Αριθ. Πρωτ. Απ. 1154/02.04.2014 ΤΕΕ Μ. Αλεξάνδρου 49 54643 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Τηλ. 2310 883100-9, Fax 2310 883110 Πληρ. : Τμήμα Επαγγελματικών Θεμάτων Εβρένογλου Βασίλειος Τηλ. : 2310 883146 Fax : 2310 883151 Προς κ. Κριστίνα-Ηλέκτρα Μακνέα τηλ. 6948323895 ΘΕΜΑ: Γνωμοδότηση επί των ερωτημάτων της κ. Κριστίνας-Ηλέκτρας Μακνέα σχετικά με τη διοίκηση συμβάσεων δημοσίων έργων Συνάδελφε Σε απάντηση της με ΑΠ 1154/31.3.2014 επιστολής σας, με την οποία θέσατε σειρά ερωτημάτων, που αφορούν στη διοίκηση συμβάσεων δημοσίων έργων, σας διαβιβάζουμε την γνωμοδότηση της ΜΕ Επαγγελματικών Θεμάτων στην οποία παραπέμφθηκαν. Συναδελφικά Για το ΤΕΕ/ΤΚΜ Ο Πρόεδρος Πάρις Μπίλλιας Συνημμένα: Γνωμοδότηση της ΜΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ Εσωτερική διανομή: ΤΕΕ Φ(χρον.αρχείο, ΤΕΘ, ΓΟΔ) TECHNICAL CHAMBER OF GREECE Section of Central Macedonia M. Alexandrou 49, 54643 Thessaloniki Tel. 0032310 883100-9 Fax 0032310 883110
ΜΕ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ Μ.Ε. ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΠΙ ΤΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΥΝΑΔΕΛΦΟΥ κ. ΜΑΚΝΕΑ ΚΡΙΣΤΙΝΑΣ-ΗΛΕΚΤΡΑΣ 1. ΕΡΩΤΗΜΑ: Δυνατότητα απόκτησης και αναβάθμισης μελετητικού και εργοληπτικού πτυχίου από υπάλληλο (αορίστου χρόνου) ειδικότητας ΤΕ έργων υποδομής καθώς και τα δικαιολογητικά που απαιτούνται όπως βεβαιώσεις υπηρεσίας (τρόπος έκδοσης και τελικός υπογράφων). 1.α Σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ. 2 του ν. 3316/2005 (ΦΕΚ 42 Α), δεν έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Μελετητών τα πρόσωπα τα οποία εργάζονται σε Αναθέτουσα Αρχή, με σχέση εξαρτημένης εργασίας οποιασδήποτε μορφής. Το κώλυμα συνεχίζει να υφίσταται δύο (2) χρόνια μετά τη συνταξιοδότησή τους. 1.β Σύμφωνα με το άρθρο 39 παρ. 1 του ν. 3316/2005, δίνεται η δυνατότητα εγγραφής στο Μητρώο μελετητών των πτυχιούχων ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων τεχνολογικού τομέα, εφόσον η εκπόνηση μελετών δημοσίων έργων περιλαμβάνεται στα νόμιμα επαγγελματικά τους δικαιώματα, μετά την έκδοση προεδρικού διατάγματος που θα καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις εγγραφής και κατάταξής τους στο Μητρώο. Αυτό το προεδρικό διάταγμα δεν έχει μέχρι σήμερα εκδοθεί. 1.γ Σύμφωνα με το άρθρο 107 παρ. 1 του ν. 3669/2008 (ΦΕΚ 116 Α), στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών (ΜΕΚ) δύνανται να εγγραφούν τεχνικοί διπλωματούχοι ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων ή τεχνολογικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πρώην ανώτερων τεχνικών σχολών, που ασχολούνται με την παραγωγή δημοσίων έργων. Επίσης, σύμφωνα με την παρ. 21 του ίδιου άρθρου, τεχνικοί υπάλληλοι ή υπάλληλοι με άλλες ειδικότητες, που συνταξιοδοτούνται από το δημόσιο ή ΝΠΔΔ ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δεν επιτρέπεται επί μία διετία να στελεχώνουν εργοληπτικές επιχειρήσεις και να έχουν οποιαδήποτε σχέση εργασίας ή μίσθωσης έργου με τις εργοληπτικές επιχειρήσεις ΜΕΕΠ, μέσα στο πρώτο έτος από τη συνταξιοδότησή τους. 1.δ Τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την εγγραφή και κατάταξη στο ΜΕΚ αναφέρονται στην ιστοσελίδα της αρμόδιας Διεύθυνσης Μητρώων και Τεχνικών Επαγγελμάτων (Δ15) του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων (ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ.): www.ypexd15.gr. 1.ε Ο τρόπος έκδοσης των πιστοποιητικών εμπειρίας ΜΕΚ περιγράφεται στο άρθρο 107 παρ. 15 του ν 3669/2008. Από τα παραπάνω συνάγονται τα εξής: α. Οι υπάλληλοι αναθετουσών Αρχών (μεταξύ των οποίων και οι υπάλληλοι ΟΤΑ), με εξαρτημένη σχέση εργασίας οποιασδήποτε μορφής, άρα και με σύμβαση αορίστου - 2 -
χρόνου, δεν έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Μελετητών δημοσίων έργων του Υπουργείου ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ. β. Μέχρι σήμερα, οι μηχανικοί τεχνολογικής κατεύθυνσης δεν έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Μελετητών δημοσίων έργων του Υπουργείου ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., ακόμη και μετά τη συνταξιοδότησή τους. γ. Δύο έτη μετά τη συνταξιοδότησή τους, οι μηχανικοί τεχνολογικής κατεύθυνσης, υπάλληλοι αναθετουσών Αρχών, έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο Εμπειρίας Κατασκευαστών του Υπουργείου ΥΠΟ.ΜΕ.ΔΙ., προσκομίζοντας τα προβλεπόμενα από τη νομοθεσία δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων και τα πιστοποιητικά εμπειρίας που εκδίδουν οι αρμόδιες Υπηρεσίες (Διευθύνουσες Υπηρεσίες) των φορέων που αναθέτουν το έργο. 2. ΕΡΩΤΗΜΑ: Αν ο ορισμός υπαλλήλου, ειδικότητας ΤΕ, ως μελετητή μελετών δημοσίων έργων δικαιολογεί τη χορήγηση βεβαίωσης ή πιστοποιητικού εμπειρίας για αναβάθμιση πτυχίου. Η ερώτηση αυτή απαντάται με όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. 3. ΕΡΩΤΗΜΑ: Αν τα έργα θεωρούνται ολοκληρωμένα ή εκτελεσμένα μόνον με την ολοκλήρωση της σύνταξης μελέτης ή την πιστοποίηση εργασιών σε λογαριασμό (χωρίς προώθησή του για πληρωμή). Αν τα έργα θεωρούνται εκτελεσμένα με την τελική πιστοποίηση χωρίς την υποβολή έκθεσης από τον επιβλέποντα προς τον προϊστάμενο, για έκδοση βεβαίωσης περαίωσης. 3.α Οι όροι «ολοκληρωμένα» και «εκτελεσμένα» δεν περιλαμβάνονται στη νομοθεσία δημοσίων έργων. Δόκιμοι όροι θα ήταν π.χ. οι όροι «καλώς εκτελεσμένα» ή «περαιωμένα». 3.β Είναι προφανής η αρνητική απάντηση στο ερώτημα αν ένα έργο θεωρείται «ολοκληρωμένο» ή «εκτελεσμένο» μόνο με την ολοκλήρωση της σύνταξης της μελέτης. 3.γ Στο άρθρο 71 του ν. 3669/2008, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 136 του ν. 4070/2012 (ΦΕΚ 82 Α), ορίζεται πότε και πώς θεωρούνται περαιωμένες οι εργασίες ενός έργου, και ότι αυτό προσδιορίζεται με απόφαση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, μετά από σχετική αναφορά του επιβλέποντα. Στα επόμενα άρθρα του ίδιου νόμου αναφέρονται και τα σχετικά περί των διαδικασιών παραλαβής των έργων (διοικητική, προσωρινή, οριστική). Επισημαίνεται ότι η υποβολή λογαριασμού ή η έγκριση αυτού από την Υπηρεσία μπορεί να προηγείται ή να έπεται της βεβαίωσης περαίωσης του έργου. 4. ΕΡΩΤΗΜΑ: Ποιες είναι οι διαδικασίες και οι αρμοδιότητες των επιβλεπόντων (προϊσταμένων και βοηθών) και ποιες οι ευθύνες επιβλέποντα κατά την επίβλεψη πιστοποίηση. Αν θεωρείται απαραίτητο, κατά τη διαδικασία υλοποίησης έργου από το φορέα, να ταυτίζεται ο μελετητής με τον επιβλέποντα. - 3 -
4.α Στο άρθρο 36 του ν. 3669/2008, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 186 παρ. 1 του ν. 4070/2012, αναφέρονται τα σχετικά περί των διαδικασιών ορισμού επιβλέποντα (ή επιβλεπόντων) ενός έργου, καθώς και τα καθήκοντα αυτών. Ο ορισμός του επιβλέποντα γίνεται με σχετική απόφαση του Προϊσταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, η οποία απευθύνεται προς αυτόν (τον επιβλέποντα) και κοινοποιείται στον ανάδοχο του έργου. Στα άρθρα 52 και 53 του ίδιου νόμου αναφέρονται ειδικότερα στοιχεία σχετικά με τις υποχρεώσεις του επιβλέποντα, αναφορικά με τον έλεγχο των επιμετρήσεων εργασιών και υλικών, πιστοποιήσεων, λογαριασμών κ.λ.π. 4.β Οι πειθαρχικές ευθύνες των διοικητικών οργάνων της σύμβασης αναφέρονται στο άρθρο 40 του ν. 3669/2008. 4.γ Ως προς το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος: Στην περίπτωση που η μελέτη εκπονήθηκε από την Υπηρεσία (δεδομένου ότι συχνά οι μελέτες ανατίθενται σε ιδιώτες μελετητές), δεν προκύπτει από τη νομοθεσία υποχρέωση ορισμού του υπαλλήλου που εκπόνησε τη μελέτη ως επιβλέποντα του έργου. Ο Προϊστάμενος της Διευθύνουσας Υπηρεσίας έχει τη διακριτική ευχέρεια να ορίσει ως επιβλέποντα του έργου οποιονδήποτε υπάλληλο της Υπηρεσίας, με την προϋπόθεση ότι θα έχει από το γνωστικό του αντικείμενο τη δυνατότητα να αναλάβει αυτό το καθήκον. Εξάλλου, όπως αναφέρεται στην παρ. 2 του άρθρου 36 του ν. 3669/2008, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 186 του ν. 4070/2012, η Διευθύνουσα Υπηρεσία ορίζει ως επιβλέποντα ή επιβλέποντες του συνόλου ή τμήματος του έργου «τεχνικούς υπαλλήλους που, κατά προτίμηση έχουν την κατάλληλη ειδικότητα, ανάλογα με τα στελέχη που διαθέτει, τις υπηρεσιακές ανάγκες και την αξιολόγηση του έργου και του προσωπικού», χωρίς να θέτει καμία προϋπόθεση σε σχέση με τον μελετητή του έργου. 5. ΕΡΩΤΗΜΑ: Με δεδομένο το φόρτο εργασίας ενός προϊσταμένου και την ευθύνη ταυτόχρονης υλοποίησης πολλών έργων, συνεκτιμώντας και τη φύση των συγκεκριμένων έργων (οδοποιίας, με χρονοδιάγραμμα 2-6 μήνες), αν θεωρείται εφικτό (από πλευράς ασφάλειας) ένα κενό αναπλήρωσης επιβλέποντα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αν σε περίπτωση κολλήματος ενός επιβλέποντα θεωρείται άμεση ανάγκη αντικατάστασής του και σε περίπτωση ανάγκης αλλαγής επιβλέποντα αν θεωρείται αναγκαίο το πρωτόκολλο παράδοσης παραλαβής φακέλων έργων. Το πρώτο σκέλος της ερώτησης αυτής δεν είναι σαφές και, επιπλέον, είναι εκτός της αρμοδιότητας της ΜΕ Επαγγελματικών Θεμάτων, συνεπώς δεν μπορεί να απαντηθεί. Ως προς το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, αν ο επιβλέπων μηχανικός δηλώσει στην Υπηρεσία του ότι κωλύεται να αναλάβει ή να συνεχίσει την επίβλεψη του έργου, τότε, με απόφαση του Προϊσταμένου της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, όμοια με την απόφαση ορισμού του επιβλέποντα, γίνεται η αντικατάσταση του επιβλέποντα. - 4 -
Είναι προφανές ότι ο νέος επιβλέπων θα πρέπει να ενημερωθεί για το έργο από τον αρχικό επιβλέποντα. Δεν προβλέπεται από τη νομοθεσία σύνταξη πρωτοκόλλου παράδοσης-παραλαβής φακέλων, αλλά, κατά την άποψή μας, μία τέτοια διαδικασία είναι χρήσιμη και επιθυμητή, για την κατοχύρωση όλων των πλευρών και αποτελεί κανόνα της χρηστής διοίκησης. 6. ΕΡΩΤΗΜΑ: Αν η τήρηση ενός πρόχειρου ευρετηρίου από τον προϊστάμενο (προς υποβοήθησή του) όπου αναγράφονται περιληπτικά στοιχεία όλων των φακέλων των έργων που εποπτεύει, μπορεί: Να υποκαταστήσει τη νόμιμη διαδικασία ορισμού επιβλέποντα και αντικατάστασης επιβλέποντα έργου Να υποκαταστήσει τη νόμιμη διαδικασία αναβάθμισης μελετητικού ή εργοληπτικού πτυχίου Να θεωρείται επίσημο έγγραφο πιστοποίησης εμπειρίας για αναβάθμιση πτυχίου Όλες οι Υπηρεσίες τηρούν «Βιβλίο Μελετών και Έργων», πολλές, μάλιστα, έχουν αντικαταστήσει τα βιβλία με ηλεκτρονικά. Στο Βιβλίο καταγράφονται τα στοιχεία «ταυτότητας» της μελέτης και του έργου, όπως ο τίτλος, ο συντάκτης της μελέτης, ο επιβλέπων του έργου, ο προϋπολογισμός της μελέτης, οι ημερομηνίες σύνταξης μελέτης, δημοπράτησης έργου, υπογραφής σύμβασης κ.λ.π. Ο αριθμός καταχώρησης που λαμβάνει κάθε έργο (αριθμός μελέτης, αριθμός έργου), ακολουθεί το έργο μέχρι την περαίωση αυτού και την αρχειοθέτηση του φακέλου. Σε περίπτωση αλλαγής επιβλέποντα, με σχετική (όπως αναφέρθηκε παραπάνω) Απόφαση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, καταχωρίζεται στο Βιβλίο και το όνομα του νέου επιβλέποντα. Δεν μπορεί να αλλάξει ο επιβλέπων με αλλαγή του ονόματος στο παραπάνω Βιβλίο, πόσο μάλλον σε ένα «πρόχειρο ευρετήριο», αφού η απόφαση της Διευθύνουσας Υπηρεσίας, με την οποία ορίστηκε ο αρχικός επιβλέπων, πρέπει να τροποποιηθεί με όμοια απόφαση του ίδιου οργάνου (άρθρο 21, ν. 2690/1999, ΦΕΚ 45 Α). Η απάντηση στα τελευταία δύο σκέλη της ερώτησης αυτής είναι, προφανώς, αρνητική. Για τη Μ.Ε. Επαγγελματικών Θεμάτων Η Πρόεδρος Μαρία Γρηγοριάδου, ΠΜ - 5 -