Οδηγός «Καλών Πρακτικών» Αγροτουρισµός στη υτική Μακεδονία Best practices in Western Macedonia (Greece) Rural tourism Ιανουάριος - January 2013
Π ε ρ ι ε χ ό µ ε ν α C o n t e n t s Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Αλλάζοντας την ταυτότητα της περιοχής................................................. 7 Κτήµα Καρανίκα ιατήρηση και προστασία της φύσης..................................................... 10 CULTURE 8 ηµιουργία και οργάνωση πολιτισµικών και φυσιολατρικών διαδροµών.............................................................. 13 Ξενώνας Φίλιππος Αποτελεσµατική διαφήµιση µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης....................... 16 Ξενώνας «Κανιά» - Mesolouri Resort Καινοτόµα τουριστικά προϊόντα............................................................ 19 Μουσείο Μανιταριών Προώθηση τοπικού ενδογενούς προϊόντος.............................................. 21 Εστιατόριο Ναουµίδης Αναγνώριση της ονοµασίας.................................................................. 23 Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» Σεβασµός της φύσης µε την ευαισθητοποίηση των παιδιών και των τουριστών... 25 Cultural Triangle of Prespa (CTP) Changing the identity of the area........................................................... 31 Domaine Karanika Conservation and protection of nature.................................................... 34 CULTURE 8 Creating and organizing cultural and natural routes for tourists...................... 37 Hotel Philippos Effective promotion through Social Media................................................. 40 Mesolouri Resort Innovative tourism products................................................................. 43 Mushroom Museum Promotion of a local endogenous resource............................................... 45 Restaurant Naoumidis Recognition of brand.......................................................................... 47 Riding School Vernon Respect of nature by raising tourists and local children awareness................... 49
Οδηγός «Καλών Πρακτικών» Αγροτουρισµός στη υτική Μακεδονία Ο «Οδηγός Καλών Πρακτικών» αφορά επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στη υτική Μακεδονία στον τοµέα του αγροτουρισµού και που εντάσσονται στο δίκτυο µικροµεσαίων επιχειρήσεων, που δηµιουργήθηκε στα πλαίσια του υπο-προγράµµατος IART Territories, πρόγραµµα SMART+, που χρηµατοδοτείται από το INTERREG IV C. Οι επιχειρήσεις που παρουσιάζονται στη συνέχεια είναι µέλη του δικτύου, που δηµιουργήθηκε για τις ανάγκες του υπο-προγράµµατος IARTT και προφανώς δεν είναι οι µοναδικές στη υτική Μακεδονία, αλλά είναι αντιπροσωπευτικές στον τοµέα που δραστηριοποιείται η κάθε µία. Είναι επιχειρήσεις βιώσιµες, που προσαρµόζονται στις απαιτήσεις των καιρών, εξελίσσονται και προσπαθούν να βελτιώνουν συνεχώς τις υπηρεσίες και τα προϊόντα τους. Είναι µια καλή ευκαιρία ώστε να γίνουν ευρέως γνωστές και να αποτελέσουν παράδειγµα για έµπνευση και µίµηση. Η σειρά µε την οποία παρουσιάζονται είναι τυχαία. 5
6 Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας. Μακεδονίας Κοίλα, 50100 Κοζάνη Τηλ: 24610 68044, 68045 Fax: 24610 39682 Web: http://www.ktedm.gr E-mail: ktedm@ktedm.gr secretary@ktedm.gr
Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Αλλάζοντας την ταυτότητα της περιοχής Λαιµός, Πρέσπες, Φλώρινα Πού βρίσκεται Η βάση της οργάνωσης βρίσκεται στο χωριό Λαιµός στις Πρέσπες, ένα από τα µεγαλύτερα χωριά της ελληνικής πλευράς της Πρέσπας, στα σύνορα µε την Αλβανία και την πγ Μ. Στεγάζεται σε έναν πολυχώρο στο κτίριο της παλιάς κοινοτικής βιβλιοθήκης. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση ξεκίνησε από την Gabriela Scheiner, Αυστριακής καταγωγής, όταν βρέθηκε στο χωριό Λαιµός. Έχοντας ασχοληθεί στο παρελθόν µε θέµατα πολιτιστικού ενδιαφέροντος, τόσο στην χώρα της όσο και στην Ελλάδα, βρήκε στο χωριό αυτό τα µικρά παιδιά, που επιθυµούσαν να την γνωρίσουν και να εµπλακούν σε όλα αυτά που προσπαθούσε να οργανώσει. Την αγκάλιασαν όλοι οι κάτοικοι στην προσπάθειά της πρώτα να µεταδώσει τις γνώσεις της στα παιδιά και µετά να κάνει γνωστό τον τόπο και στο ευρύτερο κοινό, ώσπου µε τα χρόνια όλο αυτό γιγαντώθηκε και έφτασε να γίνει µια οργάνωση µε µεγάλο φάσµα δραστηριοτήτων. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Η Gabriela Scheiner, ίδρυσε το 2000 το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών (CTP). Η υλοποίηση της ιδέας αυτής, δε θα ήταν εφικτή, χωρίς την χρηµατοδότηση που εξασφάλισε από την ευρωπαϊκή ένωση. 2. Αλλαγή της ταυτότητας της περιοχής από αποµονωµένη σε προσβάσιµη Πρόκειται για µία ανεξάρτητη, τοπική, µη κυβερνητική οργάνωση που δραστηριοποιείται στην περιοχή ανάµεσα σε Ελλάδα, Αλβανία και πγ Μ. Έχει ως στόχο να τονώσει την ίση και ποιοτική ανάπτυξη της περιοχής και να βοηθήσει στην δραστηριοποίηση των κατοίκων στις Πρέσπες, επικεντρώνοντας κυρίως στις γυναίκες και τους νέους, καθιστώντας µε τον τρόπο αυτό τα σύνορα ως ένα συγκριτικό πλεονέκτηµα. Ο κύριος στόχος είναι να εξαλειφθούν οι συνέπειες της αποµόνωσης των τοπικών αγροτικών οικισµών στις Πρέσπες, σε πολιτιστικό, οικονοµικό και εκπαιδευτικό επίπεδο. 3. Εµπλοκή των επαγγελµατιών και των τοπικών αρχών, διεθνοποίηση Μία από τις δραστηριότητες της οργάνωσης είναι η προώθηση του τουρισµού στις Πρέσπες. Το CTP δραστηριοποιείται στον οικοτουρισµό, αναλαµβάνοντας πολλά προγράµµατα µε σκοπό τη βιώσιµη τοπική τουριστική ανάπτυξη, όπως για παράδειγµα τη δηµιουργία της εταιρίας Οικοτουρισµού Πρεσπών και της TRANSNA- TURA, που είναι κοινοπραξία επαγγελµατιών από Αµύνταιο, Νεστόριο και 7
Πρέσπες. Προέκυψε, έτσι, ένα πλαίσιο συνεργασίας ανάµεσα στους επαγγελµατίες και τις αρχές σε τοπικό, περιφερειακό (περιοχή Γράµµου-Αµύνταιου-Πρεσπών) και διαπεριφερειακό (Ελλάδα, Αλβανία, πγ Μ) επίπεδο. 4. Εκπαίδευση στον τουρισµό, ανάπτυξη της αντίληψης των τοπικών κοινωνιών σε θέµατα προστασίας του περιβάλλοντος, εµπλέκοντας τους κατοίκους στην αλλαγή της ταυτότητας Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών διοργανώνει εκπαιδευτικά προγράµµατα για τους κατοίκους της περιοχής και ειδικότερα για τις γυναίκες και τους νέους, σχετικά µε θέµατα διατήρησης της πολιτιστικής κληρονοµιάς, την κινητοποίηση των κατοίκων και την µεταξύ τους συνεργασία και την ανάπτυξη ενός εναλλακτικού τουριστικού προϊόντος στην περιοχή που περιλαµβάνει το Εθνικό Πάρκο και το εκπληκτικό σύστηµα βιοποικιλότητας της περιοχής. 8
5. Ενηµέρωση, Αξιοποίηση τοπικού ανθρώπινου δυναµικού Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών διατηρεί ένα µικρό κατάστηµα στο χωριό Άγιος Γερµανός στις Πρέσπες, όπου οι επισκέπτες ενηµερώνονται για τις διάφορες δραστηριότητες στην περιοχή (διαµονή, τοπικά φαγητά, γιορτές, βαρκάδα στη λίµνη, επίσκεψη παλιών εκκλησιών), για την ιδιαίτερου ενδιαφέροντος χλωρίδα και πανίδα της περιοχής και τη σηµασία προστασίας της, ενώ παράλληλα, µπορούν να δοκιµάσουν και να αγοράσουν προϊόντα που ετοιµάζουν οι ντόπιοι. Από το 2003, στα πλαίσια του Προγράµµατος Ανταλλαγής Νέων, εθελοντές από όλο τον κόσµο επισκέπτονται την οργάνωση, µένουν στα χωριά για ένα χρόνο και συµµετέχουν στις τοπικές δραστηριότητες και την καθηµερινή ζωή, οργανώνουν πολιτιστικά γεγονότα, αλλά κυρίως ανταλλάσσουν ιδέες και εµπειρίες µε άλλους ανθρώπους της ίδιας ηλικίας. Επιτυχία του εγχειρήµατος Το Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών έχει προσφέρει νέες ευκαιρίες στην περιοχή. Άνθρωποι από όλον τον κόσµο επισκέπτονται τις Πρέσπες και συµµετέχουν στην καθηµερινή ζωή των κατοίκων προωθώντας τον πολιτισµό µε διάφορους τρόπους. Από την άλλη, οι κάτοικοι της περιοχής έχουν πετύχει µια φυσική εξωστρέφεια, ενώ πολλοί από αυτούς διατηρούν τις δικές τους τουριστικές επιχειρήσεις στην περιοχή. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Gabriela Scheiner Επιχείρηση: Πολιτιστικό Τρίγωνο Πρεσπών Τηλ: +30 2385051332 E-mail: info@ctp.gr Website: http://www.ctp.gr Facebook: http://www.facebook.com/cultural.triangle.of.prespa Twitter: @ctprespa IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/219 9
Κτήµα Καρανίκα ιατήρηση και προστασία της φύσης Αµύνταιο, Φλώρινα Πού βρίσκεται Το Κτήµα Καρανίκα βρίσκεται σε µια πλαγιά στις όχθες της λίµνης Βεγορίτιδας, ανά- µεσα στα χωριά Αµύνταιο, Βεγόρα και Λεβαία, µία περιοχή που είναι ιδιαίτερα γνωστή για την παραγωγή υψηλής ποιότητας κρασιών. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση ιδρύθηκε από τον Laurens M. Hartman - Karanika και την Annette van Kampen. Ο Laurens κατάγεται από Ελληνίδα µητέρα και Ολλανδό πατέρα. Τόσο ο ίδιος, όσο και η σύζυγός του Annette, γεννήθηκαν και µεγάλωσαν στην Ολλανδία, όπου εργάστηκαν για περίπου 15 χρόνια σε διάφορες διαχειριστικές θέσεις στον εκδοτικό τοµέα, πριν αποφασίσουν να ακολουθήσουν το όνειρό τους: να παράγουν υψηλής ποιότητας κρασί. Επί σειρά ετών εκπαιδεύτηκαν ως οινοποιοί, οινολόγοι και αµπελουργοί, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις Ηνωµένες Πολιτείες. Μελέτησαν προσεκτικά κάθε πιθανή επιλογή, από την Αυστραλία µέχρι τη Γερµανία, αλλά η αγάπη τους για την καταπληκτική ποικιλία Ξινόµαυρο τους οδήγησε στο Αµύνταιο της Ελλάδας. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Το Κτήµα Καρανίκα, ξεκίνησε τη λειτουργία του το 2007, µε πόρους από τον Επενδυτικό Νόµο. 2. Προστασία και διατήρηση της φύσης, προώθηση της παραδοσιακής καλλιέργειας και παραγωγής κρασιού Το Κτήµα είναι ανοιχτό 7 µέρες την εβδοµάδα, 24 ώρες την ηµέρα, µιας και οι ιδιοκτήτες ζουν και εργάζονται εκεί µαζί µε τον πεντάχρονο γιό τους. Οι επισκέπτες µπορούν να ξεναγηθούν στο οινοποιείο, να παρακολουθήσουν ένα σεµινάριο παραγωγής αφρώδους κρασιού ή να απολαύσουν µερικές νύχτες σε µία σκηνή 25m 2, που βρίσκεται στη µέση του αµπελώνα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, µπορούν να γευτούν µια µοναδική εµπειρία στη χρήση βιοδυναµικών µεθόδων στην καλλιέργεια, µιας και η φιλοσοφία των ιδιοκτητών είναι: «Ακολουθούµε τη φύση και δεν προσπαθούµε να την ελέγξουµε». Επιπλέον, οι επισκέπτες εξοικειώνονται µε τη βιολογική καλλιέργεια, καθώς οι ιδιοκτήτες καλλιεργούν τα χωράφια τους µε παραδοσιακές και βιολογικές µεθόδους (δεν κάνουν χρήση συνθετικών λιπασµάτων και επιθετικών χηµικών φυτοφαρµάκων, αναζωογονούν το έδαφος µε τη χρήση χλωρής κάλυψης, όπως τριφυλλιού και µπιζελιών, και ζωικού κοπροχώµατος που παίρνουν από το βοσκό γείτονά τους, ο οποίος εκτρέφει µε 10
φυσικό τρόπο περίπου 100 πρόβατα, χρησιµοποιούν λιπασµατοποιηµένα στέµφυλα, ένα φυσικό υποπροϊόν σταφυλιών, καθώς και φρέσκα στέµφυλα για να αυξήσουν τη γονιµότητα του εδάφους). Τέλος, έχουν την ευκαιρία να δουν από κοντά τον παραδοσιακό τρόπο παραγωγής κρασιού, αφού το οινοποιείο είναι σχεδιασµένο ώστε για την παραγωγή του κρασιού να εκµεταλλεύεται ο νόµος της βαρύτητας, χωρίς να υφίσταται τις καταστροφικές συνέπειες της άντλησης και του φιλτραρίσµατος. Η όλη διαδικασία, ως σύνολο, είναι καινοτόµος. 3. Ενεργειακή αυτάρκεια Το οινοποιείο είναι πλήρως θερµοµονωµένο και χρησιµοποιεί την ηλιακή ενέργεια για την παραγωγή ζεστού νερού. 4. Ανθρώπινο δυναµικό, διαφήµιση, επιχειρηµατικό σχέδιο Και οι δύο ιδιοκτήτες έχουν εκπαιδευτεί στην παραγωγή κρασιού (ο Laurens είναι ο οινολόγος του κτήµατος, κάτοχος του διπλώµατος WSET και η Annette είναι η αµπελουργός που φροντίζει 5 εκτάρια παλιών και νέων βιολογικών αµπελώνων). Πριν φύγουν από την Ολλανδία για να εγκατασταθούν στην υτική Μακεδονία, εξέτασαν όλες τις δυνατότητες (από Αυστραλία έως Γερµανία), αναζητώντας το 11
κατάλληλο µικροκλίµα της περιοχής που θα οδηγούσε στην παραγωγή ποιοτικών κρασιών. Η αγάπη τους για την παραγωγή κρασιού, σε συνδυασµό µε την 15ετή εµπειρία τους σε διαχειριστικές θέσεις, τους έδωσαν τη δυνατότητα να διοικούν την επιχείρησή τους µε επιτυχία. 5. ιαφήµιση, τεχνολογίες πληροφόρησης και επικοινωνίας Το βασικό µέσο για την προώθηση της επιχείρησης και των προϊόντων τους, είναι η κοινωνική δικτύωση (το 80% των πωλήσεών τους γίνεται µέσω διαδικτύου). Οι ιδιοκτήτες χρησιµοποιούν ιδιαίτερα το Facebook και το Twitter και «ανεβάζουν» σύντοµα βίντεο στο YouTube από τη ζωή στο κτήµα. Ο αριθµός των επισκεπτών αυξάνεται σταδιακά µε τη βοήθεια του διαδικτύου, ωστόσο οι ιδιοκτήτες πιστεύουν πως η καλύτερη διαφήµιση είναι αυτή από στόµα σε στόµα. Παρότι στην αρχή είχαν το φόβο ότι θα ένιωθαν µοναξιά στο αποµακρυσµένο κτήµα, σήµερα φιλοξενούν τόσο κόσµο που «δύσκολα βρίσκουν χρόνο για να κάνουν τις δουλειές τους». Για το λόγο αυτό, το Κτήµα Καρανίκα, προωθεί ενεργά και αποτελεσµατικά τον οικοτουρισµό στην περιοχή του Αµυνταίου. Επιτυχία του εγχειρήµατος Οι ιδιοκτήτες του κτήµατος είναι καλά εκπαιδευµένοι στην παραγωγή κρασιού και ταυτόχρονα προσπαθούν αν ζουν και να εργάζονται σε αρµονία µε τη φύση. Απέκτησαν ένα ανεκµετάλλευτο κοµµάτι γης και σε λιγότερο από πέντε χρόνια δηµιούργησαν µία επιτυχηµένη επιχείρηση, που προωθεί τα ενδογενή προϊόντα της περιοχής, µε σεβασµό προς το περιβάλλον. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα προϊόντα τους διανέ- µονται, εκτός από την Ελλάδα, στη Γερµανία, την Ολλανδία, το Βέλγιο και την Αυστραλία. Παρά τη σύντοµη παρουσία τους στην αγορά, κερδίζουν χρυσά και ασηµένια µετάλλια και βραβεία σε διεθνείς διαγωνισµούς κρασιών. Εκτός από την παραγωγή βιολογικών και υψηλής ποιότητας κρασιών, το Κτήµα Καρανίκα προωθεί τον οικοτουρισµό, αυξάνοντας συνεχώς την επισκεψιµότητα στην περιοχή. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Laurens και Annette Hartman Karanika van Kampen Επιχείρηση: Κτήµα Καρανίκα Τηλ: +30 6945326267 E-mail: Laurens@karanika.com, Annette@karanika.com Website: http://www.karanika.com Facebook: Laurens.Hartman Twitter: @domainekaranika IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/kthma-kapanika/id/212 12
CULTURE 8 ηµιουργία και οργάνωση πολιτισµικών και φυσιολατρικών διαδροµών Κοροµηλιά, Καστοριά Πού βρίσκεται Η έδρα της επιχείρησης βρίσκεται στην Κοροµηλιά Καστοριάς, ένα χωριό 11χλµ, περίπου, Β της πόλης της Καστοριάς. Ωστόσο, οι διαδροµές που διοργανώνονται από την επιχείρηση, βρίσκονται κυρίως στην Καστοριά, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η επιχείρηση λειτουργεί από το 2010, και επιδοτήθηκε από το πρόγραµµα «Γυναικεία Επιχειρηµατικότητα». Η ιδιοκτήτρια, έχοντας σπουδάσει αρχαιολογία, αποφάσισε να ασχοληθεί µε τις ξεναγήσεις στην Καστοριά, µια πόλη που διαθέτει ιστορία αιώνων και διαθέτει κτίρια και µέρη αξιόλογα, που αναδεικνύονται µε τον τρόπο αυτό και γίνονται γνωστά και στους κατοίκους. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Επιχειρηµατικό σχέδιο, ανθρώπινο δυναµικό, προώθηση φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς Το Culture 8 δηµιουργήθηκε µε στόχο να προβάλλει την πολιτισµική και φυσική κληρονοµιά της πόλης και του νοµού της Καστοριάς και να ενηµερώνει τους επισκέπτες αλλά και τους κατοίκους της Καστοριάς για τα επιµέρους ιστορικά, αρχαιολογικά και λαογραφικά θέµατα, αναδεικνύοντας, ταυτόχρονα, τον πολιτισµικό πλούτο και την οµορφιά του τόπου. Οι ξεναγήσεις µέσα στην Καστοριά δίνουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να επισκεφτούν τις εκκλησίες που διατηρούν τα βυζαντινά και µεταβυζαντινά χαρακτηριστικά τους, τη µνηµειακή ζωγραφική, τα αρχοντικά και νεοκλασικά σπίτια, µάρτυρες της οικονοµικής ανάπτυξης και ευηµερίας, ένα σύνολο τέχνης και πολιτισµού 10 αιώνων. Η ιδρύτρια και υπεύθυνη του προγράµµατος, Σουλτάνα Ζορπίδου, είναι αρχαιολόγος/πολιτισµολόγος µε σπουδές και ακαδηµαϊκή εµπειρία στη Γερµανία. Έχει σχεδιάσει τις προτεινόµενες διαδροµές, επιλέγοντας τα σηµαντικότερα και οµορφότερα θέµατα της ιστορίας της Καστοριάς συµπεριλαµβάνοντας αρχιτεκτονικά µνηµεία και ιστορικές λεπτοµέρειες που µέχρι στιγµής, είναι άγνωστα ακόµα και στους κατοίκους της πόλης. 2. ιαχείριση και οργάνωση τουριστικού προϊόντος Οι διαδροµές έχουν κατηγοριοποιηθεί σε «Ιστορικές», «Λαογραφικές», «Φυσιολατρικές» και «Αρχαιολογικές». Για κάθε µία από αυτές τις διαδροµές υπάρχει σχετικός χάρτης, σχεδιασµένος από την υπεύθυνη του Culture 8, σε τρεις γλώσσες: Ελληνικά, Αγγλικά και Γερµανικά. 13
14 3. Τουριστικά προϊόντα προσαρµοσµένα στις προτιµήσεις των επισκεπτών, βιωσιµότητα Οι ξεναγήσεις ποικίλουν ανάλογα µε τα ενδιαφέροντα και τις προτιµήσεις των επισκεπτών και τον σκοπό της επίσκεψής τους και µπορούν να προσαρµοστούν ώστε να ικανοποιούν τις απαιτήσεις του γκρουπ (π.χ. σχολικές εκδροµές, εκδροµές συλλόγων, επαγγελµατικά ταξίδια, συνέδρια, προσκυνηµατικές εκδροµές). Επιπλέον, συνδυάζουν την πολιτισµική µε την φυσιολατρική απόλαυση και γίνονται είτε µε τα πόδια στο κέντρο της πόλης, είτε µε ποδήλατο, είτε µε το λεωφορείο της εκδροµής, όταν είναι απαραίτητη η µετακίνηση σε διαφορετικούς προορισµούς. Για ταξιδιωτικά γκρουπ, οργανώνεται ένα πλήρες πρόγραµµα που συνδυάζει πολιτισµικές, ψυχαγωγικές και γευσιγνωστικές δραστηριότητες, όπως βόλτα µε το καραβάκι στη λίµνη, επισκέψεις σε οινοποιεία και δοκιµή κρασιού ή νεολιθικό εργαστήρι για σχολικές οµάδες.
4. Αξιοποίηση τοπικού ανθρώπινου δυναµικού, δηµιουργία αγροτουριστικού δικτύου Τοπικά εστιατόρια, µπαρ και καφετέριες περιλαµβάνονται, επίσης, στις διαδροµές. Υπάρχει από πριν συνεννόηση, και προβλέπεται στο πρόγραµµα, πού θα γίνουν οι στάσεις και τί θα προσφέρεται σε κάθε στάση. 5. ιατήρηση της παράδοσης µέσω της εκπαίδευσης Το Culture 8 οργανώνει σεµινάρια µε θέµατα σχετικά µε την ιστορία της τέχνης και του κινηµατογράφου, καθώς και εργαστήρι προϊστορίας για σχολικές οµάδες (το εργαστήρι απευθύνεται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας) 6. Προβολή και προώθηση της επιχείρησης Το Culture 8 συνεργάζεται µε ταξιδιωτικά γραφεία στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Για την καλύτερη και αποτελεσµατικότερη προώθηση της επιχείρησης, η ιδιοκτήτρια κάνει εκτενή χρήση του διαδικτύου και των µέσων κοινωνικής δικτύωσης (Facebook, Twitter). Επιτυχία του εγχειρήµατος Το Culture 8 ιδρύθηκε από µια καλά εκπαιδευµένη αρχαιολόγο/πολιτισµολόγο, που γνωρίζει πώς να αναδείξει και να προωθήσει µε τον καλύτερο τρόπο µέρη πολιτισµικού ενδιαφέροντος. Ο πλούτος της περιοχής προωθείται ως ένα σύνολο, συµπεριλαµβάνοντας τα ιστορικά, αρχαιολογικά και λαογραφικά του γνωρίσµατα, όπως και την περιβάλλουσα φύση. Η κατηγοριοποίηση των διαδροµών («Ιστορική», «Λαογραφική», «Φυσιολατρική» και «Αρχαιολογική»), ο σχεδιασµός των διαδροµών σύµφωνα µε τις ανάγκες των επισκεπτών (σχολικές εκδροµές, εκδροµές συλλόγων, επαγγελµατικά ταξίδια, συνέδρια, προσκυνηµατικές εκδροµές) διασφαλίζει ότι οι τουρίστες θα επιστρέψουν στην Καστοριά προκειµένου να ανακαλύψουν µια άλλη πλευρά της περιοχής. Επιπλέον, η συνεργασία µε τα σχολεία για εκπαιδευτικό σκοπό, τονώνει το ενδιαφέρον των κατοίκων για την προστασία της φυσικής και πολιτισµικής τους κληρονοµιάς. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Σουλτάνα Ζορπίδου Επιχείρηση: Culture 8 Τηλ: +30 24675 01047, +30 6987120413 E-mail: info@culture8.gr Website: http://www.culture8.gr Facebook: http://www.facebook.com/culture8?ref=ts&fref=ts IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/culture-8-/id/213 15
Ξενώνας Φίλιππος Αποτελεσµατική διαφήµιση µε τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης Ψαράδες, Πρέσπες, Φλώρινα 16 Πού βρίσκεται Το Παραδοσιακό Ξενοδοχείο Φίλιππος, βρίσκεται στο γραφικό χωριό Ψαράδες, δίπλα στην όχθη της Μεγάλης Πρέσπας. Βρίσκεται ακριβώς στην πλατεία του χωριού. Το χωριό Ψαράδες είναι σε απόσταση 60 χλµ από τη Φλώρινα, χτισµένο σε υψόµετρο 850 µέτρων. Υπάρχουν περίπου 100 µόνιµοι κάτοικοι ενώ είναι το µοναδικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και έχει ανακηρυχθεί ως παραδοσιακός οικισµός. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Το κτίριο ανήκε στην οικογένεια του ιδιοκτήτη. Η αγάπη του για τον τόπο και η επιθυµία του να µείνει και να δραστηριοποιηθεί στο χωριό, τον οδήγησαν να συντηρήσει το κτίριο και να το µετατρέψει σε ξενώνα. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Το κτίριο χτίστηκε το 1890 από τον Παπαδόπουλο Μιχάλη, τον παππού του ιδιοκτήτη, ενώ αναπαλαιώθηκε το 2007, κρατώντας το παραδοσιακό στυλ και το µεράκι της αρχιτεκτονικής της εποχής του. Όλες οι εργασίες για την αναπαλαίωση έγιναν µε χρηµατοδότηση από το πρόγραµµα LEADER. 2. ιατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας βρίσκεται σε κηρυγµένο παραδοσιακό οικισµό, οπότε και επιβάλλεται κάθε κτίσµα, είτε καινούριο είτε που ανακαινίζεται, να διατηρεί τα χαρακτηριστικά γνωρίσµατα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Έτσι, και στην περίπτωση του ξενώνα, που ανακατασκευάστηκε, έχουν διατηρηθεί όλα τα γνωρίσµατα, τουλάχιστον εξωτερικά, των παλαιών κτισµάτων. 3. Προώθηση ενδογενών προϊόντων, προστασία της φυσικής κληρονοµιάς Οι επισκέπτες µπορούν να επιλέξουν από µια σειρά δραστηριοτήτων όπως πεζοπορία, αναρρίχηση, κολύµβηση στη λίµνη, ενώ παράλληλα, οι ιδιοκτήτες µπορούν να οργανώσουν, κατόπιν συνεννόησης, µια βόλτα µε βάρκα στη λίµνη, ώστε να ξεναγηθούν στα βυζαντινά µνηµεία, να παρατηρήσουν υδρόβια πτηνά και πληθυσµούς πελεκάνων. Οι ιδιοκτήτες συνεργάζονται, επίσης, µε την Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών και τον Φορέα ιαχείρισης Εθνικού ρυµού Πρεσπών. 4. Προώθηση τοπικών προϊόντων, τοπικό δίκτυο Παράλληλα µε τον ξενώνα λειτουργεί ένα µικρό παραδοσιακό παντοπωλείο, όπου οι επισκέπτες έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν τοπικά προϊόντα, παραγωγής
των ιδιοκτητών (τσίπουρο, φασόλια και κόκκινες πιπεριές) και παραδοσιακά ελληνικά γλυκά, γλυκό φασόλι, λικέρ, παραδοσιακές πίτες και τραχανά, που παρασκευάζονται από τους ντόπιους. 5. ιαφήµιση Ο ιδιοκτήτης χρησιµοποιεί σε µεγάλο βαθµό το διαδίκτυο και τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εκτός από την ιστοσελίδα της επιχείρησης, που προβάλλεται σε 4 γλώσσες (Ρώσικα, Γερµανικά, Αγγλικά και Ελληνικά), το Facebook είναι το βασικό εργαλείο για τη διαφήµιση και την προβολή. Σε όλη τη διάρκεια του έτους γίνονται προσφορές για κρατήσεις δωµατίων µέσω Facebook, όπως για παράδειγµα µία επιπλέον µέρα διαµονής δωρεάν κλπ. Με τον τρόπο αυτό ο αριθµός των επισκεπτών αυξήθηκε σηµαντικά. 17
Επιτυχία του εγχειρήµατος Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα δυνατό εργαλείο για τη διαφήµιση µιας επιχείρησης. Ο αριθµός των επισκεπτών στον ξενώνα αυξήθηκε ραγδαία µετά τη δηµιουργία προφίλ στο Facebook. Εξάλλου, οι δραστηριότητες του ξενώνα είναι οργανωµένες κατά τέτοιο τρόπο ώστε να προωθούν τα ενδογενή προϊόντα του τόπου. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Παπαδόπουλος Ιωάννης Επιχείρηση: Παραδοσιακός Ξενώνας Φίλιππος Τηλ: +30 697 438 5619 E-mail: giannis21881@yahoo.gr, info@hotel-philippos.gr Website: http://www.hotel-philippos.gr Facebook: http://www.facebook.com/prespes?fref=ts IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/id/210 18
Ξενώνας «Κανιά» - Mesolouri Resort Καινοτόµα τουριστικά προϊόντα Μεσολούρι, Γρεβενά Πού βρίσκεται Ο Ξενώνας βρίσκεται σε ένα µικρό χωριό, το Μεσολούρι, στα βουνά των Γρεβενών. Το χωριό περιβάλλεται από δασώδη έκταση αποτελούµενη από πεύκα, έλατα, βελανιδιές και κέδρα. Βρίσκεται σε απόσταση 28 χλµ από τα Γρεβενά και 16 χλµ από το Χιονοδροµικό Κέντρο της Βασιλίτσας. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Ο ιδιοκτήτης του ξενώνα είναι δάσκαλος στα Γρεβενά. Αγαπώντας, όµως, τον τόπο καταγωγής του, το Μεσολούρι, αποφάσισε να επενδύσει εκεί, και να δώσει ζωή στο χωριό, που µετρά λίγους µόνιµους κατοίκους. Στην απόφασή του αυτή τον βοήθησε η θέση του χωριού, που διαθέτοντας φυσική οµορφιά, αποτελεί έναν ενδιαφέρον προορισµό για κάθε επισκέπτη. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. ιατήρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας του Βασίλη Κανιά, ακολουθεί µορφολογικά την αρχιτεκτονική της περιοχής. Στο τριώροφο κτίσµα, το κύριο χαρακτηριστικό είναι η πέτρα, η οποία εναρµονίζεται µε το φυσικό περιβάλλον. 2. Βιωσιµότητα Οι πόροι για την ανέγερση του ξενώνα, προήλθαν από επιδότηση του προγράµ- µατος LEADER. 3. Αγροτουρισµός, προώθηση φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς Ο ξενώνας απευθύνεται σε όσους επιθυµούν να περάσουν χρόνο κοντά στη φύση, µιας και ο ιδιοκτήτης διοργανώνει ορεινή πεζοπορία στα βουνά ακολουθώντας σηµατοδοτηµένα και µη µονοπάτια, ιππασία µε δικά του άλογα, ξενάγηση στους καταρράκτες και στην ρακόλιµνη για να παρατηρήσουν τους τρίτωνες και την στικτή νεροχελώνα. ιατίθενται, επίσης, ποδήλατα και οχήµατα 4x4 σε όσους επισκέπτες επιθυµούν, ακολουθώντας τις οδηγίες του ιδιοκτήτη, να οργανώσουν εκδροµές στον Εθνικό ρυµό Βάλια Κάλντα, στις παλιές τοπικές εκκλησίες και µοναστήρια, στα πέτρινα γεφύρια, κλπ 4. ιατήρηση της παράδοσης Στο µικρό εστιατόριο του ξενώνα, οι επισκέπτες µπορούν να γευτούν ένα παραδοσιακό πρωινό, µε προϊόντα από τον κήπο του ιδιοκτήτη, όπως επίσης και τοπικά φαγητά που ετοιµάζονται στον ξενώνα και σπιτικό κρασί. Η καλύτερη διαφήµιση για την επιχείρηση είναι από τους ικανοποιηµένου πελάτες από στόµα σε στόµα. 19
Επιτυχία του εγχειρήµατος Το τουριστικό προϊόν που προσφέρει ο ξενώνας απευθύνεται σε συγκεκριµένο τύπο επισκεπτών, σχετικό µε τους ενδογενείς πόρους που διαθέτει η περιοχή. Είναι ιδιαίτερα δηµοφιλές στον κόσµο που ασχολείται µε τον αθλητισµό στη φύση. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Βασίλης Κανιάς Επιχείρηση: Ξενώνας «Κανιά» (Mesolouri Resort) Τηλ: +30 2462081117, +30 6974054154 E-mail: bkanias@yahoo.gr Website: http://www.mesolouriresort.gr IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/mesolouri-resort/id/197 20
Μουσείο Μανιταριών Προώθηση τοπικού ενδογενούς προϊόντος Λάβδα, Γρεβενά Πού βρίσκεται Το Μουσείο Μανιταριών βρίσκεται στο χωριό Λάβδα. Ανήκει στο Νοµό Γρεβενών και είναι κτισµένο σε υψόµετρο 1.100 µ. Είναι ένας προορισµός που απέχει 12 χλµ. από το χιονοδροµικό κέντρο της Βασιλίτσας και 15 χλµ. από τον Εθνικό ρυµό Βάλια Κάλντα. Έχει την τύχη µέσα στα γεωγραφικά του όρια να απλώνεται ο Όρλιακας, που προσδίδει στην περιοχή υψηλή αισθητική οµορφιά και φυσικό κάλλος µε την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του. Τα Γρεβενά είναι ο τόπος του µανιταριού. Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν εκατοντάδες είδη µανιταριών, προϊόν που προβάλλεται ιδιαίτερα και που προσελκύει πολλούς επισκέπτες κάθε χρόνο. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Όπως αναφέρθηκε, η περιοχή φηµίζεται για τα µανιτάρια, αλλά ποτέ δεν υπήρξε ένας στεγασµένος χώρος, µε µόνιµα εκθέµατα και δυνατότητα συνεχούς ενηµέρωσης του κοινού. Την πρωτοβουλία για την ίδρυση του Μουσείου Μανιταριών, την πήρε ο Πολιτιστικός Σύλλογος Λαβδανιωτών «η Λάβδα», που όπως αναφέρει, «µε την ίδρυση του µουσείου επιδιώκεται η αναβάθµιση του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής». Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Προώθηση ενδογενούς προϊόντος Το Μουσείο Μανιταριών, το µοναδικό µουσείο στα Βαλκάνια µε τέτοιου είδους εκθέµατα, ιδρύθηκε τον Νοέµβριο του 2011 στη Λάβδα, µία περιοχή που είναι ιδιαίτερα γνωστή για τις ποικιλίες των µανιταριών. Στεγάζεται σε ένα πέτρινο κτίριο, το παλιό δηµοτικό σχολείο του χωριού, που ανακαινίστηκε διατηρώντας τα χαρακτηριστικά της τοπικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στο µουσείο φιλοξενούνται άγρια φυσικά µανιτάρια, αποξηραµένα, καθώς και γλυπτά, τα οποία ενσωµατώθηκαν µέσα σε προθήκες οι οποίες αποτελούν µικρογραφία της φύσης. Για όλα τα µανιτάρια δίνονται πληροφορίες µε πλούσια βιβλιογραφία και οπτικοακουστικό υλικό. Επιπλέον, παρέχεται δυνατότητα για µικροσκοπική εξέταση. Με τον τρόπο αυτό ο επισκέπτης µπορεί να γνωρίσει από κοντά τα διάφορα είδη µανιταριών που φυτρώνουν στην περιοχή και να πληροφορηθεί για τα χαρακτηριστικά, τις ιδιότητες, αλλά και τους κινδύνους που µπορεί να κρύβουν. 2. Σεβασµός στη φύση εµπλουτίζοντας τις γνώσεις του επισκέπτη (εκπαιδευτικός σκοπός) Το Μουσείο διαθέτει έναν οργανωµένο χώρο µε οπτικοακουστικά µέσα, είναι κατάλληλος για σεµινάρια και ηµερίδες και µετατρέπεται σε αίθουσα παρουσιάσεων µε εκπαιδευτικό και ενηµερωτικό περιεχόµενο. ίνει έτσι τη δυνατότητα σε σχο- 21
22 λεία και οµάδες να επισκέπτονται το χώρο και να ικανοποιούν τις µαθησιακές τους αναζητήσεις ως προς τη φύση και το περιβάλλον. Ένας ακόµη σηµαντικός παράγοντας στον τοµέα της εκπαίδευσης, είναι η συνεργασία του Μουσείου µε τους «Μανιταρόφιλους υτικής Μακεδονίας». Από αυτήν την συνεργασία έχουν προκύψει οι παρακάτω δραστηριότητες: α) Ηµερίδες και σεµινάρια µανιταρογνωσίας και µανιταροφιλίας. β Εξορµήσεις στα κοντινά δάση για συλλογή και γνωριµία µε τα µανιτάρια. Οι οδηγοί, µαθαίνουν στους συµµετέχοντες να αναγνωρίζουν τα βρώσιµα από τα µη, τα χαρακτηριστικά του κάθε είδους, να εντοπίζουν τα σηµεία όπου φυτρώνουν, ενώ παράλληλα αποτελεί ευκαιρία να έρθει ο κόσµος σε επαφή µε η φύση. γ) Πρακτικές µαγειρικής µανιταριών Γευσιγνωσία. Έµπειροι µανιταρογνώστες διδάσκουν τρόπους µαγειρικής των µανιταριών, που στους περισσότερους είναι άγνωστοι, ενώ ταυτόχρονα προσφέρουν νέες γεύσεις σε νέες συνταγές. Επιτυχία του εγχειρήµατος Παρά το γεγονός ότι το Μουσείο Μανιταριών λειτουργεί σχετικά σύντοµο διάστηµα, ωστόσο έχει επιφέρει τα επιθυµητά αποτελέσµατα. Ένα τέτοιο µουσείο, που διαθέτει σύγχρονο οπτικοακουστικό εξοπλισµό, αλλά και δυνατότητα διοργάνωσης και φιλοξενίας δραστηριοτήτων σχετικές µε τα εκθέµατά του, είναι ο καλύτερος τρόπος για να προωθηθεί το ενδογενές προϊόν της περιοχής. Ο επισκέπτης που θα γνωρίσει το προϊόν, θα το αναζητήσει και στην πόλη των Γρεβενών, είτε συσκευασµένο, είτε σε κάποιο από τα εστιατόρια. Τα οφέλη, λοιπόν, είναι συνολικά και έχουν αντίκτυπο στην ευρύτερη περιοχή. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Μπόλης ηµήτριος Επιχείρηση: Μουσείο Μανιταριών Τηλ: +30 2462026443, +30 6972033243 E-mail: bolisdimitris@yahoo.gr Website: www.lavda.gr Facebook: IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/211
Εστιατόριο Ναουµίδης Αναγνώριση της ονοµασίας Άγιος Παντελεήµονας, Φλώρινα Πού βρίσκεται Η επιχείρηση βρίσκεται στο χωριό Άγιος Παντελεήµονας, στα όρια του νοµού Φλώρινας µε την Πέλλα. Το χωριό βρίσκεται σε προνοµιακή θέση, ανάµεσα στις λίµνες Βεγορίτιδας και Πετρών. Η επιχείρηση, βρίσκεται, επίσης, σε πολύ όµορφο σηµείο, αφού έχει θέα προς τη λίµνη της Βεγορίτιδας. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Πρόκειται για µια οικογενειακή επιχείρηση, την οποία ξεκίνησαν οι γονείς των σηµερινών ιδιοκτητών. Τα παιδιά, που σήµερα διαχειρίζονται το εστιατόριο, έχουν διατηρήσει τις παραδοσιακές συνταγές στα πιάτα τους, προσθέτοντας παράλληλα έναν πιο σύγχρονο χαρακτήρα. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Προώθηση ενδογενών προϊόντων, διατήρηση της φύσης Στο εστιατόριο όλα τα πιάτα που προσφέρονται είναι από τοπικές παραδοσιακές συνταγές από τη γιαγιά και τη µητέρα των ιδιοκτητών. Οι πρώτες ύλες προέρχονται όλες από τις καλλιέργειες της οικογένειας, ενώ το κρασί που οι ίδιοι παράγουν, το προσφέρουν µαζί µε κρασιά άλλων τοπικών παραγωγών. Το εστιατόριο είναι φηµισµένο τόσο για την υψηλή ποιότητα των φαγητών που σερβίρει, όσο και για την µεγάλη ποικιλία των συνοδευτικών που παράγονται από την γνωστή κόκκινη πιπεριά Φλωρίνης. Στην πραγµατικότητα, οι ιδιοκτήτες καλλιεργούν την κόκκινη πιπεριά µόνοι τους, µε δικούς τους σπόρους, και την επεξεργάζονται σε δική τους µονάδα επεξεργασίας κόκκινης πιπεριάς. 2. Προώθηση προϊόντων Τα κρασιά που παράγουν, καθώς και όλα τα προϊόντα της κόκκινης πιπεριάς διαφηµίζονται και πωλούνται σε ένα ειδικά διαµορφωµένο σηµείο του εστιατορίου, από όπου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να δοκιµάσει και να αγοράσει τα προϊόντα. 3. Εµπλοκή των κατοίκων Η επιχείρηση, παρόλο που είναι οικογενειακή, δίνει τη δυνατότητα σε κατοίκους του χωριού να συµµετέχουν. Μάλιστα, µερικές από τις καλύτερες µαγείρισσες του χωριού ετοιµάζουν κάποια πίτα ή γλυκό γνωστό στην περιοχή, για τους επισκέπτες. 4. Ενεργή συµµετοχή στα τοπικά δρώµενα Το εύρος των δραστηριοτήτων της επιχείρησης είναι µεγάλο. Συµµετέχουν σε διά- 23
φορες πολιτιστικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται στο χωριό, ενώ παράλληλα φιλοξενούν κάποιες στο χώρο της επιχείρησης και κάποιες τις διοργανώνουν οι ίδιοι. 5. ικτύωση Το διαδίκτυο και οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης χρησιµοποιούνται ευρέως. Ωστόσο, η καλύτερη διαφήµιση για το εστιατόριο είναι από στόµα σε στόµα, καθώς οι ικανοποιηµένοι πελάτες το επισκέπτονται επανειληµµένως και το προτείνουν σε άλλους φίλους και επισκέπτες στην περιοχή. Επίσης, συνεργάζεται µε τοπικά ξενοδοχεία, ταξιδιωτικούς πράκτορες και είναι µέλος του δικτύου «ρόµοι του Κρασιού». Επιτυχία του εγχειρήµατος Η επιχείρηση είναι αναγνωρίσιµη και θεωρείται ως το εστιατόριο που πρέπει κάποιος να επισκεφτεί όταν βρεθεί στην περιοχή, όπως ακριβώς το διαφηµίζουν και στα περιοδικά γαστρονοµίας. Το πιο σηµαντικό, όµως, θέµα είναι ότι οι κάτοικοι της περιοχής το στηρίζουν και είναι περήφανοι για αυτό. 24 Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Ιωάννης Ναουµίδης Επιχείρηση: Εστιατόριο Ναουµίδης Τηλ: +30 2386061238 E-mail: naoumidis@gmail.com Website: http://www.naoumidis.gr Facebook: http://www.facebook.com/estiatorio.naoumidis?ref=ts&fref=ts IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/id/218
Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» Σεβασµός της φύσης µε την ευαισθητοποίηση των παιδιών και των τουριστών Βαρικό, Φλώρινα Πού βρίσκεται Η Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» βρίσκεται στο 1ο χλµ. της Επαρχιακής Οδού Βαρικού Λεχόβου, µέσα σε ένα εξαιρετικής οµορφιάς καταπράσινο τοπίο. Το αγρόκτηµα εκτείνεται σε 11 στρέµµατα, σε 750 µέτρα υψόµετρο. Ανήκει στο νοµό Φλώρινας, τόπος που φηµίζεται για τις φυσικές οµορφιές και τις διαδροµές για όλων των ειδών τις δραστηριότητες. Πώς ξεκίνησε η επιχείρηση Η ιδιοκτήτρια της επιχείρησης, Αλεξάνδρα Ζουρνατζή, Γερµανίδα στην καταγωγή, βρέθηκε στο Βαρικό, όπου αποφάσισε να ασχοληθεί µε αυτό που τόσο πολύ αγαπάει: το άλογο. ιαθέτοντας τη γνώση και γνωρίζοντας τις δυνατότητες και τις ανάγκες του αλόγου, άνοιξε την συγκεκριµένη επιχείρηση, προσπαθώντας να καλύψει έτσι ένα κενό στον τοµέα της τουριστικής, και όχι µόνο, ιππασίας. Περιγραφή καλών πρακτικών 1. Βιωσιµότητα Η Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» δηµιουργήθηκε το 2006, αξιοποιώντας χρηµατοδότηση από το ΟΠΑΑΧ (Ολοκληρωµένο Πρόγραµµα Ανάπτυξης Αγροτικού Χώρου), σε ένα όµορφο πράσινο τοπίο, 1 χλµ από το Βαρικό. Μέσα στο αγρόκτηµα συναντά κανείς πολλά και διαφορετικά ζώα: κότες, πάπιες, χήνες, κατσίκες, πρόβατα, γουρούνια. Τα ζώα, όµως, που κυριαρχούν µέσα στο αγρόκτηµα, είναι τα άλογα. 2. Ανθρώπινο υναµικό, ίσες ευκαιρίες Η Αλεξάνδρα Ζουρνατζή, γεννηµένη στην πόλη του Μονάχου της Γερµανίας, είναι απόφοιτη του Πανεπιστηµίου του Μονάχου (Ludwig-Maximilian-Universitaet) στο Τµήµα Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας και Φιλοσοφίας. Επίσης, έχει σειρά από πτυχία ιππασίας και φροντίδας του αλόγου, όπως το γερµανικό σήµα ιππασίας IV, το γερ- µανικό βασικό δίπλωµα ιπποκοµίας, το γερµανικό δίπλωµα ιππασίας και το γερµανικό σήµα εκγύµνασης αλόγων. Η κύρια δραστηριότητα της σχολής είναι η «θεραπευτική ιππασία», τόσο για κινητικές όσο και για ψυχικές παθήσεις. Στα πλαίσια της θεραπείας, υπάρχει συνεργασία µε κάποια ειδικά σχολεία, ενώ παράλληλα, οι γονείς µπορούν να κλείσουν ραντεβού για τα παιδιά τους, όποτε το επιθυµούν. Τα παιδιά επωφελούνται από την ιππασία, καθώς µαθαίνουν πώς να ελέγχουν τις κινήσεις τους σε συνδυασµό µε τις κινήσεις του αλόγου, πώς να φροντίζουν και να ιππεύουν ένα άλογο, πώς να επικοινωνούν µε το άλογο και τον εκπαιδευτή, ενώ ταυτόχρονα τους δίνεται η δυνατότητα να έρθουν σε προσωπική επαφή µε άλλους ανθρώπους, συνοµήλικους και µη. 25
26 3. Προώθηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς Επίσης, η σχολή είναι επισκέψιµη και από οποιονδήποτε αγαπά τα άλογα. ίνονται µαθήµατα ιππασίας από την ιδιοκτήτρια σε παιδιά άνω των 6 ετών, σε ένα κατάλληλα διαµορφωµένο µέρος, ξεκινώντας µε βασικές και χρήσιµες συµβουλές για την ιππασία: πώς να καθαρίζουν και να φροντίζουν ένα άλογο, πώς να επικοινωνούν µε το ζώο, πώς να ανεβαίνουν και να ισορροπούν επάνω στη σέλα, οι εντολές που πρέπει να δίνουν µε τα χαλινάρια κλπ. Επίσης, γίνεται µια διάλεξη για τη µορφολογία και τη βιολογία του αλόγου, καθώς επίσης και για την ιστορία της σχέσης του αλόγου µε τον άνθρωπο από την αρχαιότητα µέχρι τις µέρες µας. Τα µικρά παιδιά µπορούν να ιππεύσουν µέσα στα όρια της σχολής, ενώ οι µεγαλύτεροι επισκέπτες µπορούν να ιππεύσουν στη γύρω περιοχή, ακολουθώντας µονοπάτια µέσα στα δάση, µε τελικό προορισµό τη λίµνη Χειµαδίτιδα. Κατόπιν συνεννόησης, µπορούν να πραγµατοποιηθούν µονοήµερες εκδροµές για γκρουπ 4-5 ατόµων, στα παρακάτω µονοπάτια: α) από το Βαρικό προς την Κλεισούρα, και β) από τη σχολή στη λίµνη Χειµαδίτιδα, ιππεύοντας γύρω από τη λίµνη και καταλήγοντας στο Λιµνοχώρι. Και οι δύο οι διαδροµές περνούν µέσα από δάση οξιάς, βελανιδιάς και καστανιάς. Στις βόλτες αυτές οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να θαυµάσουν τη φύση, να επισκεφτούν τις παλιές ορθόδοξες εκκλησίες και να παρατηρήσουν πολλά είδη πτηνών, αµφίβιων και ερπετών, αφού όλη η περιοχή ανήκει στις προστατευόµενες περιοχές Natura 2000 και προσφέρει καταφύγιο σε πολλά είδη ζώων.
4. Ενεργειακή αυτάρκεια, εκπαιδευτικοί σκοποί Η σχολή είναι επισκέψιµη και προσβάσιµη από άτοµα µε ειδικές ανάγκες, προσφέροντας τις απαραίτητες διευκολύνσεις (WC, ράµπες, κ.λπ.). Η ηλεκτρική ενέργεια που χρησιµοποιείται σε όλη την εγκατάσταση προέρχεται από φωτοβολταϊκά και την εκµετάλλευση της ηλιακής ενέργειας. Η ιδιοκτήτρια ενηµερώνει τους επισκέπτες για την «πράσινη ενέργεια» και τα οφέλη που προσφέρει. Είναι µια καλή ευκαιρία για τα παιδιά να γνωρίσουν οικολογικούς τρόπους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην πράξη. 5. ικτύωση Η σχολή Ιππασίας «Βέρνον» είναι µέλος δικτύων που σχετίζονται µε την ιππασία, την τουριστική ιππασία και του δικτύου της Εταιρίας Οικοτουρισµού Βιτσίου. Συµ- µετέχει ενεργά σε όλες τις δράσεις, µε την πιο πρόσφατη, το TransNatura 2012. ιαφηµίζεται, επίσης, σε περιοδικά σχετικά µε άλογα. Επιτυχία του εγχειρήµατος Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα που παρέχονται από τη Σχολή Ιππασίας «Βέρνον», δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά της περιοχής, αλλά και στους τουρίστες να µάθουν να σέβονται και να αγαπούν τη φύση. εν έχουν µόνο την ευκαιρία να γνωρίσουν τα άλογα (µορφολογία, περιποίηση, επικοινωνία, ιππασία), αλλά και να έρθουν σε επαφή µε τη φύση και την παράδοση της περιοχής, κάνοντας ιππασία στις προστατευό- µενες περιοχές Natura 2000. Το πιο σηµαντικό ζήτηµα είναι να συνειδητοποιήσουν ότι η επαφή µε τη φύση µπορεί να έχει θετική επίδραση και θεραπευτικά αποτελέσµατα, µιας και το άλογο χρησιµοποιείται ως θεραπευτικό µέσο για περιπτώσεις διαταραχών γνωστικών, κινητικών, συναισθηµατικών, κοινωνικών, συµπεριφοράς, αλλά και για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Στοιχεία Επικοινωνίας Όνοµα: Αλεξάνδρα Ζουρνατζή Επιχείρηση: Σχολή Ιππασίας «Βέρνον» E-mail: sassazournatzis@yahoo.gr Website: http://www.sxoli-ippasias-vernon.com/gr/gr_sassamain.html http://www.facebook.com/groups/121316514672055/?ref=ts&fref=ts IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/id/215 27
Best practices in Western Macedonia (Greece) Rural tourism The Best Practices Guide for SMEs operating in Western Macedonia in the field of rural tourism, was created under the IART Territories sub-project, project SMART+, funded by the INTERREG I VC. The companies presented below, participate in the network created. They are not the only ones applying best practices in Western Macedonia, but they are the representative ones in the field in which each one operates. These are viable businesses that are tailored to the demands of the times, evolve and constantly try to improve their services and products. It s a good opportunity to become widely known and be an example for inspiration and imitation. The order the businesses are presented is random. 29
30 Technological Research Center of Western Macedonia Koila, 50100 Kozani Tel: 24610 68044, 68045 Fax: 24610 39682 Web: http://www.ktedm.gr E-mail: ktedm@ktedm.gr secretary@ktedm.gr
Cultural Triangle of Prespa (CTP) Changing the identity of the area Laimos, Prespes, Florina Location The company is located in Laimos, a village in Prespes, one of the largest villages in the Greek side of Prespa, on the border with Albania and FYROM. It is housed in the old community library. Company formation The company was established by Gabriela Scheiner, from Austria, when she moved to the village Laimos. Having worked in the past with cultural activities, in her country but also in Greece, she found in the village young children willing to learn and get involved with what she was trying to organize. Then, she was embraced by all the people in the village, firstly in her attempt to impart knowledge to the children and secondly, make known the place to the public, until, after some years, the organization became bigger with a wide range of activities. Description of good practices 1. Sustainability CTP was established in 2000 by Gabriela Scheiner, Austrian in origin, using European Funds. 2. Change the identity of the area from an isolated to an accessible one CTP is a local NGO that focuses on the border region between Greece, Albania and FYROM, works on actions that strengthen the equal, qualitative development of the region and contribute to the mobilization of the people of Prespes concentrating on youth and women making the borders a comparative advantage. The main objective of CTP is to eliminate the consequences of isolation of the rural local villages in Prespes in terms of cultural, economic and educational level. 3. Involvement of Stakeholders and Authorities, ιnternationalization One of the activities of CTP is the promotion of tourism in Prespes. It is very active in the ecotourism field, leading several projects with the aim of promoting local, sustainable tourism, such as the establishment of the Ecotourism Society of Prespes and the TRANSNATURA collaboration of the Amyndeo, Nestorio and Prespes regions. A cooperation framework has been formed between stakeholders and Authorities in a local, Prefectural (area of Grammos Amyndeo - Prespes) and Interregional (Greece, Albania, FYROM) level. 4. Education on tourism, rise of local communities awareness on environmental issues, involving the community in the change of identity 31
32 CTP carries out educational programs for the locals, and especially for women and the youngest, related to the conservation and development of cultural heritage, the mobilization of civilians / communities and their cooperation, and the development of alternative touristic products in their area that comprises a National Park and at the same time an astonishing biodiversity system. 5. Information, use of local human resources CTP runs a small store in one of the villages in Prespes (Ag. Germanos), where the tourists are informed on the various possibilities during their stay in Prespes (accommodation, local food, events, boat tour in the Lakes, visit of old churches), on the special fauna and flora of the area and the importance of its conservation, while at the same time they can taste and buy products made by the locals. From 2003, young volunteers from all over the world visit CTP in the framework of Youth
Exchange Program, stay in the villages for one year and participate in local activities and everyday life, organize cultural events but most of all exchange ideas and experiences with people of the same age. Evidence of success CTP has offered new opportunities in the area. People from all over the world visit Prespa and volunteers participate in the everyday life of locals promoting culture in various ways. On the other hand locals have acquired a physical extraversion while some of them run their own touristic business in the area. Contact details Name: Gabriela Scheiner Company: Cultural Triangle of Prespa Telephone: +30 2385051332 E-mail: info@ctp.gr Website: http://www.ctp.gr Facebook: http://www.facebook.com/cultural.triangle.of.prespa Twitter: @ctprespa IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/-/id/219 33
Domaine Karanika Conservation and protection of nature Amyndeo, Florina Location Domaine Karanika is situated on a slope at the shores of Vegoritis Lake between the villages of Amyndeo, Vegora and Levea, an area that is well known for the production of high quality wines. The land where Domaine Karanika was established was not previously exploited. Company formation Domaine Karanika was founded by Laurens M. Hartman - Karanika and Annette van Kampen. Laurens is the son of a Greek mother and a Dutch father. Both he and his wife Annette have lived all their life in the Netherlands and had worked for about 15 years in various management positions in publishing before one day they decided to pursue their dream: to produce top-quality wine. Over the years, they were trained as winemaker, oenologist and vineyardist in Europe and the US. They seriously considered all options, from Australia to Germany, but their love for the amazing Xinomavro variety led them to Amyndeo in Greece. Description of good practices 1. Sustainability Domaine Karanika, was founded in 2007 with funds from the Investment Law. 2. Protection and conservation of nature, promotion of traditional land use, traditional winemaking Domaine is open to guests 7 days a week, 24 hours per day, since the owners live and work on the estate together with their 5 years old son. The visitors can visit the winery, get a tour, have a sparkling winemaking seminar or experience a couple of nights in the 25m² tent on the estate in the middle of the vineyard. During their visit, they have a unique experience on the utilization of biodynamics in the vineyard activities since Karanika s winemaking philosophy is We follow nature and don t try to control it. Moreover, the guests are familiarised with organic farming, as the owners work the vineyards in a traditional and organic way (no use of synthetic fertilisers nor aggressive chemical pesticides, revitalization of the soil with the use of cover crops, like clover and peas, and animal compost from a neighbour shepherd who naturally herds about 100 sheep in the surrounding fields, use of composted grape pomace, a natural grape by product, as well as fresh pomace to increase soil fertility). Last but not least, they have the opportunity to see the traditional way of wine-making, as the winery comprises of three levels exclusively designed in order to allow the wines to be made without the disastrous effects of pumps and filters (gravity -flow building). 34
3. Energy efficiency The winery is completely thermo-isolated, using solar energy for warm water. 4. Human resources, management, business plan, SWOT analysis Both the owners of Domaine Karanika are trained in wine making (Laurens is Karanika s oenologist, holding the WSET wine diploma and Annette is Domaine Karanika s vineyardist who takes care of 5 hectares of old and new biological vineyards). Before leaving The Netherlands and settling in W. Macedonia, they thoroughly considered all options (from Australia to Germany) concerning the micro-climate of the areas that would lead to the production of quality wines. Their love for winemaking together with the 15 years experience in management positions enables them in independently running their company with success 5. Marketing, information & communication technologies The most powerful tool for the promotion of Domaine Karanika and their products is social media (80% of their sales are realised through Internet). The owners use extensively facebook and twitter and upload short videos on YouTube with life in the vineyard, pruning etc. The number of visitors increases steadily with the aim of 35
facebook and twitter, however Laurens and Annette believe that they are better promoted from mouth to mouth. Actually, in the beginning the owners were afraid that they would suffer from loneliness at the remote estate, but today they host so many visitors that there is hardly any time to get things done. Therefore, Domaine Karanika actively promotes eco tourism in the Amyndeon area. Evidence of success The owners of Domaine Karanika are well trained in wine making and at the same time engaged in trying to live and work in harmony with nature. They purchased an unexploited piece of land and in less than 5 years they created a successful business that promotes the endogenous resources of the area, with respect to the environment. Ιt is worth to mention that Domaine Karanika s wines are distributed, except Greece, to Germany, The Netherlands, Belgium and Australia. Although their short presence in the market, they win gold and silver prizes in International Wine Competitions, while they can be found in stylish restaurants in Pireaus, in Hotel Grande Bretagne Athens, as well as in popular wine bars in the center of Athens. Except from the production of organic, high quality awarded wines, the Domaine promotes ecotourism, since visitors can stay in the vineyard and get involved in pruning and winemaking in a natural way. Social Media and satisfied customers are the best advertisement of the Domaine. Contact details Name: Laurens και Annette Hartman Karanika van Kampen Company: Domaine Karanika Telephone: +30 6945326267 E-mail: Laurens@karanika.com, Annette@karanika.com Website: http://www.karanika.com Facebook: Laurens.Hartman Twitter: @domainekaranika IART territories: http://www.iartterritories.com/el/i/kthma-kapanika/id/212 36
CULTURE 8 Creating and organizing cultural and natural routes for tourists Koromilia, Kastoria Location The base of the company is situated in Koromilia, Kastoria. It is a small village, 11 km from the town of Kastoria. Though, the routes that are organized by the company are mostly in the town of Kastoria and in the wider area. Company Formation The company was formed in 2010, using funds from the Women Entrepreneurship Program. The leader of the program, who has studied archaeology, decided to start sightseeing tours in Kastoria, a town with a great and long history that has buildings with remarkable architecture. Through the tours, all these are highlighted and known not only to visitors, but also to the locals. Description of good practices 1. Business plan, human resources, promotion of natural and cultural heritage Culture 8 was created in order to highlight the natural and cultural heritage of the city and prefecture of Kastoria as well as to inform both its residents and its visitors about historical, archaeological and folklore issues spotlighting, at the same time, the place s beauty and cultural wealth. Through the tours in Kastoria, the visitors have the opportunity to visit churches that fully preserve their byzantine or postbyzantine characteristics, the monumental paintings, the traditional and neoclassical mansions, all evidence of financial growth, form a unique 10-century ensemble of art and civilization. The founder and leader of the program, Sultana Zorpidu, is an archaeologist/cultural scholar with studies and academic experience in Germany. She has carefully planned the suggested routes by selecting the most important and striking issues in the history of Kastoria and including architectural sites and historical details that have yet to be discovered even by the city s own residents 2. Management & organization of touristic product All routes are guided, categorized in Historic, Folkloric, Nature and Archeological ones. They are accompanied by the respective map provided in Greek, English and German. 3. Tailored made touristic products, sustainability The tours vary depending on the interests and the age of the visitors and the purpose of their trip and they can be adapted to meet the specific needs and preferences of a visiting group (i.e. school trips, associations, business trips, conferences and religious tours). Moreover, they combine cultural and naturalist 37