Τι είδους Νανοτεχνολογία θέλουμε; Οι μαθητές του 6ου Γυμνασίου Ηρακλείου απαντούν με ένα βίντεο στα πλαίσια Πανευρωπαϊκού Μαθητικού Διαγωνισμού και κατακτούν την 3η θέση! Η νανοτεχνολογία βρίσκεται σχεδόν παντού γύρω μας. Πρωτοποριακά υλικά σε διαστάσεις τόσο μικρές που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι βρίσκουν εφαρμογή σε ιατρική, ηλεκτρονική, παραγωγή ενέργειας, καταναλωτικά προϊόντα και σε ένα πλήθος άλλες εφαρμογές. Πιο συγκεκριμένα στην ιατρική, νανοσωματίδια παρέχουν στοχευμένα φάρμακα σε ασθενή κύτταρα στο σώμα μας. Στην ηλεκτρονική, η νανοτεχνολογία βελτιώνει τις δυνατότητες των ηλεκτρονικών συσκευών, μειώνοντας το βάρος τους και την κατανάλωση ενέργειας. Παράλληλα η χρήση νανοκαταλυτών μειώνει το κόστος των καταλυτών που χρησιμοποιούνται σε κυψέλες καυσίμου για την παραγωγή ιόντων υδρογόνου. Στη χημεία τροφίμων, νανοϋλικά κάνουν τη διαφορά όχι μόνο στις γεύσεις των τροφίμων, αλλά και στην ασφάλεια και την ποιότητά τους. Στην επιστήμη των υλικών, η χρήση Νανοπρόσθετων μαζί με παραδοσιακά υλικά, ενισχύει και ενδυναμώνει τις κατασκευές. Πρωτοποριακά υφάσματα με νανοϋλικά ήδη κυκλοφορούν. Μάλιστα δημιουργούνται ρούχα τα οποία, χάρη στη νανοτεχνολογία, απωθούν το νερό, τα υγρά, άρα και τους λεκέδες! Οι μελλοντικές χρήσεις της νανοτεχνολογίας είναι αμέτρητες. Έτσι και οι μαθητές μας ευαισθητοποιήθηκαν στα πλαίσια του Προγράμματος Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης "Applied R e 34Se 18Ar 6C 1H Tricks in chemistry" 75 (Art in chemistry), το oποίο υλοποιείται φέτος στο 6ο Γυμνάσιο Ηρακλείου, και αποφάσισαν να λάβουν μέρος στο διαγωνισμό βίντεο με θέμα τη Νανοτεχνολογία όπου διατύπωσαν την άποψή τους για το τι είδος νανοτεχνολογία θέλουν. Το διαγωνισμό οργάνωσαν το ευρωπαϊκό έργο NanoDiode και η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Δημοσιογράφων Επιστημονικών Περιοδικών (EUSJA, European Union of Science Journalists Associations), για μαθητές (11-18 ετών). Οι μαθητές, μέσω του διαγωνισμού κλίθηκαν να Page 1
παίξουν το ρόλο των δημοσιογράφων και να παράγουν βίντεο με επίκεντρο τη νανοτεχνολογία, από τη δική τους οπτική γωνία, αναζητώντας απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: τι είναι η νανοτεχνολογία; ποια προϊόντα νανοτεχνολογίας γνωρίζετε ή χρησιμοποιείτε; ποιες εφαρμογές της νανοτεχνολογίας θα θέλατε ή δεν θα θέλατε να δείτε στο μέλλον; Το βίντεο έπρεπε να είναι διάρκειας 2-10 λεπτών στην Αγγλική γλώσσα (ή με Αγγλικούς υπότιτλους), συνοδευόμενο από μια σύντομη περιγραφή, στα Αγγλικά. Απαγορευόταν οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν υλικό από άλλα βίντεο καθώς και φωτογραφίες που δεν έχουν τραβήξει οι ίδιοι. Στο διαγωνισμό συμμετείχαν σχολεία, κυρίως δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, από όλη την Ευρώπη. Οι μαθητές κλήθηκαν να πάρουν συνέντευξη από επιστήμονες, κατασκευαστές νανο-προϊόντων, εκπρόσωπους μη κυβερνητικών οργανώσεων, συγγενείς, φίλους, συμμαθητές, καθηγητές. Το βίντεο δημιουργήθηκε στα πλαίσια του Προγράμματος Περιβαλλοντικής εκπαίδευσης "Applied 75R e 34Se 18Ar 6C 1H Tricks in chemistry" (Art in chemistry), το oποίο υλοποιείται φέτος στο 6ο Γυμνάσιο Ηρακλείου, με υπεύθυνη καθηγήτρια την Ευαγγελία Λαγουδάκη, χημικό, και συνεργάτιδες την καθηγήτρια Αγγλικών, Καρύδη Κατερίνα και τη φιλόλογο Μανουσάκη Αμαλία. Στο πρόγραμμα αυτό συμμετέχουν εντελώς εθελοντικά, μαθητές και καθηγητές, και πραγματοποιείται μετά το πέρας του σχολικού ωραρίου. Οι μαθητές μας δημιούργησαν το βίντεο μέσα στο σύντομο διάστημα των 10 ημερών μιας και ενημερωθήκαμε για τον διαγωνισμό λίγες εβδομάδες πριν τη λήξη του. Τα παιδιά πραγματικά επωφελήθηκαν από τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό, δεδομένου ότι μπόρεσαν να συλλέξουν πολλές πληροφορίες κατανοώντας την έννοια της Νανοτεχνολογίας και των εφαρμογών της. Η Νανοτεχνολογία συνδέεται με τη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία, τις Περιβαλλοντικές Επιστήμες και τη Μηχανική, κι έτσι οι μαθητές μπόρεσαν να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ των επιστημών αυτών. Παράλληλα με την εμπέδωση των συσχετιζόμενων μαθησιακών αντικειμένων, δεδομένου ότι θα έπρεπε να συμμετέχουν Page 2
ενεργά στη διάρκεια παραγωγής του βίντεο, οι μαθητές εξασκήθηκαν σε δεξιότητες όπως η οργάνωση, η διαχείριση του χρόνου, η συνεργασία, η επίλυση προβλημάτων, ενώ αναδείχτηκε και η δημιουργικότητά τους και ταυτόχρονα διασκέδασαν. Αυτός είναι άλλωστε και ο σκοπός των Προγραμμάτων Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων και Περιβαλλοντικής Μελέτης που υλοποιούνται στο σχολείο μας: να ευαισθητοποιήσουν τα παιδιά γύρω από θέματα επιστήμης, φιλοσοφίας και τέχνης και να τα βοηθήσουν να κατανοήσουν πως αυτά όλα αυτά τα θέματα συνδέονται με την καθημερινότητά τους. Για τη δημιουργία του βίντεο σημαντικό ρόλο έπαιξε η καθηγήτρια Αγγλικών Κατερίνα Καρύδη, η οποία βοήθησε τα παιδιά να συντάξουν το αγγλικό κείμενο και να το παρουσιάσουν στα Αγγλικά, όπου γυρίστηκε και όλο το βίντεο." Στα πλαίσια του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, οι μαθητές επισκέφτηκαν την Τετάρτη 3 Φεβρουαρίου δύο από τα Ινστιτούτα του Ιδρύματος Τεχνολογιας και Έρευνας (ΙΤΕ). Εκεί, ο Διευθυντής του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λεϊζερ (ΙΗΔΛ), καθηγητής κ. Σπύρος Αναστασιάδης τους μίλησε για τα έξυπνα προηγμένα υλικά και την Νανοτεχνολογία, ενώ στη συνέχεια οι μαθητές περιηγήθηκαν στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Ηλεκτρονικής Δομής και Λέϊζερ (ΙΗΔΛ)καθώς και στα εργαστήρια του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας (ΙΜΒΒ). (Σχετικά με τους διοργανωτές του διαγωνισμού: NanoDiode Project: http://www.nanodiode.eu European Union of Science Journalists Associations (EUSJA) http://www.eusja.org) Page 3
Page 4
Page 5