ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Transcript

1 ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

2 ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Διακρίνονται σε: - Πρωτογενή και - Δευτερογενή Πρωτογενή είναι τα όργανα στα οποία γίνεται η ωρίμανση των κυττάρων του ανοσοποιητικού: - Θύμος αδένας - Μυελός των οστών - Θύλακας του Fabricius (στα πτηνά!) Δευτερογενή ή περιφερικά είναι τα όργανα στα οποία γίνονται οι αλληλεπιδράσεις των κυττάρων με τα αντιγόνα: - Σπλήνας - Λεμφαδένες - Λεμφαδενοειδής ιστός

3 ΟΡΓΑΝΑ ΤΟΥ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

4 Τα αρχέγονα κύτταρα (stem cells) Όλα τα κύτταρα του αίματος προέρχονται από έναν τύπο κυττάρου που ονομάζεται αρχέγονο αιμοποιητικό κύτταρο (hematopoietic stem cell, HSC). Τα αρχέγονα κύτταρα (stem cells) έχουν την ικανότητα να διαφοροποιούνται σε άλλους τύπους κυττάρων. Αυτοανανεώνονται και διατηρούν σταθερό επίπεδο του πληθυσμού τους, μέσω κυτταρικών διαιρέσεων. Στον άνθρωπο, η αιμοποίηση (hematopoiesis), δηλαδή η παραγωγή και η ανάπτυξη των ερυθρών και των λευκών αιμοσφαιρίων, ξεκινά στον εμβρυϊκό λεκιθικό σάκο κατά τις πρώτες εβδομάδες της ανάπτυξης

5 ΘΥΜΟΣ ΑΔΕΝΑΣ Βρίσκεται κοντά στην καρδιά και έχει επίπεδο σχήμα. Αποτελείται από 2 λοβούς. Σε κάθε λοβό υπάρχει ο φλοιός και ο μυελός. Τα ανώριμα Τ κύτταρα Λέγονται θυμοκύτταρα και βρίσκονται κυρίως στο φλοιό, όπου γίνεται η ωρίμανσή τους. Στο θύμο γίνεται η ανάπτυξη και ωρίμανση των Τ λεμφοκυττάρων, παραγωγή TCRs και η εκπαίδευση των κυττάρων στην αναγνώριση των ξένων αντιγόνων. Η παραγωγή λεμφοκυττάτων γίνεται με αυξανόμενο ρυθμό μέχρι την ηλικία των 12 ετών. Μετά αρχίζει να επιβραδύνεται. Από τα παραγώμενα ώριμα λεμφοκύτταρα, μόνο το 5-10% επιζεί και απελευθερώνεται από τον θύμο.

6 ΘΥΜΟΣ ΑΔΕΝΑΣ

7 ΘΥΜΟΣ ΑΔΕΝΑΣ

8 ΕΓΚΑΡΣΙΑ ΤΟΜΗ ΘΥΜΟΥ ΑΔΕΝΑ

9 ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ Στον μυελό των οστών ωριμάζουν τα Β- λεμφοκύτταρα, προερχόμενα από τα αρχέγονα κύτταρα του αιμοποιητικού. Στη συνέχεια, τα Β- λεμφοκύτταρα μεταφέρονται με την κυκλοφορία στα δευτερογενή λεμφικά όργανα.

10 ΘΥΛΑΚΑΣ ΤΟΥ FABRICIUS Είναι το αντίστοιχο του μυελού των οστών στα πτηνά (Δεν υπάρχει στον άνθρωπο και γενικότερα στα θηλαστικά): Δηλαδή, είναι ο τόπος παραγωγής και ωρίμανσης των Β λεμφοκυττάρων.

11 ΣΠΛΗΝΑΣ Είναι το μεγαλύτερο από περιφερικά λεμφικά όργανα. Είναι το σημαντικότερο όργανο για την παραγωγή αντισωμάτων, τα οποία στη συνέχεια εισέρχονται στην κυκλοφορία. Περιβάλλεται από κάψα, από την οποία ξεκινούν διαφράγματα που κατευθύνονται στο εσωτερικό του. Το εσωτερικό διακρίνεται σε λευκό και ερυθρό πολφό. Ο λευκός πολφός είναι πλούσιος σε Β κύτταρα. (Αποτελεί την «μη εκ του θύμου εξαρτώμενη περιοχή»). Γύρω από τις μικρές αρτηρίες του λευκού πολφού υπάρχουν Τ λεμφοκύτταρα, που αποτελούν την «από του θύμου εξαρτώμενη περιοχή». Ο ερυθρός πολφός περιβάλλει τον λευκό και περιέχει μεγάλο αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων

12 ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΣΠΛΗΝΑ

13 ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ Είναι διασκορπισμένοι σε όλο το σώμα. Μορφολογικά, διακρίνονται 3 περιοχές : - Η περιφερική μοίρα (φλοιός) - Η εσωτερική μοίρα του φλοιού (παραφλοιός) και - Η κεντρική (μυελός ή μυελώδης ουσία) - Η έξω μοίρα του φλοιού και η μυελώδης είναι οι περιοχές όπου εγκαθίστανται τα Β κύτταρα, όπου σχηματίζουν οζίδια, τα πρωτογενή λεμφοζίδια. Στο κέντρο των λεμφοζιδίων, όταν υπάρχει αντιγονικός ερεθισμός, σχηματίζονται τα βλαστικά κέντρα.

14 ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ

15 ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΕΜΦΑΔΕΝΩΝ Στους λεμφαδένες γίνεται: η παγίδευση του αντιγόνου, η αλληλεπεπίδρασή του με τα μακροφάγα, τα Τ και Β λεμφοκύτταρα και η πρόκληση ανοσιακής απάντησης (παραγωγή αντισωμάτων από τα Β και παραγωγή ειδικών για το αντιγόνο Τ λεμφοκυττάρων)

16 ΛΕΜΦΑΔΕΝΟΕΙΔΕΙΣ ΙΣΤΟΙ Στο πεπτικό: Λεμφικοί ιστοί που σχετίζονται με βλεννογόνους (MALT) (πλάκες του Peyer, σκωληκοειδής απόφυση, κλπ) Αμυγδαλές: Στη βάση της γλώσσας, στο πίσω μέρος της στοματικής κοιλότητας και στην οροφή της ρινοφαρυγγικής κοιλότητας. Αμύνονται κατά αντιγόνων που εισέρχονται με την αναπνοή Λεμφικοί ιστοί που σχετίζονται με το δέρμα

17 ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ Μέρος του υγρού που βρίσκεται στους ιστούς ως μεσοκυττάριο υγρό και δεν μεταφέρεται μέσω του αίματος, καλείται λέμφος. Η λέμφος ρέει διαμεσου του χώρου των συνδετικών ιστών προς ένα δίκτυο αγγείων που λέγονται λεμφαγγεία. Τα λεμφαγγεία αρχίζουν από τον ενδιάμεσο χώρο ως λεμφικά τριχοειδή, σε σχήμα βολβού και συρρέουν σε μεγαλύτερα αγγεία, τους αθροιστικούς πόρους. Τα μεγάλα λεμφικά αγγεία παροχετεύονται σε μεγάλες κεντρικές φλέβες. Ο θωρακικός πόρος εκβάλλει στην αριστερή υποκλείδιο φλέβα Παρουσιάζουν μεγαλύτερη διαπερατότητα από τα αγγειακά τριχοειδή (πρωτεϊνες και κύτταρα)

18 ΤΡΙΧΟΕΙΔΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΚΑΙ ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΑ

19 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΩΝ ΛΕΜΦΑΓΓΕΙΩΝ Το λεμφικό σύστημα μεταφέρει αντιγόνα στους λεμφαδένες όπου έρχονται σε επαφή με ενεργοποιημένα λεμφοκύτταρα. Εξασφαλίζει τη ροή λεμφοκυττάρων από τους ιστούς προς το αίμα. Τα λεμφαγγεία του λεπτού εντέρου συμβάλλουν στην απορρόφηση λιπών