Επεξεργασία ύλης: Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Επιμέλεια έκδοσης: Κλάδος Ενημέρωσης για θέματα ΕΕ, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών. Σχεδιασμός: Μάριος

2020.1

Επεξεργασία ύλης: Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Επιμέλεια έκδοσης: Κλάδος Ενημέρωσης για θέματα ΕΕ, Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών. Σχεδιασμός: Μάριος Χατζησάββας Φωτογραφίες: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας Εκτύπωση: Othon Press Ltd H παρούσα έκδοση διατίθεται και σε ηλεκτρονική μορφή στο δικτυακό τόπο του ΓΤΠ.2

Το Πρόγραμμα Πλαίσιο της ΕΕ για την Έρευνα και την Καινοτομία * ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Γιατί Χρειαζόμαστε την Έρευνα και την Καινοτομία στην Κύπρο Η Σημασία του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» για την Κύπρο Τι Είναι τα Προγράμματα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η Μέχρι τώρα Συμμετοχή της Κύπρου στα Προγράμματα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο Ρόλος του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας Υπηρεσίες και Εθνικά Σημεία Επαφής ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» και οι Στόχοι του Γνωριμία με το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Επιστημονική Αριστεία Βιομηχανική Υπεροχή Κοινωνικές Προκλήσεις Επέκταση της Αριστείας και Διεύρυνση της Συμμετοχής Επιστήμη με την Κοινωνία για την Κοινωνία Πυρηνική Έρευνα Κοινό Κέντρο Ερευνών Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας Άλλες Πηγές Χρηματοδότησης μέσω του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Συγχρηματοδότηση από το Πρόγραμμα Οριζόντια Θέματα Διεθνής Συνεργασία - Ανοικτό στον Κόσμο Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Ανοικτή Πρόσβαση Ισότητα Φύλου Δικαιώματα Πρόσβασης Δικαιώματα Διανοητικής Διαδικασίας Δεοντολογία και Έρευνα Συνεργίες με Άλλες Πολιτικές ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Πώς Λειτουργεί Ποιοι Μπορούν να Συμμετάσχουν Τύποι Δράσεων & Ποσοστά Χρηματοδότησης Επιλέξιμες Δαπάνες Επιθεωρήσεις και Έλεγχοι ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Διαδικασία Συμμετοχής Δημιουργία Δικτύου Συνεργασίας Υποβολή Πρότασης Έργου Διαδικασία Αξιολόγησης από Εμπειρογνώμονες Συμφωνία Επιχορήγησης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Κατάλογος Εθνικών Σημείων Επαφής στην Κύπρο 2-3 4-5 6 8-9 10 13 15 17 18 20 21 22 23 26-29 30 32-33 35-36 * Για τη συγγραφή του κειμένου χρησιμοποιήθηκαν ως πηγές επίσημα έγγραφα και εκδόσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καθώς και ενημερωτικό υλικό που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας στο πλαίσιο προώθησης του Προγράμματος«ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020»..1

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» αποτελεί το νέο Πρόγραμμα Πλαίσιο (ΠΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EE) για τη χρηματοδότηση της Έρευνας και της Καινοτομίας και αποσκοπεί στην ενίσχυση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης. Σχεδόν 80 δισεκατομμύρια ευρώ θα επενδυθούν στο διάστημα 2014-2020 σε έργα έρευνας και καινοτομίας, τα οποία θα βοηθήσουν την ΕΕ να παράγει νέα προϊόντα και υπηρεσίες που θα είναι ανταγωνιστικά στο πλαίσιο της διεθνούς αγοράς και, ταυτόχρονα, θα επιλύσουν προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Ευρωπαίος πολίτης με απώτερο στόχο τη βελτίωση του βιοτικού του επιπέδου. Γιατί Χρειαζόμαστε την Έρευνα και την Καινοτομία στην Κύπρο Έχει αποδειχθεί από τη διεθνή πρακτική ότι n καινοτομία, n υψηλή τεχνολογία, n έρευνα και n εκπαίδευση αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την αύξηση της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας μιας οικονομίας. Μέσα στα νέα οικονομικά και κοινωνικά δεδομένα που διαμορφώνονται αποτελεί κοινή πεποίθηση ότι η ανάγκη για αναπροσαρμογή του αναπτυξιακού μοντέλου της κυπριακής οικονομίας προς την κατεύθυνση της επένδυσης στην έρευνα και την καινοτομία είναι κάτι περισσότερο από επιτακτική. Η αειφόρος ανάπτυξη, βασισμένη στην έρευνα και την καινοτομία, θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας και θα συνεισφέρει ουσιαστικά στη βιώσιμη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Κύπρου. Η Σημασία του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» για την Κύπρο Η EE, αναγνωρίζοντας ότι οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία είναι σημαντικές για το μέλλον της Ευρώπης, τις ενέταξε στον πυρήνα της Στρατηγικής «ΕΥΡΩΠΗ 2020». Ταυτόχρονα έχει καθορίσει ως στόχο την αύξηση των δαπανών στον τομέα της Έρευνας και της Ανάπτυξης (Ε&Α), ώστε να ανέλθουν στο 3% του ΑΕγχΠ της έως το 2020 τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Πολλές χώρες, ωστόσο, εξακολουθούν να απέχουν σημαντικά από την επίτευξη του στόχου αυτού, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, η οποία θέτει ως στόχο για το 2020 την επίτευξη του 0,5% του ΑΕγχΠ της χώρας για Ε&Α. Λαμβάνοντας υπόψη, από τη μια, τις παγκόσμιες οικονομικές τάσεις και τις ισχυρές πιέσεις που ασκούνται για το πάγωμα ή ακόμη και τη μείωση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού σε συνδυασμό με περίοδο σοβαρών περιορισμών στους εθνικούς δημόσιους προϋπολογισμούς και, από την άλλη, το γεγονός ότι ο τομέας της έρευνας, της ανάπτυξης και της καινοτομίας συγκαταλέγεται στους τομείς ευρωπαϊκής συνεργασίας όπου έχει επιτευχθεί πραγματική προστιθέμενη αξία, καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική για τη βιώσιμη ανάπτυξη μιας χώρας η αξιοποίηση των κονδυλίων που διατίθενται από την ΕΕ μέσω των Προγραμμάτων Πλαίσιο. Δεδομένων των συνθηκών οικονομικής στενότητας που επικρατούν και στη χώρα μας, οι οποίες περιορίζουν την εθνική χρηματοδότηση για έρευνα και καινοτομία, η άντληση χρηματοδότησης από ευρωπαϊκά ανταγωνιστικά προγράμματα, όπως το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική στην πορεία ανάκαμψης της οικονομίας και της βελτίωσης των συνθηκών ζωής και εργασίας. Μόνο μέσω της έρευνας και της καινοτομίας η Κύπρος μπορεί να συνεχίσει να παράγει γνώση, να προωθεί νέες ιδέες και να παράγει προϊόντα και υπηρεσίες που ταιριάζουν σε ένα σύγχρονο και δυναμικό επιχειρηματικό περιβάλλον. Τι Είναι τα Προγράμματα Πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τα Προγράμματα Πλαίσιο (ΠΠ) αποτελούν από το 1984 τον κύριο μηχανισμό της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της έρευνας και της καινοτομίας στην Ευρώπη. Κάθε ΠΠ έχει συνήθως διάρκεια από πέντε μέχρι επτά χρόνια. Μεταξύ των ετών 1984 και 2013 ο ο υλοποιήθηκαν επτά Προγράμματα Πλαίσιο (1 ΠΠ 7 ΠΠ). Το «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», το νέο Πρόγραμμα της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, εγκαινιάστηκε στις αρχές του 2014. Ο προϋπολογισμός τους διατίθεται μέσω επιχορηγήσεων προς φορείς που ασχολούνται με Έρευνα και Καινοτομία στην Ευρώπη, αλλά και εκτός αυτής, για τη συγχρηματοδότηση προγραμμάτων έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας. Οι επιχορηγήσεις διατίθενται κατόπιν αξιολόγησης Προτάσεων που υποβάλλονται απευθείας στην ΕΕ μετά από σχετικές Προσκλήσεις στο πλαίσιο ισχυρού ανταγωνισμού..2

Η Μέχρι τώρα Συμμετοχή της Κύπρου στα Προγράμματα Πλαίσιο της ΕΕ Η Κύπρος συμμετέχει στα ΠΠ από το 1998 με ικανοποιητικά και ενθαρρυντικά για το μέλλον αποτελέσματα. Το 5 οππ (1998 - ο 2002) στήριξε την κυπριακή έρευνα με περίπου 20 εκατ. ευρώ και το 6 ΠΠ (2002-2006) με 27,6 εκατ. ευρώ. Το Δεκέμβριο του 2006 προκηρύχθηκε το Έβδομο Πρόγραμμα Πλαίσιο για Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη (7 οππ), καλύπτοντας τη χρονική περίοδο 2007-2013. Το 7 οππ αποδείχτηκε ένα πολύ ελκυστικό Πρόγραμμα για την ερευνητική κοινότητα της Κύπρου, δεδομένου ότι υποβλήθηκαν περίπου 2434 επιλέξιμες Προτάσεις με κυπριακή συμμετοχή. Από αυτές οι 390 πληρούσαν όλα τα κριτήρια αξιολόγησης και χρηματοδοτήθηκαν, εξασφαλίζοντας για τους φορείς από την Κύπρο περίπου 93,2 εκατ. ευρώ με μέσο όρο επιτυχίας περίπου 15%. Μέχρι στιγμής στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» υποβλήθηκαν 926 επιλέξιμες Προτάσεις με κυπριακή συμμετοχή. Από αυτές οι 99 Προτάσεις χρηματοδοτήθηκαν, εξασφαλίζοντας μέχρι τώρα για τους φορείς από την Κύπρο 33 εκατ. ευρώ με μέσο όρο επιτυχίας περίπου 12%. Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα για τη συμμετοχή της Κύπρου στα ΠΠ κρίνονται ως ενθαρρυντικά, δεδομένων των περιοριστικών παραγόντων που χαρακτηρίζουν την ερευνητική δραστηριότητα της χώρας (μικρό μέγεθος χώρας, περιορισμένο ερευνητικό δυναμικό, περιορισμένη βιομηχανική δραστηριότητα κ.α.). Πρέπει να αναγνωριστεί, ωστόσο, πως υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για βελτίωση, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά στη συμμετοχή κυπριακών φορέων σε πιο ανταγωνιστικές κοινοπραξίες, καθώς και στη διεύρυνση της συμμετοχής των κυπριακών φορέων ως συντονιστών των υποβαλλόμενων Προτάσεων..3

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΠΡΟΩΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Tο Ίδρυμα Προώθησης Έρευνας (ΙΠΕ) αποτελεί τον κρατικό φορέα προώθησης και διαχείρισης θεμάτων έρευνας και καινοτομίας στην Κύπρο. Το ΙΠΕ ιδρύθηκε το 1996 με πρωτοβουλία της Κυβέρνησης με στόχο την προώθηση της επιστημονικής και τεχνολογικής έρευνας στην Κύπρο. Στο πλαίσιο των βασικών του επιδιώξεων, οι δραστηριότητες του Ιδρύματος μπορούν να ενταχθούν σε δύο κύριες κατηγορίες ως ακολούθως: Σχεδιασμός και Διαχείριση Προγραμμάτων Χρηματοδότησης Ερευνητικών Έργων. Διαχείριση Ευρωπαϊκών Ερευνητικών Προγραμμάτων και Προώθηση της Διεθνούς Ερευνητικής Συνεργασίας. Το ΙΠΕ, αναγνωρίζοντας την πολυδιάστατη σημασία της συμμετοχής της κυπριακής ερευνητικής και επιχειρηματικής κοινότητας στο Πρόγραμμα της ΕΕ για Έρευνα και Καινοτομία «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», μέσω του θεσμικού του ρόλου ως του οργανισμού που συντονίζει τις δραστηριότητες για τη συμμετοχή της Κύπρου στο Πρόγραμμα, υλοποιεί με αμείωτο ρυθμό την εντατική και πολυδιάστατη προώθηση του Προγράμματος μέσα από δράσεις πληροφόρησης και συμβουλευτικής υποστήριξης υψηλής προστιθέμενης αξίας. Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του το ΙΠΕ φιλοξενεί τα Εθνικά Σημεία Επαφής (ΕΣΕ) National Contact Points (NCPs) του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» για την Κύπρο τα οποία παρέχουν δωρεάν υπηρεσίες στήριξης σε ερευνητές, φορείς και άλλους οργανισμούς για όλες τις δραστηριότητες του Προγράμματος. Τα ΕΣΕ προσφέρουν τις εξής υπηρεσίες: Συστηματική Διοχέτευση Πληροφοριών προς την Ερευνητική Κοινότητα της Κύπρου Κύρια δραστηριότητα των ΕΣΕ είναι η διάχυση πληροφοριών μέσω ηλεκτρονικής, αλλά και απευθείας επικοινωνίας με τους ενδιαφερόμενους σε θέματα που αφορούν σε σημαντικά συνέδρια, εκδηλώσεις δικτύωσης, καθώς και στο περιεχόμενο και στη διαδικασία υποβολής Προτάσεων για τις Προσκλήσεις του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020». Επιπρόσθετα, πραγματοποιούνται κατ ιδίαν συναντήσεις για ενημέρωση και επίλυση αποριών. Στήριξη στην Εξεύρεση Συνεργατών από το Εξωτερικό Τα ΕΣΕ παρέχουν βοήθεια για εξεύρεση συνεργατών για τη δημιουργία Δικτύων Συνεργασίας για υποβολή Προτάσεων μέσω της προώθησης Προφίλ Φορέων και Αναζητήσεων Συνεργατών στα Ευρωπαϊκά Δίκτυα ΕΣΕ, αλλά και της χρήσης των ηλεκτρονικών εργαλείων που ανέπτυξαν τα Δίκτυα των ΕΣΕ για το σκοπό αυτό. Διοργάνωση Ενημερωτικών Ημερίδων και Εκπαιδευτικών Εργαστηρίων Διοργανώνονται ενημερωτικές ημερίδες για το περιεχόμενο και τη διαδικασία υποβολής Προτάσεων για τις Προσκλήσεις του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020». Επιπρόσθετα, το ΙΠΕ διοργανώνει εξειδικευμένα εκπαιδευτικά εργαστήρια που σκοπός τους είναι να βοηθήσουν τους συμμετέχοντες να βελτιώσουν τις γνώσεις τους σε σχέση με το περιεχόμενο και τους κανονισμούς του Προγράμματος, ιδιαίτερα όσον αφορά στη διαδικασία προετοιμασίας πετυχημένων προτάσεων, αλλά και στη διαχείριση των εγκεκριμένων έργων. Εκπαιδευτές στα εν λόγω εργαστήρια είναι τα στελέχη του ΙΠΕ που έχουν διορισθεί ως ΕΣΕ. Η συμμετοχή στα εργαστήρια είναι δωρεάν. Το περιεχόμενο των εργαστηρίων καθώς και η επιλογή των εκπαιδευτικών μέσων προσαρμόζονται κάθε φορά στις ανάγκες και στις ιδιαιτερότητες της κάθε ομάδας στόχου. Έχουν σχεδιαστεί και προσφέρονται οι ακόλουθες Ενότητες Modules:.4

Module 1: To Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» με Μια Ματιά Module 2: Προετοιμασία Πετυχημένων Προτάσεων 2.1 Αρχικό Επίπεδο 2.2 Προχωρημένο Επίπεδο 2.3 Νέοι Ερευνητές 2.4 Επιχειρήσεις Module 3: Διαχείριση Έργων Προεπισκόπηση Προτάσεων Τα ΕΣΕ παρέχουν υψηλού επιπέδου εξατομικευμένη βοήθεια στην ετοιμασία ανταγωνιστικών Προτάσεων στο πλαίσιο της προεπισκόπησης Προτάσεων. Συγκεκριμένα, η υπηρεσία αυτή αφορά μεταξύ άλλων σε προκαταρκτικό έλεγχο σε σχέση με τα κριτήρια επιλεξιμότητας, έλεγχο της συμβατότητας της ιδέας με τους στόχους της Πρόσκλησης, καθοδήγηση στην εύρεση των ορθών επίσημων εγγράφων και προτύπων Εντύπων Υποβολής, εισηγήσεις για το σχεδιασμό της Πρότασης και επεξήγηση των απαιτήσεων των Εντύπων, συμβουλές για την προσέγγιση της συνολικής στρατηγικής και δομής της Πρότασης, αλλά και για έλεγχο του κειμένου. Παροχή Εξατομικευμένης Στήριξης Παρέχουν εξατομικευμένη στήριξη για ειδικά θέματα, όπως η Διανοητική Ιδιοκτησία και το Συμφωνητικό Κοινοπραξίας, και συμβουλές σε διαχειριστικά θέµατα (π.χ. δικαιώματα / ευθύνες συμμετεχόντων), καθώς και στήριξη κατά τη διάρκεια εκπόνησης έργων. Συμμετοχή Στελεχών ΙΠΕ σε Έργα των Δικτύων ΕΣΕ Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους για τη συμμετοχή της Κύπρου στο Πρόγραμμα, τα ΕΣΕ συμμετέχουν ως Δικαιούχοι (Beneficiares) σε Έργα των Δικτύων ΕΣΕ. Τα Έργα αυτά συγχρηματοδοτούνται από την ΕΕ και, μέσω υψηλού επιπέδου υπηρεσιών που προσφέρονται από τα μέλη του δικτύου, σκοπός τους είναι: η όσο το δυνατό καλύτερη κατάρτιση / εκπαίδευση των ΕΣΕ η προώθηση των επιμέρους προγραμμάτων του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» στην ερευνητική κοινότητα η διευκόλυνση της εξεύρεσης συνεργατών για υποβολή προτάσεων η αύξηση της συμμετοχής σε ερευνητικά έργα η ενημέρωση της ερευνητικής κοινότητας για τα υφιστάμενα έργα, τις σχετικές εκδηλώσεις και συνέδρια, τις Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων κ.λπ. Συλλογή και Επεξεργασία Στοιχείων για τη Συμμετοχή της Κύπρου Τα ΕΣΕ καταγράφουν την εθνική συμμετοχή και εκδίδουν στατιστικά στοιχεία και δείκτες για τη συμμετοχή των κυπριακών οργανισμών στο χρηματοδοτικό Πρόγραμμα της ΕΕ. Τα γραφεία του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας στεγάζονται στη Λεωφόρο Στροβόλου 123, στη Λευκωσία. Το κοινό μπορεί να επικοινωνεί με το Ίδρυμα στην απευθείας τηλεφωνική γραμμή για το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» (Τηλ. +357 22 205050) ή με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στη διεύθυνση: Horizon2020@research.org.cy Περισσότερες πληροφορίες για το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» είναι διαθέσιμες στους ιστότοπους: http://ec.europa.eu/research/participants/portal http://ec.europa.eu/research http://www.research.org.cy.5

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΣΦΕΡΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΙΠΕ Διάχυση Πληροφόρησης για το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Στοχευμένα ηλεκτρονικά μηνύματα σε βάσεις ενδιαφερομένων Απευθείας επαφή (τηλεφωνική ή προσωπική συνάντηση) Η2020 Blogspot και Facebook Webpage Διοργάνωση Ενημερωτικών Ημερίδων Γενικές Ενημερωτικές Ημερίδες προς το ευρύ κοινό ή οργανωμένα σύνολα Εξειδικευμένες θεματικές Ενημερωτικές Ημερίδες Ανεύρευση Εταίρων για την Υποβολή Πρότασης Στοχευμένα Έντυπα αναζήτησης εταίρων Διοργάνωση Ημερίδων Δικτύωσης Χρηματοδότηση για συμμετοχή σε Ημερίδες Δικτύωσης που διοργανώνονται στο εξωτερικό Παροχή Συμβουλευτικών Υπηρεσιών και Στήριξη για τη Συγγραφή Πρότασης Επίλυση αποριών σε διαδικαστικά θέματα Επικοινωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Διοργάνωση στοχευμένων Εκπαιδευτικών Εργαστηρίων για αρχάριους και έμπειρους συμμετέχοντες Προεπισκόπηση Προτάσεων Παροχή Στήριξης στην Υλοποίηση Έργων Συμβουλές για θέματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας και Συμφωνητικού Συνεργασίας Εξατομικευμένη στήριξη / συμβουλές σε διαχειριστικά θέματα υλοποίησης των Έργων.6

.7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ«ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ Το «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» είναι το μεγαλύτερο Πρόγραμμα της ΕΕ για τη χρηματοδότηση δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας συνολικού προϋπολογισμού ύψους περίπου 80 δις ευρώ 1 για την περίοδο 2014-2020. Η εμπειρία από τα προηγούμενα Προγράμματα Πλαίσιο (ΠΠ) κατέδειξε ότι επιστήμη και βιομηχανία μπορούν να εργαστούν από κοινού, ώστε να βρουν λύσεις σε ένα τεράστιο φάσμα προκλήσεων, ενώ η καινοτομία συμβάλλει στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Ταυτόχρονα, η υλοποίηση των προηγούμενων ΠΠ κατέδειξε την ανάγκη για απλοποίηση του Προγράμματος προς όφελος των συμμετεχόντων. Το Πρόγραμμα είναι ένα ολοκληρωμένο Πρόγραμμα για την έρευνα και την καινοτομία από την έρευνα στη λιανική πώληση εστιάζει στις Κοινωνικές Προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία της ΕΕ, π.χ. υγεία, καθαρή ενέργεια, μεταφορές στηρίζει περισσότερο την καινοτομία δίνει έμφαση στην ενίσχυση των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων είναι ανοικτό στη συμμετοχή ερευνητών από ολόκληρο τον κόσμο Γνωριμία με το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Το Πρόγραμμα επικεντρώνεται γύρω από τρεις κύριες Προτεραιότητες: Επιστημονική Αριστεία Βιομηχανική Υπεροχή Κοινωνικές Προκλήσεις Προτεραιότητα 1 - Επιστημονική Αριστεία Μέσω της Επιστημονικής Αριστείας στηρίζονται οι καλύτερες ιδέες αναπτύσσονται τα ταλέντα των ερευνητών παραχωρείται πρόσβαση σε υποδομές έρευνας η Ευρώπη γίνεται ελκυστικός χώρος εργασίας για τους καλύτερους ερευνητές απ όλο τον κόσμο Κατανομή Χρηματοδότησης για την Προτεραιότητα 1 για την Περίοδο 2014 2020 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Κατανομή Προϋπολογισμού Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες Δράσεις Marie Sk odowska-curie Υποδομές Έρευνας (συμπ. των ηλεκτρονικών υποδομών) Εκατ. 13.095 2.696 6.162 2.488 1 Σε τρέχουσες τιμές.8

Έρευνα Αιχμής Χρηματοδοτούμενη από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ΕΣΕ) Το Πρόγραμμα του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου Έρευνας (European Research Council - ΕRC) στηρίζει τους πλέον ταλαντούχους ερευνητές και τις ομάδες τους, ώστε να εκπονήσουν υψηλού επιπέδου έρευνα, «έρευνα αιχμής». Καλύπτονται όλοι οι τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας και οι Προτάσεις Έργων θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από διεπιστημονικότητα. Η αριστεία αποτελεί το μοναδικό κριτήριο χρηματοδότησης της ΕΕ, η οποία παρέχεται σε μεμονωμένους ερευνητές ή σε ερευνητικές ομάδες. Ποιοι Μπορούν να Συμμετάσχουν Το ΕΣΕ χρηματοδοτεί άριστους νέους ερευνητές στα πρώτα βήματα της σταδιοδρομίας τους (Starting Grant), ερευνητές μέσης εμπειρίας (Consolidator Grant) και έμπειρους ερευνητές (Advanced Grant). Οι ερευνητές μπορεί να είναι από οποιαδήποτε χώρα μέλος, συνδεδεμένη ή και τρίτη χώρα, δεδομένου ότι η έρευνα θα διεξαχθεί σε μια χώρα μέλος ή συνδεδεμένη χώρα. Δεν απαιτείται η δημιουργία δικτύου συνεργασίας. Starting Grants Νέοι 2-7 χρόνια μετά το Διδακτορικό μέχρι 2 εκατ. για 5 χρόνια Consolidator Grants Consolidators 7-12 χρόνια μετά το Διδακτορικό μέχρι 2.75 εκατ. για 5 χρόνια Advanced Grants Έμπειροι ερευνητές με σημαντικό ερευνητικό έργο τα τελευταία 10 χρόνια μέχρι 3.5 εκατ. για 5 χρόνια Synergy Grants 2-4 Κύριοι ερευνητές μέχρι 15 εκατ. για 6 χρόνια Proof-of-Concept Γεφύρωση χάσματος μεταξύ έρευνας και αγοράς μέχρι 150,000 για κατόχους Υποτροφίας ERC για 12 μήνες.9

Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET, Future and Emerging Technologies) Αποτελεί το Πρόγραμμα μέσω του οποίου η Ευρώπη στοχεύει να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της, αλλά και να προηγηθεί των υπόλοιπων ανταγωνιστών, επενδύοντας στα πιο υποσχόμενα αναδυόμενα επιστημονικά και τεχνολογικά πεδία. Υποστηρίζονται ερευνητικές δραστηριότητες σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα με κύριο στόχο την εξερεύνηση και δημιουργία νέων πεδίων έρευνας και καινοτομίας, τα οποία αναμένεται να επιφέρουν ριζικές αλλαγές και αποτελέσματα με μακροπρόθεσμες φιλοδοξίες ανάπτυξης. FET-Open FET Proactive FET Flagships Early ideas Uncorrelated research projects Exploring novel ideas Exploration and incubation Topical clusters of research projects Developing topics & communities Large-Scale Partnering Initiatives Common research agendas Addressing grand challenges Δράσεις Marie Sk odowska-curie Παρέχεται υποστήριξη σε νέους και έμπειρους ερευνητές προκειμένου να ενισχύσουν την καριέρα και τις δεξιότητές τους μέσω της κατάρτισης ή μέσω της τοποθέτησής τους για κάποιο χρονικό διάστημα σε άλλη χώρα ή στον ιδιωτικό τομέα. Αυτό τους προσφέρει νέες γνώσεις και εμπειρίες προκειμένου να μπορέσουν να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους. Οι Δράσεις «Marie Sk odowska-curie» έχουν οριζόντια ( bottom-up ) θεματολογία και είναι ανοικτές για όλο το ερευνητικό και καινοτομικό προσωπικό όλων των σταδίων καριέρας, σε πανεπιστήμια, ερευνητικά ινστιτούτα, επιχειρήσεις, κ.λπ. Οι ερευνητές μπορεί να είναι οποιασδήποτε εθνικότητας, δεδομένου ότι η έρευνα θα διεξαχθεί σε χώρα μέλος ή σε συνδεδεμένη χώρα. Υποδομές Έρευνας (συμπ. των Ηλεκτρονικών Υποδομών) Ο ερευνητικός εξοπλισμός μπορεί να είναι τόσο περίπλοκος και δαπανηρός, ώστε μια μεμονωμένη ερευνητική ομάδα ή ακόμα και χώρα να μην έχει τη δυνατότητα να τον αγοράσει ή να τον κατασκευάσει ή να τον χειριστεί μόνη της. Η χρηματοδότηση της ΕΕ βοηθά στη συγκέντρωση πόρων για αυτού του είδους τα εγχειρήματα μεγάλης κλίμακας και παρέχει στους ερευνητές της Ευρώπης πρόσβαση στις τελευταίες, υπερσύγχρονες υποδομές, καθιστώντας δυνατή τη νέα και συναρπαστική έρευνα. Οι Υποδομές Έρευνας περιλαμβάνουν βασικό επιστημονικό εξοπλισμό (ή σύνολα εργαλείων) και ερευνητικούς πόρους βασισμένους στη γνώση όπως συλλογές, αρχεία ή επιστημονικά δεδομένα. Προτεραιότητα 2 - Βιομηχανική Υπεροχή Αναγνωρίζοντας ότι η Ευρώπη χρειάζεται περισσότερες καινοτόμες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) για να δημιουργήσει συνθήκες ανάπτυξης και απασχόλησης, ότι οι στρατηγικές επενδύσεις σε τεχνολογίες «κλειδιά» στηρίζουν την καινοτομία σε όλους τους υπάρχοντες και αναδυόμενους τομείς και ότι η Ευρώπη χρειάζεται να προσελκύσει περισσότερη ιδιωτική επένδυση στην έρευνα και καινοτομία, η Προτεραιότητα Βιομηχανική Υπεροχή έχει στόχο να κάνει την Ευρώπη έναν ελκυστικό χώρο για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία. Μέσω συγκεκριμένων δράσεων παρέχονται σημαντικές επενδύσεις σε καίριες βιομηχανικές τεχνολογίες, μεγιστοποιώντας την προοπτική ανάπτυξης ευρωπαϊκών επιχειρήσεων παρέχοντας χρηματοδοτήσεις και στηρίζοντας καινοτόμες ευρωπαϊκές ΜΜΕ να μετεξελιχθούν σε παγκοσμίως κορυφαίες εταιρείες. Αυτό με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και ευκαιριών στην αγορά..10

.11

Κατανομή Χρηματοδότησης για την Προτεραιότητα 2 για την Περίοδο 2014 2020 Δραστηριότητα Κατανομή Προϋπολογισμού Εκατ. Υπεροχή σε Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής και Βιομηχανικές 13.577 Τεχνολογίες (ΤΠΕ, Νανοτεχνολογίες, Προηγμένα Υλικά & Βιομηχανική Παραγωγή, Βιοτεχνολογία, Διάστημα) Πρόσβαση σε Κεφάλαια Κινδύνου Ενθάρρυνση Ιδιωτικής Χρηματοδότησης και Επιχειρηματικού Κεφαλαίου για Έρευνα και Καινοτομία 4.842 Καινοτομία στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις 3.000+ Ενθάρρυνση Όλων των Μορφών Καινοτομίας σε Όλους τους Τύπους Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Υπεροχή σε Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής και Βιομηχανικές Τεχνολογίες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών Νανοτεχνολογίες, Προηγμένα Υλικά & Βιομηχανική Παραγωγή, Βιοτεχνολογία Διαστημικές Τεχνολογίες Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» υποστηρίζει τις τεχνολογίες αιχμής που είναι απαραίτητες για τη στήριξη της καινοτομίας σε όλους τους τομείς. Οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) μπορούν να δώσουν μοναδικές απαντήσεις σε κοινωνικές προκλήσεις όπως τις αυξανόμενες ανάγκες για βιώσιμη υγειονομική περίθαλψη και ευγηρία, την ανάγκη για ενίσχυση της ασφάλειας της ιδιωτικής ζωής και την ανάγκη για ανάπτυξη οικονομίας χαμηλού άνθρακα και ευφυών συστημάτων μεταφορών. Οι βασικές Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής, όπως η Τεχνολογία Προηγμένης Βιομηχανικής Παραγωγής και Υλικών, η Βιοτεχνολογία και οι Νανοτεχνολογίες βρίσκονται στο επίκεντρο των προϊόντων που αλλάζουν τα δεδομένα: «έξυπνα» τηλέφωνα, μπαταρίες υψηλών επιδόσεων, ελαφρά οχήματα, νανοφάρμακα και πολλά ακόμη. Η ευρωπαϊκή μεταποιητική βιομηχανία αποτελεί βασικό εργοδότη που παρέχει θέσεις εργασίας σε 31 εκατ. άτομα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η ανάπτυξη της Διαστημικής Τεχνολογίας ενδυναμώνει μια οικονομικώς αποδοτική, ανταγωνιστική και καινοτόμο διαστημική βιομηχανία και την ερευνητική της κοινότητα και τις κινητοποιεί να αναπτύξουν και να εκμεταλλευτούν διαστημικές υποδομές προς επίτευξη των μελλοντικών πολιτικών και κοινωνικών προκλήσεων της EE. Καινοτομία στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Οι ΜΜΕ, μια βασική πηγή θέσεων εργασίας και καινοτομίας, απολαύουν ιδιαίτερης προσοχής στο πλαίσιο του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020». Μπορούν να συνεργαστούν σε έργα στο πλαίσιο μιας κοινοπραξίας και να λάβουν στήριξη μέσω ενός αποκλειστικού χρηματοδοτικού εργαλείου ειδικά σχεδιασμένου για ΜΜΕ υψηλής καινοτομίας (SME Instrument). Ο ολοκληρωμένος και απλουστευμένος χαρακτήρας του Προγράμματος θα αυξήσει τη συμμετοχή των ΜΜΕ τουλάχιστον στο 20% (8,65 δις ευρώ) των συνολικών συνδυασμένων προϋπολογισμών των θεματικών ενοτήτων Υπεροχή στις Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής και στις Βιομηχανικές Τεχνολογίες και Κοινωνικές Προκλήσεις..12

Πρόσβαση σε Κεφάλαια Κινδύνου Οι καινοτόμες εταιρείες και άλλοι οργανισμοί συχνά δυσκολεύονται να βρουν χρηματοδότηση για νέες ιδέες υψηλού κινδύνου. Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» βοηθά να καλυφθεί αυτό το «κενό καινοτομίας» μέσω δανείων και εγγυήσεων καθώς και μέσω επενδύσεων σε καινοτόμες ΜΜΕ και μικρές εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η Δράση αυτή λειτουργεί καταλυτικά για την προσέλκυση ιδιωτικής χρηματοδότησης και κεφαλαίων επιχειρηματικού κινδύνου για την έρευνα και την καινοτομία και στοχεύει στη γεφύρωση της έρευνας και ανάπτυξης με την καινοτομία και τη μεταφορά των ερευνητικών αποτελεσμάτων στην αγορά. Περιλαμβάνει δραστηριότητες όπως χορήγηση δανείων και εγγυήσεων (από ενδιάμεσους χρηματοδοτικούς οργανισμούς) για επενδύσεις στους τομείς της Ε&Κ, παροχή χρηματοδότησης σε Ταμεία Κεφαλαίων Υψηλού Κινδύνου (riskcapital funds) και άλλα υποστηρικτικά μέτρα. Προτεραιότητα 3 - Κοινωνικές Προκλήσεις Η Προτεραιότητα Κοινωνικές Προκλήσεις αντικατοπτρίζει τις προτεραιότητες της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και αντανακλά τους κυριότερους προβληματισμούς των ευρωπαίων πολιτών. Αναμένεται ότι πόροι και γνώσεις από διαφορετικά επιστημονικά πεδία (συμπεριλαμβανομένων και των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών) και τεχνολογίες θα συνδυαστούν, ώστε να παραχθούν ριζοσπαστικές λύσεις σε φλέγοντα θέματα. Η ΕΕ έχει αναγνωρίσει επτά προκλήσεις βασικής προτεραιότητας, όπου οι στοχευμένες επενδύσεις στην έρευνα και στην καινοτομία μπορούν να έχουν πραγματικό αντίκτυπο με όφελος για τον πολίτη: Υγεία, Δημογραφικές Μεταβολές και Καλή Διαβίωση Επισιτιστική Ασφάλεια, Αειφόρος Γεωργία και Δασοπονία, Θαλάσσια και Ναυτιλιακή Έρευνα, Έρευνα Εσωτερικών Υδάτων και Βιο-οικονομία Ασφαλής, Καθαρή και Αποδοτική Ενέργεια Έξυπνες, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές Δράση για το Κλίμα, Περιβάλλον, Αποδοτικότητα Πόρων και Πρώτες Ύλες Ευρώπη σε Έναν Μεταβαλλόμενο Κόσμο - Κοινωνίες Χωρίς Αποκλεισμούς, Καινοτόμες και Σκεπτόμενες Ασφαλείς Κοινωνίες - Προστασία της Ελευθερίας και της Ασφάλειας της Ευρώπης και των Πολιτών της Κατανομή Χρηματοδότησης για την Προτεραιότητα 3 για την Περίοδο 2014 2020 Κοινωνικές Προκλήσεις Κατανομή Προϋπολογισμού Εκατ. Υγεία, Δημογραφική Αλλαγή και Ευημερία 7.742 Ασφάλεια Τροφίμων, Αειφόρος Γεωργία, Έρευνα σε 3.851 Θαλάσσιους Πόρους, Ναυτιλία και Βιο-οικονομία Ασφαλής, Καθαρή και Αποδοτική Ενέργεια 5.931 Ευφυείς, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές 6.339 Κλιματική Δράση, Επάρκεια Πόρων και Πρώτες Ύλες 3.081 Καινοτόμες, Ασφαλείς και Χωρίς Αποκλεισμούς Κοινωνίες 1.310 Ασφαλείς Κοινωνίες 1.695.13

Υγεία, Δημογραφική Αλλαγή και Ευημερία Οι επιστήμονες εργάζονται για την επίλυση μερικών από τα μεγαλύτερα σημερινά προβλήματα για την υγεία και για την απομάκρυνση αναδυόμενων απειλών, όπως οι αυξανόμενες επιπτώσεις της νόσου Αλτσχάιμερ, του διαβήτη και των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά «υπέρ-ιών». Οι επενδύσεις στην έρευνα και στην καινοτομία στον τομέα της υγείας θα βοηθήσουν να αναπτυχθούν νέες, πιο ασφαλείς και αποτελεσματικές θεραπείες και θα συμβάλλουν στη διατήρηση της βιωσιμότητας των συστημάτων υγείας και περίθαλψης. Θα προσφέρουν στους γιατρούς τα εργαλεία που χρειάζονται για μια πιο εξατομικευμένη ιατρική και θα ενισχύσουν την πρόληψη και τη θεραπεία χρόνιων και μεταδοτικών ασθενειών. Ασφάλεια Τροφίμων, Αειφόρος Γεωργία, Έρευνα σε Θαλάσσιους Πόρους, Ναυτιλία και Βιο-οικονομία Καθώς ο παγκόσμιος πληθυσμός θα φτάσει τα εννέα δις έως το 2050, πρέπει να βρεθούν τρόποι για να αλλάξει ριζικά η προσέγγιση στην παραγωγή, την κατανάλωση, την επεξεργασία, την αποθήκευση, την ανακύκλωση και τη διάθεση απορριμμάτων ελαχιστοποιώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Στους τρόπους αντιμετώπισης θα περιλαμβάνεται η εξισορρόπηση της χρήσης ανανεώσιμων και μη ανανεώσιμων πόρων από τη γη, τις θάλασσες και τους ωκεανούς, η μετατροπή των απορριμμάτων σε πολύτιμους πόρους και η αειφόρος παραγωγή τροφίμων, ζωοτροφών, προϊόντων βιολογικής προέλευσης και βιοενέργειας. Στην ΕΕ, η γεωργία και η δασοπονία και οι τομείς της βιομηχανίας των τροφίμων και προϊόντων βιολογικής προέλευσης απασχολούν 22 εκατ. άτομα και παίζουν σημαντικό ρόλο στην αγροτική ανάπτυξη και στη διαχείριση της φυσικής κληρονομιάς της Ευρώπης. Ασφαλής, Καθαρή και Αποδοτική Ενέργεια Η ενέργεια είναι η κινητήριος δύναμη της σύγχρονης οικονομίας, ωστόσο, και μόνο η διατήρηση του βιοτικού επιπέδου απαιτεί τεράστιες ποσότητες ενέργειας. Ως η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, η Ευρώπη εξαρτάται σε υπερβολικό βαθμό από την υπόλοιπη υφήλιο όσον αφορά στην ενέργειά της - ενέργεια που προέρχεται από ορυκτά καύσιμα τα οποία επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή. Για αυτόν το λόγο, η ΕΕ έχει θέσει φιλόδοξους κλιματικούς και ενεργειακούς στόχους που θα πρέπει να επιτύχει. Η χρηματοδότηση της ΕΕ μέσω του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» παίζει βασικό ρόλο στην επίτευξη αυτών των στόχων. Ευφυείς, Πράσινες και Ολοκληρωμένες Μεταφορές Οι μεταφορές δίνουν ώθηση στην απασχόληση, την οικονομική ανάπτυξη, την ευημερία και το παγκόσμιο εμπόριο. Επίσης, καλλιεργούν σημαντικούς δεσμούς μεταξύ ατόμων και κοινοτήτων. Ωστόσο, τα σημερινά συστήματα μεταφορών και ο τρόπος που χρησιμοποιούνται δεν είναι βιώσιμα. Βασίζονται σε υπερβολικό βαθμό στα συρρικνούμενα αποθέματα πετρελαίου, γεγονός που μειώνει την ενεργειακή ασφάλεια. Επίσης, τα προβλήματα που έχουν σχέση με τις μεταφορές - η κυκλοφοριακή συμφόρηση, η οδική ασφάλεια, η ατμοσφαιρική ρύπανση - επηρεάζουν τη ζωή και την υγεία καθημερινά. Με στόχο την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» συμβάλλει στη δημιουργία ενός αειφόρου συστήματος μεταφορών που αρμόζει σε μια σύγχρονη, ανταγωνιστική Ευρώπη. Κλιματική Δράση, Επάρκεια Πόρων και Πρώτες Ύλες Η εποχή των ανεξάντλητων φτηνών πόρων φτάνει στο τέλος της, η πρόσβαση σε πρώτες ύλες και καθαρό νερό δεν μπορεί πλέον να θεωρείται δεδομένη. Η βιοποικιλότητα και τα οικοσυστήματα, επίσης, δέχονται πιέσεις. Η λύση είναι να επενδύσει η κοινωνία τώρα στην καινοτομία για να στηρίξει την πράσινη οικονομία, μια οικονομία που θα βρίσκεται σε αρμονία με το φυσικό περιβάλλον. Η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι μια πολυτομεακή προτεραιότητα στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», για την οποία διατίθεται το 35% του συνολικού προϋπολογισμού του. Στα απορρίμματα και στο νερό δίνεται ιδιαίτερη προτεραιότητα. Τα απορρίμματα ευθύνονται αυτή τη στιγμή για το 2% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της ΕΕ, ενώ η ενίσχυση της ανάπτυξης στον τομέα των υδάτινων πόρων κατά μόλις 1% θα μπορούσε να δημιουργήσει έως 20.000 νέες θέσεις εργασίας..14

Καινοτόμες, Ασφαλείς και Χωρίς Αποκλεισμούς Κοινωνίες Το 2011, περίπου 80 εκατ. άτομα κινδύνευαν από τη φτώχεια στην Ευρώπη. Ένας σημαντικός αριθμός νεαρών ατόμων δεν έχει πρόσβαση στην εκπαίδευση, την εργασία ή την κατάρτιση. Αυτά είναι μόλις δύο παραδείγματα από τις προκλήσεις που απειλούν το μέλλον της Ευρώπης και των ατόμων σε μεγάλους τομείς της κοινωνίας. Η έρευνα και η καινοτομία μπορούν να βοηθήσουν και γι αυτόν το λόγο το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» χρηματοδοτεί την έρευνα νέων στρατηγικών και δομών διακυβέρνησης, ώστε να ξεπεραστεί η επικρατούσα οικονομική αστάθεια και να διασφαλιστεί η ανθεκτικότητα της Ευρώπης σε μελλοντικές μεταστροφές της οικονομίας, δημογραφικές μεταβολές και μεταναστευτικά πρότυπα. Επίσης, η χρηματοδότηση στηρίζει νέες μορφές καινοτομίας, όπως η ανοικτή καινοτομία, η καινοτομία επιχειρηματικών μοντέλων, η καινοτομία στο δημόσιο τομέα και η κοινωνική καινοτομία προκειμένου να καλυφθούν οι κοινωνικές ανάγκες. Υποστηρίζοντας την έρευνα και την καινοτομία στην ευρωπαϊκή κληρονομιά, την ταυτότητα, την ιστορία και τον πολιτισμό και το ρόλο της Ευρώπης στον κόσμο, η ΕΕ χτίζει επίσης «σκεπτόμενες κοινωνίες», στις οποίες διερευνώνται οι κοινές αξίες και η συμβολή τους στο κοινό μέλλον. Ασφαλείς Κοινωνίες - Προστασία της Ελευθερίας και της Ασφάλειας της Ευρώπης και των Πολιτών της Σήμερα η διατήρηση της ασφάλειας των πολιτών σημαίνει καταπολέμηση της εγκληματικότητας και της τρομοκρατίας, προστασία από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές, αναχαίτιση των κυβερνο-επιθέσεων και αντιμετώπιση της παράνομης εμπορίας ανθρώπων, ναρκωτικών και εμπορευμάτων απομίμησης. Η έρευνα και καινοτομία της ΕΕ αναπτύσσει νέες τεχνολογίες για την προστασία των κοινωνιών μας, ενώ, παράλληλα, σέβεται το ιδιωτικό απόρρητο και τηρεί τα θεμελιώδη δικαιώματα, δύο βασικές αξίες που βρίσκονται στο επίκεντρο της έρευνας της ΕΕ για την ασφάλεια. Αυτές οι τεχνολογίες έχουν σημαντικές δυνατότητες για την ώθηση της οικονομικής δραστηριότητας μέσω νέων προϊόντων και υπηρεσιών και για τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Άλλα προγράμματα Επέκταση της Αριστείας και Διεύρυνση της Συμμετοχής Επιστήμη με την Κοινωνία για την Κοινωνία Πυρηνική Έρευνα - EURATOM Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας Κοινό Κέντρο Ερευνών (άμεσες δράσεις) Κατανομή Προϋπολογισμού Εκατ. 816 462 1603 2700 1903 Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» εκτός των τριών Προτεραιοτήτων περιλαμβάνει και τα ακόλουθα Προγράμματα, τα οποία είτε εφαρμόζονται οριζόντια στο φάσμα των δραστηριοτήτων των τριών Προτεραιοτήτων είτε λειτουργούν συμπληρωματικά. Επέκταση της Αριστείας και Διεύρυνση της Συμμετοχής Η έρευνα και η καινοτομία είναι πολύ σημαντικές για την οικονομική ευημερία και για αυτό το λόγο απαιτούνται μέτρα που θα διασφαλίζουν ότι οι επιδόσεις καινοτομίας όλων των κρατών μελών και των περιφερειών τους συγκλίνουν και βελτιώνονται. Η εμπειρία δείχνει ότι όταν η οικονομική κρίση περιορίζει τους εθνικούς προϋπολογισμούς οι ανισότητες στις επιδόσεις καινοτομίας ανά την Ευρώπη καθίστανται εμφανέστερες. Κατά συνέπεια, η μεγιστοποίηση και διάδοση των ωφελειών της καινοτομίας σε ολόκληρη την Ένωση είναι ο καλύτερος τρόπος για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και η ικανότητά της να αντιμετωπίζει τις κοινωνικές προκλήσεις στο μέλλον. Στόχος του Προγράμματος Επέκταση Αριστείας και Διεύρυνση της Συμμετοχής είναι η μεγιστοποίηση των επενδύσεων σε έρευνα και καινοτομία, ούτως ώστε ο Ευρωπαϊκός Χώρος Έρευνας να λειτουργήσει με πιο ορθολογιστικό και ομοιογενή τρόπο, δίνοντας τη δυνατότητα στις μεμονωμένες ερευνητικές δυνάμεις της κάθε χώρας-μέλους να βελτιστοποιηθούν. Επιπρόσθετα, μέσω αυτού του Προγράμματος έχει τεθεί ως στόχος η αναβάθμιση του σχεδιασμού της υλοποίησης και της αξιολόγησης των εθνικών και περιφερειακών ερευνητικών πολιτικών, ιδιαίτερα των χωρών που έχουν χαμηλή απόδοση στον τομέα της έρευνας και της Καινοτομίας 2. 2 Λετονία, Κροατία, Λιθουανία, Μάλτα, Σλοβακία, Ρουμανία, Λουξεμβούργο, Πολωνία, Βουλγαρία, Εσθονία, Πορτογαλία, Σλοβενία, Κύπρος, Τσεχία και Ουγγαρία..15

.16

Μερικές από τις δραστηριότητες που υποστηρίζονται είναι: Ομαδικότητα (Τeaming): Σύνδεση αναβαθμισμένων ερευνητικών ινστιτούτων με άλλα ινστιτούτα, οργανισμούς ή και περιφέρειες με σκοπό είτε τη δημιουργία νέων κέντρων αριστείας ή την αναβάθμιση των υφιστάμενων. Έδρες Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας (ERA Chairs): Υποστήριξη στα Πανεπιστήμια και άλλους ερευνητικούς φορείς με σκοπό την προσέλκυση και διατήρηση ερευνητικού δυναμικού υψηλής ποιότητας. Αδελφοποίηση Ιδρυμάτων (Twinning): Ενδυνάμωση συγκεκριμένου ερευνητικού πεδίου σε ερευνητικό κέντρο, συνδέοντάς το με τουλάχιστον δύο διεθνή αναγνωρισμένα και διακεκριμένα στο συγκεκριμένο ερευνητικό πεδίο ινστιτούτα. Επιστήμη με την Κοινωνία για την Κοινωνία Η ισχύς του ευρωπαϊκού συστήματος επιστήμης και τεχνολογίας εξαρτάται από την ικανότητά του να αξιοποιεί το ταλέντο και τις ιδέες οπουδήποτε υπάρχουν. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της ανάπτυξης μιας αποτελεσματικής συνεργασίας μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας προκειμένου να καταστεί δυνατή η ανάπτυξη πολιτικών που βρίσκονται πιο κοντά στις ανάγκες των πολιτών. Το Πρόγραμμα «Επιστήμη με την Κοινωνία για την Κοινωνία» θα συμβάλει στην αντιμετώπιση των ευρωπαϊκών κοινωνικών προκλήσεων και την ανάπτυξη καινοτόμων μεθόδων για τη σύνδεση της επιστήμης με την κοινωνία. Επιπρόσθετα, θα καταστήσει την επιστήμη πιο ελκυστική (κυρίως για τους νέους) και θα συμβάλλει στην αύξηση της δυνατότητας της κοινωνίας για καινοτομία. Πυρηνική Έρευνα - EURATOM Η έρευνα της ΕΕ για την πυρηνική σχάση εστιάζει στην προστασία και ασφάλεια, την ιατρική έρευνα, την προστασία από την ακτινοβολία, τη διαχείριση απορριμμάτων και τις βιομηχανικές χρήσεις της ακτινοβολίας και περιλαμβάνει πολλούς άλλους τομείς, όπως τη χρήση της ακτινοβολίας στο γεωργικό τομέα. Κοινό Κέντρο Ερευνών Η Γενική Διεύθυνση του Κοινού Κέντρου Ερευνών ΚΚΕρ (Joint Research Centre, JRC) είναι εσωτερική υπηρεσία της ΕΕ που παρέχει ανεξάρτητη, βασισμένη σε στοιχεία, επιστημονική και τεχνική υποστήριξη για τη διαμόρφωση των πολιτικών της ΕΕ. Το ΚΚΕρ διαθέτει σήμερα επτά Ινστιτούτα που βρίσκονται σε πέντε διαφορετικά σημεία - το Βέλγιο, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ολλανδία και την Ισπανία- με ένα ευρύ φάσμα ερευνητικών εργαστηρίων και εγκαταστάσεων στη διάθεσή τους που το καθιστούν έναν πολύτιμο συνεργάτη σε πολλά ερευνητικά πεδία. Μέσα από πολυάριθμες συνεργασίες, το ΚΚΕρ παρέχει πρόσβαση σε πολλές από τις εγκαταστάσεις του σε επιστήμονες από οργανισμούς-εταίρους των χωρών της Ευρώπης. Οι δραστηριότητές του χρηματοδοτούνται και μέσω του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» και πολλές από τις δράσεις του αφορούν στις επτά Κοινωνικές Προκλήσεις. Μέσω του ερευνητικού και εκπαιδευτικού Προγράμματος της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, το ΚΚΕρ στηρίζει, επίσης, τις προσπάθειες της ΕΕ για την ενίσχυση της πυρηνικής ασφάλειας και προστασίας και της προστασίας από την ακτινοβολία. Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT, European Institute of Innovation and Technology) επιδιώκει τη σύγκλιση της εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας μέσω των «Κοινοτήτων Γνώσης και Καινοτομίας» (ΚΓΚ), με στόχο την ανάπτυξη της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης και την προώθηση της επιχειρηματικότητας. Αυτές οι καινοτόμες συμπράξεις πρέπει να έχουν μακρόπνοο όραμα με ορίζοντα τουλάχιστον επτά ετών και να λειτουργούν με επιχειρηματική λογική, ακολουθώντας μια προσέγγιση βάσει αποτελεσμάτων, με ξεκάθαρους στόχους και εστίαση στην επίτευξη οικονομικού και κοινωνικού αντίκτυπου, προκειμένου να αποκτήσουν παγκόσμια εμβέλεια..17

Άλλες Πηγές Χρηματοδότησης Μέσω του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Μέσω συμπράξεων, το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» θα αναπτύξει στενότερες συνεργίες με εθνικά και περιφερειακά προγράμματα, θα ενθαρρύνει μεγαλύτερες ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία και θα συγκεντρώσει τους πόρους της Ευρώπης για να αντιμετωπίσει τις μέγιστες προκλήσεις. Επί μια επταετία η χρηματοδότηση της ΕΕ ύψους 8 δις ευρώ θα προσελκύσει 10 δις ευρώ από τον ιδιωτικό τομέα και άλλα 4 δις ευρώ από χώρες της ΕΕ. Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης θα διοχετευτεί στις Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες. Οι πρωτοβουλίες αυτές αποτελούν συμπράξεις ιδιωτικού και δημόσιου τομέα που λειτουργούν ως κοινές επιχειρήσεις και διοργανώνουν τη δική τους ερευνητική ατζέντα. Οι κοινές τεχνολογικές πρωτοβουλίες είναι ενεργές σε διάφορα πεδία στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ: καινοτόμα φάρμακα, κυψέλες καυσίμου και υδρογόνο, πιο καθαρά και λιγότερο θορυβώδη αεροσκάφη, βιομηχανίες βιο-προϊόντων και κατασκευή ηλεκτρονικών. Κοινές Τεχνολογικές Πρωτοβουλίες Καινοτόμα Φάρμακα 2 Κυψέλες Καυσίμου και Υδρογόνου 2 Clean Sky 2 Βιομηχανίες Βιο-προϊόντων Ηλεκτρονικά Εξαρτήματα και Συστήματα Shift2Rail Συμβατικές Συμπράξεις Contractual Public-Private Partnerships Factories of the Future Energy-efficient Buildings European Green Vehicles Initiative Sustainable Process Industry Photonics Robotics High Performance Computing Advanced 5G networks for the Future Internet Οι συμπράξεις μεταξύ φορέων του Δημοσίου επιτρέπουν στους οργανισμούς του δημόσιου τομέα κρατών μελών της ΕΕ να καταρτίσουν κοινά ερευνητικά προγράμματα. Οι τομείς που καλύπτονται περιλαμβάνουν στήριξη σε ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας, νέες θεραπείες για ασθένειες που σχετίζονται με τη φτώχεια, νέες τεχνολογίες μέτρησης και τεχνολογίες που δίνουν τη δυνατότητα στους ηλικιωμένους και στα άτομα με ειδικές ανάγκες να ζουν με ασφάλεια στα σπίτια τους. European and Developing Countries Clinical Trials Partnership 2 (EDCTP2): New Treatments for Poverty-Related Diseases The European Metrology Programme for Research and Innovation (EMPIR): Eurostars 2: Support for High-Tech SMEs Active and Assisted Living Research and Development Programme: Technologies Empowering the Elderly and Disabled to Live Safely in their Own Homes Συγχρηματοδότηση από το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» Ο κύριος σκοπός των Δράσεων Συγχρηματοδότησης του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» είναι να συμπληρώσουν μεμονωμένες προσκλήσεις ή προγράμματα. Για παράδειγμα υπάρχουν: Προσκλήσεις για υποβολή προτάσεων μεταξύ εθνικών ερευνητικών προγραμμάτων (συγχρηματοδότηση ERA-NET) Προσκλήσεις διαγωνισμών για δημόσιες συμβάσεις που ενθαρρύνουν την εμπορικότητα ή δημόσιες συμβάσεις για την προώθηση καινοτόμων λύσεων (συγχρηματοδότηση PCP-PPI) Προγράμματα κινητικότητας (συγχρηματοδότηση Marie Sk odowska-curie).18

.19

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΘΕΜΑΤΑ Διεθνής Συνεργασία - Ανοικτό στον Κόσμο Σύμφωνα με τη στρατηγική της ΕΕ για διεθνή συνεργασία στην έρευνα και την καινοτομία, στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» μπορούν να συμμετέχουν ερευνητές από ολόκληρο τον κόσμο. Καθώς ολοένα και περισσότερες δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας διεξάγονται σε χώρες-διεθνείς εταίρους, είναι καθοριστικής σημασίας να μπορεί η Ευρώπη να έχει πρόσβαση στους καλύτερους ερευνητές και κέντρα ερευνών παγκοσμίως. Κατά αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο παρέχονται πηγές νέων ιδεών και εμπειρογνωμοσύνης, αλλά διασφαλίζεται και η δυνατότητα συνεργασίας των Ευρωπαίων ερευνητών με τους καλύτερους στον τομέα παγκοσμίως. Στοχευμένες δραστηριότητες διεθνούς συνεργασίας περιλαμβάνονται στις Κοινωνικές Προκλήσεις, στις Τεχνολογίες Γενικής Εφαρμογής και στις Βιομηχανικές Τεχνολογίες, καθώς και σε άλλα συναφή τμήματα του Προγράμματος. Οι τομείς και οι εταίροι για συνεργασία αναφέρονται στο αντίστοιχο Πρόγραμμα Εργασίας. Κοινωνικές και Ανθρωπιστικές Επιστήμες Ως διατομεακό ζήτημα με ευρεία συνάφεια, η έρευνα των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών έχει ενσωματωθεί σε κάθε γενικό στόχο του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020». Η ενσωμάτωση της έρευνας των κοινωνικών και ανθρωπιστικών επιστημών σε ολόκληρο το φάσμα του Προγράμματος είναι βασικής σημασίας για τη μεγιστοποίηση των αποδόσεων των επενδύσεων στην επιστήμη και στην τεχνολογία για την κοινωνία. Η ενσωμάτωση της κοινωνικοοικονομικής διάστασης στο σχεδιασμό, την ανάπτυξη και την εφαρμογή της ίδιας της έρευνας και των νέων τεχνολογιών μπορεί να βοηθήσει στην εξεύρεση λύσεων στα κοινωνικά προβλήματα. Πράγματι, η ιδέα της εστίασης του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» στις «Προκλήσεις», και όχι στα διάφορα επιστημονικά πεδία της έρευνας, απεικονίζει αυτή τη νέα προσέγγιση. Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Η αποκατάσταση της ανάπτυξης και της ευημερίας στην Ευρώπη απαιτεί μεγαλύτερη εστίαση στη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα που βασίζεται σε προϊόντα προηγμένης τεχνολογίας και διαδικασίες που καλύπτουν όλο το μήκος της παγκόσμιας αλυσίδας αξίας. Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» είναι το πλέον φιλικό προς τις επιχειρήσεις ευρωπαϊκό Πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας έως σήμερα. Περιλαμβάνει μια σειρά από ειδικά μέτρα στήριξης, τα οποία απευθύνονται τόσο στη βιομηχανία εν γένει όσο και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ), μεταξύ, δε, αυτών μέτρα διευκόλυνσης της πρόσβασης στη χρηματοδότηση και το ειδικό χρηματοδοτικό εργαλείο για τις ΜΜΕ (SME Instrument). Για να ενισχυθεί η προσπάθεια της στήριξης των ΜΜΕ μέσω του Προγράμματος«ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», η συμμετοχή των ΜΜΕ έχει περιληφθεί ως ένα από τα κριτήρια κατάταξης των προτάσεων που λαμβάνουν μετά την αξιολόγηση την ίδια βαθμολογία από τους αξιολογητές. Ανοικτή Πρόσβαση «Ανοικτή Πρόσβαση» είναι η ελεύθερη, άμεση, διαρκής και απαλλαγμένη από τέλη και τους περισσότερους περιορισμούς πνευματικών δικαιωμάτων διαδικτυακή πρόσβαση σε ψηφιακό ακαδημαϊκό και επιστημονικό περιεχόμενο. Οι αναγνώστες μπορούν να χρησιμοποιούν ελεύθερα το υλικό που διατίθεται για ερευνητικούς, εκπαιδευτικούς και άλλους σκοπούς. Στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» η Ανοικτή Πρόσβαση είναι υποχρεωτική για όλες τις δημοσιεύσεις, οι οποίες πρέπει να κατατίθενται σε αποθετήρια. Έχει, επιπλέον, τεθεί σε εφαρμογή πιλοτικό Πρόγραμμα για την Ανοικτή Πρόσβαση στα επιστημονικά δεδομένα σε επτά επιστημονικές περιοχές. Το κόστος για δημοσίευση σε έγκριτα περιοδικά Ανοικτής Πρόσβασης είναι επιλέξιμο κατά τη διάρκεια των έργων και υπό προϋποθέσεις και μετά το πέρας των έργων..20

Ισότητα Φύλου H Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ανακοινώνοντας το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020», αποδεικνύει έμπρακτα ότι πλέον θα δίνει μεγάλη έμφαση σε θέματα ισότητας φύλων και καταβάλλει συνειδητή προσπάθεια για να θέσει τέρμα στις διακρίσεις σε θέματα κοινωνικού ή/και βιολογικού φύλου, εκούσιες ή ακούσιες. Πλέον, όσοι επιθυμούν να υποβάλουν προτάσεις στο Πρόγραμμα και να διεκδικήσουν με αξιώσεις χρηματοδότηση από την ΕΕ, καλούνται να λάβουν υπόψη θέματα ισότητας φύλου. Αυτό εξυπακούει ότι, αφ ενός, στις ερευνητικές ομάδες θα πρέπει να συμμετέχουν τόσο άνδρες όσο και γυναίκες επιστήμονες. Αφ εταίρου, και ίσως πιο σημαντικό, θέματα φύλου (βιολογικού ή/και κοινωνικού) θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη σε όλες τις φάσεις ενός ερευνητικού έργου, από τον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων, στη συλλογή και ανάλυση δεδομένων, στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων και στη μεταφορά του αποτελέσματος στην αγορά. Αναμένεται, δηλαδή, από τα δίκτυα που υποβάλλουν προτάσεις να αξιολογούν και να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη κατά πόσο η έρευνά τους και, κατ επέκταση, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να έχει διαφορετικό αντίκτυπο σε άνδρες και γυναίκες, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις κοινωνικές όσο και τις βιολογικές ανάγκες των ανδρών και των γυναικών. Ταυτόχρονα, η ίδια η ΕΕ δεσμεύεται ότι θα προωθήσει την ισότητα φύλων στη λήψη αποφάσεων που αφορούν στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020». Συγκεκριμένα, στόχος είναι όπως η συμμετοχή των γυναικών σε Συμβουλευτικές Επιτροπές ανέλθει στο 50% και στο 40% σε ό,τι αφορά στη σύσταση των Επιτροπών Αξιολόγησης Προτάσεων. Σημειώνεται, επίσης, ότι στις πρώτες Προσκλήσεις Υποβολής Προτάσεων η ΕΕ έχει προσδιορίσει μεγάλο αριθμό επιστημονικών περιοχών που μπορούν να επωφεληθούν από την ανάλυση / ενσωμάτωση της διάστασης φύλου στην έρευνα. Στις περιπτώσεις αυτές οι ομάδες που υποβάλλουν προτάσεις καλούνται να περιγράψουν στην πρότασή τους πώς τα θέματα φύλου θα ληφθούν υπόψη στο περιεχόμενο της εργασίας τους. Επίσης, μια αρκετά μεγάλη καινοτομία σε σχέση με προηγούμενα ΠΠ της ΕΕ, είναι το γεγονός ότι πλέον η δαπάνη για διοργάνωση εκπαιδευτικού σεμιναρίου για θέματα ισότητας φύλου, θεωρείται ως επιλέξιμη δαπάνη σε ένα έργο και, επομένως, το κόστος του θα μπορούσε να καλυφτεί από την ΕΕ. Τέλος, για να ενισχυθεί η προσπάθεια ώστε τα θέματα φύλου να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από τα δίκτυα που υποβάλλουν προτάσεις, η ισότητα φύλων έχει περιληφθεί ως ένα από τα κριτήρια κατάταξης των προτάσεων που λαμβάνουν μετά την αξιολόγηση την ίδια βαθμολογία από τους αξιολογητές. Δικαιώματα Πρόσβασης Δικαιώματα πρόσβασης είναι το δικαίωμα χρήσης των αποτελεσμάτων ή των κεκτημένων γνώσεων άλλου συμμετέχοντα σε ένα έργο. Δικαιώματα πρόσβασης έχουν οι συμμετέχοντες στο Έργο, η ΕΕ για σκοπούς μη εμπορικής πολιτικής και τα κράτη μέλη στο Πρόγραμμα Ασφαλείς Κοινωνίες για σκοπούς μη εμπορικής πολιτικής. Δικαιώματα Διανοητικής Ιδιοκτησίας Κάθε συμμετέχων πρέπει να κοινοποιεί τα αποτελέσματα που παράγει και που, επομένως, του ανήκουν, το συντομότερο δυνατό. Εξαιρέσεις ισχύουν μόνο για την προστασία δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας (ΔΔΙ), της ασφάλειας ή νόμιμων συμφερόντων. Κατά τη δημοσίευση των αποτελεσμάτων σε επιστημονικές εκδόσεις πρέπει να διασφαλίζεται η ανοικτή πρόσβαση στις εκδόσεις αυτές. Κατ αυτόν τον τρόπο παρέχεται η εγγύηση ότι τα αποτελέσματα της έρευνας που χρηματοδοτείται από τους φορολογούμενους της ΕΕ είναι διαθέσιμα σε όλους δωρεάν. Τα δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας ανήκουν στην ομάδα που παράγει τα αποτελέσματα. Σε πολύ ειδικές περιπτώσεις ενδέχεται να ισχύει το καθεστώς της από κοινού κυριότητας (συγκυριότητας). Αμέσως μετά την παραγωγή των αποτελεσμάτων οι συγκύριοι μπορούν να συμφωνήσουν σε ένα διαφορετικό σύστημα κυριότητας..21

Δεοντολογία και Έρευνα Η δεοντολογία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της έρευνας και παράγοντας ώθησης της ερευνητικής αριστείας. Όλες οι δραστηριότητες που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» θα συμμορφώνονται προς τις δεοντολογικές αρχές και τη συναφή εθνική νομοθεσία. Οι δεοντολογικές αρχές περιλαμβάνουν την ανάγκη αποφυγής παραβιάσεων της ακεραιότητας της έρευνας, συγκεκριμένα, κάθε μορφής λογοκλοπής, κατασκευής ή παραποίησης δεδομένων. Συνεργίες με Άλλες Πολιτικές Βασική προϋπόθεση της Στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για έξυπνη, αειφόρο και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία όλων των πολιτικών της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων της. Αναφορικά με την έρευνα και την καινοτομία, τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία παρέχουν συμπληρωματική στήριξη στο Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» για τη χρηματοδότηση της αναβάθμισης των επιστημονικών υποδομών - από εργαστηριακό εξοπλισμό έως υπερυπολογιστές και δίκτυα δεδομένων υψηλής ταχύτητας - και την ενίσχυση των δυνατοτήτων έρευνας και καινοτομίας, όπου είναι απαραίτητο..22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ Το Πρόγραμμα «ΟΡΙΖΟΝΤΑΣ 2020» είναι ανοιχτό για όλους. Στο πλαίσιο του Προγράμματος υπάρχει μόνο μια δέσμη απλοποιημένων κανόνων και διαδικασιών που πρέπει να ακολουθηθούν. Αυτό σημαίνει ότι οι συμμετέχοντες μπορούν να εστιάσουν σε ό,τι είναι πραγματικά σημαντικό, δηλαδή την έρευνα, την καινοτομία και τα αποτελέσματα. Αυτή η εστιασμένη προσέγγιση διασφαλίζει την ταχεία δρομολόγηση νέων έργων και την ταχύτερη επίτευξη αποτελεσμάτων. Οι κανόνες έχουν σχεδιαστεί για να εγγυώνται τη δίκαιη μεταχείριση, να προστατεύουν τους συμμετέχοντες και να διασφαλίζουν ότι το δημόσιο χρήμα δαπανάται όπως αρμόζει. Κύρια Χαρακτηριστικά Ενιαίο Σύνολο Κανόνων Ένα Έργο Ένα Ποσοστό Χρηματοδότησης Ένας Τρόπος Υπολογισμού των Έμμεσων Δαπανών - 25% (flat rate) Νέοι Τύποι Χρηματοδότησης για την Καινοτομία, όπως π.χ. προ-εμπορική προμήθεια, παρότρυνση βραβείων, ειδικά εργαλεία για δάνεια και ίδια επιχειρηματικά κεφάλαια Απλούστεροι Κανόνες Χρηματοδότησης Λιγότεροι, Στοχευμένοι Λογιστικοί και Άλλοι Έλεγχοι Συνεκτικοί Κανόνες για Διανοητική Ιδιοκτησία Διευκόλυνση Διεθνούς Συμμετοχής Απλά Κριτήρια Αξιολόγησης Μείωση του Χρόνου Τime-Τo-Grant Μέσω Απλουστευμένων Διατάξεων στο Συμφωνητικό Επιχορήγησης και στις Διαδικασίες Ποιοι Μπορούν να Συμμετάσχουν Ως γενική αρχή, τα ΠΠ είναι ανοιχτά για συμμετοχή από οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Οι διαδικασίες συμμετοχής και οι δυνατότητες χρηματοδότησης ποικίλλουν για τις διάφορες ομάδες χωρών. Όπως είναι φυσικό, τα κράτη μέλη της ΕΕ απολαμβάνουν δικαιώματα και πρόσβαση σε χρηματοδότηση σε ευρύτερο βαθμό. Ακριβώς οι ίδιοι όροι που ισχύουν για τα κράτη μέλη ισχύουν και για τις χώρες που συνδέονται με τα ΠΠ (χώρες που καταβάλλουν μερίδιο στο συνολικό προϋπολογισμό τους). Για τα πλείστα ερευνητικά έργα μια κοινοπραξία πρέπει να αποτελείται από τουλάχιστον τρεις διαφορετικές νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί σε τρία διαφορετικά κράτη μέλη της ΕΕ ή συνδεδεμένες χώρες. Σε συγκεκριμένες Δράσεις η ελάχιστη προϋπόθεση συμμετοχής είναι η υποβολή πρότασης από μία νομική οντότητα που έχει συσταθεί σε κράτος μέλος ή σε συνδεδεμένη χώρα: Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (ΕΣΕ) Χρηματοδοτικό Εργαλείο για τις ΜΜΕ Συγχρηματοδότηση Προσκλήσεων ή Προγραμμάτων, Εθνικών ή του Δημόσιου Τομέα (Co-fund) Δράσεις Συντονισμού και Στήριξης Δράσεις Κατάρτισης και Κινητικότητας Γενικά, μπορούν να συμμετέχουν νομικές οντότητες που έχουν συσταθεί σε οποιαδήποτε χώρα και διεθνείς οργανισμοί χωρίς αυτό να προϋποθέτει το δικαίωμα στη διεκδίκηση χρηματοδότησης από τον προϋπολογισμό του Προγράμματος. Ενδέχεται να ισχύουν επιπρόσθετες προϋποθέσεις που ορίζονται στο κάθε Πρόγραμμα Εργασίας..23