Ταξινομικοί χαρακτήρες και Φυλογενετική ανασύσταση. Σχολές ταξινόμησης. Θεωρίες για την Ταξινομική. Φυλογενετική ανάλυση: Μοριακή συστηματική. Οι κύριες διαιρέσεις της Ζωής. (Μερος 2 ο ) Εισηγητής: Ν. Πουλακάκης
Φυλογένεση Το φυλογενετικό δέντρο είναι ένας διαφορετικός τρόπος αναπαράστασης των εξελικτικών σχέσεων των οργανισμών. Εμπεριέχει την έννοια του χρόνου. Εμπεριέχει πληροφορία σχετικά με τους προγόνους, τη διάρκεια των εξελικτικών γραμμών, την ποσότητα των εξελικτικών αλλαγών που έχουν συμβεί.
Πηγές πληροφοριών για φυλογένεση Χαρακτήρες για τη κατασκευή φυλογενετικών δέντρων βρίσκουμε στη: Συγκριτική μορφολογία εξετάζει το σχήμα και το μέγεθος των δομών του οργανισμού. Συγκριτική βιοχημεία εξετάζει τις αλληλουχίες των αμινοξέων στις πρωτεΐνες και των νουκλεοτιδίων στα νουκλεϊκά οξέα. Συγκριτική κυτταρολογία χρησιμοποιεί την ποικιλομορφία στο αριθμό, το σχήμα και το μέγεθος των χρωμοσωμάτων.
Μονοφυλία, η ομάδα περιλαμβάνει τον πιο πρόσφατο κοινό πρόγονο της ομάδας και όλους τους απογόνους αυτού τους προγόνου Παραφυλία, η ομάδα δεν περιλαμβάνει όλους τους απογόνους ενός κοινού προγόνου Πολυφυλία, η ομάδα αποτελείται από μέλη που έχουν προέλθει εξελικτικά από προγόνους οι οποίοι ανήκουν σε περισσότερα από ένα προγονικά τάξα
Παραφυλετικότητα των Ερπετών
Πολυφυλετικότητα των Ομοιόθερμων (Θηλαστικά, Πτηνά)
Παραφυλετικότητα της οικογένειας των χιμπατζήδων (Pongidae)
Συστηματική Συστηματική: η μελέτη των σχέσεων των οργανισμών. Στοχεύει: α) να κατατάξει τους οργανισμούς σε ταξινομικές ομάδες και Β) να προσδιορίσει τις εξελικτικές σχέσεις μεταξύ των τάξων, περιγράφοντας τα πρότυπα εξελικτικών αλλαγών. Ταξινομία: η θεωρία και η πρακτική της κατάταξης των οργανισμών (η ανακάλυψη, η περιγραφή, ο προσδιορισμός, η ομαδοποίηση και η ονομασία ειδών)
Θεωρίες Συστηματικής Οι πιο δημοφιλείς θεωρίες είναι: Η Παραδοσιακή Εξελικτική Συστηματική Η Φυλογενετική ή Κλαδιστική Συστηματική Η Φαινετική Συστηματική
Παραδοσιακή Εξελικτική Συστηματική Η Εξελικτική συστηματική ενσωματώνει δύο διαφορετικές εξελικτικές αρχές για την αναγνώριση και την ιεράρχηση των ανώτερων τάξων: α) την κοινή καταγωγή και β) την ποσότητα της εξελικτικής αλλαγής όπως φαίνεται σε ένα εξελικτικό δέντρο. Τα εξελικτικά τάξα πρέπει να έχουν μία μόνο εξελικτική απαρχή και πρέπει να εμφανίζουν μοναδικά προσαρμοστικά χαρακτηριστικά.
Παραδοσιακή Εξελικτική Συστηματική Μερικές φορές αυτός ο τύπος της ταξινόμησης περιλαμβάνει παραφυλετικές ομάδες. Όμως η αναγνώριση παραφυλίας έρχεται σε αντίθεση με την αρχή της κοινής καταγωγής
Χρόνος Κλάδος Βαθμίδα Βαθμίδα Βαθμίδα 1 2 3 4 5 6 7 8 9 11 131415 Μια ομάδα ειδών που έχουν ένα κοινό πρόγονο τον οποίο δεν μοιράζονται με κανένα άλλο είδος εκτός από της ομάδας καλείται Κλάδος (Clades). Δομική Αλλαγή Βαθμίδα, ως μια ομάδα ειδών του ίδιου επιπέδου μορφολογικής και φυσιολογικής οργάνωσης (Grade).
Φαινετική Συστηματική Η μελέτη των σχέσεων μιας ομάδας οργανισμών με βάση τον βαθμό ομοιότητας (μοριακή, φαινοτυπική, ανατομική) μεταξύ τους. Απεικόνιση της ομοιότητας γίνεται με τα Φαινογράμματα.
Τέτοιου είδους ταξινόμηση δεν αντανακλά με ακρίβεια τον κοινό πρόγονο 1) Εξελικτική σύγκλιση 2) Διαφορετικοί ρυθμοί εξέλιξης Α Γ Δ Β Α Β ε δ γ Γ Δ β α α β γ δ ε Α Φαινόγραμμα Β Φυλογενετικό δένδρο Τάξα Α Β Γ Δ 1 2 3 4 5 α β γ δ ε α β γ δ ε α β γ δ ε α β γ δ ε Καταστάσεις χαρακτήρων Α Β Γ Α Β Γ Δ Α Β Γ Δ 2 4 3 Α 2 1 0 1 0 Β 1 0 4 Γ 0 Δ Μήτρα κοινών καταστάσεων χαρακτήρων Δ Μήτρα κοινών παράγωγων καταστάσεων χαρακτήρων
Α Γ Δ Β Α Β Γ Δ Αύξουσα Ομοιότητα Χρόνος β γ δ ε α α β γ δ ε Α Φαινόγραμμα 1 2 3 4 5 Α α' β' γ δ ε Β α' β' γ' δ' ε' Γ α' β γ δ ε Δ α β γ δ ε Καταστάσεις χαρακτήρων Α Β Γ Δ Α --- 2 4 3 Β --- 1 0 Γ --- 4 Δ --- Μήτρα κοινών χαρακτήρων Β Φυλογενετικό δένδρο Α Β Γ Δ Α --- 2 1 0 Β --- 1 0 Γ --- 0 Δ --- Μήτρα κοινών παράγωγων χαρκτήρων
Φυλογενετική Συστηματική ή Κλαδιστική Η Κλαδιστική δίνει έμφαση στο κριτήριο της κοινής καταγωγής και βασίζεται στο κλαδόγραμμα της ομάδας που ταξινομείται. Όλα τα τάξα πρέπει να είναι μονοφυλετικά. Μία από τις πιο βασικές αρχές της κλαδιστικής υποστηρίζει ότι όσο πιο πρόσφατος είναι ο χωρισμός δύο συστηματικών ομάδων τόσο περισσότερα κοινά γνωρίσματα θα έχουν. Οι σχέσεις των ειδών απεικονίζονται με το Κλαδόγραμμα.
Φυλογενετική Συστηματική ή Κλαδιστική
Φυλογενετική Συστηματική ή Κλαδιστική Τα κλαδογράμματα δεν ταυτίζονται με τα φυλογενετικά δέντρα. Ένα φυλογενετικό δέντρο δείχνει τις ακριβείς χρονολογίες διαχωρισμού των διαφόρων συστηματικών ομάδων, αντίθετα στο κλαδόγραμμα αναφέρεται μόνο ο σχετικός χρόνος διαχωρισμού.
Φυλογενετική Συστηματική ή Κλαδιστική Οι κλαδιστές θεωρούν ότι οι χιμπατζήδες, οι γορίλες και οι ουραγκοτάγκοι ανήκουν στην οικογένεια Hominidae μαζί με τους ανθρώπους
Θεωρίες Συστηματικής Αμφότερες η εξελικτική και η κλαδιστική συστηματική: Αποδέχονται τις μονοφυλετικές ομάδες. Απορρίπτουν τις πολυφυλετικές ομάδες. Διαφέρουν στην αποδοχή των παραφυλετικών ομάδων. Η εξελικτική τις αποδέχεται. Η κλαδιστική δεν τις αποδέχεται. Η διαφορά αυτή έχει σημαντικές συνέπειες σχετικά με την εξέλιξη.
Μοριακή Συστηματική Η πλειονότητα της εξελικτικής ιστορίας ενός οργανισμού είναι γραμμένη στο γονιδίωμά του. Η σύγκριση νουκλεϊκών οξέων ή άλλων μορίων για την εκτίμηση των φυλογενετικών σχέσεων αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για τη διερεύνηση της εξελικτικής ιστορίας των οργανισμών.