιο. Η µετάβαση των µαθητών από το ηµοτικό στο Γυµνάσιο συνοδεύεται από άγχος, φόβο και ανασφάλεια, τόσο για την επίδοση στα µαθήµατα όσο και για την αλλαγή περιβάλλοντος και την προσαρµογή στις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαµορφώνονται. ιαφορές παρουσιάζονται στην παιδαγωγική σχέση που αναπτύσσεται µεταξύ µαθητών και εκπαιδευτικών, στις σχέσεις µε τους συµµαθητές, που είναι ιδιαίτερης σηµασίας για τους εφήβους, στη δυσκολία των διδακτικών 1
αντικειµένων του Γυµνασίου αλλά και στην οργάνωση του τρόπου εργασίας στην τάξη. Θεωρώντας ως πρωτεύοντα το ρόλο του σχολείου στην προετοιµασία του µαθητή για µια «ασφαλή» και «οµαλή» Μετάβαση από το ηµοτικό στο Γυµνάσιο, κατά την τρέχουσα σχολική χρονιά, συνεργαστήκαµε, ως Πρωτοβάθµια και ευτεροβάθµια Εκπαίδευση, µέσω ενός προγράµµατος πιλοτικής εφαρµογής για την προετοιµασία ένταξης ενός µικρού καταρχήν αριθµού µαθητών στο Γυµνάσιο, και µε στόχο, τη µελλοντική επέκταση των δραστηριοτήτων προετοιµασίας της µετάβασης σε όλο τον ενδιαφερόµενο µαθητικό πληθυσµό. Πιο συγκεκριµένα, η πιλοτική εφαρµογή που υλοποιείται στο πλαίσιο του ικτύου Σχολικής Καινοτοµίας, δοµήθηκε στα ακόλουθα βήµατα: Αφετηρία της στάθηκε η πρόταση που υποβλήθηκε από τα ηµοτικά Σχολεία προς το Κέντρο Συµβουλευτικής και Προσανατολισµού για συνεργασία οµάδας δασκάλων των 5 ου & 16 ου ηµοτικών Σχολείων Καρδίτσας µε επικεφαλής το /ντή Κωτούλα Βασίλειο και µέλη τους εκπαιδευτικούς Ζησόπουλο Λεωνίδα, Μπασδέκη Ελπίδα, Χασιώτη Γεώργιο και Σαµαρά Ιωάννη και µε τη συµµετοχή της ιευθύντριας του 16 ου ηµοτικού Σχολείου Παναγιώτας Θώδου, µε τα στελέχη του Κέντρου Συµβουλευτικής και Προσανατολισµού Καρδίτσας (ΚΕΣΥΠ) Αναστασία Τσιούντου και Ζορµπά Βασιλική για την πραγµατοποίηση της πιλοτικής εφαρµογής. Αποφασίστηκε να πραγµατοποιηθεί έρευνα καταγραφής αναγκών των µαθητών /τριών της Στ Τάξης των 5 ου & 16 ου ηµοτικών Σχολείων Καρδίτσας. Αυτή πραγµατοποιήθηκε µε ερωτηµατολόγιο που αποτελείται από τριάντα προτάσεις σχόλια στις οποίες οι µαθήτριες των δηµοτικών σχολείων δήλωσαν τη συµφωνία και τη διαφωνία τους µέσα από πεντάβαθµη κλίµακα τύπου likert. Οι προτάσεις αυτές αναφέρονται: α) στη µη φοίτηση µε ήδη φίλους και συµµαθητές λόγω της αλλαγής σχολείου β) στα άγνωστα παιδιά που θα συναντήσουν στο νέο περιβάλλον γ) στο νέο διδακτήριο ως κτήριο δ) στη βαθµολόγηση µέσω διαγωνισµάτων ε) στο γεγονός πως κάθε αντικείµενο διδάσκεται από διαφορετικό καθηγητή στ) στον ανταγωνισµό για βαθµολογία ζ) στις απαιτήσεις για επιδόσεις και για πτυχία ξένων γλωσσών η) στη συµπεριφορά θ) στις αποβολές 2
ι) στις απουσίες ια) στις οικονοµικές απαιτήσεις για τη φοίτηση στο γυµνάσιο ιβ) στις αποφάσεις για επαγγελµατική αποκατάσταση Η καταγραφή των απαντήσεων των παιδιών έδειξε πως τα σηµεία που τα απασχολούν είναι: α) ο χωρισµός τους µε τους ήδη συµµαθητές τους, β) τα πρόχειρα διαγωνίσµατα και η βαθµολογία γενικότερα, γ) οι απουσίες, δ) οι αποβολές και γενικότερα η συµπεριφορά τους και, ε) έδειξαν συνειδητοποιηµένα για το έργο που έχουν να ολοκληρώσουν παράλληλα µε τις σπουδές τους: λήψη πτυχίων ξένων γλωσσών και αποφάσεις για την επαγγελµατική τους αποκατάσταση. Έτσι οργανώθηκαν δύο Εκπαιδευτικές Επισκέψεις των µαθητών /τριών στο 3 ο και 4 ο Γυµνάσιο Καρδίτσας (28 & 29 /04/2009 αντιστοίχως), σε συνεργασία µε τους Συλλόγους διδασκόντων των παραπάνω γυµνασίων µε στόχο την εξοικείωση τους µε τις εγκαταστάσεις, τους χώρους και το ανθρώπινο δυναµικό των σχολείων, τη γνωριµία µε τη δοµή και το πρόγραµµα σπουδών του Γυµνασίου, την αποκόµιση γνώσεων από την καθηµερινότητα και τον πολιτισµό της σχολικής ζωής. Στην πρώτη επίσκεψη που πραγµατοποιήθηκε στο 3ο Γυµνάσιο, παραβρέθηκαν ο ιευθυντής Πρωτοβάθµιας Εκπαίδευσης Χρήστος Μουζιούρας και ο ιευθυντής ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης Γεώργιος Τζέλλος που από την πρώτη στιγµή αγκάλιασαν την πρωτοβουλία και πρότειναν τρόπους που πραγµατικά διευκόλυναν τις διαδικασίες. Μετά το καλωσόρισµα που έγινε από τον κ. Τασιόπουλο, Γυµνασιάρχη του 3ου Γυµνασίου Καρδίτσας, δασκάλους και παιδιά καλωσόρισε και ο κ. Τζέλλος, που αναφερόµενος στο πιλοτικό εγχείρηµα τόνισε πως στο σηµερινό εκπαιδευτικό σύστηµα οι βαθµίδες δε χωρίζονται από στεγανά και πως τέτοιες δράσεις συναντούν το χαρακτήρα του ενιαίου που ουσιαστικά χαρακτηρίζει το εκπαιδευτικό σύστηµα. Χαιρέτησε την πιλοτική πρωτοβουλία που πάρθηκε από το δηµοτικό σχολείο και δήλωσε πως οι δοµές της δευτεροβάθµιας εκπαίδευσης όπως το Κέντρο Συµβουλευτικής και Προσανατολισµού είναι στη διάθεση και των παιδιών και των γονέων της έκτης τάξης του δηµοτικού σχολείου προκειµένου να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Ο κ. Μουζιούρας αναφέρθηκε στη σηµασία του πιλοτικού προγράµµατος για τη δηµιουργία των καταλληλότερων συνθηκών που θα εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη µετάβαση των παιδιών του δηµοτικού στο γυµνάσιο. Αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη για συνεργασία µεταξύ των εκπαιδευτικών όλων των βαθµίδων ώστε µέσα 3
από την αλληλοενηµέρωση για τις συνθήκες που επικρατούν σε κάθε βαθµίδα να γίνει πιο οµαλή η µετάβαση από τη µία βαθµίδα εκπαίδευσης στην άλλη. Με την αξιολόγηση που θα πραγµατοποιηθεί µε την ολοκλήρωση του προγράµµατος, τόνισε, θα εξεταστεί και το ενδεχόµενο γενίκευσής του ώστε να εξασφαλίσουµε τις καλύτερες συνθήκες για όλα τα παιδιά της πόλης. Οι δράσεις που σχεδιάστηκαν, περιλάµβαναν την εξοικείωση των µαθητών µε το χώρο, τα πρόσωπα, τις διαδικασίες και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε κτηρίου στα δύο γυµνάσια που παραδοσιακά εγγράφονται οι απόφοιτοι των δύο δηµοτικών σχολείων. Και στα δύο γυµνάσια, οι ιευθυντές κ. Τασιόπουλος και κ. Καρράς, πλαισιωµένοι από εκπαιδευτικούς του κάθε σχολείου (3 ο Γυµνάσιο: κ. Αντωνίου και κ. Σαράφη & 4 ο Γυµνάσιο: κ. Πάντου) υποδέχθηκαν τους µαθητές, συστήθηκαν και έδωσαν κάποια στοιχεία για την κτηριακή υποδοµή και τη λειτουργία. Στη συνέχεια οι µαθητές χωρίστηκαν σε οµάδες, κάποιοι από αυτούς παρακολούθησαν µαθήµατα στις τάξεις ενώ κάποιοι ξεναγήθηκαν στους χώρους του σχολείου, είδαν τις καρτέλες Ατοµικών Στοιχείων Μαθητή, τα Απουσιολόγια καθώς και άλλα βιβλία του σχολείου και τους εξηγήθηκε ο τρόπος απόδοσης της βαθµολογίας και ο τρόπος µέτρησης και δικαιολόγησης των απουσιών. Στη συνέχεια οι οµάδες άλλαξαν ρόλους. Οι εντυπώσεις που άφησαν στα παιδιά οι Σύλλογοι ιδασκόντων των δύο γυµνασίων είναι εξαιρετικά θετικές. Το κλίµα που επικρατούσε ήταν φιλικό και όλοι έδειξαν διάθεση να εξηγήσουν στα παιδιά το πλαίσιο, στο οποίο θα κληθούν να λειτουργήσουν µε την αρχή της νέας σχολικής χρονιάς. Χαρακτηριστικά αναφέρουµε κάποιες δηλώσεις µαθητών που καταγράφηκαν ως αξιολόγηση µετά τις επισκέψεις: Μαρία Συργγάνη: «Μετά τις δύο επισκέψεις νιώθω πιο άνετα. Είχα πιο πολύ άγχος για τις εξετάσεις στο τέλος της χρονιάς και για τα απροειδοποίητα διαγωνίσµατα. Όµως µετά από τις επισκέψεις δεν αγχώνοµαι πια γιατί µας τα εξήγησαν όλα και µας έλυσαν όλες µας τις απορίες. Τώρα ανυποµονώ να πάω στο γυµνάσιο!» Γιώργος Σακκάς: «Μετά τις δύο επισκέψεις στο γυµνάσιο αισθάνοµαι πιο σίγουρος και πιο έτοιµος γι αυτό. Επίσης ξέρω ότι το γυµνάσιο δεν είναι και τόσο διαφορετικό από το δηµοτικό, µόνο που θα έχουµε πιο πολλά µαθήµατα. Τώρα πια δεν φοβάµαι το γυµνάσιο!» Αλέξανδρος Χαλιµούρδας: «Αισθάνοµαι πιο άνετα κι ότι θα τα καταφέρω. Ό,τι άγχος είχα, µου πέρασε.» Νικολής Παράσχης: «Μετά από αυτές τις επισκέψεις που κάναµε σε αυτά τα δύο σχολεία έχω περίπου µια ιδέα για το πώς είναι το γυµνάσιο και τι είδους 4
µαθήµατα θα διδαχθώ σε αυτό. Γνώρισα παιδιά και έµαθα τους χώρους και από τα δύο σχολεία. Παλαιότερα µε άγχωνε λίγο η ιδέα των χώρων µήπως είναι µεγάλοι και χαθώ, όµως τώρα είµαι σίγουρος. Επίσης τα µαθήµατα δεν έχουν κάποια διαφορά από αυτά του δηµοτικού. Τώρα έχω προσαρµοστεί και είµαι έτοιµος να πάω στο γυµνάσιο τον ερχόµενο Σεπτέµβρη.» Νίκος Τσιγαρίδας: «Αισθάνοµαι σα να έφυγε ένα βάρος από πάνω µου γιατί έµαθα τους χώρους και γενικά το σχολείο. Γνωρίστηκα µε κάποια από τα παιδιά εκεί και είδα τον τρόπο µε τον οποίο κάνουν µάθηµα. Γνώρισα τους δασκάλους που πρόκειται οι περισσότεροι από αυτούς να µου κάνουν µάθηµα του χρόνου. Τώρα πια δεν έχω καµία αµφιβολία. Βρήκα το σχολείο στο οποίο θα πάω και είναι το 4ο Γυµνάσιο Καρδίτσας.» Μαρία Πραγκαλούδη: «Αισθάνοµαι πιο σίγουρη καθώς µου δόθηκε η ευκαιρία να δω πώς γίνεται το µάθηµα στο γυµνάσιο, τη συµπεριφορά των δασκάλων και των παιδιών και γνώρισα κάπως τους χώρους. Γενικά αισθάνοµαι καλύτερα εφόσον µου έφυγαν οι αµφιβολίες που είχα.» Θωµάς Μπούκης: «Τώρα που επισκεφθήκαµε µε το σχολείο τα δύο γυµνάσια που πρόκειται να πάµε έχω αλλάξει εντελώς τις σκέψεις µου. Πριν επισκεφθούµε τα γυµνάσια είχα πολύ άγχος ενώ τώρα που είδα πώς γίνονται τα µαθήµατα δεν έχω καθόλου. Τώρα θα πάω στο γυµνάσιο πολύ χαλαρός.» Παπαθανάσης Βάιος: «Μετά τις δύο επισκέψεις σε γυµνάσια που κάναµε µε το σχολείο έχω αλλάξει γνώµη. Έχω ανακουφιστεί πολύ αφού είδα από κοντά πώς γίνεται το µάθηµα, µου έχει φύγει ο φόβος για τις απουσίες και επίσης απαντήθηκαν όλα τα ερωτήµατά µου σχετικά µε τις αποβολές.» Κουκούλης ηµήτρης: «Τώρα που πήγα στο γυµνάσιο νιώθω πιο σίγουρος ότι, όταν θα πάω στην πρώτη γυµνασίου, θα νιώθω τόσο άνετα όσο και στο δηµοτικό.» Το έργο ωστόσο δεν έχει ολοκληρωθεί. Αποµένουν επισκέψεις των µαθητών και µαθητριών του δηµοτικού σχολείου κατά τµήµα στο Κέντρο Συµβουλευτικής & Προσανατολισµού όπου σε συναντήσεις µε τις Συµβούλους θα παρουσιαστούν οι υπηρεσίες και η χρησιµότητά τους στους νέους και τις νέες από 12 έως 25 ετών. Επίσης στο ΚΕΣΥΠ θα δοθεί η δυνατότητα για συζήτηση πάνω σε όποιες απορίες έχουν µείνει τυχόν αναπάντητες για τη λειτουργία του γυµνασίου. Προς τα τέλη Μαΐου θα οργανωθούν ενηµερωτικές συναντήσεις για τους γονείς µαθητών της Στ Τάξης, στην αίθουσα διαλέξεων των 5 ου & 16 ου ηµοτικών Σχολείων, µε θέµατα α) τη δοµή και το περιεχόµενο του Ελληνικού Εκπαιδευτικού 5
Συστήµατος, β) τις διεξόδους µετά το Γυµνάσιο, το Γενικό και το Επαγγελµατικό Λύκειο και, γ) θέµατα που σχετίζονται µε τη φοίτηση των παιδιών στο γυµνάσιο. Το πιλοτικό πρόγραµµα θα ολοκληρωθεί µε την αξιολόγηση που θα πραγµατοποιηθεί στο πρώτο τρίµηνο της νέας σχολικής χρόνιας στην οποία θα ζητηθούν οι απόψεις όχι µόνο των µαθητών που υποστηρίχθηκαν στη µετάβασή τους αλλά και των εκπαιδευτικών του γυµνασίου που υποδέχθηκαν και διδάσκουν στα παιδιά αυτά. Τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης θα συζητηθούν σε κοινή συνάντηση /ντών Πρωτοβάθµιας και ευτεροβάθµιας Εκπ/σης, /ντή και ερευνητικής οµάδας δασκάλων των 5 ου & 16 ου ηµοτικών Σχολείων, στελεχών του ΚΕΣΥΠ και /ντών Σχολείων για τη συζήτηση των αποτελεσµάτων της πιλοτικής εφαρµογής και την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών για τον τρόπο διάχυσης και επέκτασης των ενεργειών προετοιµασίας της Μετάβασης σε όλα τα σχολεία του Νοµού 6