Βιολογία. Απαντήσεις Κριτηρίων Αξιολόγησης. A Λυκείου. Θάνος Καψάλης Σοφία Πλατανιστιώτη ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ. Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Σχετικά έγγραφα
Βιολογία Α Λυκείου Κεφ. 3. Κυκλοφορικό Σύστημα. Καρδιά Αιμοφόρα αγγεία Η κυκλοφορία του αίματος Αίμα

4. ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. περιλαμβάνονται ο σπλήνας και ο θύμος αδένας (εικ.4.1). Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:

Πεπτικός σωλήνας Κύρια λειτουργία του είναι η εξασφάλιση του διαρκούς ανεφοδιασμού του οργανισμού με νερό, ηλεκτρολύτες και θρεπτικά συστατικά.

Έννοιες Βιολογίας και Οικολογίας και η Διδακτική τους

3. Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει τομή ανθρώπινου πεπτικού συστήματος.

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΑΞΗ: Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 04/06/2018

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα;

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 7 Το κυκλοφορικό μας σύστημα

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΡΔΙΑ

ΠΕΨΗ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗ ΤΩΝ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ

Απελευθερώνει ορμόνες, που αυξάνουν την πίεση του αίματος στους νεφρούς και επηρεάζουν την παραγωγή ερυθροκυττάρων

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017

ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΤΟ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΟ ΔΟΚΙΜΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΠΕΝΤΕ (5) ΣΕΛΙΔΕΣ

ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΔΟΜΕΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

Εργασία στο μάθημα της βιολογίας υπεύθυνη καθηγήτρια : Ζαρφτσιάν Μαρία Ελένη

1 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ 2016

ΤΑΞΗ: B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:. ΤΜΗΜΑ: ΑΡ. Να προσέξετε την εμφάνιση του γραπτού σας και να γράψετε με μελάνι μπλε ή μαύρο.

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΤΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

1. ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ

ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ/ΙΟΥΝΙΟΥ 2018 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 29/05/2018 ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ :5.5 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΗ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Από το Κύτταρο στον Οργανισµό

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΠ. ΠΑΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

4.4 Η αναπνοή στον άνθρωπο

ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015

ΙΣΤΟΙ Ως προς τη µορφή και τη λειτουργία τους. Κυτταρική διαφοροποίηση.

ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΙΙ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

=... ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΓΕΡΙΟΥ «ΙΩΝΑ ΚΑΙ ΚΟΛΟΚΑΣΗ» ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2017/2018 ΒΑΘΜΟΣ: 25 ΟΛΟΓΡΑΦΩΣ:... ΥΠΟΓΡ.:... ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ-ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 15/9/2014. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΑΠΟ ΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ΣΤΟΝ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ Κύτταρα και ιστοί Όργανα και συστήματα οργάνων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Μεταμόσχευση νεφρού Για αρχή θα αναφέρουμε την λειτουργία των νεφρών και τις επιπτώσεις στο λειτουργικό σύστημα του ανθρώπου.

Κυκλοφορικό σύστημα και υγεία

Φυσιολογία της Άσκησης

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

3. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Α ΤΑΞΗ Τ.Ε.Ε. ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ Μάθημα 6 Το ταξίδι του αέρα στο σώμα μας: To αναπνευστικό σύστημα

ΛΑΝΙΤΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

1ο Επεισόδιο. Ταξίδι στο υγρό της ζωής- Το αίμα

Κυκλοφορικό σύστημα. Από μαθητές και μαθήτριες του Στ 1

Εργαστήριο Πειραματικής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Διευθυντής: Καθηγητής κ. Γεώργιος Ανωγειανάκις

ΓΡΑΠΤΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2018

1. Λεμφοφόρα τριχοειδή.

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

1.ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΣΤΟ ΚΥΤΤΑΡΟ ( )

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓ.ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ. 1. Το σχεδιάγραμμα δείχνει 3 διαφορετικά αιμοφόρα αγγεία, Α, Β και Γ.

Μεταφορά αερίων στον ανθρώπινο οργανισμό

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑ -ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ

ΚΥΤΤΑΡΑ. Καρβουντζή Ηλιάνα (Βιολόγος) 1

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΘΟΛΙΚΗΣ ΛΕΜΕΣΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Ονοματεπώνυμο:... Τμήμα:...

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ με απαντήσεις. κεφ. 3 - ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ:

Επανάληψη πριν τις εξετάσεις Καλό διάβασμα

Κυκλοφορικό Σύστηµα. Σοφία Χαβάκη. Λέκτορας

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΙΙ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Σκελετικό σύστημα. Λειτουργίες: 1. Στηρικτικό πλαίσιο του σώματος των ζώων 2. Κινητική ποικιλομορφία. 2. Σκληροί σκελετοί

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Ν. ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ( Ε.Κ.Φ.Ε ) ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2015/2016

ΒΑΣΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥ. Μάθημα 5 «Η τροφή & το ταξίδι της μέσα στο σώμα μας»: Πεπτικό σύστημα

Η δομή και λειτουργία της φυσιολογικής καρδιάς και των αγγείων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΙΙ. ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ. Από την καρδιά ως τα άκρα

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ-ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ ) ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ: 1.30 (ΩΡΕΣ 90 λεπτά) ΠΡΟΣΟΧΗ

ΕΡΑΣΜΕΙΟΣ ΕΛΛΗΝΟΓΕΡΜΑΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ηλικία περιεκτικότητα σε λίπος φύλο

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Πεπτικό σύστημα και το κόστος της «καλοπέρασης»

ΜΑΡΙΑ Κ. ΣΗΦΑΚΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ 1

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ HMEΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΣΑΒΒΑΤΟ 10 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Αναπνοή και ήχος Ομιλία και τραγούδι

Μικροοργανισμοί. Οι μικροοργανισμοί διακρίνονται σε: Μύκητες Πρωτόζωα Βακτήρια Ιούς

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ & Δ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Μεταφορα ουσιών στα ζώα 9.2 ΤΟ ΑΙΜΑ

ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΑ (ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ/ΒΙΟΛΟΓΙΑ)

Πεπτικό σύστημα Περιγραφή

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ 1-7-8

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Από το κύτταρο στον οργανισμό

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΕΠΑΛ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΝΑΤΟΜΙΑ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Από το κύτταρο στον οργανισμό. Κεφάλαιο 1ο

Κεφάλαιο 6 ο ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΜΑΡΙΑ ΣΗΦΑΚΗ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ - ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΙ 1

Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΜΑΛΟΥΝΤΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΙΟΥ 2017

Transcript:

Θάνος Καψάλης Σοφία Πλατανιστιώτη Βιολογία A Λυκείου Απαντήσεις Κριτηρίων Αξιολόγησης Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 4ο: ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Κεφάλαιο 5ο: ΑΝΑΠΝΟΗ Κεφάλαιο 6ο: ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΩΣΜΩΡΥΘΜΙΣΗ ΕΛΛΗΝΟΕΚΔΟΤΙΚΗ

Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1ο Κριτήριο Αξιολόγησης Α. 1-α, 2-β. Β. 1-Λ, 2-Σ, 3-Λ, 4-Λ, 5-Σ. 1. Το υδροχλωρικό οξύ μετατρέπει το πεψινογόνο σε πεψίνη. Δημιουργεί στο στομάχι όξινο περιβάλλον (ph 0,8-3) και καταστρέφει τους παθογόνους μικροοργανισμούς που πιθανόν περιέχονται στην τροφή. 2. α. Εκκρίνονται η χολή και το παγκρεατικό υγρό. β. Η χολή παράγεται από το ήπαρ και το παγκρεατικό υγρό από το πάγκρεας. Στοματική Στομάχι Λεπτό έντερο Παχύ έντερο κοιλότητα Εκκρίσεις Σάλιο Βλέννα Βλέννα Βλέννα Γαστρικό υγρό Χολή Παγκρεατικό υγρό Εντερικό υγρό Λειτουργία Σχηματισμός βλωμού Αρχική πέψη αμύλου Αντιμικροβιακή δράση Προστασία του βλεννογόνου Διάσπαση πρωτεϊνών Καταστροφή μικροβίων Προστασία βλεννογόνου Γαλακτωματοποίηση λιπών Πέψη πρωτεϊνών, υδατανθράκων και λιπών. Απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών Προστασία βλεννογόνου Παραγωγή ορισμένων βιταμινών Απορρόφηση νερού, αλάτων και ορισμένων βιταμινών. 1. Η μη παραγωγή σάλιου από τους σιελογόνους αδένες προκαλεί: Ξήρανση του βλεννογόνου του στόματος (ξηροστομία). Δυσκολία στον σχηματισμό του βλωμού, ιδιαίτερα όταν η τροφή δεν έχει υγρασία. Αδυναμία αντιμετώπισης των παθογόνων μικροοργανισμών του στόματος αλλά και αυτών που εισέρχονται με την τροφή (κίνδυνος μολύνσεων). 2. α. Στο στομάχι η αύξηση επιτυγχάνεται με τις πτυχώσεις του βλεννογόνου και του υποβλεννογόνου χιτώνα. Στο λεπτό έντερο επιτυγχάνεται με: το μεγάλο μήκος του, με την ύπαρξη προεκβολών (λαχνών) και με την ύπαρξη μικρολαχνών στα επιθηλιακά κύτταρα του βλεννογόνου χιτώνα. β. Οι πτυχώσεις του στομάχου χρησιμεύουν στην αύξηση του όγκου του, ώστε να αποθηκεύεται προσωρινά μεγάλη ποσότητα τροφής. Το μεγάλο μήκος, οι λάχνες και οι μικρολάχνες του λεπτού εντέρου χρησιμεύουν στη δημιουργία πολύ μεγάλης επιφάνειας (σε δεδομένο μικρό όγκο) για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών των τροφών. 2

2ο Κριτήριο Αξιολόγησης Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Α. 1-γ, 2-δ. Β. α. Η έλλειψη βιταμίνης Β 1 διαταράσσει τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων. β. Με τη δράση της παγκρεατικής λιπάσης τα ουδέτερα λίπη διασπώνται σε μονογλυκερίδια, λιπαρά οξέα και γλυκερόλη. γ. Η πεψίνη στο στομάχι διασπά τις πρωτεΐνες. Τα ένζυμα του παγκρεατικού υγρού είναι: Η παγκρεατική αμυλάση, που διασπά τους υδατάνθρακες. Παγκρεατικά ένζυμα όπως θρυψίνη, χυμοθρυψίνη, καρβοξυπεπτιδάσες και αμινοπεπτιδάσες, που δια σπούν τις πρωτεΐνες. Παγκρεατική λιπάση, που διασπά τα λίπη. 1. Τα χυλομικρά αποτελούνται από τριγλυκερίδια και σχηματίζονται από μονογλυκερίδια και λιπαρά οξέα στο ενδοπλασματικό δίκτυο των επιθηλιακών κυττάρων του λεπτού εντέρου. 2. Τα χυλομικρά κυκλοφορούν μέσω της λέμφου και καταλήγουν σε διάφορους ιστούς, κυρίως στον μυϊκό και τον λιπώδη ιστό. Η περίσσεια των υδατοδιαλυτών βιταμινών κυκλοφορεί διαλυμένη στα υγρά του σώματος και αποβάλλεται μέσω των ούρων. Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες δεν διαλύονται στα υγρά του σώματος και δεν μπορούν να αποβληθούν μέσω των ούρων. Κυκλοφορούν μέσω της λέμφου με τη μορφή των χυλομικρών και καταλήγουν σε λιπώδεις ιστούς, όπου και συσσωρεύονται μαζί με το λίπος. 3

Κεφάλαιο 2ο: ΠΕΠΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 3ο Κριτήριο Αξιολόγησης Α-4, Β-1, Γ-2, Δ-5, Ε-3. 1. Όλες οι μορφές των λιπών που παραλαμβάνονται με την τροφή διασπώνται και απορροφώνται στο λεπτό έντερο. Μεταφέρονται μέσω της λέμφου με τη μορφή των χυλομικρών και στη συνέχεια εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. 2. Το ATP συντίθεται κατά τις καταβολικές αντιδράσεις, κυρίως κατά τη διάσπαση των υδατανθράκων. Όταν δεν επαρκούν οι υδατάνθρακες, τότε συντίθεται και κατά τη διάσπαση των λιπών. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις ασιτίας χρησιμοποιούνται και αμινοξέα. Αναβολικές Δημιουργία πολυπεπτιδίου Σύνθεση αιμοσφαιρίνης Σύνθεση ATP Καταβολικές Διάσπαση του αμύλου Μετατροπή του γλυκογόνου σε γλυκόζη Διάσπαση της γλυκόζης Η παντελής απουσία λιπών από το διαιτολόγιό μας θα έχει αρνητικές επιδράσεις στον οργανισμό. Η έλλειψη φωσφολιπιδίων και χοληστερόλης θα προκαλέσει διαταραχές στη δομή και τη λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών. Επίσης, θα δυσκολευτεί η κυκλοφορία, άρα και η πρόσληψη των λιποδιαλυτών βιταμινών, οι οποίες μεταφέρονται μέσω των χυλομικρών. 4

4ο Κριτήριο Αξιολόγησης Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1-β, 2-δ. Α. Τριχοειδή Φλέβες Δεξιός κόλπος Βαλβίδα - Δεξιά κοιλία Πνευμονική αρτηρία. Β. 1-Λ, 2-Σ, 3-Λ, 4-Λ, 5-Σ. 1. 1η αρτηρία: α. Ονομάζεται πνευμονική αρτηρία. β. Ξεκινά από τη δεξιά κοιλία. γ. Περιέχει φλεβικό αίμα. δ. Το αίμα κατευθύνεται προς τους πνεύμονες. 2η αρτηρία: α. Ονομάζεται αορτή. β. Ξεκινά από την αριστερή κοιλία. γ. Περιέχει αρτηριακό αίμα. δ. Το αίμα κατευθύνεται προς όλο το σώμα. 2. Οι κτύποι της καρδιάς οφείλονται στις διαδοχικές συστολές και χαλαρώσεις του μυοκαρδίου. Ο φυσιολογικός ρυθμός παλμών για έναν ενήλικο είναι 60-80 παλμοί/min. 1. Κατά τη σύσπαση της αριστερής κοιλίας ένα μέρος του αίματος επιστρέφει στον κόλπο και δεν προωθείται στην αορτή. Επομένως, δεν προωθείται στο σώμα η απαραίτητη ποσότητα αίματος και δεν τροφοδοτούνται επαρκώς τα κύτταρα. 2. Στη διάρκεια του ύπνου οι παλμοί της καρδιάς μειώνονται ελαφρώς, διότι οι σκελετικοί μύες χαλαρώνουν, άρα έχουν μειωμένες ανάγκες για παροχή οξυγόνου, συνεπώς και αίματος. 5

Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 5ο Κριτήριο Αξιολόγησης Α. 1-β, 2-α. Β. 1-Σ, 2-Σ, 3-Λ, 4-Σ. Το αίμα ωθείται στις αρτηρίες λόγω συστολής των κοιλιών της καρδιάς και λόγω σύσπασης των λείων μυών των τοιχωμάτων τους, ενώ στις φλέβες ωθείται λόγω συστολής των σκελετικών μυών που τις περιβάλλουν. Αριστερή κοιλία Aορτή Aρτηρίες Aρτηρίδια Tριχοειδή Φλεβίδια Φλέβες Δεξιός κόλπος καρδιάς. Αρτηρίες Φλέβες Τριχοειδή Πάχος τοιχώματος Μεγάλο Μικρό Ελάχιστο (μονόστιβο) Ύπαρξη βαλβίδων Όχι Ναι Όχι Ύπαρξη σφυγμού Ναι Όχι Όχι Πίεση αίματος Μεγάλη Πολύ μικρή Μικρή Κατεύθυνση αίματος Τρόπος προώθησης του αίματος Είδος αίματος Μετακίνηση ουσιών μέσω τοιχωμάτων Φυγόκεντρη (καρδιά προς περιφέρεια) Σύσπαση κοιλιών της καρδιάς (μεγάλες αρτηρίες) και σύσπαση των τοιχωμάτων τους Οξυγονωμένο (εκτός της πνευμονικής αρτηρίας) Κεντρομόλα (περιφέρεια προς καρδιά) Σύσπαση των σκελετικών μυών που τις περιβάλλουν Μη οξυγονωμένο (εκτός των πνευμονικών φλεβών) Όχι Όχι Ναι Από το αρτηριακό στο φλεβικό άκρο Διαφορά πίεσης στο αρτηριακό και το φλεβικό άκρο Οξυγονωμένο στο αρτηριακό άκρο και μη οξυγονωμένο στο φλεβικό άκρο 6

6ο Κριτήριο Αξιολόγησης Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1-α, 2-γ, 3-α, 4-δ. Βλέπε την ερώτηση 7: Ποιος είναι ο ρόλος των νεφρών στη μεγάλη κυκλοφορία; 1. Το ήπαρ. 2. Το ήπαρ δέχεται αίμα από το στομάχι, το έντερο, τον σπλήνα, το πάγκρεας και τη χοληδόχο κύστη. 3. 1: πυλαία φλέβα, 2: ηπατική αρτηρία και 3: ηπατική φλέβα. Ο καρδιακός μυς εργάζεται ακατάπαυστα σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ανθρώπου, εκτελώντας περιοδικά συστολές και διαστολές. Έχει, λοιπόν, πολύ μεγάλες ανάγκες σε οξυγόνο, άρα και σε αίμα, που του παρέχει το πυκνό δίκτυο των τριχοειδών. 7

Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 7ο Κριτήριο Αξιολόγησης Α. δ. Β. Α-4, Β-5, Γ-6, Δ-2, Ε-3, ΣΤ-1. ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ Ερυθρά αιμοσφαίρια Λευκά αιμοσφαίρια Αιμοπετάλια Ύπαρξη πυρήνα Όχι Ναι Όχι Συγκέντρωση στο αίμα 5.000.000/mm 3 5.000-10.000/ mm 3 250.000-400.000/ mm 3 Ρόλος Μεταφορά οξυγόνου, απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα Άμυνα του οργανισμού Πήξη αίματος ΘΕΜΑ 3o 1. Τα αντιγόνα Α και Β. 2. Δεν έχει κανένα αντίσωμα (ούτε αντισώματα αντι-rh, εφόσον δεν είναι ευαισθητοποιημένος). 3. Εφόσον δεν έχει αντισώματα αντι-β και αντι-rh, μπορεί να δεχθεί μικρή ποσότητα αίματος ομάδας Β και Rh +. 4. Τα γονίδια Ι Α και Ι Β. 1. Η μητέρα Rh + έχει φυσιολογικά το αντιγόνο Rh στην επιφάνεια των ερυθρών αιμοσφαιρίων της, συνεπώς δεν παράγει ποτέ αντισώματα αντι-rh που θα μπορούσαν να προκαλέσουν συγκόλληση σε ένα Rh + παιδί. 2. Βιταμίνη Κ: συμμετέχει στον σχηματισμό της θρομβίνης (πήξη του αίματος). Βιταμίνη Β 12 : συμμετέχει στην ωρίμανση των ερυθροκυττάρων. 8

Κεφάλαιο 3ο: ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Επαναληπτικό Κριτήριο Αξιολόγησης 3ου κεφαλαίου Α. 1-α, 2-γ, 3-β. Β. 1-Σ, 2-Λ, 3-Σ, 4-Λ, 5-Σ. 1. Το αίμα φτάνει στο ήπαρ με δύο μεγάλα αγγεία: α. την ηπατική αρτηρία, η οποία διακλαδίζεται και το τροφοδοτεί με οξυγόνο και β. την πυλαία φλέβα που διοχετεύει στο ήπαρ φλεβικό αίμα που προέρχεται από άλλα όργανα του πεπτικού συστήματος, όπως το στομάχι, το έντερο, το πάγκρεας αλλά και τον σπλήνα και την ουροδόχο κύστη. Το αίμα αυτό είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά που έχουν απορροφηθεί από τα όργανα αυτά. Το αίμα απομακρύνεται από το ήπαρ με την ηπατική φλέβα. 2. Η καταστροφή των κυττάρων ενός ιστού προκαλεί απελευθέρωση κάποιων ουσιών, με αποτέλεσμα τη μετατροπή του ινωδογόνου μιας υδατοδιαλυτής πρωτεΐνης που υπάρχει στο αίμα σε ένα μη διαλυτό πλέγμα, το ινώδες (ίνες οι οποίες διαπλέκονται και σχηματίζουν ένα μικροσκοπικό δίκτυο εγκλωβίζοντας ερυθρά αιμοσφαίρια) με τη βοήθεια ενός ενζύμου, της θρομβίνης. Για την ενεργοποίηση της θρομβίνης συμβάλλουν πολλοί παράγοντες όπως το ασβέστιο, η βιταμίνη Κ και τα αιμοπετάλια αλλά και ουσίες από τους κατεστραμμένους ιστούς. 1. α. Το όργανο Α είναι ο πνεύμονας. β. Το τμήμα Β είναι ο δεξιός κόλπος και το τμήμα Γ είναι η δεξιά κοιλία. γ. Το αγγείο Δ είναι η πυλαία φλέβα, το αγγείο Ε είναι η αορτή και το αγγείο ΣΤ είναι η πνευμονική αρτηρία. 2. Βλέπε σχήμα 3.13 στη σελ. 59 του σχολικού βιβλίου. 1. Οι διαφορές στον χρωματισμό του αίματος οφείλονται στις δύο διαφορετικές μορφές της αιμοσφαιρίνης: την οξυαιμοσφαιρίνη που μεταφέρει οξυγόνο και δίνει λαμπερό κόκκινο χρώμα (οξυγονωμένο αίμα) και στην ανηγμένη αιμοσφαιρίνη που μεταφέρει διοξείδιο του άνθρακα και έχει σκούρο κόκκινο χρώμα (μη οξυγονωμένο αίμα). 2. Το οξυγονωμένο αίμα κυκλοφορεί στις αρτηρίες και κατευθύνεται από την καρδιά σε όλο το σώμα. Το μη οξυγονωμένο αίμα κυκλοφορεί στις φλέβες και κατευθύνεται από όλο το σώμα στην καρδιά. Εξαίρεση αποτελεί η πνευμονική αρτηρία που έχει μη οξυγονωμένο αίμα και οι πνευμονικές φλέβες που έχουν οξυγονωμένο αίμα. 3. Στα τριχοειδή αγγεία. 9

Κεφάλαιο 4ο: ΛΕΜΦΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Επαναληπτικό Κριτήριο Αξιολόγησης 4ου κεφαλαίου Α. 1-α, 2-β, 3-α. Β. μείζονας θωρακικός πόρος, τριχοειδή λεμφαγγεία, φλέβες, κυρίως λεμφικά αγγεία, λεμφαδένες. α. Οι λεμφαδένες βρίσκονται κυρίως στον αυχένα, στις μασχάλες, στις βουβωνικές περιοχές και αλλού, μεμονωμένοι ή σε ομάδες. β. Οι αμυγδαλές είναι δύο μεγάλου μεγέθους λεμφαδένες που βρίσκονται στο βάθος της στοματικής κοιλότητας, στην περιοχή του φάρυγγα. Προστατεύουν την περιοχή, παγιδεύοντας τους μικροοργανισμούς οι οποίοι εισέρχονται με την τροφή ή με τον αέρα. α. Τα Β-λεμφοκύτταρα συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού παράγοντας αντισώματα. Παράγονται στον μυελό των οστών και διαφοροποιούνται (ωριμάζουν) στον σπλήνα. Βρίσκονται και δρουν στους λεμφαδένες και στον σπλήνα. β. Βλέπε: Απαντήσεις στις ερωτήσεις σύντομης απάντησης: 1. Η αφαίρεση του σπλήνα θα δημιουργήσει πρόβλημα στην παραγωγή των Β-λεμφοκυττάρων, άρα και γενικότερο πρόβλημα στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε μολύνσεις. Επίσης, θα υπάρξει πρόβλημα στην απομάκρυνση των γερασμένων ερυθροκυττάρων και των αιμοπεταλίων (συνήθως τον ρόλο αυτόν αναλαμβάνει το ήπαρ). 10

Κεφάλαιο 5ο: ΑΝΑΠΝΟΗ Επαναληπτικό Κριτήριο Αξιολόγησης 5ου κεφαλαίου Α. 1-α, 2-α, 3-α, 4-δ. Β. 1-Σ, 2-Σ, 3-Λ, 4-Σ, 5-Λ., 6-Λ. 1. Κατά την εκπνοή πραγματοποιούνται διαδοχικά οι εξής ενέργειες: Η πλήρωση των κυψελίδων με αέρα διεγείρει τις νευρικές απολήξεις (υποδοχείς τάσης), οι οποίες στέλνουν νευρικές ώσεις στο αναπνευστικό κέντρο. Το αναπνευστικό κέντρο αναστέλλει την εντολή για σύσπαση των αναπνευστικών μυών. Οι μύες των θωρακικών πλευρών χαλαρώνουν και επανέρχονται στην αρχική τους θέση και το διάφραγμα χαλαρώνει και παίρνει ξανά τη θολωτή του μορφή. Μειώνεται η συνολική χωρητικότητα της θωρακικής κοιλότητας και ασκείται πίεση στους ελαστικούς πνεύμονες, ώστε να ωθήσουν τον αέρα των κυψελίδων προς τα έξω. 2. Το όργανο παραγωγής της φωνής είναι οι μεμβρανώδεις αναδιπλώσεις του λάρυγγα που ονομάζονται φωνητικές χορδές. Για την ενίσχυση του παραγόμενου ήχου συμμετέχουν ο λάρυγγας, ο φάρυγγας, η στοματική κοιλότητα, η ρινική κοιλότητα και οι παραρρινικοί κόλποι. 1. Κυψελίδα. 2. Γ: Διοξείδιο του άνθρακα και Δ: οξυγόνο. 3. Εισπνοή. 4. Ερυθρά αιμοσφαίρια. 5. Στο άκρο 1 το αίμα είναι πλούσιο σε διοξείδιο του άνθρακα και φτωχό σε οξυγόνο και έχει σκούρο κόκκινο χρώμα, ενώ στο άκρο 2 είναι πλούσιο σε οξυγόνο (οξυαιμοσφαιρίνη) με έντονο κόκκινο χρώμα. 6. Το αέριο Γ (διοξείδιο του άνθρακα) κατά ένα μικρό ποσοστό, περίπου το 20%, ενώνεται με την αιμοσφαιρίνη και δίνει HbCO 2. Το μεγαλύτερο ποσοστό, περίπου 80%, αντιδρά με το νερό και σχηματίζει ανθρακικό οξύ (Η 2 CO 3 ). Το Η 2 CO 3 διίσταται σε κατιόντα υδρογόνου Η + και όξινα ανθρακικά ανιόντα ΗCO 3. Τα ανθρακικά ανιόντα είναι ευδιάλυτα, εισέρχονται στο πλάσμα του αίματος και, μέσω της κυκλοφορίας, φτάνουν στους πνεύμονες. Εκεί αποβάλλονται από τις πνευμονικές κυψελίδες ως CO 2. Ομοίως αποβάλλεται και το CO 2 της αιμοσφαιρίνης. Το αέριο Δ (οξυγόνο) εισέρχεται στα τριχοειδή αιμοφόρα αγγεία του πνεύμονα και ενώνεται με την αιμοσφαιρίνη (Hb): Hb + Ο 2 HbΟ 2 (οξυαιμοσφαιρίνη) η οποία με την κυκλοφορία του αίματος φτάνει στους ιστούς. 1. Αν κρατήσουμε την αναπνοή μας, αυξάνεται η συγκέντρωση του CO 2 στο αίμα. Οι χημειοϋποδοχείς που υπάρχουν στην αορτή και στην καρωτίδα στέλνουν σήμα στο αναπνευστικό κέντρο του προμήκη, οπότε, αντανακλαστικά (χωρίς τη θέλησή μας), αρχίζει πάλι η λειτουργία της αναπνοής. 2. α. Ο εισπνεόμενος αέρας περιέχει περισσότερο οξυγόνο, οπότε και προσλαμβάνεται περισσότερο οξυγόνο. Οι χημειοϋποδοχείς στέλνουν το μήνυμα της αυξημένης συγκέντρωσης οξυγόνου στο αναπνευστικό κέντρο, το οποίο και δίνει εντολή για μείωση του ρυθμού της αναπνοής. β. Η ανταλλαγή των αερίων θα πρέπει να γίνεται σε πολύ μικρότερη επιφάνεια, άρα για να προσληφθεί η αναγκαία ποσότητα οξυγόνου, θα πρέπει να αυξηθεί ο ρυθμός της αναπνοής. 11

Κεφάλαιο 6ο: ΑΠΕΚΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΩΣΜΩΡΥΘΜΙΣΗ Επαναληπτικό Κριτήριο Αξιολόγησης 6ου κεφαλαίου Α. 1-β, 2-α, 3-α, 4-β. Β. 1-Λ, 2-Σ, 3-Λ, 4-Λ, 5-Λ, 6-Σ. 1. Στην εσωτερική πλευρά του νεφρού δημιουργείται μια εγκόλπωση, σχηματίζοντας έτσι μια μικρή «είσοδο» προς το εσωτερικό του νεφρού, που ονομάζεται πύλη. Από την πύλη εξέρχεται ο ουρητήρας, που απομακρύνει τα ούρα, και η νεφρική φλέβα που απομακρύνει το αίμα από τους νεφρούς, ενώ εισέρχεται η νεφρική αρτηρία, που φέρει το αίμα στους νεφρούς και αποτελεί κλάδο της αορτής. 2. Το διήθημα είναι ένα υδατικό διάλυμα που περιέχει αμινοξέα, γλυκόζη, άλατα και ουρία. Παράγεται στο έλυτρο του Bowman (τυφλό άκρο του νεφρικού σωληναρίου) με διήθηση του αίματος. Συγκεκριμένα, τα τριχοειδή αγγεία του αγγειώδους σπειράματος καθώς και η εσωτερική μεμβράνη του ελύτρου του Bowman έχουν μικρούς πόρους. Η υψηλή αρτηριακή πίεση στο αγγειώδες σπείραμα ωθεί μέρος πλάσματος του αίματος με ορισμένα συστατικά του να εισέλθει στο έλυτρο, δημιουργώντας προοδευτικά το διήθημα. Τα μεγάλα μόρια, όπως οι πρωτεΐνες, και τα κύτταρα, όπως τα ερυθρά αιμοσφαίρια, δεν μπορούν να διαπεράσουν το έλυτρο και παραμένουν στο αίμα. 1. Α: απαγωγό αιμοφόρο αγγείο, Β: αγειώδες σπείραμα, Γ: έλυτρο του Bowman, Δ: πρώτο σπειροειδές τμήμα, Ε: θηλιά του Henle, Ζ: δεύτερο σπειροειδές τμήμα και Η: αθροιστικό σωληνάριο. 2. Στο τμήμα Γ (έλυτρο του Bowman) πραγματοποιείται η διήθηση του αίματος, ενώ στο τμήμα Ζ (δεύτερο σπειροειδές τμήμα) πραγματοποιείται η τελική επαναρρόφηση του νερού. 3. Τα ούρα αποκτούν την τελική τους σύσταση, όταν ολοκληρωθεί η διέλευσή τους από το νεφρικό σωληνάριο, δηλαδή στο αθροιστικό σωληνάριο (Η). 1. Εισέρχονται σε ένα αθροιστικό σωληνάριο, στη συνέχεια σε νεφρική πυραμίδα και καταλήγουν στη νεφρική πύελο. Εξέρχονται από τους νεφρούς μέσω του ουρητήρα, καταλήγουν στην ουροδόχο κύστη και απομακρύνονται από το σώμα μέσω της ουρήθρας 2. Νεφρική αρτηρία Περισσότερο νερό (μικρότερη συγκέντρωση) Περισσότερα άλατα Ουρία Νεφρική φλέβα Λιγότερο νερό Λιγότερα άλατα Δεν περιέχει ουρία 12