ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΤΜΗΜΑ ΑΞΟΝΙΚΟΥ- ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ PET-CT ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑ

ΣΑΒΒΙΔΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΤΜΗΜΑ ΑΞΟΝΙΚΟΥ- ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΥ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟΥ ΚΑΙ PET-CT ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΥΓΕΙΑ

Αρχική διερεύνηση των ασθενών με αιμόπτυση με ακτινογραφία θώρακος, βρογχοσκόπηση και αξονική τομογραφία θώρακος παίρνουμε πληροφορίες για την θέση της αιμορραγίας καθώς και την υποκείμενη παθολογία.

Με την πολυτομική αξονική αγγειογραφία βρογχικών αρτηριών χαρτογραφούνται οι παθολογικές βρογχικές αρτηρίες και οι μη βρογχικές συστηματικές αρτηρίες Η χαρτογράφηση μπορεί να χρησιμεύσει ως οδηγός κατά τον θεραπευτικό εμβολισμό Πληροφορίες για την προέλευση της αιμορραγίας αλλά και της υποκείμενης παθολογίας (Bruzzi JF et al, Radiographics 2006)

Οι βρογχικές αρτηρίες (χορηγούν κλάδους για το βρογχικό δέντρο, τον οισοφάγο, λεμφαδένες), είναι η συχνότερη πηγή αιμορραγίας στις περιπτώσεις αιμόπτυσης Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι συνήθως υπερτροφικές με αυξημένη αιματική ροή Συνηθέστερα αίτια μαζικής ή υποτροπιάζουσας αιμόπτυσης είναι η φυματίωση, ο βρογχογενής καρκίνος, βρογχεκτασίες, κυστική ίνωση και ασπεργίλλωση

Οι φυσιολογικές βρογχικές αρτηρίες είναι μικρά αγγεία που εκφύονται κατευθείαν απο την κατιούσα αορτή Παρουσιάζουν σημαντικές ανατομικές παραλλαγές σε σχέση με τα σημεία έκφυσης τους, τις διακλαδώσεις τους και την πορεία τους Συχνότερα εκφύονται από την θωρακική αορτή στο ύψος των θ5 και θ6 σε ποσοστό 70-80%

4 συχνότεροι τύποι ανατομικής παραλλαγής των βρογχικών αρτηριών. Cauldwell et al.

Οι βρογχικές αρτηρίες που εκφύονται από την θωρακική αορτή εκτός του ύψους των Θ5 και Θ6 σπονδύλων θεωρούνται ανώμαλες ή έκτοπες και η συχνότητα τους κυμαίνεται από 16.7 εως 30% Εκφύονται από το αορτικό τόξο, την βραχιονοκεφαλική αρτηρία, το θυροαυχενικό στέλεχος, το πλεύροαυχενικό στέλεχος, την κάτω φρενική αρτηρία, ή την κοιλιακή αορτή

Σε περιπτώσεις χρονιων φλεγμονών αναπτύσσεται παράπλευρό δίκτυο από μη βρογχικές συστηματικές αρτηρίες Τα αγγεία αυτά εκφύονται από κλάδους των υποκλειδίων, μασχαλιαίων και των έσω μαστικών αρτηριών καθώς και ως υποδιαφραγματικοί κλάδοι από τις κάτω φρενικές, την αριστερή γαστρική και την κοιλιακή αρτηρία

Πρωτόκολλο αξονικής αγγειογραφίας Χορήγηση 100 ml ιωδιούχου σκιαγραφικού και 50 ml φυσιολογικού ορού με ρυθμό έγχυσης 4ml/sec Τοποθετείται ROI στην ανιούσα αορτή με threshold 100 μονάδες Housfield και scan delay 6 sec Η σάρωση κρατάει λίγα δευτερόλεπτα

Με την πολυτομική αξονική αγγειογραφία απεικονίζεται με μία μόνο συγκράτηση της αναπνοής ένα μεγαλύτερο ανατομικό πεδίο, μειώνοντας το χρόνο της εξέτασης αλλά και τα κινητικά artifacts Λαμβάνονται εικόνες ανασύνθεσης σε πολλαπλά επίπεδα (MPR), εικόνες 2D maximum intensity projection (MIP) και εικόνες 3D.

Οι βρογχικές αρτηρίες απεικονίζονται ως οζώδεις ή γραμμοειδείς σχηματισμοί πρόσληψης του σκιαγραφικού στο μεσοθωράκιο και γύρω από τους κεντρικούς βρόγχους στις εγκάρσιες τομές Οι παθολογικές βρογχικές αρτηρίες βρίσκονται συχνότερα στον οπισθοτραχειακό και τον οπισθοοισοφαγικό χώρο, καθώς και το οπίσθιο τοίχωμα των κυρίων βρόγχων και το αορτοπνευμονικό παράθυρο

Παθολογικές θεωρούνται οι βρογχικές αρτηρίες με διάμετρο 2 χιλ.(στην έκφυση τους) με ελικοειδή μορφολογία και είναι υποψήφιες για εμβολισμό Επίσης οι βρογχικές αρτηρίες που σχετίζονται με την αιμόπτυση ιχνηλατούνται σε πολύ υψηλότερο ποσοστό (σε σχέση με αυτές που δεν προκαλούν αιμόπτυση) από την έκφυση τους μέχρι και την πνευμονική πύλη (Yoon et al,radiology 2006)

Οι μη βρογχικές συστηματικές αρτηρίες εισέρχονται στο πνευμονικό παρέγχυμα μέσω του κάτω πνευμονικού συνδέσμου ή του πλευρικού υπεζωκότα και η πορεία τους δεν είναι παράλληλη με αυτήν των βρόγχων

Η πολυτομική αξονική τομογραφία παρέχει πιο ακριβή ανάδειξη των βρογχικών και των μη βρογχικών συστηματικών αρτηριών από την ψηφιακή αγγειογραφία Οι ανασυνθέσεις σε τρισδιάστατο επίπεδο είναι ανώτερες από τις εγκάρσιες εικόνες στην ανάδειξη των έκτοπων βρογχικών αρτηριών καθώς της πορείας των βρογχικών αρτηριών στο μεσοθωράκιο, κυρίως όταν αυτές είναι διατεταμένες και ελικοειδείς. (Remy-Jardin M et al, Radiology 2004)

Η ακριβής χαρτογράφηση των βρογχικών αρτηριών καθώς και των μη βρογχικών συστηματικών αρτηριών πριν την διενέργεια θεραπευτικού εμβολισμού : Μειώνει το χρόνο της διαδικασίας (σημαντικός παράγοντας σε ασθενείς που είναι ασταθείς) Μειώνεται αριθμός των αποτυχεμένων εμβολισμών αλλά και των υποτροπών Μειώνεται η ακτινική επιβάρυνση του ασθενούς Μειώνεται το σκιαγραφικό φορτίο που χορηγείται στον ασθενή (Clinical Radiology 2011, G.D.Noe et al)

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η πολυτομική αξονική αγγειογραφία επιτρέπει την λεπτομερή αξιολόγηση του πνευμονικού παρεγχύματος αλλά και των θωρακικών αγγείων Με την δημιουργία εικόνων σε πολλαπλά επίπεδα, αναδεικνύονται οι ανώμαλες βρογχικές καθώς και οι συστηματικές μη βρογχικές αρτηρίες, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την καθοδήγηση θεραπευτικόυ αρτηριακού εμβολισμού. (Joo-Young Chun et al, Cardiovascular Intervention Radiology 2010)