1 Εισήγηση της αντιπεριφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Γεωργίας Κόκκαλη-Κουβέλη H Δια βίου μάθηση σε περιόδους κρίσης: ο ρόλος των περιφερειών Η σημερινή συζήτηση για τη Δια Βίου Μάθηση γίνεται σε μια δύσκολη στιγμή για τη χωρά μας.η κρίση πλήττει κάθε Έλληνα,κάθε ελληνίδα, στο κέντρο και στη περιφέρεια,πλήττει όλους τους πολίτες αυτής της χώρας. Στη σύγχρονη διαρκώς αναπτυσσόμενη κοινωνία, η αύξηση των γνώσεων γίνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς και οι απαιτήσεις της αγοράς εργασίας συνεχώς αλλάζουν. Συνεπώς, η επιμόρφωση και η συμπληρωματική εκπαίδευση αποτελούν μία διαρκή προτεραιότητα για το σύγχρονο εργαζόμενο. Στην εποχή της κρίσης προτεραιότητα μας είναι να συνδέσουμε την εκπαίδευση με την απασχοληση. Σ αυτό μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά η αρχική και συνεχιζόμενη επαγγελματική κατάρτιση, που αποτελούν στις βασικές συνιστώσες της Δια Βίου Μάθησης. Τη στιγμή αυτή θα πρέπει να καλύψουμε όσο το δυνατόν περισσότερες ανάγκες,που δημιουργεί η οικονομική κρίση. Να προχωρήσουμε στην ανάπτυξη δικτύων υποστήριξης των εργαζομενων, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών,που κλονίζονται από την κρίση.
2 Να σχεδιάσουμε Τοπικά Ολοκληρωμένα Προγράμματα Στήριξης της εργασίας,της τοπικής οικονομίας και της επιχειρηματικότητας έτσι ώστε να τονωθούν οι ευκαιρίες απασχόλησης και ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο. Το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων δημιουργεί για τους νέους ένα νέο εργασιακό και επιχειρηματικό περιβάλλον στο όποιο θα πρέπει να τους βοηθήσουμε να αξιοποιήσουν. Η τάση επιστροφής,ιδιαίτερα των νέων από τα μεγάλα αστικά κέντρα στην περιφέρεια, στη γη και την επιχειρηματικότητα θέτει νέα δεδομένα μεσούσης της κρίσης,που πρέπει και αυτά να αξιοποιηθούν. Στο σημείο αυτό,θα προσπαθήσω πολύ συνοπτικά να θέσω κάποια ζητήματα και προβληματισμούς για να αναβαθμίσουμε και στην περιφέρεια της Δια Βίου Μάθηση. 1. Συμμετοχή στα διάφορα χωρικά επίπεδα. Συστράτευση όλων των εμπλεκόμενων φορέων στη κοινή προσπάθεια να εντοπιστούν τα ισχυρά και ασθενή σημεία του σημερινού συστήματος Δια Βίου Μάθησης σε περιφερειακό επίπεδο. Εργαζόμενοι, εργοδότες,συνδικάτα,πολιτικοί ερευνητές στελέχη, που έτρεξαν επιτυχημένες πρωτοβουλίες κατάρτισης στο παρελθόν, δήμοι, τοπικοί φορείς να κληθούν σε ένα τραπέζι και να καταγράψουν τις αδυναμίες της υφιστάμενης κατάστασης αλλά και τις επιτυχημένες δοκιμασμένες πρακτικές,δλδ να συνδυάσουν την σημερινή κατάσταση με την ιδανική που θα θέλαμε να έχουμε.όλο αυτό μπορεί να γίνει μέσα από μια συζήτηση χωρίς φραγμούς και δεσμεύσεις με βασική αρχή ότι λύσεις μπορούν να δοθούν σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο και όχι μόνο σε κρατικό. 2. Οι Διαθέσιμοι πόροι για τη Δια Βίου Μάθηση Αξιοποίηση και πλήρη απορρόφηση των διαθέσιμων πόρων για τη Δια Βίου Μάθηση. Σ αυτή τη δύσκολη συγκύρια,μόνο για επένδυση
3 πόρων στη Δια Βίου Μάθηση πρέπει να μιλάμε και όχι για ανάλωση τους.θα πρέπει να πετύχουμε την κρίσιμη ισορροπία της πολυπλοκότητας των προκλήσεων και των απαιτούμενων πόρων. 3. Διασφάλιση των προσόντων,που ζητά η αγορά και παροχή κινήτρων από τους εργοδότες. Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι εστιασμένες,αποτελεσματικές,καινοτόμες και να γίνονται με τη συνεργασία των εργαζομένων και της επιχείρησης.να δούμε τι θέλει η επιχείρηση,να δούμε τα προσόντα των εργαζομένων και την ανάπτυξη τους, μετά την κατάρτιση.επιπλέον,είναι σημαντικό οι συμμετέχοντες στα προγράμματα,να έχουν αναπτύξει τα σωστά προσόντα και οι εργοδότες να τους παρέχουν ευκαιρίες και κίνητρα αναγνωρίζοντας τη βελτίωση τους. 4. Αξιοποίηση άτυπων προσόντων Σήμερα υπάρχουν εργαζόμενοι με πολλά προσόντα,που τα ανέπτυξαν ατύπως και δεν είναι είτε αναγνωρισμένα είτε πιστοποιημένα.τα προσόντα αυτά θα πρέπει με κατάλληλες παρεμβάσεις να αξιοποιηθούν. Ο κόπος,οι δεξιότητες,οι εμπειρίες του καθενός θα πρέπει να πιάνουν τόπο για την πορεία τους στον εργασιακό χώρο. 5. Πρόσβαση όλων στη Δια Βίου Μάθηση, χωρίς διακρίσεις Τα άτομα με χαμηλές δεξιότητες φαίνεται να αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στα προγράμματα Δια Βίου Μάθησης σε σχέση με αυτά τα άτομα,που τυχαίνουν καλής εκπαίδευσης.αυτό αποτελεί ένα ιδιότυπο κοινωνικό αποκλεισμό και περιθωριοποίηση,που δημιουργεί χάσμα μεταξύ των κοινωνικών ομάδων.θα πρέπει προς αυτή την κατεύθυνση να γίνει σωστή και στοχευόμενη ενημέρωση σε όλες τις κοινωνικές ομάδες και να δοθούν ευκαιρίες για Δια Βίου Μάθηση.
4 Πως βλέπουμε το ρόλο της Περιφέρειας Θεσσαλίας στη Δια Βίου Μάθηση Μετά την ψήφιση τους Ν. 3852/2010 «Νέα αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης διοίκησης Πρόγραμμα Καλλικράτης», η περιφέρεια αναλαμβάνει,στα πλαίσια της Δια Βίου Μάθησης,δυο νέες αρμοδιότητες: Τη συγκρότηση με απόφαση του περιφερειακού Συμβουλίου, της περιφερειακής επιτροπής επαγγελματικής κατάρτισης. Την λειτουργία και διαχείριση των Δημοσίων Ι.Ε.Κ.,που υπάγονται στη Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης στο πλαίσιο προγραμματικών συμβάσεων. Η περιφερειακή επιτροπή επαγγελματικής κατάρτισης έχει συσταθεί. Το θέμα λειτουργίας των Δημοσίων Ι.Ε.Κ. μέσω των προγραμματικών συμβάσεων δεν έχει προχωρήσει καθόλου. Έτσι,λοιπόν, οι πυλώνες,προκειμένου να υπάρξει συγκεκριμένη πολιτική για τη Δια Βίου Μάθηση σε περιφερειακό επίπεδο είναι : Οι τομείς στους οποίους παρουσιάζει δυναμική η περιφέρεια, συμφώνα με τις κοινωνικές,μορφολογικές,οικονομικές, πολιτιστικές και άλλες ιδιαιτερότητες της. Το ανθρώπινο δυναμικό (σαφής ποσοτική και ποιοτική μετρήσιμη εκτίμηση) και η επάρκεια δομών κατάρτισης στη περιφέρεια,προκειμένου να καλυφτούν οι ανάγκες των παραπάνω τομέων ανάπτυξης σε συγκεκριμένες γνώσεις και δεξιότητες. Σε ότι αφορά το ανθρώπινο δυναμικό της περιφέρειας υπάρχουν Ισχυρά σημεία όπως είναι οι : Επαρκείς δομές κατάρτισης
5 Ικανοποιητική παρουσία οργανωμένων φορέων παροχής υποστηρικτικών κοινωνικών υπηρεσιών. Αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία σε θέματα εκπαίδευσης και κατάρτισης,συμβουλευτικής,κοινωνικού σχεδιασμού και παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών. Παρουσία εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Όμως παρουσιάζονται και αδύναμα σημεία όπως : Αδυναμία του μηχανισμού σχεδιασμού και προγραμματισμού των προγραμμάτων για απόλυτή σύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Έλλειψη επαρκών στατιστικών και λοιπών στοιχείων σε περιφερειακό επίπεδο. Αδυναμία πλήρους σύνδεσης της κατάρτισης με την παραγωγική διαδικασία,την έρευνα,τις επιχειρήσεις και την καινοτομία.οι φορείς της τοπικής κοινωνίας (δημόσιοι και ιδιωτικοί ) και οι κοινωνικοί εταίροι,συνήθως μένουν αμέτοχοι,διότι,σχεδόν ποτέ δε τους ζητείται η άποψη τους.χαρακτηριστικό είναι ότι από τις προσφερόμενες ειδικότητες των ΕΠΑΛ και ΕΠΑΣ και ΙΕΚ μόνο δυο συνάδουν προς την κατεύθυνση ενός Ποιοτικού μοντέλου Βιώσιμης Αγροτικής Ανάπτυξης,μιας και εμείς ως περιφέρεια Θεσσαλίας έχουμε μεγάλο ενδιαφέρον. Άτυπα περιφερειακά δίκτυα Δια Βίου Μάθησης Προκειμένου να υπάρξει υποστήριξη της Περιφερειακής Επιτροπής, προτείνεται η σύσταση ενός ευέλικτου «Άτυπου Περιφερειακού Δικτύου Δια Βίου Μάθησης», το όποιο θα είναι προσανατολισμένο στις τοπικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.
6 Ένα άτυπο δίκτυο Δια Βίου Μάθησης σε περιφερειακό επίπεδο θα αφορά φορείς,οργανισμούς,εκπαιδευτικές δομές για επαγγελματίες,ανέργους και γενικότερα πληθυσμούς,που εμπλέκονται με τη Δια Βίου Εκπαίδευση.Επιπλέον, θα επιτρέπει διαδικασίες ενός είδους κοινωνικού διαλόγου για τη Δια Βίου Μάθηση, που μπορεί να διευκολύνει την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων για το ανθρώπινο δυναμικό της τοπικής μας κοινωνίας και να συνδράμει στην αντιμετώπιση των αδυναμιών του μηχανισμού αγοράς.να ανοίξει ουσιαστικά η συζήτηση, «Οικονομική κρίση, Δια Βίου Μάθηση και κοινωνική συνοχή» με τη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων (και της τοπικής αυτοδιοίκησης )σε τοπικό επίπεδο και αυτό σήμερα είναι επιβεβλημένο γιατί θα επέτρεπε ανάμεσα στα άλλα να ιεραρχηθούν σε περιφερικό πια επίπεδο ανάγκες και να συζητηθούν εκπαιδευτικές προτεραιότητες με όρους κοινωνικής επιβίωσης. Δέσμευση, σύμφωνο συνεργασίας για τη Δια Βίου Μάθηση. Να υπάρχει δέσμευση,δ.λ.δ. ένα σύμφωνο συνεργασίας μεταξύ όλων των φορέων που εμπλέκονται στη διαμόρφωση περιφερειακής στρατηγικής Δια Βίου Μάθησης,για ενεργή,ουσιαστική και διαρκή συμμετοχή στη προσπάθεια. Δικτύωση περιφερειών για τη Δια Βίου Μάθηση Η διασύνδεση (δικτύωση) όλων των άτυπων Περιφερικών Δικτύων θα συμβάλλει στην εναρμόνιση της περιφερειακής πολιτικής στη Δια Βίου Μάθηση με την Εθνική πολιτική,στην ανταλλαγή καινοτόμων παρεμβάσεων και καλών πρακτικών με πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα και προστιθέμενη αξία. Ο σημερινός σχεδιασμός περιφερειακών δράσεων για τη Δια Βίου Μάθηση και η επόμενη Προγραμματική περίοδος Δεδομένου ότι έχει ξεκινήσει και ο σχεδιασμός για τη ν 5 η Προγραμματική περίοδο,που θα περιλαμβάνει πολιτικές και
7 πόρους σε δράσεις Δια Βίου Μάθησης,η περιφέρεια Θεσσαλίας θεώρει ότι απαιτείται η ειδίκευση σε περιφερειακό επίπεδο ενός στρατηγικού πλαισίου πολιτικής για τη Τριτοβάθμια εκπαίδευση και τη Δια Βίου Μάθηση,συνδεόμενες μεταξύ τους αυτές οι δραστηριότητες,με τους εξής στόχους : 1. Βελτίωση /αναβάθμιση των προσόντων του εργατικού δυναμικού 2. Αύξηση της συμμετοχής στη τριτοβάθμια εκπαίδευση και στη Δια Βίου Μάθηση χαμηλών εισοδηματικών ομάδων. 3. Βελτίωση των ποσοστών ολοκλήρωσης σπουδών του ανθρωπινού δυναμικού της περιφέρειας 4. Σύνδεση των προγραμμάτων σπουδών και των πρόσθετων προσόντων με τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό των επιχειρήσεων και της περιφερειακής αγοράς εν γένει. 5. Προώθηση της επιχειρηματικότητας μέσω της ανάπτυξης κατάλληλων επιχειρηματικών δεξιοτήτων. Γεωργία Κόκκαλη Κουβέλη Αντιπεριφερειάρχης Θεσσαλίας