ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2012-2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΧΗΜΕΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 21/05/2013 ΤΑΞΗ: Α ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ-ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ: 2 ώρες ΩΡΑ: 10:45 12:45 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ:.. ΑΡΙΘΜΟΣ: ΒΑΘΜΟΣ: ΒΑΘΜΟΣ ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:.. ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΚΑΘΗΓΗΤΗ/ΤΡΙΑΣ: Οδηγίες: α) Επιτρέπεται η χρήση μη προγραμματιζόμενης υπολογιστικής μηχανής που φέρει τη σφραγίδα του σχολείου. β) Να γράφετε με μελάνι μαύρο ή μπλε. γ) Δεν επιτρέπεται η χρήση διορθωτικού υγρού. δ) Να συμμορφώνεστε πρόθυμα με τις οδηγίες των επιτηρητών. ε) Να γράψετε τις απαντήσεις σας στο εξεταστικό δοκίμιο, στον κενό χώρο μετά από κάθε ερώτηση. Οι πληροφορίες που χρειάζονται για την επίλυση κάθε άσκησης δίνονται στη συγκεκριμένη άσκηση. στ) Η ΔΟΛΙΕΥΣΗ ΤΙΜΩΡΕΙΤΑΙ ΑΥΣΤΗΡΑ. Το εξεταστικό δοκίμιο αποτελείται από επτά (7) σελίδες, περιλαμβάνει τρία μέρη Α, Β και Γ και βαθμολογείται συνολικά με πενήντα (50) μονάδες. ΜΕΡΟΣ Α Να απαντήσετε σε ΟΛΕΣ τις ερωτήσεις 1-3. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με ( 5 ) πέντε μονάδες. Ερώτηση 1 α) Πόσα πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια περιέχει το καθένα από τα ακόλουθα άτομα ή ιόντα; (4,5μ) 40 Ca 39 K 32 S 2-20 19 16 Πρωτόνια....... Νετρόνια...... Ηλεκτρόνια..... β) Να γράψετε την ηλεκτρονική δομή του ουδέτερου ατόμου του θείου 16 S: (0,5μ) 1
Ερώτηση 2 Να συμπληρώσετε τις πιο κάτω προτάσεις: (5μ) α) Τα αλκάλια βρίσκονται στην κύρια ομάδα του Περιοδικού Πίνακα (Π.Π.) και έχουν ηλεκτρόνιο/α στην εξωτερική τους στιβάδα. β) Τα αλογόνα βρίσκονται στην κύρια ομάδα του Π.Π. και έχουν ηλεκτρόνιο/α στην εξωτερική τους στιβάδα. γ) Το 23 11Na έχει τάση να. (αποβάλλει / προσλαμβάνει) ηλεκτρόνιο/α και να αποκτά φορτίο (αριθμός φορτίου). δ) Το 35 17Cl έχει τάση να. (αποβάλλει / προσλαμβάνει) ηλεκτρόνιο/α και να αποκτά φορτίο (αριθμός φορτίου). Ερώτηση 3 Δίνονται οι ουσίες H 2 SO 4, Na 2 CO 3, CaO, Cu(OH) 2, HNO 3, HCl, NaCl, Ca(NO 3 ) 2, KOH. α) Από τις ουσίες αυτές να γράψετε δύο οξέα, δύο βάσεις και δύο άλατα. (3μ) Οξέα : ---------------------- ---------------------- Βάσεις : ---------------------- ---------------------- Άλατα : ---------------------- ---------------------- β) Από τις παραπάνω ουσίες να γράψετε ποια είναι: (2μ) το υδροχλωρικό οξύ το υδροξείδιο του καλίου το οξείδιο του ασβεστίου το χλωριούχο νάτριο ΜΕΡΟΣ Β Από τις τρεις (3) ερωτήσεις, να απαντήσετε μόνο σε δύο (2). Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δέκα (10) μονάδες. Ερώτηση 1 α) Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα. Δίνονται τα σθένη των στοιχείων και των πολυατομικών ιόντων Μg =2, OH=1,SO 4 =2, K=1 (4μ) Όνομα Υδροξείδιο του μαγνησίου Θειικό κάλιο Χημικός Τύπος ΗΝΟ 3 CO 2
β) Να συμπληρώσετε τον πιο κάτω πίνακα (6μ) Σωματίδιο Ατομικός Μαζικός p + n o e - Ηλεκτρονιακή αριθμός αριθμός δομή Α 39 19 Β 18 22 Γ 27 2.8.3 Ερώτηση 2 Α. Δίνονται οι πιο κάτω χημικές ενώσεις ή χημικά στοιχεία: ι. F 2 ιι. H 2 S ιιι. CaO ( ατομικοί αριθμοί: 1 H, 8 O, 16 S, 20 Ca, 9 F ) α) Να χαρακτηρίσετε το είδος του δεσμού, ως ιοντικό ή πολωμένο ομοιοπολικό ή μη πολωμένο ομοιοπολικό, στις πιο πάνω χημικές ενώσεις ή στοιχεία. ι. ιι. ιιι. (1.5μ) β) Να γράψετε μια από τις πιο πάνω χημικές ουσίες που έχει ψηλό σημείο τήξεως. γ) Να γράψετε μια από τις πιο πάνω χημικές ουσίες που διαλύεται στο πετρέλαιο. δ) Να γράψετε μια από τις πιο πάνω χημικές ουσίες που αποτελείται από μόρια. ε) Η ένωση H 2 S διαλύεται ή όχι στο νερό; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας... (2μ) Β. Σε ποτήρι ζέσεως που περιέχει απεσταγμένο νερό προστίθεται κομματάκι νατρίου. Να γράψετε τρεις παρατηρήσεις που προκύπτουν από το παραπάνω πείραμα....... (3μ) 3
Να συμπληρώσετε τη χημική αντίδραση του νατρίου με το νερό, χωρίς συντελεστές. (Δίνονται το σθένος του Νa = 1 και το απόλυτο φορτίο του OH - = 1 ) Na + H 2 O.. + Προσθέτουμε στο ποτήρι ζέσεως μερικές σταγόνες δείκτη φαινολοφθαλεΐνης (Φ/Φ). Τι χρώμα θα αποκτήσει το διάλυμα; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας. Ερώτηση 3 Α. Δίνονται τα χημικά στοιχεία 10Λ, 16 Μ και 20 Ν. Να αναφέρετε σε ποια κύρια ομάδα και σε ποια περίοδο του Περιοδικού Πίνακα βρίσκονται. 10Λ 16Μ... 20Ν.. (3μ) Β. Δίδονται τα στοιχεία με τους ατομικούς τους αριθμούς. 9F, 1H, 20Ca α) Να γράψετε την ηλεκτρονική δομή τους 9F.. 1H. 20 Ca (1.5μ) β) Να παραστήσετε με ηλεκτρονιακούς τύπους (σύμβολα Lewis), τους χημικούς τύπους των πιο κάτω χημικών ενώσεων ή χημικών στοιχείων και να χαρακτηρίσετε το είδος του δεσμού σε κάθε περίπτωση. (i) Μόριο φθορίου (F 2 ) Είδος δεσμού:.. (ii) Μόριο υδροφθορίου (HF) Είδος δεσμού:.... (iii) Μόριο φθοριούχου ασβεστίου (CaF 2 ) (2μ) Είδος δεσμού:.. 4
ΜΕΡΟΣ Γ Από τις δύο ερωτήσεις 1-2, να απαντήσετε μόνο τη μία. Κάθε ορθή απάντηση βαθμολογείται με δεκαπέντε (15) μονάδες. Ερώτηση 1 Α. Δίνεται τμήμα της σειράς δραστικότητας των μετάλλων; Να, Ca, Μg, Al, Zn, Fe, H, Cu, Ag Μείωση δραστικότητας μετάλλων Με βάση την πιο πάνω σειρά δραστικότητας α) Να γράψετε ένα μέταλλο πιο δραστικό από το μαγνήσιο (Μg). β) Να γράψετε ένα μέταλλο λιγότερο δραστικό από το αργίλιο (Al) γ) Να γράψετε ένα μέταλλο που δεν αντιδρά με το υδροχλωρικό οξύ δ) Να συμπληρώσετε χωρίς συντελεστές την χημική αντίδραση Mg + HCl +.. (2μ) Ποιο αέριο παράγεται από την πιο πάνω αντίδραση και πως ανιχνεύεται;. ε) Σε δοκιμαστικό σωλήνα που περιέχει αποσταγμένο νερό και 2-3 σταγόνες φαινολοφθαλεΐνης (Φ.Φ) προσθέτουμε μερικά σφαιρίδια ασβεστίου. Να συμπληρώσετε χωρίς συντελεστές τη χημική αντίδραση Ca + H 2 O +.. (2μ) Να γράψετε δύο παρατηρήσεις που αναμένετε να γίνουν (2μ) στ) Να συμπληρώσετε χωρίς συντελεστές τη χημική αντίδραση CuSO 4 + Fe.. +. (2μ) Να αναφέρετε: το αρχικό χρώμα του διαλύματος το τελικό χρώμα του διαλύματος 5
Β. Στο εργαστήριο της χημείας υπάρχει μια άσπρη στερεή ουσία. Χρειάζεται να διαπιστώσετε αν η ουσία αυτή είναι το χλωριούχο κάλιο (KCl) ή το χλωριούχο νάτριο (NaCl). α) Πώς ονομάζεται η μέθοδος, που θα χρησιμοποιήσετε;.. β) Να περιγράψετε τον τρόπο με τον οποίο θα εργαστείτε στο εργαστήριο για να διαπιστώσετε ποια είναι αυτή η ουσία. Να αναφέροτε και τις παρατηρήσεις στις οποίες θα βασιστείτε. (2μ) Ερώτηση 2 α) Σε δύο δοκιμαστικούς σωλήνες που περιέχουν ο Α αποσταγμένο νερό και ο Β μικρή ποσότητα πετρελαίου προσθέτουμε κρυστάλλους ιωδίου και ανακινούμε ζωηρά. Τι θα παρατηρήσουμε στους δύο σωλήνες; Να εξηγήσετε τις παρατηρήσεις σας. (3μ) β) Δίνεται το ακόλουθο τμήμα του περιοδικού πίνακα. Όλες οι ερωτήσεις αναφέρονται στον πιο κάτω περιοδικό πίνακα: Li C O F Na Mg P He Cs Ποιoς είναι ο ατομικός αριθμός του Νa;.... Ποιο ή ποια από τα παραπάνω στοιχεία ανήκουν στη 2 η περίοδο του περιοδικού πίνακα;... Να γράψετε ένα στοιχείο από τα παραπάνω που είναι αλογόνο:...... 6
Ποιου στοιχείου το άτομο έχει ηλεκτρονική δομή 2.4;.. Ποιου στοιχείου το άτομο έχει συμπληρωμένη την εξωτερική του στιβάδα;.. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου που ανήκει στη 3 η περίοδο και 5 η κύρια ομάδα;... Να τοποθετήσετε στον περιοδικό πίνακα το στοιχείο Α, που είναι αλκαλική γαία και έχει τον μεγαλύτερο ατομικό αριθμό στην ομάδα του. Ποια στοιχεία έχουν διαδοχικούς ατομικούς αριθμούς και ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους;... Να τοποθετήσετε στον περιοδικό πίνακα το στοιχείο Β με ηλεκτρονική δομή 2.8.8.2. Να δηλώσετε με ναι ή όχι, αν τα πιο κάτω ζεύγη χημικών στοιχείων μπορούν να σχηματίσουν χημική ένωση. Εκεί όπου σχηματίζεται χημική ένωση, να αναφέρετε το είδος του δεσμού. Mg - He Na - F. C - O (3μ) Τέλος Δοκιμίου Συντονίστρια ΒΔ Χριστιάνα Ανδρέου Οι εισηγητές: Κοντογιάννης Σταύρος Καίλης Παναγιώτης Ο Διευθυντής Μορφίτου Κωνσταντία Ανδρέας Φιλίππου 7