ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 24 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2009 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Εκφωνήσεις: ιδαγµένο κείµενο Πλάτωνας Πρωταγόρας 323 Α-Ε, 324 Α-C τι µέν ο ν πάντ νδρα ς γε µοι φαίνεται τι µέν ο ν πάντ νδρα ε κότως ποδέχονται περί ταύτης τ ς ρετ ς σύµβουλον διά τό γε σθαι παντί µετε ναι α τ ς, τα τα λέγω τι δέ α τήν ο φύσει γο νται ε ναι ο δ πό το α τοµάτου, λλά διδακτόν τε καί ξ πιµελείας παραγίγνεσθαι ν παραγίγνηται, το τό σοι µετά το το πειράσοµαι ποδε ξαι. σα γάρ γο νται λλήλους κακά χειν νθρωποι φύσει τύχ, ο δείς θυµο ται ο δέ νουθετε ο δέ διδάσκει ο δέ κολάζει τούς τα τα χοντας, να µή τοιο τοι σιν, λλ λεο σιν ο ον τούς α σχρούς σµικρούς σθενε ς τίς ο τως νόητος στε τι τούτων πιχειρε ν ποιε ν; Τα τα µέν γάρ ο µαι σασιν τι φύσει τε καί τύχ το ς νθρώποις γίγνεται, τά καλά καί τ ναντία τούτοις σα δέ ξ πιµελείας καί σκήσεως καί διδαχ ς ο ονται γίγνεσθαι γαθά νθρώποις, άν τις τα τα µή χ, λλά τ ναντία τούτων κακά, πί τούτοις που ο τε θυµοί γίγνονται καί α κολάσεις καί α νουθετήσεις. ν στιν ν καί δικία καί σέβεια καί συλλήβδην π ν τό ναντίον τ ς πολιτικ ς ρετ ς.
νθα δή π ς παντί θυµο ται καί νουθετε, δ λον τι ς ξ πιµελείας καί µαθήσεως κτητ ς ο σης. Ε γάρ θέλεις ννο σαι τό κολάζειν, Σώκρατες, τούς δικο ντας τί ποτε δύναται, α τό σε διδάξει τι ο γε νθρωποι γο νται παρασκευαστόν ε ναι ρετήν. Ο δείς γάρ κολάζει τούς δικο ντας πρός τούτ τόν νο ν χων καί τούτου νεκα, τι δίκησεν, στις µή σπερ θηρίον λογίστως τιµωρε ται δέ µετά λόγου πιχειρ ν κολάζειν ο το παρεληλυθότος νεκα δικήµατος τιµωρε ται-ο γάρ ν τό γε πραχθέν γένητον θείη- λλά το µέλλοντος χάριν, να µή α θις δικήσ µήτε α τός ο τος µήτε λλος το τον δών κολασθέντα. Καί τοιαύτην διάνοιαν χων διανοε ται παιδευτήν ε ναι ρετήν ποτροπ ς γο ν νεκα κολάζειν. Ταύτην ο ν τήν δόξαν πάντες χουσιν σοιπερ τιµωρο νται καί δί καί δηµοσί. Τιµωρο νται δέ καί κολάζονται ο τε λλοι νθρωποι ο ς ν ο ωνται δικε ν, καί ο χ κιστα θηνα οι ο σοί πολ ται στε κατά το τον τόν λόγον καί θηνα οί ε σι τ ν γουµένων παρασκευαστόν ε ναι καί διδακτόν ρετήν. ς µέν ο ν ε κότως ποδέχονται ο σοί πολ ται καί χαλκέως καί σκυτοτόµου συµβουλεύοντος τά πολιτικά, καί τι διδακτόν καί παρασκευαστόν γο νται ρετήν, ποδέδεικταί σοι, Σώκρατες, καν ς, ς γέ µοι φαίνεται. Παρατηρήσεις: Α. Από το κείµενο που σας δίνεται, να αποδώσετε στη νέα ελληνική το απόσπασµα : «σα δε ξ πιµελείας τιµωρε ται». Β. Να γράψετε τις απαντήσεις των παρακάτω ερωτήσεων. Μονάδες10
Β1. Με ποιους τρόπους (µέσα) είναι δυνατόν να καλλιεργηθεί η πολιτική αρετή στον άνθρωπο σύµφωνα µε τον Πρωταγόρα; Ποια είναι η συµβολή των φορέων αγωγής; Μονάδες 15 Β2. Να καταγράψετε και να αξιολογήσετε τα επιχειρήµατα µε τα οποία ο Πρωταγόρας αποδεικνύει το διδακτό της αρετής. Μονάδες 15 Β3. Τι γνωρίζετε για το πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία; Μονάδες 10 Β4.α. Να εντοπίσετε στο αρχαίο κείµενο τα συνώνυµα των παρακάτω λέξεων: φηµί, γιγνώσκουσιν, φανερόν, ποδείκνυται. Μονάδες 4 β. βαλλιστικός, δείγµα, σχεδόν, θετικός, διόπτρα, τράπεζα: Για καθεµία από τις λέξεις που σας δίνονται να γράψετε και µία ετυµολογικώς συγγενή από το αρχαίο κείµενο. Μονάδες 6
Αδίδακτο κείµενο: σοκράτους περί ντιδόσεως 217-219 Πρ τον µέν ο ν ρίσασθαι δε τίνων ρεγόµενοι καί τινος τυχε ν βουλόµενοι τολµ σί τινες δικε ν ν γάρ τα τα καλ ς περιλάβωµεν, µεινον γνώσεσθε τάς α τίας τάς καθ µ ν λεγοµένας, ε τ ληθε ς ε σιν ε τε ψευδε ς. γώ µέν ο ν δον ς κέρδους τιµ ς νεκα φηµί πάντας πάντα πράττειν ξω γάρ τούτων ο δεµίαν πιθυµίαν ρ το ς νθρώποις γγιγνοµένην. Ε δή τα θ ο τως χει, λοιπόν στι σκέψασθαι, τί τούτων ν µ ν γίγνοιτο διαφθείρουσι τούς νεωτέρους. Πότερον ν σθε µεν ρ ντες καί πυνθανόµενοι πονηρούς α τούς ντας καί δοκο ντας το ς συµπολιτευοµένοις; Καί τίς ο τως στίν ναίσθητος, στις ο κ ν λγήσειε τοιαύτης διαβολ ς περί α τόν γιγνοµένης; λλά µήν ο δ ν θαυµασθε µεν ο δέ τιµ ς µεγάλης τύχοιµεν τοιούτους τούς συνόντας ποπέµποντες, λλά πολύ ν µ λλον καταφρονηθε µεν καί µισηθε µεν τ ν τα ς λλαις πονηρίαις νόχων ντων. Λεξιλόγιο: περιλαµβάνω=εκθέτω ο συνόντες= οι µαθητές Παρατηρήσεις: Α. Να µεταφραστεί το κείµενο Μονάδες 20 Β1.α. Να γράψετε τους ζητούµενους τύπους: τίνων: αιτιατική πληθυντικού του ίδιου γένους µεινον: το θετικό βαθµό του επιρρήµατος
ληθε ς: την ίδια πτώση στον άλλο αριθµό κέρδους: τη δοτική πληθυντικού ναίσθητος: την ονοµαστική πληθυντικού του θηλυκού γένους ντων: τη δοτική πληθυντικού του ουδετέρου γένους Μονάδες 3 β. µεγάλης: να αντικαταστήσετε παραθετικά το επίθετο, διατηρώντας το γένος, την πτώση και τον αριθµό. Μονάδες 2 γ. περιλάβωµεν, λγήσειε, καταφρονηθε µεν: να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στο β ενικό πρόσωπο, στο χρόνο που βρίσκονται τα ρήµατα. Μονάδες 3 δ. γνώσεσθε, σκέψασθαι, τύχοιµεν: να γράψετε τους αντίστοιχους τύπους στον ενεστώτα και τον παρακείµενο Μονάδες 2 2.α. Να αναγνωρίσετε συντακτικά τις παρακάτω λέξεις: τινός, γγιγνοµένην, τα θ (α), σκέψασθαι, τ ν ντων. Μονάδες 5 β. γιγνοµένης: να αναλύσετε τη µετοχή στην αντίστοιχη υποθετική πρόταση και να αναγνωρίσετε το είδος του υποθετικού λόγου. Μονάδες 2
γ. «Καί τίς ο τως στίν ναίσθητος περί α τόν γιγνοµένης»: Να µετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο µε ρήµα εξάρτησης «ο τος ρετο». Οδηγίες προς υποψηφίους Μονάδες 3 1. Στο τετράδιο να γράψετε µόνο τα προκαταρκτικά (ηµεροµηνία, εξεταζόµενο µάθηµα). Να µην αντιγράψετε τα θέµατα στο τετράδιο. 2. Να γράψετε το ονοµατεπώνυµό σας στο πάνω µέρος των φωτοαντιγράφων, αµέσως µόλις σας παραδοθούν. Καµιά άλλη σηµείωση δεν επιτρέπεται να γράψετε. 3. Κατά την αποχώρησή σας να παραδώσετε µαζί µε το τετράδιο και τα φωτοαντίγραφα. 4. Να απαντήσετε στο τετράδιό σας σε όλα τα θέµατα. 5. Να γράψετε τις απαντήσεις σας µόνο µε µπλε ή µόνο µε µαύρο στυλό. 6. Κάθε απάντηση επιστηµονικά τεκµηριωµένη είναι αποδεκτή. 7. ιάρκεια εξέτασης: τρεις (3) ώρες µετά τη διανοµή των φωτοαντιγράφων. 8. Χρόνος δυνατής αποχώρησης: µετά τη 10.30 πρωινή. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΕΛΟΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ