ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ Α1.Να μεταφράσετε το κείμενο που σας δίνεται. Αλλά έλα λοιπόν, είπε ο Σωκράτης, πες μας πάλι εσύ, Αντισθένη, πώς ενώ έχεις τόσο λίγα υπερηφανεύεσαι για τον πλούτο σου. Διότι νομίζω, φίλοι μου, ότι οι άνθρωποι δεν έχουν τον πλούτο και την φτώχεια στο σπίτι τους αλλά στις ψυχές τους. Επειδή βλέπω πολλούς απλούς πολίτες, οι οποίοι αν και έχουν πολλά χρήματα νομίζουν ότι είναι τόσο φτωχοί, ώστε αναλαμβάνουν κάθε κόπο και κάθε κίνδυνο, με την προϋπόθεση να αποκτήσουν περισσότερα και γνωρίζω επίσης και αδελφούς, οι οποίοι αν και κληρονόμησαν ίσα μερίδια, ο ένας από αυτούς έχει και όσα του είναι αρκετά και περίσσευμα από τα έξοδά του, ενώ ο άλλος στερείται τα πάντα γνωρίζω εξάλλου και κάποιους τυράννους, οι οποίοι έχουν τόση δίψα για χρήμα, ώστε διαπράττουν (κακουργήματα) πολύ χειρότερα από τους εντελώς φτωχούς εξαιτίας της φτώχειας βέβαια, άλλοι κλέβουν, άλλοι γίνονται διαρρήκτες και άλλοι πουλούν ελεύθερους ανθρώπους ως δούλους. Α2. Για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται: Σωκράτης: κλητική ενικού: ὦ Σώκρατες ἰδιώτας: γενική ενικού: τοῦ ἰδιώτου χρήματα: η ίδια πτώση στον άλλο αριθμό: τὸ χρῆμα πλείω: ο ίδιος τύπος στο θετικό βαθμό: πολλὰ παντὸς: δοτική πληθυντικού στο θηλυκό γένος: πάσαις λέγε: ο ίδιος τύπος στον αόριστο β : εἰπὲ ἡγοῦνται: β ενικό προστακτικής ενεστώτα: ἡγοῦ λαχόντες: α πληθυντικό ευκτικής μέλλοντα: ληξοίμεθα αἰσθάνομαι: γ πληθυντικό ς παρακειμένου: ᾔσθηνται πεινῶσι: γ ενικό ς παρατατικού: ἐπείνη Α3. α) Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι παρακάτω όροι και να αναφέρετε ποιον όρο προσδιορίζουν: ἡμῖν: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος λέγε. ἔχοντες: εναντιωματική μετοχή, συνημμένη στο υποκείμενο οἵ του ρήματος ἡγοῦνται. πένεσθαι: ειδικό απαρέμφατο, αντικείμενο του ρήματος ἡγοῦνται. τοῦ παντὸς: αντικείμενο του ρήματος ἐνδεῖται. Σελίδα 5 από 9
δι ἔνδειαν: εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα κλέπτουσιν. Α3. β) «Ὅτι νομίζω, ὦ ἄνδρες, τοὺς ἀνθρώπους οὐκ ἐν τῷ οἴκῳ τὸν πλοῦτον καὶ τὴν πενίαν ἔχειν ἀλλ ἐν ταῖς ψυχαῖς»: αφού χαρακτηρίσετε συντακτικά την παραπάνω (είδος, εισαγωγή, εκφορά, χρήση), να βρείτε τις αιτιατικές της ς και να τις χαρακτηρίσετε συντακτικά. «Ὅτι νομίζω, ὦ ἄνδρες, τοὺς ἀνθρώπους οὐκ ἐν τῷ οἴκῳ τὸν πλοῦτον καὶ τὴν πενίαν ἔχειν ἀλλ ἐν ταῖς ψυχαῖς»: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική, η οποία εισάγεται με τον αιτιολογικό σύνδεσμο ὅτι γιατί δηλώνει αντικειμενική αιτιολογία. Εξαρτάται από το εννοούμενο ρήμα μέγα φρονῶ και εκφέρεται με (νομίζω) γιατί δηλώνει το πραγματικό. Συντακτικά λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αναγκαστικού αιτίου στο ρήμα εξάρτησης. τοὺς ἀνθρώπους: υποκείμενο του απαρεμφάτου ἔχειν (ετεροπροσωπία) τὸν πλοῦτον καὶ τὴν πενίαν: αντικείμενα του απαρεμφάτου ἔχειν Ασκήσεις γραμματικής 1. Να συμπληρώστε τις παρακάτω φράσεις με τον κατάλληλο τύπο της λέξης που δίνεται στην παρένθεση: Πάρις θαυμάζει τῆς Ἥρας τὸ σχῆμα καὶ τῆς Ἀθηνᾶς τὴν ἀσπίδα. Οἱ Πέρσαι ἐνόμιζον τοὺς ἀστέρας θεοὺς εἶναι. Τοῖς μάντεσι Νικίας εἶχε μεγάλην πίστιν. Ἐκ τῶν πτερῶν γιγνώσκομεν τὸν ὄρνιν. Ἐν τοῖς μεγίστοις στρατηγοῖς τὸν Περικλέα καταλέγουσιν. Τοῖς φύλαξι(ν) οὐ προσήκει ὕπνος. Ἐν τούτῳ τῷ χωρὶῳ μέγα τὸ πλῆθος τῶν ἀνθέων / ἀνθῶν ἦν. Πολλοὶ λέγουσι τὴν μὲν κτῆσιν τῶν χρημάτων ῥᾳδίαν, χαλεπὴν δὲ τὴν χρῆσιν. 2. Να αντικατασταθούν εγκλιτικά τα παρακάτω ρήματα: αἱροῦ, τελευτᾷ, ἀπηλλάγης, περιπλέητε, ἔλθοιεν. Σελίδα 6 από 9
Οριστική Υποτακτική Ευκτική Προστακτική αἱρεῖ / αἱρῇ αἱρῇ αἱροῖο αἱροῦ τελευτᾷ τελευτᾷ τελευτῴη / τελευτῷ τελευτάτω ἀπηλλάγης ἀπαλλαγῇς ἀπαλλαγείης ἀπαλλάγηθι περιπλεῖτε περιπλέητε περιπλέοιτε περιπλεῖτε ἦλθον ἔλθωσι ἔλθοιεν ἐλθόντων 3. Να αντικατασταθούν χρονικά τα παρακάτω ρήματα: ἀπέφηνε, ἀφικνοῦ, προσέσχετε, κτήσωμαι, πεπράγμεθα. ΕΝΣ ἀποφαίνει ἀφικνοῦ προσέχετε κτῶμαι πραττόμεθα ΠΡΤ ἀπέφαινε προσείχετε ἐπραττόμεθα ΜΕΛ ἀποφανεῖ προσσχήσετε / προσέξετε πραξόμεθα / πραχθησόμεθα ΑΟΡ ἀπέφηνε ἀφικοῦ προσέσχετε κτήσωμαι ἐπραξάμεθα/ ἐπράχθημεν ΠΡΚ ἀποπέφαγκε ἀφῖξο προσεσχήκατε κεκτημένος ὦ πεπράγμεθα ΥΠΡ προσεσχήκετε ἐπεπράγμεθα Ασκήσεις συντακτικού 1. Να βρεθούν οι ομοιόπτωτοι προσδιορισμοί στις παρακάτω προτάσεις και ο όρος που προσδιορίζουν: 1. Οὐκ ἐπὶ τούτῳ κάθηται ὁ δικαστής, ἐπὶ τῷ καταχαρίζεσθαι τὰ δίκαια. ἐπὶ τῷ καταχαρίζεσθαι: είναι επεξήγηση στον εμπρόθετο προσδιορισμό ἐπὶ τούτῳ 2. Μνηστήρ μοι ἦν ποταμός, Ἀχελῶον λέγω. Ἀχελῶον: είναι επεξήγηση στο ουσιαστικό ποταμός 3. Ἅπας ὁ τῶν ἀνθρώπων βίος φύσει καὶ νόμοις διοικεῖται. Ἅπας: είναι κατηγορηματικός προσδιορισμός στο ουσιαστικό ὁ βίος 4. Καὶ ἡμεῖς οἱ στρατηγοὶ ἠχθόμεθά τε τοῖς γεγενημένοις. οἱ στρατηγοί: παράθεση στο ἡμεῖς 5. Ἀγησίλαος δὲ μάλα φαιδρῷ τῷ προσώπῳ ἀπαγγεῖλαι τῷ Τισσαφέρνει τοὺς πρέσβεις ἐκέλευσεν. φαιδρῷ: κατηγορηματικός προσδιορισμός στον όρο τῷ προσώπῳ. Σελίδα 7 από 9
2. Να βρεθούν οι ετερόπτωτοι προσδιορισμοί και ο όρος που προσδιορίζουν στις παρακάτω προτάσεις: 1. Ἀνάξιον ὑμῶν καὶ τῶν ὑπαρχόντων τῇ πόλει καὶ πεπραγμένων τοῖς προγόνοις. ὑμῶν, τῶν ὑπαρχόντων, πεπραγμένων: είναι γενικές της αξίας στο επίθετο Ἀνάξιον 2. Προσήγαγον τῷ βασιλεῖ παῖδα δέκα ἐτῶν. ἐτῶν: γενική της ιδιότητας στο «παῖδα 3. Παυσανίας ἤρξατο εὔνους εἶναι τῷ δήμῳ. τῷ δήμῳ: είναι δοτική αντικειμενική στο επίθετο εὔνους 4. Τυφλὸς τὰ τ ὦτα τὸν τε νοῦν τὰ τ ὄμματ εἶ. τά τ ὦτα και τά τ ὄμματ : είναι αιτιατικές της αναφοράς στα Τυφλὸς και τόν τε νοῦν αντίστοιχα. 5. Οὗτος ἐτίμα τὴν μητέρα ἧττον ἐμοῦ. ἐμοῦ: είναι γενική συγκριτική στο ἧττον 3. Στις παρακάτω περιόδους να βρείτε τις δευτερεύουσες προτάσεις, να επισημάνετε αν είναι ονοματικές ή επιρρηματικές και στη συνέχεια να συμπληρώσετε τον πίνακα που σας δίνεται: 1. Ἐγώ οὔτε καθεύδειν δύναμαι οὔτε κατακεῖσθαι ἔτι, ὁρῶν ἐν οἵοις ἐσμέν. (ονοματική) 2. Καὶ ἐνέπρησαν Κυλλήνην τὸ ἐπίνειον Ἠλείων, ὅτι παρέσχον Κορινθίοις ναῦς καὶ χρήματα. (επιρρηματική) 3. Καὶ τοῦτο μὲν οὐκ ἀγνοῶ, ὅτι ταῦτα ἀποφθέγματα οὐκ ἀξιόλογά ἐστιν. (ονοματική) 4. Οἱ τριάκοντα συλλαμβάνουσι τοὺς πολίτας, ἵνα ἀποκτείνωσι τούτους. (επιρρηματική) 5. Ὅμως δεῖ πειρᾶσθαι ὅπως σῳζώμεθα. (ονοματική) Είδος Εισαγωγή Εξάρτηση Εκφορά Χρήση 1 πλάγια ερωτηματική Σελίδα 8 από 9 ἐν οἵοις εκφράζει μερική άγνοια ὁρῶν ενεστώτα (ἐσμέν) αντικείμενο στο ὁρῶν
2 αιτιολογική 3 ειδική 4 τελική 5 πλάγια ερωτηματική ὅτι αντικειμενική αιτία ὅτι αντικειμενική κρίση ἵνα ὅπως εκφράζει μερική άγνοια ἐνέπρησαν τοῦτο (παρέσχον) (ἐστίν) συλλαμβάνουσι Υποτσακτική (ἀποκτείνωσι) πειρᾶσθαι απορηματική υποτακτική (σῳζώμεθα) επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας στο ρήμα της κύριας ἐνέπρησαν επεξήγηση στο τοῦτο επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού στο ρήμα της κύριας συλλαμβάνουσι αντικείμενο στο απαρέμφατο πειρᾶσθαι Σελίδα 9 από 9