Ù ÓÂfiÙÂÚ Î È Û Á ÚÔÓ ÚfiÓÈ

À Àƒ π π π π ƒ Àª ø π ø π π π À ª Ú ƒâappleô ÛË Ã Ú Ó ÚÂ Ô ÚÈÛÙÂ Ë Ô Ù Ë ÚÌfi ÈÔ Û πûùôú ËÌÔÙÈÎÔ Ù ÓÂfiÙÂÚ Î È Û Á ÚÔÓ ÚfiÓÈ TÂÙÚ ÈÔ ÚÁ ÛÈÒÓ ƒ À à ª Àª 75% Àƒø π ø π ª π π 25% π À ƒ À ISBN 960-06-1822-4 ƒ π ª ø π π ø µπµ πø

IÛÙÔÚ ËÌÔÙÈÎÔ Ù ÓÂfiÙÂÚ Î È Û Á ÚÔÓ ÚfiÓÈ ÂÙÚ ÈÔ ÚÁ ÛÈÒÓ

À ƒ º π ƒπ - π π ƒ º ºπ π πª π À À À À ª ª À ƒ º À À À À À ƒ À øºà ƒ À ø π ƒ π ª Ú ƒâappleô ÛË apple Î. ıëá ÙÚÈ ÚÈÛÙÔÙ ÏÂÈÔ ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô ÂÛÛ ÏÔÓ ÎË Ã Ú ÎÏÂÈ Ó ÚÂ Ô Îapple È Â ÙÈÎfi.. ÚÈÛÙÂ Ë Ô Ù Ë Îapple È Â ÙÈÎfi.. ÚÌfi ÈÔ ÛÈ Îapple È Â ÙÈÎfi.. ı Ó Û Ï ÎÔÊÚ Ë- ÂÔÓÙÛ ÓË ı. ÓÂappleÈÛÙËÌ Ô ıëóòó applefiûùôïô Ú apple apple Ù. ÔÏÈÎfi Ì Ô ÏÔ ÛappleÔÈÓ ªÔ Ï Îapple È Â ÙÈÎfi.. ˆÓÛÙ ÓÙ ÓÔ ÚÒÓË ÎÈÙÛÔÁÚ ÊÔ - ÈÎÔÓÔÁÚ ÊÔ ÈˆÚÁ ƒôá ÚË ºÈÏfiÏÔÁÔ È ÓÓË apple ÁÚËÁÔÚ Ô Ì Ô ÏÔ.π. È ÓÓË apple ÁÚËÁÔÚ Ô Ì Ô ÏÔ.π. ÈÒÚÁÔ fiáî ÈÎ ÛÙÈÎfi ÏÏÈÙ ÓË π ƒ ªª - MULTIMEDIA A.E. Ú ÍË Ì ٠ÙÏÔ:... / ππ / Ó ÚÁÂÈ 2.2.1 / ÙËÁÔÚ Ú ÍÂˆÓ 2.2.1. : «Ó ÌfiÚʈÛË ÙˆÓ appleúôáú ÌÌ ÙˆÓ ÛappleÔ ÒÓ Î È Û ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ ÂÎapple È Â ÙÈÎÒÓ apple Î ÙˆÓ» π ø π π π À ªÈ ÏË Á. apple fiappleô ÏÔ ÌfiÙÈÌÔ ıëáëù ÙÔ.. Úfi ÚÔ ÙÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ «ÁÁÚ Ê Ó ˆÓ È Ï ˆÓ Î È apple Ú ÁˆÁ appleôûùëúèîùèîô ÂÎapple È Â ÙÈÎÔ ÏÈÎÔ Ì ÛË ÙÔ Î È Ù ÁÈ ÙÔ ËÌÔÙÈÎfi Î È ÙÔ ËappleÈ ÁˆÁ Ի appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ apple Ì Ô ÏÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ Ó appleïëúˆù appleèûùëìôóèîfi Àapple ı ÓÔ ŒÚÁÔ ÂÒÚÁÈÔ ÈÎÔÓfiÌÔ Ì Ô ÏÔ È ÁˆÁÈÎÔ πóûùèùô ÙÔ ŒÚÁÔ Û Á ÚËÌ ÙÔ ÔÙÔ ÌÂÓÔ 75% applefi ÙÔ Úˆapple Îfi ÔÈÓˆÓÈÎfi ÌÂ Ô Î È 25% applefi ÂıÓÈÎÔ applefiúô

À Àƒ π π π π π ƒ Àª ø π ø π π π À ª Ú ƒâappleô ÛË Ã Ú ÎÏÂÈ Ó ÚÂ Ô ÚÈÛÙÂ Ë Ô Ù Ë ÚÌfi ÈÔ ÛÈ πûùôú ËÌÔÙÈÎÔ Ù ÓÂfiÙÂÚ Î È Û Á ÚÔÓ ÚfiÓÈ ÂÙÚ ÈÔ ÚÁ ÛÈÒÓ ƒ π ª ø π π ø µπµ πø

ιστορία περιβαλλοντική εκπαίδευση γλώσσα πολυθεµατική τοπική ιστορία καλλιτεχνικά γεωγραφία µαθηµατικά θρησκευτικά κοινωνική & πολιτική αγωγή φυσική αγωγή

Η Ευρώπη στα νεότερα χρόνια 1 Πού συνάντησα για πρώτη φορά την Ευρώπη; Σε ποιο µάθηµα, τι ήταν εκεί η Ευρώπη και ποια ήταν η περιπέτειά της; 2 Τι έχω µάθει για την Ευρώπη στο µάθηµα ιστορίας αλλά και στα άλλα µαθή- µατα της προηγούµενης τάξης; 3 Αναζητώ και καταγράφω στον τόπο µου ονόµατα, κτίρια, µνηµεία που µου θυµίζουν την υπόλοιπη Ευρώπη. Περιγράφω ή ζωγραφίζω κάποιο απ αυτά. 5

4 Παρατηρώ τα έργα αυτών των σηµαντικών ζωγράφων της Αναγέννησης και αναζητώ στο διαδίκτυο πληροφορίες γι αυτούς: Ραφαήλ: Λεονάρντο ντα Βίντσι: Η Παναγία µε την καρδερίνα Έργο του Ραφαήλ (1506) Φλωρεντία, Πινακοθήκη Ουφίτσι Μόνα Λίζα (Τζοκόντα) Έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι (περ.1505) Παρίσι, Μουσείο Λούβρου Σκέπτοµαι έργα της Αναγέννησης που έχω δει σε βιβλία ή σε εκθέσεις. Καταγράφω τις σκέψεις µου: 5 Εντοπίζω και καταγράφω ποιες περιοχές της γης είναι γνωστές στους Ευρωπαίους το 1480 µ.χ. και το 1600 µ.χ. αντίστοιχα. γνωστές περιοχές µέχρι το 1480 µ.χ. γνωστές περιοχές µέχρι το 1600 µ.χ. περιοχές που εξερευνούνται µετά το 1600 µ.χ. 6

6 Βρίσκω στο µάθηµα των φυσικών επιστηµών πού και πώς χρησιµοποιούν οι άνθρωποι τις παρακάτω εφευρέσεις. 7 Υπολογίζω το ποσοστό(%) των θυµάτων ευλογιάς κατά το 18 ο αιώνα, σύµφωνα µε τις πληροφορίες που δίνει ο Βολταίρος στην πηγή [1.15]. 8 Αναζητώ στο βιβλιάριο υγείας µου τα εµβόλια που έχω κάνει, τα καταγράφω και συζητώ για την πολιτική υγείας, στη σηµερινή εποχή, στη χώρα µου. 9 ιατυπώνω τα δικαιώµατα του µαθητή και της µαθήτριας της τάξης µου. Τα καταγράφω πρώτα χειρόγραφα και µετά σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Σχολιάζω τα πλεονεκτήµατα και τα µειονεκτήµατα του χειρόγραφου και του ηλεκτρονικού κειµένου. 7

10 Κατατάσσω τις πηγές της ενότητας σε γραπτές και οπτικές. Είδος πηγής Πηγές γραπτές οπτικές Κατηγοριοποιώ τις οπτικές πηγές σε: χάρτες έργα τέχνης στατιστικοί πίνακες 11 Γράφω µε δικά µου λόγια ποιες είναι οι σηµαντικές αλλαγές στην Ευρώπη των νεότερων χρόνων. Γράφω τι άλλο θα ήθελα να µάθω για την Ευρώπη στα νεότερα χρόνια. 8

Οι Έλληνες κάτω από ξένη κυριαρχία 1 Εντοπίζω τον τόπο µου στο χάρτη και σηµειώνω τα µνηµεία που µαρτυρούν την παρουσία των Λατίνων ή και των Οθωµανών σ αυτόν. 2 Τοποθετώ τους παρακάτω ιστορικούς όρους στη στήλη που ταιριάζει ο καθένας: ραγιάς, ευγενής, σουλτάνος, αστός, ποπολάρος, ρωµιός, κολίγος, τσιφλικάς Ερµηνεύω τους όρους: λατινική κυριαρχία οθωµανική κυριαρχία 9

3 Συναντώ κάποιους από τους όρους, που αναφέρονται στη δραστηριότητα [2], στη σηµερινή εποχή; Χρησιµοποιούνται και ερµηνεύονται µε τον ίδιο τρόπο; 4 Συµβουλεύοµαι το βιβλίο της γεωγραφίας και συµπληρώνω τον πίνακα. Υπολογίζω την αντίστοιχη αύξηση ή µείωση του πληθυσµού σήµερα. πόλη πληθυσµός έτος σήµερα Αθήνα 12.000 1805 Άνδρος 16.000 1820 Βοδενά (Έδεσσα) 12.000 1797 Θεσσαλονίκη 65.000 1806 Θήρα 17.000 1820 Ιωάννινα 30.000 1809 Λάρισα 25.000 1803 Λιβαδειά 10.000 1805 Μιστράς 20.000 1805 Νάξος 13.000 1820 Πάτρα 10.000 1805 Σέρρες 20.000 1806 Τρίκαλα 12-15.000 1805 Τριπολιτσά 20.000 1805 Ύδρα 28.190 1821 Χαλκίδα 12.000 1805 Χίος 20.000 1811 10

5 Συγκεντρώνω στοιχεία για τον πληθυσµό του τόπου µου και γράφω τις παρατηρήσεις µου για την εξέλιξη του πληθυσµού του στη διάρκεια του 20 ού αιώνα. χρονολογία πληθυσµός παρατηρήσεις 6 Καταγράφω τα επαγγέλµατα των υπόδουλων Ελλήνων την περίοδο της οθωµανικής κυριαρχίας, όπως προκύπτουν από τις πηγές [2.13-2.16]. Ποια από τα παραπάνω επαγγέλµατα ασκούνται και στις µέρες µας και ποια όχι; 11

7 Αντιστοιχίζω τους όρους: σχολείο των κοινών γραµµάτων i σχολείο των ελληνικών γραµµάτων i γυµνάσιο - λύκειο δηµοτικό Αναζητώ πληροφορίες για την ιστορία του σχολείου µου: όνοµα σχολείου: τύπος σχολείου: χρόνος ίδρυσης: τάξεις: εκπαιδευτικοί: 8 Μελετώ την πηγή [2.25] και αναφέρω τις κυριότερες σηµερινές θρησκευτικές γιορτές. Περιγράφω τα έθιµα του τόπου µου που συνδέονται µε τις παρακάτω γιορτές: Χριστούγεννα Αποκριές Πάσχα 12

9 Συγκεντρώνω λέξεις, που χρησιµοποιούνται στο σηµερινό λεξιλόγιο, που έχουν ξενόγλωσση ρίζα και προέρχονται από την περίοδο της ξένης κυριαρχίας. Γράφω τη σηµασία τους. π.χ. ντιβάνι: πόρτα: βερεσέ:. 10 Αναζητώ ένα δηµοτικό τραγούδι που αναφέρεται στην εποχή της ξένης κυριαρχίας. Σηµειώνω τα λόγια του: Τραγουδιέται ακόµα; Ναι Όχι 13

11 Βρίσκω στο µάθηµα των φυσικών επιστηµών µε ποια µορφή ενέργειας κινείται το ιστιοφόρο. Ποιους άλλους τύπους καραβιών έχω συναντήσει στα µαθήµατα ιστορίας των προηγούµενων τάξεων; Ποια µορφή ενέργειας χρησιµοποιούσαν για την κίνησή τους; ιστιοφόρο µορφή ενέργειας:.... µορφή ενέργειας:.... µορφή ενέργειας: 12 Σηµειώνω στο χάρτη µερικές πόλεις στις οποίες δηµιουργούνται, στην αρχή του 19 ου αιώνα, σηµαντικές ελληνικές παροικίες (συµβουλεύοµαι και το χάρτη [2.34]). Συνδέω τις πόλεις αυτές µε την εκδοτική τους δραστηριότητα, όπως καταγράφεται στον παρακάτω πίνακα και σκέπτοµαι τη συµβολή τους στην πνευµατική ανάπτυξη των Ελλήνων. Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΤΑ ΠΟΛΕΙΣ (1801-1820) Πόλεις Τίτλοι βιβλίων Τόµοι Βενετία 742 838 Βιέννη 268 381 Κωνσταντινούπολη 82 83 Κέρκυρα 50 50 Παρίσι 44 57 Μόσχα 29 35 Λειψία 23 26 Ιάσι 22 26 Τεργέστη 20 20 Πετρούπολη 12 14 Βουκουρέστι 12 13 Πέστη 12 12 Βούδα 11 12 Άλλες 52 55 ΣΥΝΟΛΟ 1373 1623 Πηγή: Ηλιού Φ., Ελληνική Βιβλιογραφία του 19ου αιώνα, τ. Α', 1801-1818, Αθήνα 1997, σσ. λη, νζ 14

13 ιαβάζω τις προτάσεις, επιλέγω και αντιγράφω αυτές που αναφέρονται στους λόγους παρακµής της οθωµανικής αυτοκρατορίας. Ο πόλεµος σταµατά να φέρνει έσοδα στην Οθωµανική Αυτοκρατορία. Η µεγάλη επέκταση δυσκολεύει τη συνοχή του οθωµανικού κράτους. Ο λαός σέβεται και υπακούει το σουλτάνο. Οι Ευρωπαίοι εκµεταλλεύονται την Οθωµανική Αυτοκρατορία. Η Υψηλή Πύλη αναθέτει την είσπραξη των φόρων σε ιδιώτες. Οι ραγιάδες πληρώνουν φόρους. Οι Οθωµανοί είναι µουσουλµάνοι. Τα ταµεία του οθωµανικού κράτους αδειάζουν. 14 Χρωµατίζω τις εικόνες: Σουλιώτισσες Λεπτοµέρεια από έργο του Ντενεβίλ Έλληνας πολεµιστής Σχέδιο του Λ. Ντυπρέ 15

15 Μελετώ την πηγή [2.40] και καταγράφω όσα από τα εδέσµατα γνωρίζω: Καταγράφω τις υπαίθριες αγορές του τόπου µου. Τι είδους προϊόντα διακινούνται σ αυτές; Συλλέγω παλιές συνταγές και δηµιουργώ έναν οδηγό µαγειρικής πολίτικης κουζίνας. Σχεδιάζω το εξώφυλλό του. 16

16 Ξαναγράφω τους στίχους του Θούριου του Ρήγα Φεραίου [2.48] στη γλώσσα που µιλάµε σήµερα. Στίχοι από το Θούριο του Ρήγα Φεραίου (1797) «Ως πότε, παλικάρια, να ζούµεν στα στενά, µονάχοι σαν λιοντάρια, σταις ράχες, στα βουνά, σπηλαίς να κατοικούµεν, να βλέποµεν κλαδιά, να φεύγωµ απ τον Κόσµον, για την πικρή σκλαβιά να χάνοµεν αδέλφια, Πατρίδα και Γονείς, τους φίλους, τα παιδιά µας κι όλους τους συγγενείς. καλλιώ ναι µιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνοι σκλαβιά και φυλακή.» 17 Γράφω για τη ζωή του Ρήγα Φεραίου: 17

18 Κατατάσσω τις πηγές της ενότητας σε πρωτογενείς και δευτερογενείς: Πρωτογενής είναι η πηγή, όταν δηµιουργείται ταυτόχρονα µε τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται. ευτερογενής είναι η πηγή όταν δηµιουργείται µετά (υστερότερα) από τα γεγονότα στα οποία αναφέρεται. είδος πηγής πηγές πρωτογενείς δευτερογενείς 19 Γράφω µε δικά µου λόγια για τις συνθήκες ζωής των Ελλήνων κάτω από την ξένη κυριαρχία. Γράφω τι άλλο θα ήθελα να µάθω για τη ζωή στα χρόνια της ξένης κυριαρχίας. 18

Η Μεγάλη Επανάσταση 1 Αντιστοιχίζω τα µυθολογικά και τα ιστορικά πρόσωπα της πηγής [3.4] µε την ιδιότητά τους, σύµφωνα µε αυτά που έχω µάθει στο µάθηµα της ιστορίας των προηγούµενων τάξεων. Αγαµέµνων, Αθηνά, Αίολος, Άρης, Αριστείδης, Αχιλλέας, Επαµεινώνδας, Ηρακλής, Θεµιστοκλής, Ιάσων, Κίµων, Λεωνίδας, Μελποµένη, Μιλτιάδης, Οδυσσέας όνοµα ιδιότητα Βασιλιάς της Ιθάκης Αθηναίος στρατηγός Μούσα της αρχαιότητας Βασιλιάς της Σπάρτης Αθηναίος στρατηγός Αρχηγός της Αργοναυτικής εκστρατείας Αθηναίος πολιτικός Μυθικός ήρωας Στρατηγός της Θήβας Ήρωας του Τρωικού πολέµου Αθηναίος, πολιτικός και ρήτορας Θεός του πολέµου Θεός των ανέµων Θεά της Σοφίας Βασιλιάς των Μυκηνών 2 Ελληνική αρχαιότητα: Τι θυµάµαι από την ιστορία της τάξης στα αρχαία xρόνια; Υπάρχουν αρχαία ελληνικά µνηµεία στην περιοχή του σχολείου µου; Αν ναι, σηµειώνω τα ονόµατά τους. 19