ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ - ΑΘΗΝΑ 2 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 2015

ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ - ΑΘΗΝΑ 2 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ 2015

Οικονομική Επισκόπηση Το 2015 υπήρξε μια ιδιαίτερη και δύσκολη χρονιά για την Ελλάδα ως αποτέλεσμα της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων με τους θεσμούς. Ως αποτέλεσμα, η καταγραφείσα το 1 ο εξάμηνο του 2014 αναθέρμανση της αγοράς, δεν είχε συνέχεια. 8 6 % ετήσια µεταβολή Ρυθµός Ανάπτυξης Πλέον αυξημένες πιθανότητες επιστροφής στην ανάκαμψη το β' εξάμηνο του 2016, υπό συγκεκριμένες, όμως, προϋποθέσεις, βλέπει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ), τονίζοντας ότι η πορεία της οικονομίας συνδέεται άρρηκτα με το ρυθμό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονται στη συμφωνία. 4 2 0-2 -4-6 Ελλάδα Ευρωζώνη Στις αναγκαίες προϋποθέσεις για επιστροφή σε διατηρήσιμη ανάπτυξη η ΤτΕ αναφέρει, εκτός της πολιτικής συναίνεσης, την αντιμετώπιση του προβλήματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων, την ταχεία εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, τις δράσεις για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη διατήρηση των πρωτογενών πλεονασμάτων, τις παράλληλες δράσεις για την αύξηση της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα, καθώς και την ενίσχυση της ικανότητας του δημόσιου τομέα να εφαρμόσει τις διαρθρωτικές αλλαγές. που απαιτούνται. Για το α' εξάμηνο του 2016 η έκθεση της ΤτΕ προβλέπει ύφεση. Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της χώρας το 2015, σημείωσε αύξηση το 1 ο και το 2 ο τρίμηνο, κατά 0,4% και 0,9%, αντίστοιχα σε σχέση με τις αντίστοιχες περιόδους του 2014, ενώ κατά το 3 τρίμηνο 2015, παρουσίασε μείωση 1,1% σε σχέση με το 3ο τρίμηνο 2014. -8-10 % 30 25 20 15 10 5 0 * πρόβλεψη Ποσοστό Ανεργίας * πρόβλεψη Η επιδείνωση των δεικτών οικονομικού κλίματος και των συνθηκών χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα υποδηλώνουν ότι η επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας ενδεχομένως να διατηρηθεί και το έτος 2016, ενώ από το έτος 2017 ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να παρουσιάσει ουσιαστικότερη ανάκαμψη. Ελλάδα Ευρώπη Ευρωζώνη

Γραφειακοί Χώροι Η αγορά των γραφειακών χώρων παρουσιάζεται σταθερή το 2o εξάμηνο του 2015. Τα ενοίκια γραφείων στους εμπορικούς δρόμους παρέμειναν σταθερά σε γενικές γραμμές και κυμαίνονται μεταξύ 8 και 19 /τμ, με ελάχιστες εξαιρέσεις. Στις κεντρικές λεωφόρους, όπως η Λ. Συγγρού, παρατηρείται μια μικρή μείωση της δραστηριότητας, συνεπώς και των επιπέδων των τιμών, ενώ σε άλλες περιοχές παρουσιάζεται μεγαλύτερος όγκος συναλλαγών. Στο σχετικό διάγραμμα, το εύρος τιμών εξαρτάται από τις διάφορες προνομιακές τοποθεσίες των κτιρίων. Η διαφορά τιμής εξαρτάται επίσης από την ποιότητα των κτιρίων και τη μικρή διαθεσιμότητα στοιχείων στην αγορά, λόγω του πολύ μικρού όγκου των συναλλαγών. 10,0% Απόδοση Γραφείων 9,5% 9,0% 8,5% 8,0% 7,5% 7,0% 6,5% 6,0% 5,5% 5,0% Οι αποδόσεις κινήθηκαν ελαφρώς πτωτικά το τελευταίο εξάμηνο, δεδομένου ότι οι πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις δεν ήταν τόσο επιβλαβείς στην οικονομία, όσο αρχικά είχε εκτιμηθεί. Οι αποδόσεις κυμαίνονται περίπου στο 8,25%, με λίγες μόνο συναλλαγές να έχουν καταγραφεί κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου στην περιοχή της Αθήνας. Η αγορά ακινήτων αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα ξεφύγει από τον κύκλο της ύφεσης. Όσον αφορά τις επενδύσεις, ο πιο δυναμικός τομέας δείχνει να είναι αυτός του τουρισμού, ως αποτέλεσμα της σημαντικής αύξησης των επισκεπτών, καθώς και στους πολυτελείς γραφειακούς χώρους, στα καταστήματα και στους αποθηκευτικούς χώρους. ΕΝΟΙΚΙΑ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ

Εμπορικά Καταστήματα Σημειώνεται και στην έκθεσή μας για το 1ο εξάμηνο του 2015, ότι ο τομέας που έχει πληγεί περισσότερο από την αγορά ακινήτων, είναι ο τομέας των λιανικών πωλήσεων. Κατά τη διάρκεια του 2015, υπήρξε κάποια σχετική δραστηριότητα. Μεγάλες εταιρείες λιανικής, φαίνεται να έχουν εκμεταλλευτεί τις ιστορικά χαμηλές τιμές στους κεντρικούς εμπορικούς δρόμους. Οι τιμές έχουν σταθεροποιηθεί, τα κενά καταστήματα έχουν μειωθεί και η απορρόφηση κενών χώρων έχει αυξηθεί. Αν και πριν από τις ριζοσπαστικές πολιτικές εξελίξεις αναμενόταν μια αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης, τώρα πρέπει να περιμένουμε τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και την τήρηση των συμφωνηθέντων. Συνοπτικά, ενώ υπήρχε μια μεγάλη έμφαση στις τοπικές και στις δευτερογενείς αγορές λιανικής τα τελευταία 2 χρόνια, αυτή έχει αρχίσει να εξαφανίζεται. Οι αγορές λιανικής, όπως η Νέα Σμύρνη και το Χαλάνδρι, εξακολουθούν να έχουν χαμηλά ποσοστά κενών χώρων σε κεντρικούς τους δρόμους, αλλά τώρα η ζήτηση στις κύριες αγορές αυξήθηκε σημαντικά, ενώ και τα κενά καταστήματα έχουν περιοριστεί. Έχουμε δει σημαντικές μισθώσεις σε υψηλότερες τιμές σε δρόμους σαν την Ερμού, αλλά και σε άλλες κύριες αγορές. Οι αποδόσεις των καταστημάτων έχουν οριακά πτώση και εκτιμούμε ότι στην Ερμού κυμαίνεται στο 6,5%-7% ενώ σε άλλες κύριες αγορές είναι πιο κοντά στο 7%-7,5%. Πηγή: ΔΑΝΟΣ An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE ΕΝΟΙΚΙΑ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ Πηγή: ΔΑΝΟΣ An Alliance Member of BNP PARIBAS REAL ESTATE

Αγορά Κατοικίας Η αγορά κατοικίας εξακολουθεί να παραμένει με σταθερά ελάχιστες συναλλαγές. Οι τιμές φαίνεται να έχουν μια ήπια πτωτική τάση στις περισσότερες περιοχές και μια σταθεροποιητική στις πιο κεντρικές. Υπάρχει μία αύξηση στις ενοικιάσεις, με ισχυρή ζήτηση για μεσαίας / καλής ποιότητας σπίτια για ενοικίαση, τα οποία προέρχονται κυρίως από ανθρώπους που προσπαθούν να επωφεληθούν από τις χαμηλές τιμές στην οικιστική αγορά. Ο κύριος λόγος που η αγορά δεν έχει αυξηθεί στις πωλήσεις / αγορές, είναι η έλλειψη χρηματοδότησης. Οι τράπεζες δεν έχουν ακόμη αρχίσει να δίνουν νέα δάνεια και θα πρέπει η αγορά ενυπόθηκων δανείων να ανακάμψει, έτσι ώστε να αυξηθεί η ζήτηση. Σε γενικές γραμμές, υπάρχει η πεποίθηση ότι η οικιστική αγορά έχει αγγίξει τα πιο χαμηλά σημεία το 2ο εξάμηνο του 2015 και έχει τη δυνατότητα να εισέλθει σε μια πορεία ανάκαμψης όσο η οικονομία σταθεροποιείται, βοηθώντας να ενισχυθεί η ανάκαμψη της οικονομίας στο σύνολό της από το 2016. Κατά τη διάρκεια των έξι χρόνων ύφεσης, διάφοροι παράγοντες οδήγησαν στην κατάρρευση της οικιστικής αγοράς. Η δραματική πτώση των εισοδημάτων και του οικονομικού κλίματος και ειδικότερα της ψυχολογίας των καταναλωτών και η μεγάλη αύξηση και η σύγχυση, που προκλήθηκε με την επιβολή του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας, συνέβαλε στη δραστική μείωση της ζήτησης για κατοικίες, η οποία κυμάνθηκε σε ασυνήθιστα χαμηλά επίπεδα. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας

Αποθηκευτικοί & Βιομηχανικοί χώροι Το 2015 υπήρξε μια χρονιά με έντονη δραστηριότητα στο τομέα των logistics. Η ζήτηση για καινούριους χώρους αυξήθηκε παρά το ότι σε γενικές γραμμές οι τιμές ενοικίασης και πώλησης παρέμειναν σε σταθερά επίπεδα. Παρατηρήθηκε μια μεταβολή της ζήτησης από χώρους κοντά στην Αττική οδό και τον Ασπρόπυργο στην περιοχή από Μεταμόρφωση ως Κρυονέρι κοντά στην Εθνική Οδό. ΕΝΟΙΚΙΑ ΑΠΟΔΟΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΤΗΤΑ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΚΕΝΩΝ ΧΩΡΩΝ ΤΑΣΕΙΣ ΑΓΟΡΑΣ Τα ενοίκια κυμαίνονται μεταξύ 2,5 / τμ / μήνα για τη βιομηχανική περιοχή στην Αθήνα και 3-4 / τμ / μήνα για τους αποθηκευτικούς χώρους και αναμένονται να παραμείνουν σταθερές. Ο τομέας αναμένεται να έχει ακόμα μεγαλύτερη ζήτηση το 2016, ειδικά μετά την ολοκλήρωση της ιδιωτικοποίησης του Οργανισμού Λιμένος Πειραιά. Η επενδυτική δραστηριότητα ήταν πολύ υποτονική τους 9 πρώτους μήνες του 2015, αλλά επιταχύνθηκε σημαντικά το τελευταίο τρίμηνο και εκτός σοβαρών απροόπτων αναμένεται να συνεχίσει έτσι και το 2016.

Ξενοδοχεία - Τουρισμός Παρά τις παρατεταμένες οικονομικές προκλήσεις, ο τομέας του τουρισμού έχει δείξει μια αξιοσημείωτη αντοχή το 2013, η οποία συνεχίστηκε και το 2014, αλλά και το 2015. Κατά τη διάρκεια του 2015, ο τομέας του τουρισμού ξεκίνησε εντυπωσιακά, αλλά σημειώθηκε επιβράδυνση λόγω των σημαντικών πολιτικών εξελίξεων. Τα μοναδικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερα ανεπτυγμένη και ακόμα γρηγορότερη ανάπτυξη των υποδομών και των μεταφορών, όπως επίσης και η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός των ειδικότερων τουριστικών εγκαταστάσεων, αναμένεται να συμβάλουν στην ανάπτυξη της, ως ένα σημαντικό τουριστικό προορισμό στην Ευρώπη, αλλά και ως διεθνής συγκοινωνιακός κόμβος ευρωπαϊκών διαστάσεων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι διεθνείς αφίξεις το 2014 αυξήθηκαν σε 22 εκατομμύρια από 17,9 εκ. το 2013 (+ 23%) και 15,2 εκ. σε ξένους επισκέπτες το 2006, ενώ το 2015 έχει κλείσει με επιπλέον θετικό πρόσημο που αναμένεται να είναι κοντά στα 25 εκατομμύρια. Το 2015, η συμβολή του τουρισμού στο πλαίσιο των εξωτερικών συναλλαγών ήταν σημαντική, δεδομένου ότι οι ταξιδιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν από 12,2 δις το 2013 σε 13,4 δις το 2014 και 15 δις το 2015. Το θετικό αυτό αποτέλεσμα αναμένεται να συνεχιστεί το 2016. Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδας Από την πλευρά της ακίνητης περιουσίας, στον τομέα του τουρισμού, υπάρχει έντονο ενδιαφέρον από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια και διεθνή σήματα (brands), αλλά και εγχώριους και διεθνείς εξειδικευμένους διαχειριστές, που ενδιαφέρονται να επεκταθούν στην ελληνική αγορά. Υπάρχει μεγάλη ζήτηση μεγάλων και μεσαίας χωρητικότητας παραθαλάσσιων ξενοδοχείων.

ΕΛΛΑΔΑ ΑΘΗΝΑ Λ. Βουλιαγμένης 15, 116 36 Τηλ: +30-210 7 567 567 Fax: +30-210 7 567 267 office@danos.gr ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ Ίωνος Δραγούμη 4, 546 24 Τηλ: +30-2310 244962,3 Fax: +30-2310 224781 info.thes@danos.gr ΧΑΝΙΑ Ηρώων Πολυτεχνείου 3, 731 33, Κρήτη Τηλ.: +30 28210 50900 Fax: +30 28210 59700 info.crete@danos-melakis.gr ΗΡΑΚΛΕΙΟ Δουκός Μποφώρ 7, 712 02, Κρήτη Τηλ.: +30 2810 282822 Fax: + 30 2810 282822 info.crete@danos-melakis.gr ΚΥΠΡΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Ι. Χατζηιωσήφ 35, 2027, Στρόβολος Τηλ: +357-22317031 Fax: +357-22317011 sales@danos.com.cy ΛΕΜΕΣΟΣ Γλάδστωνος 69, 3040, Acropolis Centre, Κατάστημα 10 Τηλ: +357-25343934 Fax: +357-25343933 limassoldanos@danos.com.cy www.danos.com.cy ΣΕΡΒΙΑ ΒΕΛΙΓΡΑΔΙ 3 SpanskihboracaStr. 11070 New Belgrade Tηλ.: +381 11 2600 603 Fax: +381 11 2601 571 office@danos.rs www.danos.rs www.danos.gr

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ Η έκθεση αυτή δημοσιεύεται μόνο για γενικές πληροφορίες. Παρά το γεγονός ότι έχουν χρησιμοποιηθεί υψηλά πρότυπα για την άντληση των πληροφοριών, την ανάλυση, την προβολή και τις προβλέψεις που παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση, καμία νομική ευθύνη δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τη ΔΑΝΟΣ ή τη BNPPARIBAS REAL ESTATE, για οποιαδήποτε απώλεια ή ζημία που ενδέχεται να προκύψει από το περιεχόμενο του παρόντος εγγράφου. Τυχόν αναπαραγωγή ολόκληρου ή τμήματος του εγγράφου μπορεί να επιτραπεί μόνο με την σχετική αναφορά στην έρευνα της ΔΑΝΟΣ. www.danos.gr www.realestate.bnpparibas.com