8. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΘΕΝΟΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΛΕΓΕΙ 8.1 Περιγραφή των γενικών όρων 8.2 Περιγραφή ανά Μέτρο 8.2.0 2. Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση 8.2.1 Νομική βάση Άρθρο 15 του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το ΕΓΤΑΑ. Άρθρο 7 και σημείο 8.2.ε.2 (Μέρος 1) και Μέρος 4 του Παραρτήματος Ι, της εκτελεστικής πράξης. Άρθρα 12, 13, 14 και 15 του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αρ. 352/78, (ΕΚ) αρ. 165/94, (ΕΚ) αρ. 2799/98, (ΕΚ) αρ. 814/2000, (ΕΚ) αρ. 1290/2005 και (ΕΚ) αρ. 485/2008 του Συμβουλίου. 8.2.2 Γενική παραγραφή του μέτρου συμπεριλαμβανομένης της λογικής παρέμβασης και της συνεισφοράς στις Περιοχών Εστίασης (ΠΕ) και στους εγκάρσιους στόχους Οι υπηρεσίες παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις βοηθούν τους γεωργούς, τους νέους γεωργούς, τους κατόχους ή/και διαχειριστές δασών, άλλους διαχειριστές γης και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) στις αγροτικές περιοχές να βελτιώσουν την αειφόρο διαχείριση και τη συνολική απόδοση της εκμετάλλευσης ή επιχείρησής τους, καθώς η παρεχόμενη συμβουλή τους βοηθάει να παίρνουν αποφάσεις για τη συνολική διαχείριση της εκμετάλλευσής τους. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ενθαρρύνεται τόσο η σύσταση τέτοιων υπηρεσιών, όσο και η χρήση των συμβουλών από τους γεωργούς, τους νέους γεωργούς, τους κατόχους ή/και διαχειριστές δασών, τους άλλους διαχειριστές γης και τις ΜΜΕ. Για να ενισχυθούν η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των προσφερόμενων συμβουλών, θα πρέπει να προβλεφθούν τα ελάχιστα προσόντα και η τακτική επιμόρφωση των συμβούλων. Αναλυτικότερη θεματολογία των παρεχόμενων συμβουλευτικών υπηρεσιών παρατίθεται στην περιγραφή των Υπο-μέτρων παρακάτω. Επιπλέον, με τον Κανονισμό (ΕΕ) αρ. 1306/2013 καθιερώνεται σύστημα παροχής συμβουλών για τη διαχείριση των εκτάσεων και τη διαχείριση των γεωργικών εκμεταλλεύσεων («σύστημα παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις»). Η ένταξη δικαιούχων άμεσων ενισχύσεων στο σύστημα παροχής συμβουλών στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις είναι εθελοντική, ενώ ακόμη και οι γεωργοί που δεν λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚΓΠ, θα μπορούν να συμμετέχουν στο σύστημα. Από την ανάλυση SWOT για την προετοιμασία της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 προκύπτει, μεταξύ άλλων, η ανάγκη για «μεταστροφή του αγρο-διατροφικού συστήματος, της δασοπονίας και του χώρου της υπαίθρου σε οικονομίες γνώσης και δημιουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος παροχής συμβουλών για την δραστηριότητα στην ύπαιθρο». Με το παρόν Μέτρο προωθείται η χρήση και η σύσταση συμβουλευτικών υπηρεσιών, υπηρεσιών διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσιών αντικατάστασης στην εκμετάλλευση καθώς και υπηρεσίες επιμόρφωσης συμβούλων με στόχους:
τη βελτίωση α) της αειφόρου διαχείρισης και β) της οικονομικής και περιβαλλοντικής διαχείρισης των γεωργικών και δασικών εκμεταλλεύσεων και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ) που δραστηριοποιούνται σε αγροτικές περιοχές. την εκπαίδευση/επιμόρφωση των συμβούλων ώστε να ενισχυθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητα των προσφερόμενων συμβουλών και να εξασφαλιστεί η επικαιροποίηση της γνώσης και της ικανότητάς τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Στο πλαίσιο του στρατηγικού προγραμματισμού, το μέτρο «συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση» είναι ένα οριζόντιο μέτρο που σχετίζεται με το σύνολο των προτεραιοτήτων για την αγροτική ανάπτυξη. Αυτό το μέτρο συμβάλλει κυρίως στην προτεραιότητα 1 «Προώθηση της μεταφοράς γνώσης και καινοτομίας στον τομέα της γεωργίας, της δασοκομίας και των αγροτικών περιοχών» και συγκεκριμένα στην περιοχή εστίασης 1α «προώθηση της καινοτομίας, της συνεργασίας και της ανάπτυξης της βάσης γνώσεων στις αγροτικές περιοχές». Καθώς η προτεραιότητα 1 δεν είναι προγραμματική προτεραιότητα, η παροχή συμβουλών προγραμματίζεται σύμφωνα με τη σχετική προτεραιότητα που προτίθεται να αντιμετωπίσει, όπως περιγράφεται στην παράγραφο 8.2.5 «Επιπρόσθετες πληροφορίες για το συγκεκριμένο μέτρο». 2
8.2.3 Πεδίο εφαρμογής, επίπεδο στήριξης/ύψος ενίσχυσης και άλλες πληροφορίες (κατανεμημένα ανά υπομέτρο και είδος δράσης) Μέτρο σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) αρ.1305/2013 Άρ. 15 Συμβουλευτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες διαχείρισης γεωργικής εκμετάλλευσης και υπηρεσίες αντικατάστασης στην εκμετάλλευση Κωδικός Μέτρου Τίτλος Υπομέτρου 2 Χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών 2.1 Δημιουργία υπηρεσιών παροχής συμβουλών στην εκμετάλλευση, καθώς και υπηρεσιών παροχής δασοκομικών συμβουλών Κωδικός Υπομέτρου 2.2 Κατάρτιση των συμβούλων 2.3 3
Τίτλος ή αναφορά της Δράσης 2.1 Χρήση συμβουλευτικών υπηρεσιών Περιγραφή της Δράσης Α) Η παροχή συμβουλών σε μεμονωμένους γεωργούς, νέους γεωργούς κατά τον ορισμό του παρόντος κανονισμού, και άλλους διαχειριστές γης συνδέεται με μία τουλάχιστον προτεραιότητα της Ένωσης για την αγροτική ανάπτυξη και καλύπτει: τουλάχιστον ένα από τα στοιχεία α έως και ζ του άρθρου 15 (4) του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1305/2013, καθώς επίσης άλλα θέματα και ιδίως τις συμβουλές σχετικά με τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή σε αυτήν, τη βιοποικιλότητα και την προστασία των υδάτων όπως προβλέπεται στο Παράρτημα Ι του Κανονισμού (ΕΕ) αρ. 1307/2013 ή θέματα τα οποία συνδέονται με τις οικονομικές, γεωργικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις της γεωργικής εκμετάλλευσης, πτυχές της ανταγωνιστικότητας (π.χ. ανάπτυξη επιχειρηματικού σχεδίου, κερδοφορία, διαχείριση επιχειρηματικού κινδύνου, τεχνικές παραγωγής, δυνατότητες και εργαλεία χρηματοδότησης κλπ.), θέματα σχετικά με την εγκατάσταση νέων γεωργών, θέματα τοπικής μεταποίησης και εμπορίας καθώς και συμβουλές για την ανάπτυξη βραχειών αλυσίδων εφοδιασμού, τη βιολογική γεωργία και τις υγειονομικές πτυχές της ζωικής παραγωγής. Β) Η παροχή συμβουλών στους κατόχους & διαχειριστές δασών καλύπτει τουλάχιστον τις σχετικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τις οδηγίες 92/43/ΕΟΚ, 2009/147/ΕΚ και την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα. Μπορεί επίσης να καλύπτει θέματα που συνδέονται με τις οικονομικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις της δασοκομικής εκμετάλλευσης. Γ) Η παροχή συμβουλών στις ΜΜΕ σε αγροτικές περιοχές μπορεί να καλύπτει θέματα που συνδέονται με τις οικονομικές και περιβαλλοντικές επιδόσεις της επιχείρησης. Τα κράτη μέλη μπορούν να δίνουν προτεραιότητα στις ΜΜΕ που συνδέονται με τους τομείς της γεωργίας και της δασοπονίας. Όπου είναι δεόντως δικαιολογημένο και σκόπιμο, οι συμβουλές μπορεί να παρέχονται εν μέρει σε ομάδα, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ανάγκες των μεμονωμένων χρηστών των συμβουλευτικών υπηρεσιών. Δεν υπάρχει χρονικός περιορισμός στη συχνότητα χρήσης των συμβουλευτικών υπηρεσιών από τους γεωργούς, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν την υπηρεσία σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Ωστόσο η παροχή επόμενου πακέτου συμβουλών στην ίδια επιχείρηση/εκμετάλλευση μπορεί να γίνει κατά περίπτωση και σύμφωνα με τους κανόνες που θα τεθούν. Οι Ευρωπαϊκές Συμπράξεις Καινοτομίας (ΕΣΚ) μπορούν να τροφοδοτούν τους Συμβούλους με τις καλές πρακτικές και τα αποτελέσματα της έρευνας, έτσι ώστε αυτοί να συμβάλουν στην ταχύτερη και ευρύτερη μεταφορά καινοτόμων λύσεων στην πράξη. Οι Σύμβουλοι μπορούν να είναι μέλη των Επιχειρησιακών Ομάδων της ΕΣΚ. Τύπος στήριξης H ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή επιχορήγησης και το ύψος της υπολογίζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών. 4
Σύνδεση με άλλη νομοθεσία Μέγιστο 875 χαρακτήρες = περίπου 1/4 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Οδηγία 2000/60/ΕΚ για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων. Οδηγία 2009/128/ΕΚ για τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων. Οδηγία 2009/147/ΕΚ για τη διατήρηση των αγρίων πτηνών. Κανονισμός 1107/2009 (ΕΚ) για τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά. Κανονισμός 1307/2013 (ΕΕ) για τη θέσπιση κανόνων για άμεσες ενισχύσεις στους γεωργούς. Οι πάροχοι των συμβουλευτικών υπηρεσιών θα μεριμνούν να μην κοινοποιούν σε τρίτους προσωπικές ή ατομικές πληροφορίες, που αποκτούν λόγω των δραστηριοτήτων παροχής συμβουλών τους, σύμφωνα με την παράγραφο 2 του άρθρου 13 του Κανονισμού (ΕΕ) 1306/2013, με την επιφύλαξη της εθνικής νομοθεσίας σχετικά με την πρόσβαση του κοινού στα έγγραφα και των εξαιρέσεων λόγω παρατυπιών ή παραβάσεων. Η εφαρμογή του μέτρου θα πρέπει να είναι συμβατή με την εθνική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως αυτή ισχύει κάθε φορά. Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 702/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία στην γεωργία Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασοκομικό τομέα και στις Δικαιούχοι αγροτικές περιοχές για την περίοδο 2014-2020 Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι oι πάροχοι των συμβουλών, προς όφελος των γεωργών, νέων γεωργών και άλλων διαχειριστών γης, των κατόχων ή/και διαχειριστών των δασών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αγροτικές περιοχές. Οι δικαιούχοι (με την έννοια των αποδεκτών των κονδυλίων) θα αποδεικνύουν ότι διαθέτουν τους κατάλληλους πόρους, υπό μορφή ειδικευμένου και καταρτισμένου προσωπικού με συμβουλευτική εμπειρία και αξιοπιστία στο συμβουλευτικό αντικείμενο (αναλυτικά στους όρους επιλεξιμότητας). Εκτός αυτού, το προσωπικό της συμβουλευτικής υπηρεσίας θα πρέπει να εκπαιδεύεται τακτικά. Ωφελούμενες των συμβουλών μπορούν να είναι όλες οι εκμεταλλεύσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθος τους. Όσον αφορά όμως στις επιχειρήσεις στις αγροτικές περιοχές οι ωφελούμενοι περιορίζονται μόνο στις ΜΜΕ. Επιλέξιμες Δαπάνες Επιλέξιμες για στήριξη είναι οι δαπάνες που σχετίζονται με το κόστος των παρεχόμενων συμβουλών, δηλαδή το κόστος που επιβαρύνει τον πάροχο των συμβουλών για να παρέχει τη συμβουλή (π.χ. αμοιβή υπαλλήλων, δαπάνες οδοιπορικών, τα υλικά, το κόστος που σχετίζεται με το μέρος όπου η συμβουλή παραδίδεται, κ.λπ.) 5
Η έναρξη της επιλεξιμότητας των δαπανών (μετά την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης στην αρμόδια αρχή ή μετά την έγκριση της αίτησης ενίσχυσης), ορίζεται στο θεσμικό πλαίσιο του Μέτρου. Η στήριξη αποτελεί απόδοση επιλέξιμων δαπανών που έχουν πραγματοποιηθεί και πληρωθεί από το δικαιούχο. Όροι επιλεξιμότητας Οι αρχές ή οι φορείς που επιλέγονται για την παροχή συμβουλών θα πρέπει να διαθέτουν: Κατάλληλους πόρους υπό μορφή τακτικά εκπαιδευόμενου και εξειδικευμένου προσωπικού, για όλη την περίοδο εφαρμογής, όχι μόνο τη στιγμή της αξιολόγησης. Συμβουλευτική εμπειρία και αξιοπιστία όσον αφορά στα πεδία στα οποία παρέχουν συμβουλές, για όλη την περίοδο εφαρμογής, όχι μόνο τη στιγμή της αξιολόγησης. Αρχές σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής Τα κριτήρια επιλογής ορίζονται έτσι ώστε: Να επωφελούνται της στήριξης όσοι παρέχουν τις καλύτερες υπηρεσίες, με κριτήρια σχετικά με την εκπαίδευση και εξειδίκευση του προσωπικού, την εμπειρία, τις υποδομές. Οι παρεχόμενες συμβουλές να ικανοποιούν τομεακές και χωρικές αναπτυξιακές προτεραιότητες. Οι δικαιούχοι θα επιλεγούν μέσω διαγωνισμού υποβολής προτάσεων/προσφορών, σύμφωνα με το εκάστοτε ισχύον πλαίσιο δημόσιων προμηθειών, ανοιχτό σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, με αντικειμενική διαδικασία που θα αποκλείει υποψήφιους όταν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. (Εφαρμόσιμα) ποσά και ποσοστά στήριξης Το ανώτατο ποσό ενίσχυσης περιορίζεται σε 1.500 ανά συμβουλή. Τίτλος ή αναφορά της Δράσης 2.2 Δημιουργία υπηρεσιών παροχής συμβουλών στη γεωργική εκμετάλλευση, καθώς και υπηρεσιών παροχής δασοκομικών συμβουλών Περιγραφή της Δράσης Οι υπηρεσίες διαχείρισης και αντικατάστασης στη γεωργική εκμετάλλευση θα πρέπει να βοηθούν τους γεωργούς να βελτιώσουν και να διευκολύνουν τη διαχείριση της εκμετάλλευσής τους. Στηρίζεται η δημιουργία υπηρεσιών Α) συμβουλών, Β) διαχείρισης, Γ) δασοκομικών συμβουλών. Σε αυτό το πλαίσιο ενισχύεται, μεταξύ άλλων, η δημιουργία υπηρεσιών με έμφαση στην καινοτομία. Οι συμβουλευτικές υπηρεσίες δρουν ως διαμεσολαβητές καινοτομίας εστιάζοντας στην εύρεση καινοτόμων ιδεών, 6
δημιουργώντας συνεργασίες και υποστηρίζοντας ανάλογες προτάσεις έργου. Χρήσιμη είναι σε αυτές τις περιπτώσεις η συσχέτιση με άλλες υπηρεσίες προς τη γεωργία. Τύπος στήριξης H ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή επιχορήγησης και το ύψος της υπολογίζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών. Σύνδεση με άλλη νομοθεσία Μέγιστο 875 χαρακτήρες = περίπου 1/4 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται Η εφαρμογή του μέτρου θα πρέπει να είναι συμβατή με την εθνική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως αυτή ισχύει κάθε φορά. Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 702/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία στην γεωργία Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασοκομικό τομέα και στις αγροτικές περιοχές για την περίοδο 2014-2020 Δικαιούχοι Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι oι αρχές ή οι φορείς που επιλέγονται για τη δημιουργία υπηρεσιών παροχής συμβουλών σε γεωργική εκμετάλλευση ή παροχής δασοκομικών συμβουλών, προς όφελος των γεωργών, νέων γεωργών και άλλων διαχειριστών γης, κατόχων ή διαχειριστών δασών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αγροτικές περιοχές. Επιλέξιμες Δαπάνες Επιλέξιμες για στήριξη είναι οι δαπάνες που σχετίζονται με το κόστος για τη δημιουργία των υπηρεσιών γεωργικών και δασικών συμβουλών (π.χ. τεχνική/νομική βοήθεια, διοικητικό κόστος, κόστος αδειοδότησης), όπως και λειτουργικά κόστη σύμφωνα με το άρθρο 61 Καν. (ΕΕ) 1305/2013, για περίοδο μέχρι πέντε έτη από την δημιουργία των υπηρεσιών. Η έναρξη της επιλεξιμότητας των δαπανών (μετά την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης στην αρμόδια αρχή ή μετά την έγκριση της αίτησης ενίσχυσης), ορίζεται στο θεσμικό πλαίσιο του Μέτρου. Όροι επιλεξιμότητας Διαδικασίες αντικειμενικές, ανοιχτές σε δημόσιους & ιδιωτικούς φορείς, διαφανείς και δίκαιες Αρχές σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής Τα κριτήρια επιλογής ορίζονται έτσι ώστε: Να υποστηρίζεται η δημιουργία συμβουλευτικών υπηρεσιών σε ορεινές, δύσβατες και νησιωτικές περιοχές και σε περιοχές όπου διαπιστώνεται ότι οι δομές συμβουλευτικών υπηρεσιών είναι ανεπαρκείς σε σχέση με τις ανάγκες.να επωφελούνται της στήριξης όσοι παρέχουν τις καλύτερες υπηρεσίες με έμφαση στην καινοτομία.οι δικαιούχοι θα επιλεγούν μέσω διαγωνισμού υποβολής προτάσεων/προσφορών, σύμφωνα με το εκάστοτε ισχύον πλαίσιο δημόσιων προμηθειών, ανοιχτό σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Η διαδικασία θα είναι αντικειμενική και θα αποκλείει υποψήφιους όταν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. 7
(Εφαρμόσιμα) ποσά και ποσοστά στήριξης Το μέγιστο ποσό της ενίσχυσης περιορίζεται σε 70.000 ανά επιχείρηση. Η ενίσχυση καταβάλλεται σε δυο τουλάχιστον δόσεις επί μέγιστο χρονικό διάστημα πέντε ετών. Οι δόσεις μπορούν να είναι φθίνουσες, Η καταβολή της τελευταίας δόσης εξαρτάται από την ορθή εφαρμογή του επιχειρηματικού σχεδίου. Τίτλος ή αναφορά της Δράσης 2.3 Στήριξη για την κατάρτιση των συμβούλων Περιγραφή της Δράσης Για τη συνεχή βελτίωση του συστήματος παροχής συμβουλών και τελικά των παρεχόμενων συμβουλών, είναι απαραίτητη η διαρκής κατάρτιση των συμβούλων. Χρειάζεται λοιπόν η στήριξη φορέων που παρέχουν βασική και συνεχιζόμενη κατάρτιση. Η θεματολογία της βασικής κατάρτισης είναι αυτή των παρεχόμενων συμβουλών του Υπο-μέτρου 2.1, ενώ η συνεχιζόμενη κατάρτιση αφορά στις περιπτώσεις έκδοσης νέων κανονιστικών διατάξεων, θεμάτων που προκύπτουν σε σχέση με το επιχειρηματικό πλαίσιο, αναπτυξιακές προτεραιότητες και προγράμματα, εισαγωγή νέων τεχνικών παραγωγής και καινοτομιών κ.ά. Τύπος στήριξης H ενίσχυση χορηγείται με τη μορφή επιχορήγησης και το ύψος της υπολογίζεται ως ποσοστό των επιλέξιμων δαπανών. Σύνδεση με άλλη νομοθεσία Μέγιστο 875 χαρακτήρες = περίπου 1/4 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας. Οδηγία 2000/60/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη θέσπιση πλαισίου κοινοτικής δράσης στον τομέα της πολιτικής των υδάτων. Οδηγία 2009/128/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τον καθορισμό πλαισίου κοινοτικής δράσης με σκοπό την επίτευξη ορθολογικής χρήσης των γεωργικών φαρμάκων. Οδηγία 2009/147/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη διατήρηση των αγρίων πτηνών. Κανονισμός (ΕΚ) αρ. 1107/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, για τη διάθεση φυτοπροστατευτικών προϊόντων στην αγορά. Η εφαρμογή του μέτρου θα πρέπει να είναι συμβατή με την εθνική νομοθεσία για τις δημόσιες συμβάσεις, όπως αυτή ισχύει κάθε φορά. Κανονισμό (ΕΕ) αριθμ. 702/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία στην γεωργία Κανονισμός (ΕΕ) αριθμ. 651/2014 της Επιτροπής για την απαλλαγή ενισχύσεων κατά κατηγορία Κατευθυντήριες γραμμές για τις κρατικές ενισχύσεις στον γεωργικό και τον δασοκομικό τομέα και στις αγροτικές περιοχές για την περίοδο 2014-2020 Δικαιούχοι Δικαιούχοι της ενίσχυσης είναι oι φορείς που παρέχουν κατάρτιση συμβούλων 8
Επιλέξιμες Δαπάνες Επιλέξιμες για στήριξη είναι οι δαπάνες που σχετίζονται με το κόστος οργάνωσης και υλοποίησης της κατάρτισης των συμβούλων (π.χ. η αμοιβή των εργαζομένων, δαπάνες οδοιπορικών των εκπαιδευτών/εκπαιδευόμενων, το κόστος του εκπαιδευτικού υλικού, δαπάνες που σχετίζονται με τον τόπο όπου πραγματοποιείται η εκπαίδευση, κλπ.). Η έναρξη της επιλεξιμότητας των δαπανών (μετά την υποβολή της αίτησης ενίσχυσης στην αρμόδια αρχή ή μετά την έγκριση της αίτησης ενίσχυσης), ορίζεται στο θεσμικό πλαίσιο του Μέτρου. Όροι επιλεξιμότητας Εξειδίκευση και πιστοποίηση (όπου αυτή απαιτείται από την εκάστοτε ισχύουσα νομοθεσία) του προσωπικού του δικαιούχου για επιμόρφωση συμβούλων. Επάρκεια προσωπικού σε σχέση με: α) τη θεματολογία κατάρτισης, β) τη μεθοδολογία της παροχής συμβουλών διάδοσης καινοτομιών στον αγροτικό χώρο. Διαδικασίες αντικειμενικές, ανοιχτές σε δημόσιους & ιδιωτικούς φορείς, διαφανείς και δίκαιες Αρχές σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων επιλογής Ετοιμότητα/ωριμότητα του φορέα για την υλοποίηση της κατάρτισης.τα κριτήρια επιλογής ορίζονται έτσι ώστε να επωφελούνται της στήριξης όσοι παρέχουν τις καλύτερες υπηρεσίες. Οι δικαιούχοι θα επιλεγούν μέσω διαγωνισμού υποβολής προτάσεων/προσφορών, σύμφωνα με το εκάστοτε ισχύον πλαίσιο δημόσιων προμηθειών, ανοιχτό σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Η διαδικασία θα είναι αντικειμενική και θα αποκλείει υποψήφιους όταν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων. (Εφαρμόσιμα) ποσά και ποσοστά στήριξης Μέγιστο ποσό 200.000 ανά τρία έτη εκπαίδευσης του προσωπικού του φορέα παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών 9
Επαληθευσιμότητα και ελεγξιμότητα του μέτρου Αναφορά θα πρέπει να γίνει με τις «Κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με επαληθευσιμότητα και την πρόληψη των σφαλμάτων» (νομική αναφορά άρ. 69). 8.2.3.1 Κίνδυνοι στην υλοποίηση των μέτρων 1. Επιλογή των δικαιούχων: Η επιλογή των δικαιούχων αρχών ή φορέων που επιλέγονται για την παροχή συμβουλών, οι οποίοι παρέχουν τις καλύτερες υπηρεσίες και την υψηλότερη προστιθέμενη αξία αποτελεί βασικό ζήτημα που σχετίζεται με πιθανή εμφάνιση κινδύνου κατά την υλοποίηση του Μέτρου και ταυτόχρονα τη σημαντικότερη παράμετρο αξιολόγησης της αποτελεσματικότητάς του. Λόγω της φύσης του Μέτρου, η θέσπιση μη αντικειμενικών κριτηρίων επιλογής μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο επιλογής ακατάλληλων παρόχων υπηρεσιών για τους στόχους του εν λόγω Μέτρου. 2. Αίτημα πληρωμής: Ένα δεύτερο ζήτημα λόγω και του άυλου χαρακτήρα των ενισχυόμενων ενεργειών στο πλαίσιο του συγκεκριμένου Μέτρου σχετίζεται με την επαληθευσιμότητα της ποιότητας και ορθής εκτέλεσης της παρεχόμενης υπηρεσίας κατά το στάδιο ελέγχου των αιτήσεων πληρωμής και της δυνατότητας αξιολόγησης της προστιθέμενης αξίας αυτής. Η παρακολούθηση της ορθής υλοποίησης των δράσεων που ενισχύονται από το συγκεκριμένο Μέτρο και επιπλέον η δυνατότητα χρήσης από παραγωγούς/κατόχους ΜΜΕ περισσοτέρων του ενός πακέτων συμβουλών δημιουργεί τον κίνδυνο διάθεσης πόρων χωρίς το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Επιπλέον, οι εσφαλμένες αιτήσεις πληρωμής από τους δικαιούχους και η ελλιπής επεξεργασία τους μπορούν να αποτελέσουν κύρια αιτία σφάλματος, θέτοντας σε κίνδυνο την επίτευξη των αποτελεσμάτων από την εφαρμογή του Μέτρου. 8.2.3.2 Ενέργειες μετριασμού Μέγιστο 3500 χαρακτήρες = περίπου 1 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται 1. Στο πλαίσιο ενεργειών μετριασμού εμφάνισης κινδύνου που σχετίζεται με την επιλογή των δικαιούχων, τονίζεται αρχικά η απαίτηση του κανονισμού για επιλογή των δικαιούχων μέσω διαγωνισμού υποβολής προσφορών σύμφωνα με το εκάστοτε ισχύον εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο περί δημοσίων προμηθειών, ανοικτή σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς. Η εν λόγω διαδικασία επιλογής δίνει τη δυνατότητα εξασφάλισης ισότιμης μεταχείρισης των αιτούντων, καλύτερης χρήσης των χρηματοδοτικών πόρων και ορισμού συγκεκριμένων προϋποθέσεων επάρκειας των διαγωνιζόμενων φορέων με στόχο την επιλογή των καλύτερων δομών μέσω διαφανών διαδικασιών. Οι όροι των προκηρύξεων θα ακολουθούν τις βασικές αρχές των κριτηρίων επιλεξιμότητας και επιλογής που έχουν τεθεί στο ΠΑΑ. Τα κριτήρια επιλογής δικαιούχων θα εξειδικεύονται ανά δράση, ώστε να τεκμηριώνεται εκ των προτέρων τόσο η επάρκεια των δομών όσο και το εύρος και είδος των παρεχόμενων υπηρεσιών. Για να διασφαλιστεί η ποιότητα και η καταλληλότητα των παρεχόμενων συμβουλών θα προβλεφθούν τα ελάχιστα προσόντα και η τακτική εκπαίδευση/επιμόρφωση των συμβούλων. Μέσω της απαίτησης περί τακτικής επιμόρφωσης των παρόχων συμβουλών ενισχύεται το επίπεδο προσόντων τους, ενώ το πλαίσιο της εκπαίδευσής τους θα προσαρμόζεται στα δεδομένα και τις εκπαιδευτικές ανάγκες που προκύπτουν από τοπικές αναπτυξιακές στρατηγικές. 2. Επιπρόσθετα, η δυνατότητα θέσπισης υποχρεωτικής υποβολής συγκεκριμένων παραδοτέων από τους παρόχους συμβουλών, το περιεχόμενο των οποίων θα καθοριστεί στην προκήρυξη για κάθε τύπο υπηρεσίας, εξασφαλίζει εκ 10
των προτέρων σε μεγάλο ποσοστό την ποιοτική παράμετρο της παρεχόμενης υπηρεσίας. Τα παραδοτέα ελέγχονται για την επαλήθευση της επάρκειας του περιεχομένου τους κατά το στάδιο έγκρισης των αιτημάτων πληρωμής. Τα απαιτούμενα έγγραφα τεκμηρίωσης της παρεχόμενης υπηρεσίας που θα συνοδεύουν το αίτημα πληρωμής θα καθοριστούν στο σχετικό εθνικό θεσμικό πλαίσιο (ΚΥΑ, ΥΑ, εγκύκλιος πληρωμής του Οργανισμού Πληρωμών) μετά την οριστικοποίηση των λεπτομερειών εφαρμογής των δράσεων του Μέτρου στο πλαίσιο της επαληθευσιμότητας και ελεγξιμότητας των δράσεων κατά τη διάρκεια της υλοποίησής τους (Άρθρο 62, Καν. 1305/2013). 3. Η χρήση κατάλληλων εργαλείων πληροφορικής αποτελεί σημαντική επιπλέον ενέργεια ελαχιστοποίησης των κινδύνων και βελτίωσης της επαληθευσιμότητας και ελεγξιμότητας στην υλοποίηση του Μέτρου. Η εφαρμογή του εν λόγω Μέτρου θα συνοδεύεται από αναβάθμιση και επικαιροποίηση των Πληροφοριακών Συστημάτων με στόχο τη διευκόλυνση διασταύρωσης στοιχείων και εξαγωγής αποτελεσμάτων κατά την υλοποίηση των δράσεων. Επιπλέον, η βελτίωση των αναφορών και διασύνδεσης στα Πληροφοριακά Συστήματα θα συμβάλλει και στην παροχή στατιστικών στοιχείων μεγαλύτερης αξιοπιστίας καθώς και στη βελτιστοποίηση της στατιστικής ανάλυσης για τον ακριβέστερο προσδιορισμό των κυριότερων παραγόντων υπεύθυνων για την εμφάνιση σφάλματος με σκοπό τον έγκαιρο εντοπισμό τους και τη λήψη διορθωτικών μέτρων για τον περιορισμό του σφάλματος. 8.2.3.3 Συνολική εκτίμηση του μέτρου Μέγιστο 3500 χαρακτήρες = περίπου 1 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται H υποχρεωτική επιλογή των δικαιούχων μέσω διαγωνισμού υποβολής προσφορών διασφαλίζει σχεδόν απόλυτα τη διαφάνεια και την μετέπειτα ορθή εφαρμογή του μέτρου, εξασφαλίζοντας την επιλογή των καταλληλότερων παρόχων συμβουλών με βάση τις ανάγκες της χώρας, όπως αποτυπώνονται στη SWOT ανάλυση, και οι οποίες θα τεθούν σαφώς στις απαιτούμενες προδιαγραφές. Επειδή το συγκεκριμένο μέτρο έχει εφαρμοστεί στη χώρα και κατά την περίοδο 2007-2013 (μέτρο 114) (με τις διαφορές ότι δικαιούχος ήταν ο παραγωγός και η επιλογή γινόταν με πρόσκληση), υπάρχει σημαντική εμπειρία και τεχνογνωσία πάνω στην οποία θα στηριχθούμε. Οι νέες κανονιστικές απαιτήσεις για τις δράσεις του μέτρου 2 θεωρούμε ότι καθιστούν εξαρχής το μέτρο λειτουργικότερο και αναμένεται να εφαρμοστεί αποτελεσματικά στη χώρα χωρίς σημαντικές πιθανότητες εμφάνισης λαθών. 8.2.4 Μεθοδολογία των υπολογισμών του ποσού στήριξης, όπου απαιτείται 8.2.5 Επιπρόσθετες πληροφορίες για το συγκεκριμένο μέτρο Επιπρόσθετες πληροφορίες που απαιτούνται σύμφωνα με το 8(2)(ζ) του Παραρτήματος Ι του Εφαρμοστικού κανονισμού Μέγιστο 3500 χαρακτήρες = περίπου 1 σελίδα Υποχρεωτικό Αριθμοί επιτρέπονται Γενικές αρχές για τη διασφάλιση των κατάλληλων πόρων υπό μορφή τακτικά εκπαιδευόμενου και εξειδικευμένου προσωπικού και συμβουλευτική εμπειρία και αξιοπιστία, όσον αφορά τα πεδία στα οποία παρέχουν συμβουλές. «Τακτικά εκπαιδευόμενο προσωπικό»: Οι πάροχοι των συμβουλών πρέπει να διαθέτουν επαρκή κατάρτιση στη βασική και στην κατ επιλογή θεματολογία των συμβουλών του Υπο-μέτρου 2.1, καθώς και στη μεθοδολογία των γεωργικών συμβουλών. Επίσης να λαμβάνουν συνεχιζόμενη κατάρτιση σε αυτά τα πεδία. 11
«Εξειδικευμένο προσωπικό»: Το προσωπικό των φορέων παροχής συμβουλών, των δημιουργούμενων υπηρεσιών και των φορέων κατάρτισης συμβούλων, είναι κατ ελάχιστο κάτοχοι τίτλων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε σχετικό πεδίο. «Συμβουλευτική εμπειρία»: Οι πάροχοι των συμβουλών πρέπει να διαθέτουν αποδεδειγμένη εργασιακή συμβουλευτική εμπειρία σε σχετικό πεδίο. «Συμβουλευτική αξιοπιστία»: Στους παρόχους των συμβουλών πρέπει να μην έχουν υποβληθεί κυρώσεις για πειθαρχικά παραπτώματα προερχόμενα από την παροχή συμβουλών. Επίσης η αξιοπιστία ελέγχεται κατά τη διάρκεια υλοποίησης του Μέτρου. Καθορισμός των στοιχείων που θα καλύπτουν οι συμβουλές. Παρατίθεται πίνακας συσχέτισης πεδίων συμβουλευτικών υπηρεσιών με προτεραιότητες του Προγράμματος Προτεραιότητα 2 Προτεραιότητ α 3 Προτεραιότητα 4 Προτεραιότ ητα 5 Προτεραιότητα 6 Συμβουλευτικές υπηρεσίες 1) Σχεδιασμός (business plan) για ανάπτυξη της εκμετάλλευσης 2) Συμμόρφωση με τις Κοινοτικές Οδηγίες και Κανονισμούς 3) Από κοινού δράσεις για προσανατολισμό στην αγορά 4) Εγκατάσταση νέων (coaching, mentoring) σε γεωργικές δραστηριότητες 5) Εγκατάσταση νέων (coaching, mentoring) σε μηγεωργικές δραστηριότητες 1) Αλυσίδες τροφίμων 2) Σήματα ποιότητας 3) Βιολογική γεωργία ποιότητας 4) Πρόληψη κινδύνου 1) Συμμόρφωση με τις Κοινοτικές Οδηγίες και Κανονισμούς 2) Διαχείριση υδατικών πόρων 3) Μετατροπή σε Βιολογική γεωργία 4) Καλλιεργητικές πρακτικές χαμηλών εισροών 5) Σχετικό με τις ενισχύσεις για τη γεωργία το περιβάλλον (γεωργοπεριβαλλοντικά) 1) Business Plan για αποτελεσμα τική διαχείριση νερού 2) ΑΠΕ στις κτηνοτροφικ ές και θερμοκηπια κές καλλιέργειες 3) Διαχείριση ενέργειας από βιομάζα στις επιχειρήσεις 4) Δασικές βιομηχανίες 5) Σχετικό με τις ενισχύσεις για το κλίμα Πηγή: Ανάλυση SWOT για την προετοιμασίας της Προγραμματικής Περιόδου 2014-2020 1) Εγκατάσταση (coaching, mentoring) σε μη-γεωργικές δραστηριότητες 2) Σχεδιασμός ανταποδοτικών υπηρεσιών στην ύπαιθρο (business plan) 3) Δράσεις προσανατολισμο ύ στην αγορά 4) Δράσεις διάχυσης των ΤΠΕ (business plan) 5) Παροχή συμβουλών στις ΜΜΕ: για τη μεταφορά της τεχνογνωσίας και υποβοήθηση στην ενσωμάτωση (υιοθέτηση) καινοτομίας στις μικρές επιχειρήσεις 12
Εστίαση σε συγκεκριμένα θέματα Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει όριο στο μέγεθος της γεωργικής και δασικής εκμετάλλευσης που πρόκειται να ωφεληθεί από τις συμβουλές. Όλες οι γεωργικές και δασικές εκμεταλλεύσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τις συμβουλευτικές υπηρεσίες. Ωστόσο, υπάρχει ένας περιορισμός στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αγροτικές περιοχές, οι οποίες πρέπει να συμμορφώνονται με τα κριτήρια για την Ευρωπαϊκή μικρομεσαία επιχείρηση, ως εκ τούτου πρέπει να είναι δυνατόν να γίνεται έλεγχος μέσω των εθνικών μητρώων. Σε περίπτωση που η παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών αναλαμβάνεται από ομάδες παραγωγών ή άλλες οργανώσεις, η συμμετοχή σε αυτές (τις ομάδες ή οργανώσεις) δεν πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την πρόσβαση στην υπηρεσία. Η συνεισφορά μη μελών για την κάλυψη των διοικητικών δαπανών της σχετικής ομάδας ή οργάνωσης πρέπει να περιορίζεται στο κόστος παροχής της υπηρεσίας. Στο πλαίσιο του μέτρου, η παροχή συμβουλών είναι μια εξατομικευμένη υπηρεσία για την παροχή συγκεκριμένων λύσεων για τους αγρότες, κατόχους/διαχειριστές δασών, άλλους διαχειριστές γης και μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε αγροτικές περιοχές. Μεταβατικές ρυθμίσεις Κατά τη διάρκεια των ετών 2014 και 2015 είναι δυνατόν να αναληφθούν νέες δεσμεύσεις σύμφωνα με το προηγούμενο πλαίσιο, χρηματοδοτούμενες από το φάκελο της περιόδου 2007-2013. Εάν ο χρηματοδοτικός φάκελος του 2007-2013 έχει εξαντληθεί, τα Κράτη Μέλη μπορούν να συνεχίσουν το 2014 να αναλαμβάνουν νέες δεσμεύσεις σύμφωνα με το προηγούμενο πλαίσιο μέχρι την υιοθέτηση των νέων Προγραμμάτων (υπό την προϋπόθεση ότι η αίτηση ενίσχυσης υποβάλλεται πριν την υιοθέτηση του Προγράμματος) με χρηματοδότηση από το φάκελο 2014-2020. 8.2.6 Άλλα σημαντικά σημεία σχετικά με την κατανόηση και την εφαρμογή του μέτρου Ορισμοί Εκμετάλλευση: είναι το σύνολο των μονάδων παραγωγής και των εκτάσεων τις οποίες διαχειρίζεται ένας γεωργός και οι οποίες βρίσκονται στην επικράτεια του ίδιου κράτους μέλους. Γεωργική συμβουλή είναι η παροχή μιας τεχνικά εμπεριστατωμένης γνώμης επί συγκεκριμένου θέματος ώστε να βοηθείται ο γεωργός στη λήψη της σχετικής απόφασης. Συμβουλευτική υπηρεσία γεωργικών/δασικών εκμεταλλεύσεων είναι μία οντότητα ή φορέας που προορίζεται για την παροχή συμβουλών στους γεωργούς, στους κάτοχους/διαχειριστές των δασών και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αγροτικές περιοχές. Είναι σημαντικό να γίνει διάκριση όσο το δυνατόν σαφέστερα μεταξύ των συμβουλών και την απλή παροχή πληροφοριών προς τους αγρότες. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι υπηρεσίες παροχής συμβουλών πρέπει να αξιολογούν την ειδική κατάσταση του αγρότη και όχι μόνο να του παρουσιάζουν γενικές πληροφορίες. Οι σύμβουλοι δεν πρέπει να περιορίζουν τις προσπάθειές τους στο να βοηθήσουν τους γεωργούς να ανταποκριθούν πρακτικά στις υποχρεώσεις τους στο πλαίσιο της πολλαπλής συμμόρφωσης, αλλά πρέπει επίσης να εξηγήσουν τους στόχους αυτών των υποχρεώσεων, των σχετικών πολιτικών και πώς η καθεμία συμβάλλει στην αειφόρο γεωργία, επειδή ένας αγρότης ο οποίος αντιλαμβάνεται το σκεπτικό των συγκεκριμένων υποχρεώσεων θα είναι περισσότερο διατεθειμένος να τις εκπληρώσει. 13
Υπηρεσία παροχής συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις: είναι η υπηρεσία που λαμβάνει ο γεωργός από κάποιον σύμβουλο, δηλαδή γραπτές ή προφορικές συμβουλές που αναλύουν τα πρακτικά προβλήματα του γεωργού στην εκμετάλλευσή του και τον καθοδηγούν στην επίλυσή τους. Υπηρεσία διαχείρισης γεωργικών εκμεταλλεύσεων είναι μία οντότητα που λαμβάνει πλήρη ή μερική ευθύνη για τη διαχείριση γεωργικών επιχειρήσεων. Υπηρεσία αντικατάστασης γεωργικών εκμεταλλεύσεων είναι μία οντότητα που παρέχει υποστήριξη και / ή αντικατάσταση για τους αγρότες, προκειμένου να τους βοηθήσει στην καθημερινή τους εργασία, όταν απαιτείται, για λόγους όπως είναι η ασθένεια του γεωργού, απουσίες, απρόσμενος εργασιακός φόρτος, κλπ. ΜΜΕ: μικροεπιχείρηση ή μικρή ή μεσαία επιχείρηση όπως ορίζεται στη σύσταση 2003/361/ΕΚ της Επιτροπής 14