ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ & ΛΟΓΙΣΤΙΚΗ ΚΟΣΤΟΥΣ 1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ 1
Τα στοιχεία του ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ είναι: Άµεσα Υλικά (πρώτες ύλες) Άµεση Εργασία Γενικά Βιοµηχανικά έξοδα (ΓΒΕ) Τα ΓΒΕ ταξινοµούνται σε : Έµµεσα Υλικά Έµµεση Εργασία Τα ΓΒΕ περιλαµβάνουν: Ασφάλιστρα ζωής απάνες για κατασκηνωσεις προσωπικού Κόστος εποπτείας Κόστος Μικτό ή ηµιµεταβλητό : κόστος εποπτείας κόστος της αµοιβης των πωλητων κόστος συντήρησης και επισκευής του µηχανολογικού εξοπλισµού Πρώτο Κόστος ή Άµεσο ονοµάζεται το κόστος των Άµεσων Υλικών και της Άµεσης Εργασίας Κόστος µετατροπής ονοµάζεται το κόστος της Άµεσης εργασάς και των ΓΒΕ 2
Κόστος αποθεµάτων τέλους σε άµεσα υλικά = Άµεσα Υλικά + Αγορες αµεσων Υλικών Αναλωθέντα Άµεσα Υλικά Μικτό κέρδος = Πωλήσεις Κόστος Πωληθέντων (2) Κόστος παραχθέντων (έτοιµων) προϊόντων = Κόστος πωληθέντων + έτοιµα προιόντα (Τ) Ε.Προιόντα (Α) Υπολογισµός Άµεσης Εργασίας : (3) Συν. Βιοµ. Κόστος Παραγωγής Περιόδου = (2) + Παραγωγή σε εξέλιξη τέλους (4) Τρέχον Βιοµ. Κόστος Περιόδου = (3) Παραγωγή σε εξέλιξη αρχής Κόστος Άµεσης Εργασίας = (4) - (ΓΒΕ + Αναλωθέντα Άµεσα Υλικά) 3
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΙΣΟ ΗΜΑΤΟΣ + ΠΩΛΗΣΕΙΣ - ΚΟΣΤΟΣ ΠΩΛΗΘΕΝΤΩΝ + Αρχικό απόθεµα έτοιµων προιόντων + Κόστος παραχθέντων (αγορές) - Επιστροφές + Λοιπά (διάφορα) = Προιόντα (εµπορεύµατα προς διάθεση) - Τελικό απόθεµα έτοιµων προιόντων + = ΜΕΙΚΤΟ ΚΕΡ ΟΣ - απάνες διοίκησης ΓΕ - απάνες διάθεσης ΓΕΠ - Χρηµατοοικονοµικές δαπάνες - Αποσβέσεις = ΚΕΡ Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ 4
ΠΙΝΑΚΑΣ ΚΟΣΤΟΥΣ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ + ΠΕΑ + Άµεσα Υλικά + Αρχικό απόθεµα ΑΥ + Αγορές = Υλικά προς διάθεση - Τελικό απόθεµα ΑΥ + Άµεση Εργασία + ΓΒΕ + Έµµεση εργασία + Έµµεσα υλικά + Αποσβέσεις + Ασφάλιστρα + Παροχές τρίτων + Φόροι τέλη + = Βιοµηχανικό κόστος περιόδου = Συνολικό βιοµηχανικό κόστος - ΠΕΤ = ΚΟΣΤΟΣ ΠΑΡΑΧΘΕΝΤΩΝ 5
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΣΗΣΗ 1/12/2005 Στο Τµήµα Β'της παραγωγικής διαδικασίας της επιχείρησης ΑΛΦΑ - ΩΜΕΓΑ για την περίοδο Ιουλίου 2005 δίνονται τα πιο κάτω στοιχεία: ΠΟΣΟΤΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ Παραγωγή σε εξέλιξη αρχής 4.000 µονάδες επεξεργασµένες κατά 75 % Μονάδες που προστέθηκαν στην περίοδο Ιουλίου 16.000 Παραγωγή σε εξέλιξη τέλους 8.000 µονάδες επεξεργασµένες κατά 25 % ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΟΣΤΟΥΣ Παραγωγής σε εξέλιξη αρχής: Κόστος προηγουµένου τµήµατος 40.000 ΑΥ. 20.000 Α.Ε. 30.000 Γ.Β.Ε. 60.000 150.000 Τρέχουσας περιόδου: Κόστος προηγουµένου τµήµατος 160.000 Α.Υ. 80.000 Α.Ε. 120.000 Γ.Β.Ε. 200.000 560.000 Να γίνει η συγκέντρωση και η κατανοµή τον κόστους τον τµήµατος στην παραγωγή σε εξέλιξη τέλους και στις έτοιµες µονάδες. Λύση 6
ΠΟΣΟΤΙΚΑ Ε ΟΜΕΝΑ ΠΕΑ (75%) 4000 ΜΟΝ ΠΟΥ ΜΕΤΑΦΕΡ 12000 ΜΟΝ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤ 16000 ΑΠΌ ΑΠΟΘΗΚΗ ΚΑΤΆ ΤΝ ΠΕΡΙΟ Ο ΠΕΤ (25%) 8000 20000 20000 ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΙΣΟ ΥΝΑΜΩΝ ΜΟΝΑ ΩΝ ΥΛΙΚΑ ΚΟΣΤΟΣ ΥΛΙΚΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΤ. ΠΕΑ 0 ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΤΡ. ΣΤΗ ΠΕΑ 4000 X 25% 1000 MON ΠΟΥ ΑΡΧΙΣΑΝ Κ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΚΑΤΆ ΠΕΡΙΟ Ο 8000 8000 ΥΛΙΚΑ ΠΕΤ 8000 X 100% 8000 ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΤΡ. ΣΤΗ ΠΕΤ 8000 X 25% 2000 ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΟΣΤΟΥΣ ΣΥΝ/ΚΟ 16000 11000 ΙΣΟ ΥΝΑΜΟ ΚΟΣΤΟΣ ΑΝΑ ΜΟΝΑ Α ΚΟΣΤΟΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΕΑ ΚΟΣΤΟΣ ΑΠΌ ΠΡΟΗΓ. ΤΜΗΜΑ 40000 4000 10 ΑΥ 20000 4000 5 ΑΕ 30000 3000 10 ΓΒΕ 60000 3000 20 ΣΥΝΟΛΟ 150000 45 ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΑΠΑΝΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΗΓ. ΤΜΗΜΑΤΟΣ 160000 16000 10 ΑΥ 80000 16000 5 ΑΕ 120000 11000 10,9 ΓΒΕ 200000 11000 18,18 ΣΥΝΟΛΟ 560000 44,08 ΣΥΝΟΛΟ ΚΟΣΤΟΥΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ 710000 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΥΝΟΛΙΚΟΥ ΚΟΣΤΟΥΣ ΜΟΝΑ ΕΣ 12000 ΚΟΣΤΟΣ ΠΕΑ ΓΙΑ 4000 ΜΟΝΑ ΕΣ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΗΓ. ΤΜΗΜΑ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 4000 x 10 40000 ΑΥ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 4000 x 5 20000 ΑΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 3000 x 10 30000 ΓΒΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 3000 x 20 60000 7
ΚΟΣΤΟΣ ΤΡΕΧ. ΠΕΡΙΟ ΟΥ ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΗΓ. ΤΜΗΜΑ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 8000 x 10 80000 ΑΥ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 8000 x 5 40000 ΑΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 9000 x 10,9 98100 ΓΒΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 9000 x 18,18 163620 531720 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΜΕΤΑΦΕΡ. ΜΟΝΑ ΕΣ ΠΕΤ ΜΟΝ 8000 (25%) ΚΟΣΤΟΣ ΠΡΟΗΓ. ΤΜΗΜΑ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 8000 x 10 80000 ΑΥ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 8000 x 5 40000 ΑΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 2000 x 10,9 21800 ΓΒΕ ΓΙΑ ΜΟΝΑ ΕΣ 2000 x 18,18 36300 178160 ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΝΕΜΗΘΗΚΕ 709880 8
ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΑΤΑ ΦΑΣΗ ΚΟΣΤΟΛΟΓΗΣΗΣ Η βιοµηχανία Α παράγει προϊόν Π1 σε δύο φάσεις. Σε κάθε φάση χρησιµοποιούνται πρώτες ύλες και υλικά και το κόστος κατεργασίας διαµορφώνεται προοδευτικά. ηλαδή, όταν ολοκληρωθεί η κατεργασία στη Φάση 1, τα υπό κατεργασία µεταφέρονται στη φάση ΙΙ όπου και ολοκληρώνεται η παραγωγή του προϊόντος, το οποίο στη συνέχεια µεταφέρεται στην αποθήκη ετοίµων. Τα κοστολογικά δεδοµένα του Ιανουαρίου ΧΧΧ9 έχουν ως εξής: Φάση Ι Απόθεµα ενάρξεως ηµικατεργασµένων (1/1/ΧΧΧ9) 2.000 µονάδες ολοκληρωµένες κατά 3/5 ως προς το κόστος κατεργασίας. Το κόστος αυτών ανέρχεται σε δρχ. 100000 και αναλύεται σε πρώτες ύλες και υλικά δρχ. 40.000 και σε κόστος εργασίας δρχ. 60.000. Στη διάρκεια του Ιανουαρίου ΧΧΧ9 άρχισε παραγωγή 4.000 νέων µονάδων και το µήνα αυτό αναλώθηκαν πρώτες ύλες δρχ. 120.000 και δαπανήθηκαν για κατεργασία τους δρχ. 160.000 Το απόθεµα λήξεως ηµικατεργασµένων (31/1/ΧΧΧ9) είναι 1.400 µονάδες ολοκληρωµένες κατά τα 2/5 ως προς το κόστος κατεργασίας Φάση ΙΙ Απόθεµα έναρξης ηµικατεργασµένων (1/1/ΧΧΧ9) 3.000 µονάδες ολοκληρωµένες κατά το ½ ως προς το κόστος κατεργασίας. Το κόστος αυτών ανέρχεται σε δρχ. 98.000 και αναλύεται σε κόστος κατεργασίας της φάσεως Ι (µεταφερόµενο κόστος) δρχ. 38.000 και σε κόστος κατεργασίας της φάσεως ΙΙ δρχ. 60.000. Στη διάρκεια του Ιανουαρίου ΧΧΧ9 εισήχθησαν από τη φάση 1 4.600 µονάδες και πραγµατοποιήθηκε κόστος κατεργασίας δρχ. 140.000. Το απόθεµα λήξεως ηµικατεργασµένων (31/ΙΙΧΧΧ9) είναι 2.000 ολοκληρωµένες κατά 3/5 ως προς το κόστος κατεργασίας Με βάση τα δεδοµένα αυτά ζητείται να προσδιοριστεί κατά φάση το κόστος των ολοκληρωµένων και ηµικατεργασµένων µονάδων παραγωγής µηνός Ιανουαρίου ΧΧΧ9 µε βάση τη µέθοδο του Μέσου Σταθµικού. Λύση 9
ΦΑΣΗ 1 ΒΗΜΑ 1 Ο ΒΗΜΑ 2 Ο ΙΣΟ ΥΝ. ΜΟΝ. ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΦΥΣ. ΡΟΗ ΣΕ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΣΕ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΕΡΓΑΣΙΑΣ Αρχικό αποθεµα ηµικατεργασµένων µοναδων (1/1/XXX9) ολοκληρωµένες 2000 κατά 3/5 Μονάδες των οποίων η παραγωγή αρχισε τον Ιανουάριο 4000 Σύνολο 6000 Μονάδες ολοκληρωµένες 4600 4600 (1) 4600 (1) Τελικό απόθεµα ηµικατεργασµένων µονάδων ολοκληρωµένες 1400 1400 (2) 560 (2) κατά 2/5 Σύνολο 6000 Κόστος κατεργ. Κόστος ολοκλ. Μονάδας Κόστος Σύνολο ΑΥ Αρχικό απόθεµα ηµικατεργασµένων 100000 40000 60000 Κόστος Ιανουαρίου 280000 120000 160000 (Βήµα 3) Σύνολο 380000 160000 220000 ιαιρούµενο µε τον αριθµό των 6000 5160 ισοδύναµων µονάδων (Βήµα 4) Κόστος από ιδοδύναµη µονάδα 26,667 42,635 69,302 (Βήµα 5 ο ) Κατανοµή του συνολικού κόστους µεταξύ ολοκληρωµένων (έτοιµων) και ηµικατεργασµένων µονάδων Ολοκληρωµένες µονάδες 4600 x 69,302 = 318,791 Ηµικατεργασµένες µονάδες: Πρώτες ύλες 1400 x 26,667 = 37.383 Κόστος κατεργασίας 560 x 42,636 = 23.876 Σύνολο 380.000 (1) Ως προς τις πρώτες ύλες (2) Ως προς κόστος κατεργασίας 1400 x 2/5 = 560 10
ΦΑΣΗ 2 ΒΗΜΑ ΙΣΟ. 1 Ο ΒΗΜΑ 2 Ο ΒΗΜΑ 2 Ο ΜΟΝΑ ΕΣ Ποσότητες Φυσικη Σε κόστος Σε πρώτες Σε κόστος ροή µεταφερόµενο ύλες κατεργασίας Αρχικό απόθεµα ηµικατεργασµένων µονάδων (1/1/ΧΧΧ9) 3000 ολοκληρωµένες κατά 3/5 Μονάδες των οποίων η παραγωγή άρχισε τον 4600 Ιανουάριο (εισαγωγές από το στάδιο 1) Σύνολο 7600 Μονάδες ολοκληρωµένες 5600 5600 5600 5600 Τελικό απόθεµα ηµικατερεργασµένων µονάδων (ολοκληρωµένες 2000 2000 1200 κατά 3/5) 7600 5600 7600 6800 Κόστος Σύνολο Κόστος µεταφ από τη φάση 1 Κόστος κατεργασίας Κόστος ολοκληρωµένης µονάδας Αρχικό απόθεµα ηµικατερ. 98000 38000 60000 Κόστος Ιανουαρίου 458.791 318.791 140000 (Βήµα 3) Σύνολο 566.791 356.791 200 ιαιρούµενο µε τον αριθµο 7600 6800 των ισοδύν. µονάδων (Βήµα 4) Κόστος ανά 46,946 29,412 76,368 ισοδύναµες µονάδες (Βήµα 5 ο ) Κατανοµή του συνολικού κόστους µεταξύ ολοκληρωµένων (έτοιµων) και ηµικατεργασµένων µονάδων Ολοκληρωµένες µονάδες 560 x 76,368 = 427,608 (1) 11
Ηµικατεργασµένες µονάδες: Κόστος από φάση 1 2000 x 46,96 = 93892 (2) Κόστος κατεργασίας 1200 x 29,412 = 36,204 (3) (2) + (3) = 129,186 (4) (1) + (4) = 556,791 (Συνολικό κόστος) 12