ΧΡΥΣΟΥΛΑ Κ. ΧΡΟΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΟΠΑ

ΧΡΥΣΟΥΛΑ Κ. ΧΡΟΝΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΟΠΑ ΚΑΒΑΛΑ 1992

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Π τ υ χ ι α κ ή Ε ρ γ α σ ί α τ η ς Σ π ο υ δ ά ο τ ρ ι α ς Χ Ρ Υ Σ Ο Υ Λ Α Σ Κ. Χ Ρ Ο Ν Η Υ π ε ύ θ υ ν η Κ α θ η γ ή τ ρ ι α Μ. Π Α Λ Α Ι Ο Δ Ο Γ Ο Υ Κ Α Β Α Λ Α, 1 9 9 2. -

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΑΟΓΙΑ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α npcwdroe... ΕΙΕΑΙΧΓΗ... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΟΤΟ 1. ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟ/Χ) ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ... 1.1. Περίοδος της Βιομηχανικής επανάοτασης... 1.2. Σύγχρονα περιβαλλοντικά προβλήματα... 1.3. Πληθυσμιακή αύξηοη (σχέση Πληθνχιμού - Ρύπανσης)... ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ... 2.1. ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ... α)το κλίμα... β)το φαινόμενο του θερμοκηπίου - Τ α αίτια του φαινομένου - Οι επιπτώσεις τε^ - Αντιμετώπιση της επερχόμενης υπερθέρμανσης - Στρατηγική αντιμετώπισης τεο φαινομένου... γ)η μείωση του όζοντος στην ατμόσφαιρα... 5) Το "Νέφος"... 2.2. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ... α)γεωργική ανάπτυξη, Φυτοφάρμακα - Διπάοματα... β)μέτρα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης... γ) Απόβλητα... 6) Ανακύκλωση... 2.3. ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΣΤΟ ΥΓΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ... α)θάλαοσα... β)η Μεσόγειος θάλασσα... γ)συμπεράσματα... 6)Μέτρα αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης--- ε)γλυκά Νερά (Λίμνες - Ποτάμια)... 2.4. ΕΠΙΔΡΑΣΗ T W ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛίΛΙ... α)γενικά... β)^^τpα για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από τα οχήματα...

2.5. ΤΑ ΔΑΣΗ... α) Η 6gLvn βροχή... 2.6. Η ΡΑΔΙΕΤ^ΕΡΓΟΣ ΡΥΠΑΝΣΗ... Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Τ Ρ Ι Τ Ο 3. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΩΣ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑ... 3.1. Au0dvc»ioLnon του περτβαλλοντικού προβλήματος... 3.2. Κατηγορίες σύγχρονων διεθνών περιβαλλοντικών προβλημάτων... 3.3. ΔιεθvεCς Συμβάσεις... ΕΠΙΛΟΓΟΣ... ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... I. Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για το ανθρώπινο περιβάλλον... II. III. IV. Διάσκεψη AσφαλεCας και Συνεργασίας στην Ευρώπη, Τελική Πράξη Ελσίνκι 1975... Βασικοί Ορισμοί... Αναφορά σε Πυρηνικά ατυχήματα... V. Πίνακες.... VI. Φωτογραφίες....

π ρ 6 λ ο γ ο C U t l q μ έ ρ ε ς μ α ς λ έ γ ο ν τ α ι και γ ρ ά φ ο ν τ α ι π ο λ λ ά γ ι α τ η ν π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ή κρέοη, τ α α έ τ ι α ε μ φ ά ν ι σ η ς, τ ο ν τ ρ ό π ο ύ π α ρ ξ η ς της, τ ω ν ε π ι π τ ώ σ ε ω ν της, και π ρ ο τ ε έ ν ο ν τ α ι λ ύ σ ε ι ς γ ι α τ η ν α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ ή της. Δ ί ν ε τ α ι έ μ φ α σ η σ τ η σ χ έ σ η τ ο υ π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ο ύ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς με την Ο ι κ ο ν ο μ ί α γ ε ν ι κ ά και τ η Β ι ο μ η χ α ν ί α ε ι δ ι κ ό τ ε ρ α - ί σ ω ς λ ό γ ω τ ω ν α μ ε σ ό τ ε ρ ω ν και ο ρ α τ ό τ ε ρ ω ν ε π ι δ ρ ά σ ε ω ν τ η ς δ ε ύ τ ε ρ η ς α π ό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν. Π ρ ο σ ω π ι κ ή μ α ς γ ν ώ μ η ε ί ν α ι π ως μ ό ν ο μ ι α ο λ ι κ ή και σ υ ν ά μ α κ α τ ά μ έ ρ ο ς θ ε ώ ρ η σ η τ σ υ π ρ ο β λ ή μ α τ σ ς, ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν ν α ο δ η γ ή σ ε ι σ τ η ν π λ η ρ έ σ τ ε ρ η κ α τ α ν ό η σ ή τ ο υ κα ι σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α σ ε π ι ό ι κ α ν ο π σ ι η τ ι κ ή α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ ή του. Α υ τ ό σ ε σ υ ν ά φ ε ι α μ ε τ ο " ε π ί κ α ι ρ ο " και το " σ η μ α ν τ ι κ ό " τ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς, μα ς ώ θ η σ ε σ τ ο ν α π ρ ο σ π α θ ή σ ο υ μ ε και οι ίδ ι ο ι ν α σ υ μ μ ε τ ά - σ χ ο υ μ ε -στο β α θ μ ό π ο υ ε π ι τ ρ έ π ο υ ν φ υ σ ι κ ά σι δ υ ν α τ ό τ η τ ά ς μ α ς - σ τ η μ ά χ η γ ι α την κ α τ α π ο λ έ μ η σ η τ η ς π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ή ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ς. Σε μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α α π ο φ υ γ ή ς τ η ς φ α ι ν ο μ ε ν ι κ ή ς α ν τ ι ί φ α - σ η ς μ ε τ α ξ ύ τ ης " ο λ ι κ ή ς και κ α τ ά μ έ ρ ο ς θ ε ώ ρ η σ η ς " π ο υ α ν α φ έ ρ θ η κ ε, ε ί ν α ι α π α ρ α ί τ η τ η η ε ξ ή ς δ ι ε υ κ ρ ί ν η σ η : Ω ς κ α τ ά μ έ ρ ο ς θ ε ρ η σ η ν ο ε ί τ α ι η α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η π α ρ α μ έ τ ρ ν α υ τ ο ύ ώ ω καθ' α υ τ ο ύ τ ο υ π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ο ύ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς, έ τ σ ι ώ σ τ ε ν α π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι η κ α τ ά δ υ ν α τ ό ν ρ ι ζ ι κ ό τ ε ρ η α τ ι μ ε τ π ι σ ή ν ώ τ ο υ. Και ω ς ο λ ι κ ή θ ε ώ ρ η σ η λ α μ β ά ν ε τ α ι η π ρ ο σ π ά θ ε ι α α ν α ξ ι ο - λ ό γ η σ η ς τ ων α ν α γ κ ώ ν τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ και τ η ς σ υ μ π ε ρ ι φ ο ρ ά ς τ ο υ α π έ ν α ν τ ι σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν έ τ σ ι ώ σ τ ε ν α α π ο φ ε ύ γ ε τ α ι η υ π έ ρ μ ε τ ρ η ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ ή του.

Α υ τ ή e C v Q L η β α α υ κ ή τδ έ α με την o n o C a α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ε τ α ι το θ έ μ α τ η ς ο χ έ σ η ς Ο ι κ ο ν ο μ ί α ς και Ο ι κ ο λ ο γ ί α ς ο τ η ν π α ρ ο ύ σ α ε ρ γ α σ ί α ' ε ί ν α ι ίοως και η π ε ρ ι α σ ό τ ε ρ ο α ρ μ ό - ζ ο υ σ α α ψ ο ύ θ ε ω ρ ε ί ω ς ε ζ ί α ο υ α π α ρ α ί τ η τ η τ η ν σ υ ν ε ρ γ α σ ί α α ν θ ρ ώ π ο υ και τ ε χ ν ο λ ο γ ί α ς γ ι α τη δ ι ά ο ω ο η τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς, π ο υ ' ν α ι και ο τ ε λ ι κ ό ς σ κ ο π ό ς μ α ς. - Κ Α Β Α Λ Α, 1 9 9 2. -

ε ι ς α γ ο γ η Βιομηχανία και Οικολογία, μεγέθη με ιδιαίτερα έντονο το στοιχείο της μεταξύ τους αλληλεπίδρασης και κυρίως της τροπικής και ποσοτικής επίδρασης που υφίσταται η Οικολογία από την Βιομηχανία. Ο ά ν θ ρ ω π ο ς κ α θ ό λ η τη δ ι ά ρ κ ε ι α τ η ς ζ ω ή ς τ ο υ σ τ ο ν π λ α ν ή τ η, ε ί χ ε τη δ υ ν α τ ό τ η τ α μ έ σ α α π ό τ ι ς π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς π ο υ έ κ α ν ε γ ι α την ικαχτοποίηση τ ων α ν α γ κ ώ ν του, ν α ε π ι - δ ρ ά ο ε ι σ τ ο χ ώ ρ ο π ου τ ο ν π ε ρ ι έ β α λ ε. Οι π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς τ ο υ ό μ ω ς α υ τ έ ς, α π ό τη φ ύ σ η τ ο υ ς ή τ α ν μ ι κ ρ ή ς έ κ τ α σ η ς και έ ν τ α σ η ς και μ π ο ρ ο ύ σ ε το ίδι ο τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν ν α ξ α ν α β ρ ε ί τ η ν ι σ ο ρ ρ ο π ί α τ ου μ έ σ α α π ό τ ις α υ τ υ ϊ α μ α τ ι κ έ ς - ε ξ ι σ ο ρ ρ ο - π ι σ τ ι κ έ ς ι κ α ν ό τ η τ έ ς του. Ο ι π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς τ ου α ν θ ρ ώ π ο υ σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν ά ρ χ ι σ α ν ν α μ ο ρ φ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι ω ς π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α, α π ό τη σ τ ι γ μ ή π ο υ α ρ χ ί ζ ε ι ν α α ν α π τ ύ σ σ ε τ α ι η β ι ο μ η χ α ν ί α. Α υ τ ή σ ε μ ι α π ρ ώ τ η -και δ υ σ τ υ χ ώ ς μ α κ ρ ό χ ρ ο ν η - φ ά σ η της, έ λ α β ε ο υ σ ι α σ τ ι κ ά το χ α ρ α κ τ ή ρ α ι δ ε ώ ν πο υ δ έ σ π ο ζ α ν κ α τ ά τ η ν ε π ο χ ή ε κ ε ί ν η και α φ ο ρ ο ύ σ α ν τη ν α ν θ ρ ω π ο κ ε ν τ ρ ι κ ή θ ε ώ ρ η σ η τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς. Ε ν δ ι α φ έ ρ θ η κ ε α π ο κ λ ε ι σ τ ι κ ά γ ι α τ ην ι κ α ν ο π ο ί η σ η τ ων α ν θ ρ ώ π ι ν ω ν α ν α γ κ ώ ν, α κ ό μ η κι α ν α υ τ έ ς δ ε ν ε ί χ α ν κ αν ι ε ρ α ρ χ η θ ε ί κ αι^^αξιολογηθεί, σε β ά ρ ο ς τ ο υ σ υ ν ό λ ο υ τ η ς φ ύ σ η ς, απ' ό π ο υ "ατί ο κ ό μ ι ζ ε " ε κ τ ά σ ε ι ς γ ι α ε γ κ α τ ά σ τ α σ η κι α π ό ρ ρ ι ψ η των α π ο ρ ρ ι μ ά τ ω ν της, π ρ ώ τ ε ς ύ λ ε ς, ε ν έ ρ γ ε ι α. Τ ο δ υ σ τ ύ χ η μ α ή τ α ν π ω ς έ π ρ ε π ε η κ α τ ά σ τ α σ η ν α φ τ ά σ ε ι σ τ ο σ ύ ν ο λ ο της κ α τ α σ τ ρ ο φ ι κ ή ς τ η ς μ ο ρ φ ή ς, γ ι α ν α α ν α γ ν ω ρ ι σ τ ε ί η κ α τ α λ υ τ ι κ ά α ρ ν η τ ι κ ή ε π ί δ ρ α σ η τ η ς Β ι ο μ η χ α ν ί α ς σ τ ο

ο ι κ ο σ ύ σ τ η μ α. Σ ή μ ε ρ α π ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ α ό π ω ς η α λ λ α γ ή τ ο υ κ λ Ο μ α τ ο ς, τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο τ ο υ θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ, η ρ ύ π α ν σ η και μ ό λ υ ν σ η τ ων υ δ ά τ ω ν, η ρ ύ π α ν σ η τ ω ν ε δ α φ ώ ν, η κ α τ α σ τ ρ ο φ ή τ ω ν δ α σ ώ ν π λ η σ ι ά ζ ο υ ν π ι ά τ ο σ η μ ε C o - α ν δ ε ν το* χ ο υ ν ή δ η φ τ ά σ ε ι - π ου θ ά ν α ι α δ ύ ν α τ η η ε π C λ υ σ ή το υ ς, σ ή μ ε ρ α έ ρ χ ε τ α ι ο ά ν θ ρ ω π ο ς να σ τ α θ ε ί μ π ρ ο σ τ ά τ ο υς, ν α τ' " α ν τ ι μ ε τ ω π ί σ ε ι " ν α α ν α λ ά β ε ι τ ις ε υ θ ύ ν ε ς και τ ε λ ι κ ά ν α λ ά β ε ι τ α μ έ τ ρ α τ ο υ γ ι α τ ην ε π ί λ υ σ ή τους, ό σ ο και ό π ο υ μ π ο ρ ε ί τ ο ύ τ η ν α ε π ι τ ε υ χ θ ε ί. Π ρ ο ς ί δ ι ο ό φ ε λ ο ς ο ά ν θ ρ ω π ο ς κ α τ ά φ ε ρ ε έ γ κ α ι ρ α ν α α ν τ ι λ η φ θ ε ί το π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α σ τ η ν κ ύ ρ ι α δ ι ά σ τ α σ ή τ ο υ τη " δ ι ε θ ν ι κ ή " * κα ι α υ τ ό γ ι α τ ί έ χ ο ν τ α ς θ έ ο ε ι τ ο π ρ ό β λ η μ α ε υ θ ύ ς ε ζ α ρ χ ή ς σ τ η ν α ρ μ ό ζ ο υ σ α θ έ σ η κ α ι δ ι ά θ ε σ η ε ζ ο ρ ι σ μ ο ύ θ έ τ ε ι και τ ι ς α ν α γ κ α ι ό τ ε ρ ε ς β ά σ ε ι ς γ ι α τ η ν ε π ί λ υ σ ή του. Ε δ ώ π ρ ω τ α ρ χ ι κ ό ρ ό λ ο π ρ έ π ε ι ν α δ ι α δ ρ α μ α τ ί σ ε ι η τ ε χ ν ο λ ο γ ί α, η ο π ο ί α ε ν ώ ή τ α ν α υ τ ή π ο υ μ ε τ η ν ά λ ο γ η χ ρ ή σ η της, ε π έ φ ε ρ ε δ ρ α μ α τ ι κ έ ς κ α τ α σ τ ρ ο φ έ ς σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν, f τ ώ ρ α κ α λ ε ί τ α ι ν α π ρ ο τ ε ί ν ε λ ύ σ ε ι ς ε φ ι κ τ έ ς, ε φ α ρ μ ό σ ι μ ε ς ι κ αι α π ο τ ε λ ε σ μ α τ ι κ έ ς. τ έ λ ο ς ε π ι β ά λ λ ε τ α ι μ ι α ε π α ν α ξ ι ο λ ό γ η σ η τ ω ν α ν α γ κ ώ ν τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ και ρ ε α λ ι σ τ ι κ ή ι ε ρ ά ρ χ ι σ ή τ ο υ ς έ τ σ ι π ο υ τ ε λ ι κ ά ν α σ τ έ κ ο ν τ α ι ω ς " λ υ δ ί α λ ί θ ο ς " γ ι α τ ο ν ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ό τ η ς σ χ έ σ η ς τ ο υ με τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν του. Σ τ η ν ε ρ γ α σ ί α α υ τ ή γ ί ν ε τ α ι σ τ ο Π ρ ώ τ ο Κ ε φ ά λ α ι ο μ,ια ι σ τ ο ρ ι κ ή α ν α δ ρ ο μ ή τ η ς ε μ φ ά ν ι σ η ς τ ο υ " π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ο ύ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς ". Σ τ ο Δ ε ύ τ ε ρ ο Κ ε φ ά λ α ι ο α ν α φ έ ρ ο ν τ α ι α ν α λ υ τ ι κ ά οι π ε ρ ι ο χ έ ς ό π ο υ ε π ι δ ρ ά η Β ι ο μ η χ α ν ί α σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν :

α έ ρ α ς, νερά, έ δ α φ ο ς. Δίδονται, π υ θ α ν ο ί τ ρ ό π ο τ α ν τ τ μ ε τ ώ π τ ο η ς α ν τ ί σ τ ο ι χ α σε κάθ ε το μ έ α. Α κ ο λ ο υ θ ε ί σ τ ο Τ ρ ί τ ο Κ ε φ ά λ α ι ο, μ ι α π α ρ ο υ σ ί α σ η τ ου δ ι ε θ ν ο ύ ς χ α ρ α κ τ ή ρ α τ ο υ π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ο ύ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς, κ α θ ώ ς και τ η ς α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ ή ς του. Τ έ λ ο ς δ ί ν ο ν τ α ι μ ε ρ ι κ έ ς γ ε ν ι κ έ ς σ κ έ ψ ε ι ς σ χ ε τ ι κ έ ς με τ η ν π ρ ό λ η ψ η τ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς και τ η ν α ν ά γ κ η ε π α ν α π ρ ο σ δ ι ο ρ ι σ μ ο ύ τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν Α ν θ ρ ώ π ο υ - Β ι ο μ η χ α ν ί α ς - Ο ι κ ο λ ο γ ί α ς. -

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Π Ρ Ο Τ Ο 1. Τ Ο Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Ι Κ Ο Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Α Π Ο Τ Η Ν Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ο T H E Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Η Ε Ε Π Α Ν Α Ε Τ Α Ε Η Ε Ω Ε Ε Η Μ Ε Ρ Α. 1.1. Π Ε Ρ Ι Ο Δ Ο Ε T H E Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Κ Η Ε Ε Π Α Ν Α Ε Τ Α Ε Η Ε. O l ρ Ο ζ ε ς τ η ς σ ύ γ χ ρ ο ν η ς π ε ρ ε β α λ λ ο ν τ ί κ ή ς )^pcσης ε ν τ ο π ί ζ ο ν τ α ι β α σ ι κ ά σ τ η Β ι ο μ η χ α ν ι κ ή Ε π α ν ά σ τ α σ η. Α υ τ ή σ α δ ι α δ ι κ α σ ί α ζ ε κ ι ν ά α π ό τ ην Α γ γ λ ί α π ε ρ ί π ο υ τ ο 1 7 6 0 και έ φ ε ρ ε χ ώ ρ ο υ. ρ α γ δ α ί ε ς μ ε τ α β ο λ έ ς σ' ό λ ο τ ο φ ά σ μ α τ ο υ κ ο ι ν ω ν ι κ ο ύ Β α σ ι κ ά χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά τ η ς ε π α ν ά σ τ α σ η ς α υ τ ή ς ε ί ν α ι η ε ι σ α γ ω γ ή τ ο υ β ι ο μ η χ α ν ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς και η α υ τ ο μ α τ ο π ο ί η σ η τ ης π α ρ α γ ω γ ή ς με χ ρ ή σ η μ η χ α ν ώ ν, ε ι σ α γ ω γ ή ν έ ω ν μ ο ρ φ ώ ν ε ν έ ρ γ ε ι α ς και η σ η μ α ν τ ι κ ή ε ζ έ λ ι ζ η τ ω ν μ έ σ ω ν μ ε τ α φ ο ρ ά ς. Χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά * τ η ν ε π ο χ ή α υ τ ή ε μ ς κ ι ν ί ζ ο ν τ α ι οι π ρ ώ τ ε ς β ι ο μ η χ α ν ί ε ς σ ι δ ή ρ ο υ και χ α λ υ β ο υ ρ γ ί α ς, οι ο π ο ί ε ς ρ υ π α ί ν ο υ ν το π ε ρ ι β ά λ λ ο ν μ έ σ α α π ό τ ο υ ς δ ι ά φ ο ρ ο υ ς τ ο μ ε ί ς τ η ς π α ρ α γ ω γ ι κ ή ς δ ι α δ ι κ α σ ί α ς α υ τ ώ ν κ α θ ' α υ τ ώ ν, α λ λ ά α π α ι τ ο ύ ν και μ ε γ ά λ η π ο σ ό τ η τ α ά ν θ ρ α κ α γ ι α τ η ν π α ρ ο χ ή ε ν έ ρ γ ε ι α ς έ τ σ ι έ χ ο υ μ ε τ ην α ύ ζ η σ η τ η ς π α ρ α γ ω γ ή ς ά χ ρ η σ τ ω ν π ε τ ρ ω μ ά τ ω ν και σε δ ε ύ τ ε ρ ο σ τ ά δ ι ο τ η ν ρ ύ π α ν σ η τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς. Με τ ον ί δ ι ο τ ρ ό π ο σ υ μ β ά λ λ ε ι σ τ η ν ρ ύ π α ν σ η α υ τ ή τ η ν ε π ο χ ή, κ αι ο κ λ ά δ ο ς τ η ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς υ φ α ν τ ο υ ρ γ ί α ς η ο π ο ί α ε π ι π λ έ ο ν ο δ η γ ε ί και σε κ ά π ο ι α α ύ ξ η σ η υ π ο τ υ π ώ δ ο υ ς χ η μ ι κ ή ς β ι ο μ η χ α ν ί α ς γ ι α τη β ε λ τ ί ω σ η >ιων α γ α θ ώ ν της. Τ η ν ε π ο χ ή α υ τ ή τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν α ν τ ι μ ε τ ω π ί ζ ε τ α ι σ α ν α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο μ ό ν ο ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η ς και ό χ ι π ρ ο σ τ α σ ί α ς. Ε τ ι ς ά μ ε σ ε ς α ρ ν η τ ι κ έ ς ε π ι δ ρ ά σ ε ι ς σ τ η Β ι ο μ η χ α ν ι κ ή Ε π α ν ά σ τ α σ η σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν α ν ή κ ε ι η κ α τ α σ τ ρ ο φ ή φ υ ο ι κ ώ ν χ ώ ρ ω ν γ ι α ε γ κ α τ ά σ τ α σ η και κ υ ρ ί ω ς οι π ρ ο σ π ά θ ε ι ε ς ε ξ ε ύ ρ ε σ η ς π ρ ώ τ ω ν υ λ ώ ν και ε ν έ ρ γ ε ι α ς, η α π ό ρ ρ ι ψ η σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν

ά χ ρ η σ τ ω ν υ λ ι κ ώ ν ε ν έ ρ γ ε ι α ς και ο υ σ ι ώ ν π ο υ δ ε ν χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ή θ η κ α ν κ. λ π. Σ τ ι ς έ μ μ ε σ ε ς ε π ι δ ρ ά σ ε ι ς α ν ή κ ε ι η ε π ί δ ρ α σ η τ η ς Β ι ο μ η χ α ν ι κ ή ς Ε π α ν ά σ τ α σ η ς σ τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο τ η ς α σ τ ι κ ο π ο ί η σ η ς και π α ρ ά λ λ η λ α η α ν ά π τ υ ξ η τ η ς μ η χ α ν ο π ο ί η σ η ς τ η ς γ ε ω ρ γ ί α ς, η ο π ο ί α ε π έ φ ε ρ ε και τ ις σ η μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ ε ς ε π ι δ ρ ά σ ε ι ς σ τ ο φ υ σ ι κ ό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν. 1.2. Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Α Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν Τ Ι Κ Α Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Τ Α. Ο 2 0 ο ς α ι ώ ν α ς και κ υ ρ ί ω ς η μ ε τ α π ο λ ε μ ι κ ή π ε ρ ί ο δ ο ς χ α ρ α κ τ η ρ ί ζ ο ν τ α ι α π ό τ ην ύ π α ρ ξ η π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ώ ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν τ α ο π ο ί α ε ί ν α ι ε ί τ ε σ υ ν έ χ ε ι α π α λ α ι ώ ν, ε ί τ ε ε μ φ α ν ί ζ ο ν τ α ι γ ι α π ρ ώ τ η φ ο ρ ά. Ε ί ν α ι μ ι α ε π ο χ ή ε κ ρ η κ τ ι κ ή ς τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή ς α ν ά π τ υ ξ η ς, σ τ α π λ α ί σ ι α μ ι α ς έ ν τ ο ν η ς π α ρ α γ ω γ ι κ ή ς και κ α τ α ν α λ ω τ ι κ ή ς ε ρ γ α σ ί α ς π ο υ φ α ί ν ε τ α ι ν α α γ ν ο ε ί ό τ ι " τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν δ ε ν ε ί ν α ι ο ύ τ ε α ν ε ξ ά ν τ λ η τ ο, ώ σ τ ε ν α α ν τ έ χ ε ι σ ε σ υ ν ε χ ή και ε ν τ α τ ι κ ή ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η ο ύ τ ε α π ρ ό σ β λ η τ ο ώ σ τ ε ν α α ν τ έ χ ε ι σ ε α π ε ρ ι ό ρ ι σ τ η α π ό ρ ρ ι ψ η α π ο β λ ή τ ω ν ^ ^ ^. Ο ι κ ύ ρ ι ε ς μ ο ρ φ έ ς τ ω ν σ ύ γ χ ρ ο ν ω ν π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ώ ν π ρ ο β λ η μ ά τ ω ν ε ^ ν α ι : ρ ύ π α ν σ η, μ ό λ υ ν σ η, ; ο β ά θ μ ι σ η και κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ο ι κ ο - σ υ σ τ η μ ά τ ω ν, κ α τ α χ ρ η σ τ ι κ ή ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η κ αι ε ξ ά ν τ λ η σ η φ υ σ ι κ ώ ν π ό ρ ω ν, π λ η θ υ σ μ ι α κ ή υ π ε ρ σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η, ε ξ α φ ά ν ι σ η ή μ ε ί ω σ η ε ι δ ώ ν τ η ς ά γ ρ ι α ς ζ ω ή ς ( χ λ ω ρ ί δ α - π α ν ίδα), δ ι α τ ά ρ α ξ η γ ε ν ι κ ό τ ε ρ ω ν φ υ σ ι κ ώ ν ι σ ο ρ ρ ο π ι ώ ν ( κ λ ι μ α τ ι κ έ ς ι σ ο ρ ρ ο π ί ε ς, μ ε ί ω σ η ό ζ ο ν τ ο ς κ. λ π. ). (1) Περιοδικό Σύγχρονα θέματα". "Περιβάλλον τεύχος 7 Τ980 σελ, 75.

* σ π α τ ά λ η και φ θ ο ρ ά σ η μ α ν τ ι κ ώ ν σ τ σ ι χ ε ΰ ω ν γ ι α τ ην ύ π α ρ ζ η ζ ή ς ό π ω ς ά ν θ ρ α κ α, υ δ ρ ο γ ό ν ο, ο ξ υ γ ό ν ο, κ. λ π., * υ π ο β ά θ μ ι σ η και κ α τ α σ τ ρ ο φ ή τ ο υ α ν θ ρ ω π ο γ ε ν ο υ ς π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς και * κ C v 6 υ v o ς χ ρ ή σ η ς ό π λ ω ν μ α ζ ι κ ή ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ς. Κ ύ ρ ι α χ α ρ α κ τ η ρ ι σ τ ι κ ά τ ο υ ο ι κ ο λ ο γ ι κ ο ύ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς σ ή μ ε ρ α ε ί ν α ι η έ ν τ ο ν η τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ή α ν ά π τ υ ζ η κ αι η σ υ ν ε ι δ η - τ ο π ο ί η σ η τ η ς δ ι ε θ ν ο ύ ς δ ι ά σ τ α σ η ς. Α υ τ ό ό μ ω ς π ο υ π ρ έ π ε ι ν α ξ ε κ α θ α ρ ι σ τ ε ί ε ί ν α ι η ε υ θ ύ ν η τ ω ν α ν θ ρ ώ π ι ν ω ν ε π ι λ ο γ ώ ν ο υ σ ι α σ τ ι κ ά και ό χ ι η τ ε χ ν ο λ ο γ έ α α υ τ ή καθ' α υ τ ή γ ι α τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α του. Μ ό ν ο μ ι α σ ύ ν θ ε τ η κ ο ι ν ω ν ι κ ή ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή κ α ι π ο λ ι τ ι κ ή θ ε ώ ρ η σ ή τ ο υ μ π ο ρ ε ί ν α α π ο κ α λ ύ ψ ε ι τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ή τ ο υ υ π ό σ τ α σ η τ ι ς α ι τ ί ε ς τ ο υ και ν α β ο η θ ή σ ε ι σ τ η ν ε π ί λ υ σ ή τ ο υ ^ ^ ^. (2) Γ. Σαμιώτης - Γρ. Τσάλτας 'Διεθνής Προστασία του Περιβάλλοντος' Αθήνα 1990. σελ. 60-66.~

1.3, Η Π Λ Η Θ Υ Σ Μ Ι Α Κ Η Α Υ Ξ Η Σ Η α) Ε χ έ σ η π λ η θ υ σ μ ο ύ Ρ ύ π α ν σ η ς. Τ ο θ έ μ α τ η ς ε π C 6 p α σ η ς τ η ς α ύ ξ η σ η ς τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ σ τ η ν Ο ι κ ο λ ο γ ί α έχε ι α π α σ χ ο λ ή σ ε ι έ ν τ ο ν α κ α τ ά τ α τ ε λ ε υ τ α ί α χ ρ ό ν ι α τ ο υ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς τ ω ν π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ο λ ο γ ι κ ώ ν ζ η τ η μ ά τ ω ν. Α υ τ ό π ο υ α ν η σ υ χ ε ί ε ί ν α ι ό τ ι η θ ε ώ ρ η σ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ ω ς π α ρ ά γ ο ν τ α ρ ύ π α ν σ η ς ο υ σ ι α σ τ ι κ ά δ ε σ η μ α ί ν ε ι τ ί π ο τ ε ά λ λ ο π α ρ ά ά τ ι η α ύ ξ η σ η τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ τ ο υ θ α ε π ι φ έ ρ ε ι κ ι ν δ ύ ν ο υ ς γ ι α τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν. Ε ί ν α ι ε υ λ ο γ ο φ α ν έ ς ό τ ι τ ο μ έ γ ε θ ο ς τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ μ ι α ς χ ώ ρ α ς ε π ι δ ρ ά α ν ά λ ο γ α σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν. Η α ύ ξ η σ η τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ μ ι α ς π ε ρ ι ο χ ή ς σ υ ν ε π ά γ ε τ α ι α ύ ξ η σ η τ η ς σ υ ν ο λ ι κ ή ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α ς τ η ς π ε ρ ι ο χ ή ς α υ τ ή ς. Ο ι π α ρ ά μ ε τ ρ ο ι α υ τ έ ς σ χ ε τ ί ζ ο ν τ α ι με τ η ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ α π ο υ σε γ ε ν ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς ε ί ν α ι η χ ρ ή σ η π ρ ώ τ ω ν υ λ ώ ν, η ε ξ α σφάλιση, α π α ι τ ο ύ μ ε ν η ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς γ ι α τη μ ε τ α π ο ί η σ ή τ ο υ ς κ α ι η π α ρ α γ ω γ ή π ρ ο ϊ ό ν τ ω ν. Κ αι οι τ ρ ε ι ς τ ο ύ τ ο ι τ ο μ ε ί ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν ν α π ρ ο κ α λ έ σ ο υ ν α λ λ ο ι ώ σ ε ι ς σ τ ο ν π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ α χώ'ρο. Α υ τ έ ς μ π ο ρ ο ύ ν ν α ν ο η θ ο ύ ν ω ς κ α τ α σ π α τ ά λ ιση φ υ σ ι κ ώ ν π ό ρ ω ν ( μ ε ί ω σ η π ρ ώ τ ω ν υ λ ώ ν, ε λ ά τ τ ω σ η π ο σ ο τ ή τ ω ν ν ε ρ ο ύ, μ ε ί ω σ η κ α λ λ ι ε ρ γ ο ύ μ ε ν ω ν ε κ τ ά σ ε ω ν, κ α τ α σ τ ρ ο φ ή δ α σ ι κ ώ ν ε κ τ ά σ ε ω ν κ. λ π. ), α κ ό μ η κα ι ό τ α ν α υ τ ο ί θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ι ω ς π ρ ώ τ ε ς ύ λ ε ς π α ρ α γ ω γ ή ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς ( π ε τ ρ ε λ α ι ο φ ό ρ α κ ο ι τ ά σ μ α τ α ) και ω ς δ η μ ι ο υ ρ γ ί α α π ό τ η ν π α ρ α γ ω γ ι κ ή δ ι α δ ι κ α σ ί α α ν ε π ι θ ύ μ η τ ω ν κ α τ α λ ο ί π ω ν, τ α ο π ο ί α Α π ο ρ ρ ί π τ ο ν τ α ι σ τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν. Με τ η ν α ύ ξ η σ η τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ α κ ό μ η δ η μ ι ο υ ρ γ ο ύ ν τ α ι π υ κ ν έ ς σ υ γ κ ε ν τ ρ ώ σ ε ι ς τ ο υ σε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς π ε ρ ι ο χ έ ς σ υ ν ή θ ω ς σ τ α α σ τ ι κ ά κ έ ν τ ρ α. Τ ο φ υ σ ι κ ό π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ω ν π ε ρ ι ο χ ώ ν 12

α υ τ ώ ν χ ά ν ε ς τ ην ι κ α ν ό τ η τ α α π ο ρ ρ ό φ η σ η ς τ ω ν υ γ ρ ώ ν α ε ρ ί ω ν κ αι σ τ ε ρ ε ώ ν κ α τ α λ ο ί π ω ν. Η α ύ ξ η σ η τ ου π λ η θ υ σ μ ο ύ ο δ η γ ε ί σ τ η ν ο ι κ ο π ε δ ο π ο ί η σ η ο λ ο έ ν α και μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ μ έ ρ ο υ ς τ η ς υ π α ί θ ρ ο υ, με α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ν μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ρ ύ π α ν σ ή του. Η λ ύ σ η η ο π ο ί α π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι α π ό δ ι ά φ ο ρ ο υ ς ε ι δ ι κ ο ύ ς γ ι α το θ έ μ α τ η ς π λ η θ υ σ μ ι α κ ή ς α ύ ξ η σ η ς α φ ο ρ ά σ τ η μ ε δ ι α φ ό ρ ο υ ς τ ρ ό π ο υ ς μ ε ί ω σ η τ ου π λ η θ υ σ μ ο ύ, η ο π ο ί α ω ς τ ώ ρ α δ ε ν φ α ί ν ε τ α ι ν α α π ο δ ί δ ε ι ι κ α ν ο π ο ι η τ ι κ ά α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α (3 ^ ) (3) Γ. Κώττης Οι κονσμικά' όοοστασι'α του Περιβάλλοντος". Αθήνι 1975, σελ. 76.

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο ΔΕΥΤΕΡΟ. Ε Π Ι Δ Ρ Α Σ Η Τ Η Σ Β Ι Ο Μ Η Χ Α Ν Ι Α Σ Σ Τ Ο Π Ε Ρ Ι Β Α Λ Λ Ο Ν. 2. 1. Ρ Υ Π Α Ν Σ Η Τ Η Σ Α Τ Μ Ο Σ Φ Α Ι Ρ Α Σ. 2. 1 α. Κ Λ Ι Μ Α Ε 6 ώ κ αι α ρ κ ε τ ά χ ρ ό ν ι α η σ κ έ ψ η ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν ω ν ε π ι σ τ η μ ό ν ω ν σ τ ρ έ φ ε τ α ι σε μ ι α π ι θ α ν ή δ ι α τ ά ρ α ξ η τ η ς l a o p p o n C a c τ ο υ κ λ έ μ α τ ο ς σ τ ο ν π λ α ν ή τ η μας. Η α π ε ι λ ή α υ τ ή α π ο τ ε λ ε ί έ ν α α π ό τ α μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α π ε ρ ι β α λ λ ο ν τ ι κ ά π ρ ο β λ ή μ α τ α. Η σ η μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ η π λ ε υ ρ ά τ ο υ π ρ ο β λ ή μ α τ ο ς α φ ο ρ ά σ τ η ν ύ π α ρ ξ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ τ ο υ θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ - π ρ ο ϊ ό ν τ η ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς και τ ο υ μ η χ α ν ι σ μ ο ύ σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ η ς δ ι ο ξ ε ι δ ί ο υ τ ο υ ά ν θ ρ α κ α ( C O 2 ) σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α ( ό π ω ς θ α δ ε ι χ θ ε ί π α ρ α κ ά τ ω ). Τ ο κ λ ί μ α δ ε ν ε ί ν α ι σ τ α θ ε ρ ό, α λ λ ά υ φ ί σ τ α τ α ι π ε ρ ι ο δ ι κ έ ς μ ε τ α β ο λ έ ς. Σ τ η φ υ σ ι ο λ ο γ ι κ ή α λ λ α γ ή τ ω ν κ λ ι μ α τ ι κ ώ ν ε π ο χ ώ ν π α ρ ε μ β α ί ν ε ι η δ ρ ά σ η τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ π υ α π ό τ ο ν 1 9 ο α ι ώ ν α έχ ε ι α π ο κ τ ή σ ε ι α υ τ ή τη δ υ ν α τ ό τ η τ α με τ η ν γ ε ν ί κ ε υ σ η και ε ν τ α τ ι κ ο π ο ί η σ η (4 ) τ η ς β ι ο μ η χ α ν ι κ ή ς κ αι γ ε ω ρ γ ι κ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς Ο ι π α ρ α γ ω γ ι κ έ ς α υ τ έ ς δ ι α δ ι κ α σ ί ε ς ε π ι φ έ ρ ο υ ν σ τ η χ η μ ι κ ή σ ύ ν θ ε σ η τ η ς α τ μ ό σ φ α ι ρ α ς α λ λ α γ έ ς, τ ω ν ο π ο ί ω ν οι ε π ι π τ ώ σ ε ι ς σ ί η ν α ν θ ρ ώ π ι ν η κ ο ι ν ω ν ί α μ π ο ρ ε ί ν α ε ί ν α ι τ ε ρ ά σ τ ι ε ς. Η π ρ ό β λ ε ψ η α υ τ ώ ν τ ω ν ε π ι π τ ώ σ ε ω ν ε ί ν α ι δ ύ σ κ ο λ η λ ό γ ω τ η ς π ο λ υ π λ ο κ ό τ η τ α ς τ ω ν φ α ι ν ο μ έ ν ω ν π ο υ μ π ο ρ ο ύ ν ν α ο δ η γ ή σ ο υ ν σ ε κ λ ι μ α τ ο λ ο γ ι κ ή α σ τ ά θ ε ι α (π.χ. τ ο μ ε γ ά λ ο π λ ή θ ο ς κ α ι ά λ λ ω ν α ε ρ ί ω ν σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α ε κ τ ό ς τ ο υ δ ι ο ξ ε ι δ ί ο υ τ ο υ ά ν θ ρ α κ α { C O ^ ), π ο υ σ υ ν τ ε λ ο ύ ν σ τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο τ ο υ θ ε ο μ ο - κ η π ί ο υ ) έ τ σ ι η θ έ ρ μ α ν σ η τ η ς γ η ς π ο υ α ν α μ έ ν ε τ α ι, δε (4) ΧατζημπΙρος Κίμων, Θερμοκήπιο Γή: αλλάζουν οι ισορροπίες;, στο Η Νέα Οικολογία, Νοέμβριος '87, σελ. 25-27.

σ η μ α ί ν ε ι α π λ ά τη γ ε ν ι κ ή ά ν ο δ ο τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς α λ λ ά κατ τ η ν α ν ο μ ο ε ο μ ο ρ φ ί α της, α ν ά λ ο γ α με τ ο π ο υ ε κ δ η λ ώ ν ε τ α ι ό π ω ς κ α τ ά τ ην π ρ ό κ λ η σ η α λ υ σ ι δ ω τ ώ ν α λ λ α γ ώ ν σ τ ι ς κ λ ι μ α τ ι κ έ ς ι σ ο ρ ρ ο π ί ε ς. Οι π α ρ ά γ ο ν τ ε ς π ο υ ο ρ ί ζ ο υ ν τ ο κ λ ί μ α, ό π ω ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α, υ γ ρ α σ ί α, β ί α ι α φ υ σ ι κ ά φ α ι ν ό μ ε ν α κ. λ π., σ υ ν δ έ ο ν τ α ι σε ε ν ι α ί ο σ ύ σ τ η μ α και α λ λ η λ ε π ι δ ρ ο ύ ν. Β α σ ι κ ή κ ι ν η τ ή ρ ι α δ ύ ν α μ η τ ο υ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς ε ί ν α ι η ε ν έ ρ γ ε ι α α π ό τ η ν η λ ι α κ ή α κ τ ι ν ο β ο λ ί α, π ο υ κ α τ ά έ ν α μ έ ρ ο ς π α γ ι δ ε ύ ε τ α ι σ τ η γ ή ι ν η α τ μ ό σ φ α ι ρ α και π α ρ ά γ ε ι έ τ σ ι θ ε ρ μ ό τ η τ α, η ο π ο ί α ε κ δ η λ ώ ν ε τ α ι με ό λ ω ν τ ω ν ε ι δ ώ ν τ α κ λ ι μ α τ ι κ ά φ α ι ν ό μ ε ν α. Γ ι ' α υ τ ό μ ι α γ ε ν ι κ ή ά ν ο δ ο ς τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς α π ο τ ε λ ε ί δ ε ί κ τ η γ ε ν ι κ ό τ ε ρ η ς κ λ ι μ α τ ι κ ή ς δ ι α τ ά ρ α ξ η ς. Παρ ' ό λ η τ ην κ α τ α σ τ ρ ο φ ο λ ο γ ί α σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο τ ου θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ, α π ό τ η ν π λ ε ι ο ν ό τ η τ α τ ω ν ε π ι σ τ η μ ό ν ω ν, υ π ά ρ χ ο υ ν και α ι σ ι ό δ ο ξ ε ς α π ό ψ ε ι ς ό π ω ς, η περίπτ(ικ3η α ν α δ ι ά ρ θ ρ ω σ η ς τ ω ν κ α λ λ ι ε ρ γ ε ι ώ ν σ τ ι ς ν έ ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς η ο π ο ί α θ α α π ο τ ρ έ ψ ε ι τη μ ε ί ω σ η τ η ς α γ ρ ο τ ι κ ή ς π α ρ α γ ω γ ή ς. Ω ς τ ώ ρ α α ν α φ έ ρ θ η κ ε μ ι α γ ε ν ι κ ή θ ε ώ ρ η σ η τ ο υ κ λ ι μ α - τ ο λ ο γ ι κ ο ύ ζ η τ ή μ α τ ο ς σ τ ι ς μ έ ρ ε ς μας, ε ν ώ σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α θ α π α ρ ο υ σ ι α σ τ ο ύ ν α ν α λ υ τ ι κ ό τ ε ρ α φ α ι ν ό μ ε ν α, ό π ω ς α υ τ ό τ ο υ " θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ " τ η ς ε λ ά τ τ ω σ η ς τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α. -

2 1 β. T O Φ Α Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο T O Y Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Η Π Ι Ο Υ. Η α ύ ξ η σ η τ η ς θ ε ρ μ ο μ ό ν ω σ η ς τ η ς α τ μ ό ο φ α ε ρ α ς ό π ω ς M Q L η α π ο σ ύ ν θ ε σ η τ ου ό ζ ο ν τ ο ς ο φ ε Ο λ ε τ α ι σ τ η μ ό λ υ ν σ η τ η ς σ τ ρ α τ ό σ φ α ε ρ α ς α π ό ε χ ν ο ε ν ώ σ ε ε ς καε α έ ρ ε ο υ ς ρ ύ π ο υ ς οε ο π ο ί ο ε π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ε α π ό α ν θ ρ ω π ο γ ε ν ε 6 ς καε β ε ο μ η χ α ν ε κ έ ς χ ρ ή σ ε ε ς. Ο ε κ ί ν δ υ ν ο ε α π ό την α ύ ξ η σ η τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς καε τ η ς ε ε ο ρ ο ή ς υ π ε ρ ε ώ δ ο υ ς α κ τ ε ν ο β ο λ ί α ς σ τ η ν ε π ε φ ά ν ε ε α τ η ς Γ η ς ε ί ν α ε ά μ ε ο ο ε. Αν καε υ π ά ρ χ ο υ ν ά μ ε σ α σ υ μ π τ ώ μ α τ α ό π ω ς η π ρ ο ε'ούσα ε ρ η μ ο π ο ί η σ η τ ου π λ α ν ή τ η, τ ο λ ε ώ σ ε μ ο τ ω ν π ά γ ω ν κ. λ π., κ α ν ε ί ς δ ε ν μ π ο ρ ε ί π ρ ο ς τ ο π α ρ ό ν ν α α π ο φ α ν θ ε ί έ γ κ υ ρ α γ ε α τ ε ς έ μ μ ε σ ε ς καε μ α κ ρ ο χ ρ ό ν ε ε ς σ υ ν έ π ε ε ε ς τ ω ν φ α ε ν ο μ έ ν ω ν Ε ε δ ε κ ό τ ε ρ α, οε π ρ ώ τ ε ς ν ύ ξ ε ε ς σ χ ε τ ε κ έ ς μ ε τ ο φ α ε ν ό μ ε ν ο τ ο υ θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ έ γ ε ν α ν α π ό τ ο Σ ο υ η δ ό Α ρ ρ έ ν ε ο υ ς σ τ η ν α ρ χ ή τ ο υ α ε ώ ν α, ο ο π ο ί ο ς ε π ε σ ή μ α ν ε τη σ η μ α σ ί α τ η ς α ύ ξ η σ η ς τ σ υ C O 2 σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ε ρ α. Α υ τ ό τ ο α έ ρ ε ο π ρ ο έ ρ χ ε τ α ε α π ό κ ά θ ε ε ί δ ο υ ς κ α ύ σ η καε ε π ε τ ρ έ π ε ε τ η ν ε ί σ ο δ ο τ ω ν η λ ε α - κ ώ ν α κ τ ί ν ω ν σ τ η γ ή ε ν η α τ μ ό σ φ α ε ρ α, ε ν ώ σ υ γ κ ρ α τ ε ί τ η θ ε ρ μ ε κ ή α κ τ ε ν ο β ο λ ί α τ η ς γ η ς καε α π ο τ ρ έ π ε ε τ η ν ψ ύ ξ η τ η ς γ ή ε ν η ς ε π ε φ ά ν ε ε α ς. Α π σ τ έ λ ε σ μ α τ ο υ φ α ε ν ο μ έ ν ο υ ε ί ν α ε η α ύ ξ η σ η τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς κ α τ ά α ρ κ ε τ ο ύ ς β α θ μ ο ύ ς με ό λ ε ς τ ε ς α υ ν έ - π ε ε ε ς π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α έχε ε. Δ υ σ τ υ χ ώ ς οε π ρ ο ε ε δ ο π ο ε ή ο ε ε ς τ ο υ Α ρ ρ έ ν ε ο υ ς ξ ε χ ά σ τ η κ α ν καε α π ό τ η ν ε π ο χ ή τ ο υ ω ς σ ή μ ε ρ α π ε ρ ε σ σ ό τ ε ρ ο ε α π ό 7 50 δε σ. τ ό ν ν ο ε C O ^ σ κ ο ρ π ί σ τ η κ α ν σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ε ρ α α ν ε β ά ζ ο ν τ α ς τη σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ή τ ο υ σ η μ α ν τ ε κ ά κ α ε φ α ν ε ρ ώ ν ο ν τ α ς τ ε ς μ α κ ρ ο χ ρ ό ν ε ε ς τ ά σ ε ε ς τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς τ η ς α τ μ ό σ φ α ε ρ α ς (5) (5) Δημητρης ΠαπαΙωάννου "Η καταστροφή του κλίματος" Οικολογία, Οκτώβριος '86, αελ. 20-22.~

T o C O 2 / ό μ ω ς δ ε ν e C v a t η μ ό ν η o u o C a π ο υ συμβάλλει, σ τ ο " φ α τ ν ό μ ε ν ο θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ ". ' Α λ λ α αέρΐ-α τ ω ν ο π ο ί ω ν το μ ό ρ ι ο έχει α ν ά λ ο γ ε ς ι δ ι ό τ η τ ε ς α π ο ρ ρ ό φ η σ η ς και σ υ γ κ ρ ά τ η σ η ς τ η ς υ π έ ρ ρ υ θ μ η ς α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς, φ α t v ε τ α ι ό τ ι σ υ μ β ά λ λ ο υ ν σ η μ α ν τ ι κ ά σ τ ο φ α ι ν ό μ ε ν ο. Τ έ τ ο ι α ε έ ν α ι τ ο μ ε θ ά ν ι ο, τ α ο ξ ε ί δ ι α τ ο υ α ζ ώ τ ο υ και τ α φ ρ έ ο ν. ( Β λ έ π ε α ν τ ί σ τ ο ι χ ο π ί ν α κ α σ τ ο π α ρ ά ρ τ η μ α ). - 2.1. (ΒΙΙ ). Τ Α Α Ι Τ Ι Α Τ Ο Υ "ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Η Π Ι Ο Υ ".* Ω ς α έ τ ι α τ ο υ " φ α ι ν ο μ έ ν ο υ θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ " μ π ο ρ ο ύ ν ν α θ ε ω ρ η θ ο ύ ν ό λ ε ς ε κ ε έ ν ε ς οι γ ε ω λ ο γ ι κ έ ς, β ι ο λ ο γ ι κ έ ς και " π ο λ ι τ ι σ μ ι κ έ ς " δ ρ α σ τ η ρ ι ό τ η τ ε ς, οι ο π ο έ ε ς ε ί τ ε π ρ ο κ α λ ο ύ ν ε κ π ο μ π έ ς τ ω ν λ ε γ ό μ ε ν ω ν " α ε ρ έ ω ν θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ " ε έ τ ε α ν τ ι - σ τ ρ α τ ε ύ ο ν τ α ι τ η ν " α φ ο μ ο ι ω τ ι κ ή ι κ α ν ό τ η τ α " τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς π ο υ θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α μ ε ι ώ σ ε ι τ ην π α ρ ο υ σ ί α τ ο υ ς σ τ η ν α τ μ ό - (6 ) σ φ α ί ρ α Σ χ ε τ ι κ ά μ ε τ ι ς π η γ έ ς ε κ π ο μ π ή ς τ ο υ C O 2 ε κ τ ι μ ά τ α ι ό τ ι μ ό ν ο ν κ α τ ά τ ο 1 988, 56 6 δ ι σ ε κ. τ ό ν ν ο ι ά ν θ ρ α κ α ε ι ο ή λ θ α ν σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α α π ό κ α ύ σ η ο ρ υ κ τ ώ ν κ α υ σ ί μ ω ν - π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο δ η λ α δ ή α π ό 1 τ ό ν ν ο α ν ά κ ά τ ο ι κ ο τ η ς Γ ή ς - ε ν ώ ά λ λ α 1,6 π ε ρ ί π ο υ δ ι σ. τ ό ν ν ο ι ά ν θ ρ α κ α π ρ ο έ κ υ ψ α ν α π ό τ η ν α π ο δ ά ο ω σ η και τ ι ς π υ ρ κ α γ ι έ ς κ υ ρ ί ω ς τ ω ν τ ρ ο π ι κ ώ ν δ α σ ώ ν σ τ η Ν. Α μ ε ρ ι κ ή, τ ην Α σ ί α και Κ ε ν τ ρ ι κ ή Α φ ρ ι κ ή. Η ε υ θ ύ ν η γ ι α τ ι ς κ α ύ σ ε ι ς α ν ή κ ε ι κ α τ ά 45 % σ τ ι ς α ν α π τ υ γ μ έ ν ε ς β ι ο μ η χ α ν ι κ έ ς χ ώ ρ ε ς τ η ς Δ ύ σ η ς, κ α τ ά 2 7 % σ τ ι ς χ ώ ρ ε ς μ ε κ α θ ε σ τ ώ τ α κ ε ν τ ρ ι κ ο ύ σ χ ε δ ι α σ μ ο ύ κ αι κ α τ ά 2 8 % σ τ ι ς α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ε ς χ ώ ρ ε ς. (6) Δημήτρης ΠαπαΤωάννου Η παγκόσμια θέρμανση έχει όόη αρχίσει στο Νέα Οικολογία, Φεβρουάριος 1990 σελ. 26.

Α ν λ η φ θ ε ΰ υ π 6 ψ η ο π λ η θ υ σ μ ό ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν α υ τ ώ ν τ ό τ ε 6 τ α - π ε ο τ ώ ν ε τ α ε ότ ε την μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η ε υ θ ύ ν η τ ην έ χ ο υ ν ot δ υ τ ε κ έ ς χ ώ ρ ε ς με 2-5 τ ό ν ν ο υ ς κ α τ ά κ ε φ α λ ή ε τ η ο ί ω ς, ε ν ώ σ τ η ν Α ν α τ ο - λ ε κ ή Ε υ ρ ώ π η η κ α τ α ν ά λ ω σ η α υ τ ή π έ φ τ ε ε σ τ ο μ ε σ ό π ε ρ ί π ο υ τ η ς Δ υ τ ε κ ή ς. Π α ρ ά λ λ η λ α σ τ ο ν Τ ρ ί τ ο Κ ό σ μ ο η ε τ ή ο ε α κ α τ α κ ε φ α λ ή ν κ α τ α ν ά λ ω σ η κ α υ σ ί μ ω ν κ υ μ α ί ν ε τ α ε α π ό 0,1 τ ό ν ν ο γ ε α τ η ν Α φ ρ ε κ ή καε Ι ν δ ί α μ έ χ ρ ε 0,4-0, 5 τ ό ν ν ο υ ς γ ε α τ η ν Β ρ α ζ ε λ ί α καε Κ ίνα. Σ' ό τ ε α φ ο ρ ά τ ες π ρ ο ο π τ ε κ έ ς μ ε τ α β ο λ ή ς α υ τ ώ ν τ ω ν μ ε γ ε θ ώ ν, δ ε α γ ρ ά φ ε τ α ε μ ε α σ τ α θ ε ρ ή τ ά σ η α ύ ξ η σ η ς τ η ς κ α τ α ν ά λ ω σ η ς τ ο υ κ α υ σ ί μ ο υ κ α τ ά 3% τ ο χ ρ ό ν ο, π ρ ά γ μ α π ο υ σ η μ α ί ν ε ε τ ο δ ε π λ α σ ε α σ μ ό τ η ς σ τ α ε π ό μ ε ν α χ ρ ό ν ε α. Ε ί ν α ε φ α ν ε ρ ό ό τ ε κ ά τ ε τ έ τ ο ε ο ή τ α ν ά μ ε σ α κ α τ α σ τ ρ ε π τ ε κ ό γ ε α τ η ν π α γ κ ό σ μ ε α θ έ ρ μ α ν σ η. Ε κ ε ί π ο υ τ α π ρ ά γ μ α τ α ε ί ν α ε δ ρ α μ α τ ε κ ά ε ί ν α ε σ τ ο ν Τ ρ ί τ ο Κ ό σ μ ο, ό π ο υ π α ρ α τ η ρ ο ύ ν τ α ε ρ υ θ μ ο ί α ύ ξ η σ η ς τ η ς κ α τ α ν ά λ ω σ η ς, ά ν ω τ ο υ 4% τ ο χ ρ ό ν ο, μ ε α π ο τ έ λ ε σ μ α σ τ η δ ε ά ρ - κ ε ε α 1 9 7 8-1 9 8 8 ν α α υ ξ η θ ε ί η κ α τ α ν ά λ ω σ η κ α υ σ ί μ ο υ κ α τ ά 5 0 % ή κ α τ ά 1 δεο. τ ό ν ν ο υ ς ά ν θ ρ α κ α. Α ν ο ρ υ θ μ ό ς α υ τ ό ς σ υ ν ε χ ε σ τ ε ί, τ ό τ ε θ α π ρ ο κ ύ ψ ε ε έ ν α ς δ ε π λ α σ ε α σ μ ό ς τ η ς π α γ κ ό - σ μ ε α ς κ α τ α ν ά λ ω σ η ς κ α υ σ ί μ ο υ σ τ α ε π ό μ ε ν α 35 χ ρ ό ν ε α, π ρ ο ε ρ χ ό μ ε ν ο ς α π ο κ λ ε ε σ τ ε κ ά α π ό τ ο ν Τ ρ ί τ ο Κ ό σ μ ο. Ο ε χ ρ ή σ ε ε ς γ ε α τ ε ς ο π ο ί ε ς π ρ ο ο ρ ί ξ ο ν τ α ε π ρ ο ς τ ο π α ρ ό ν οε π α ρ α π ά ν ω α ν α φ ε ρ ό μ ε ν ε ς κ α ύ σ ε ε ς ε ί ν α ε οε α κ ό λ ο υ θ ε ς : Π α ρ α γ ω γ ή η λ ε κ τ ρ ε σ μ ο ύ : κ α τ α ν α λ ί σ κ ε ε 5 4 % π ε ρ ί π ο υ τ ο υ σ υ ν ο λ ε κ ο ύ κ α υ σ ί μ ο υ καε τ ο σ ύ ν ο λ ο σ χ ε δ ό ν τ ο υ ο ρ υ κ τ ο ύ κ α υ σ ί μ ο υ. Κ ί ν η σ η - ο χ ή μ α τ α : τ α 4 0 0 ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ε α α υ τ ο κ ί ν η τ α κ α τ α ν α λ ώ ν ο υ ν 550 ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ε α τ ό ν ν ο υ ς τ ο χ ρ ό ν ο, δ η λ α δ ή τ ο 10% τ ω ν σ υ ν ο λ ε κ ώ ν κ α υ σ ί μ ω ν.

Β ι ο μ η χ α ν ί α : κ α τ α ν α λ ί σ κ ε ι π ε ρ ί π ο υ τ ο 2 4% τ ο υ κ α υ σ ί μ ο υ, κ υ ρ ί ω ς γ ι α την ε ξ υ π η ρ έ τ η σ η τ ων θ ε ρ μ ι κ ώ ν δ ι α δ ι κ α σ ι ώ ν. θ έ ρ μ α ν σ η : ε κ τ ι μ ά τ α ι ότι κ α τ α ν α λ ί σ κ ε ι τ ο 12% τ ο υ κ α υ σ ί μ ο υ και α φ ο ρ ά κ υ ρ ί ω ς τ ι ς χ ώ ρ ε ς τ ο υ βορρ ά. 2. 1. (Bill). 0 1 Ε Π Ι Π Τ Ο Σ Ε Ι Σ Τ Ο Υ Φ Α Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο Υ Τ Ο Υ Θ Ε Ρ Μ Ο Κ Η Π Ι Ο Υ. Ο ι π ε ρ ι σ σ ό τ ε ρ ο ι ε ι δ ι κ ο ί σ τ ο κ λ ί μ α θ ε ω ρ ο ύ ν ω ς β α σ ι κ ή ε π ί π τ ω σ η μ ι α μ έ σ η α ύ ξ η σ η τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς τ η ς Γ η ς με έ μ φ α σ η σ τ α ά κ ρ α τ ου Π λ α ν ή τ η, μ ι α α ύ ξ η σ η η ο π ο ί α θ α ε ί ν α ι σ χ ε τ ι κ ά μ ι κ ρ ή σ τ ο υ ς τ ρ ο π ι κ ο ύ ς και θ α α υ ξ ά ν ε ι δ ρ α μ α τ ι κ ά κ α θ ώ ς μ ε γ α λ ώ ν ε ι τ ο γ ε ω γ ρ α φ ι κ ό π λ ά τ ο ς. Ο ι σ υ ν έ π ε ι ε ς μ ι α ς τ έ τ ο ι α ς ά ν ι α α κ α τ α ν ε μ η μ έ ν η ς α ύ ξ η σ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς ξ ε κ ι ν ο ύ ν α π ό γ ε ω φ υ σ ι κ έ ς μ ε τ α β ο λ έ ς κ α ι ε κ τ ε ί ν ο ν τ α ι μ έ χ ρ ι την ί δ ι α τη β ι ω σ ι μ ό τ η τ α ο λ ό κ λ η ρ ω ν ο ι κ ο σ υ σ τ η μ ά τ ω ν. Μ ι α π ρ ο σ π ά θ ε ι α σ υ σ τ η μ α τ ι κ ή ς α ν α φ ο ρ ά ς δ ί ν ε τ α ι π α ρ α κ ά τ ω. Η α ύ ξ η σ η τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς τ ο υ π λ α ν ή τ η και ι δ ι α ί τ ε ρ α τ ω ν πό λ ω ν, ε ί ν α ι π ο λ ύ π ι θ α ν ό ν ν α έ χ ε ι ω ς α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η μ ε ρ ι κ ή τ ή ξ η τ ων π ο λ ι κ ώ ν π ά γ ω ν με ε π α κ ό λ ο υ θ ο τη ν α ν ύ ψ ω σ η τ η ς σ τ ά θ μ η ς τ ω ν θ α λ α σ σ ώ ν, η ο π ο ί α ε κ τ ι μ ά τ α ι α π ό 1 έ ω ς 2 μ έ τ ρ α γ ι α τη μ έ σ η θ ε ρ μ ο κ ρ α ο ι α κ ή α ύ ξ η σ η γ ύ ρ ω σ τ ο υ ς 4 C. Οι π ρ ώ τ ε ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς σ υ ν έ π ε ι ε ς α υ τ ή ς τ η ς α ύ ξ η σ η ς τ η ς θ ά λ α σ σ α ς θ α ε ί ν α ι ο, π λ η θ υ σ μ ό ς τ ω ν π ι ό ε ύ φ ο ρ ω ν ε δ α φ ώ ν και τ ου μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ μ έ ρ ο υ ς τ ω ν ο ι κ ι σ μ ώ ν τ η ς Γης, κ α θ ώ ς και η α λ ά τ ω σ η τ ο υ υ δ ρ ο φ ό ρ ο υ ο ρ ί ζ ο ν τ α ό λ ω ν τ ω ν π ε ρ ι ο χ ώ ν π ο υ θ α π λ η μ μ υ ρ ί σ ο υ ν. Ε κ τ ι μ ά τ α ι ό τι τ ο 1 0-2 0 % τ ο υ 7^ ατοιχεία που αναφέρονται είναι παρμένα από το άρθρο του Δημητρη ΠαπαΤωάννου Η παγκόσμια θέρμανστ) έχει ήδη αρχίσει", στο Νέα Οικολογία. Φεβρουάριος 1990, σελ, 27-30.-

ε δ ά φ ο υ ς τ ω ν π α ρ α λ ι α κ ώ ν χ ω ρ ώ ν θ α δ ώ σ ε ι τη θ έ σ η τ ο υ σ τ η ν θ ά λ α σ σ α και το 5 0% τ η ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή ς ζ ω ή ς τ ω ν χ ω ρ ώ ν α υ τ ώ ν θ α π ρ έ π ε ι ν α " μ ε τ α κ ο μ ί σ ε ι " π ρ ο ς π ε ρ ι ο χ έ ς μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο υ υ ψ ο μ έ τ ρ ο υ. Τ ο Ι δ ι ο φ α ι ν ό μ ε ν ο ι δ ω μ έ ν ο α π ό τ η ν π λ ε υ ρ ά τ ο υ α ν τ ι σ τ α θ μ ι σ τ ι κ ώ ν μ έ τ ρ ω ν ( φ ρ ά γ μ α τ α - ε π ι χ ω μ α τ ώ σ ε ι ς ) γ ι α τ ο σ ύ ν ο λ ο τ ω ν κ α τ ο ι κ η μ έ ν ω ν π ε ρ ι ο χ ώ ν τ ο υ π λ α ν ή τ η έ ν α π ο σ ό α ρ κ ε τ ώ ν τ ρ ι σ ε κ α τ ο μ μ υ ρ ί ω ν δ ο λ λ α ρ ί ω ν. Γ ι α τη δ υ τ ι κ ή α κ τ ή τ ω ν Η Π Α ε κ τ ι μ ά τ α ι σ ε 4 00 δ ι σ. δ ο λ λ ά ρ ι α. Τ ο χ ε ι ρ ό τ ε ρ ο ε ί ν α ι ό τ ι η α ύ ζ η σ η τ η ς σ τ ά θ μ η ς α υ τ ή ς τ ω ν θ α λ α σ σ ώ ν δε θ α γ ί ν ε ι β α θ μ η δ ό ν α λ λ ά ε κ τ ι μ ά τ α ι ' ο τ ι θ α σ υ ν τ ε λ ε σ τ ε ί μ έ σ α α π ό μ ε γ ά λ α π α λ λ η ρ ο ι α κ ά κ ύ μ α τ α κ αι τ υ φ ώ ν ε ς π ο υ θ α φ έ ρ ο υ ν τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή και τ ο ν θ ά ν α τ ο σ ε ε κ α τ ο ν τ ά δ ε ς α ν θ ρ ώ π ο υ ς τ ο υ π λ α ν ή τ η μας. Η α ύ ζ η ο η τ η ς θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ί α ς π ρ ο ς τ α μ ε γ ά λ α γ ε ω γ ρ α φ ι κ ά π λ ά τ η θ α μ ε τ α κ ι ν ή σ ε ι τη ζ ώ ν η τ ω ν β ρ ο χ ο π τ ώ σ ε ω ν π ρ ο ς τ α μ ε γ α λ ύ τ ε ρ α γ ε ω γ ρ α φ ι κ ά π λ ά τ η τ α ο π ο ί α θ α π α ρ α μ έ ν ο υ ν α κ ό μ α ψ υ χ ρ ά. Α υ τ ό θ α έ χ ε ι δ ρ α μ α τ ι κ έ ς σ υ ν έ π ε ι ε ς γ ι α τ ι ς π ε ρ ι ο χ έ ς μ ε τ α ζ ύ 4 0 κ α ι 5 0 π α ρ α λ λ ή λ ο υ, π ο λ λ έ ς α π ό τ ι ς ο π ο ί ε ς θ α μ ε τ α β λ η θ ο ύ ν σ ε ζ ν ε ς σ χ ε τ ι κ ή ς ζ η ρ α σ ί α ς, με ώ α π ο τ έ λ ε σ μ α τ η ν κ α τ α σ τ ρ ο φ ή τ ω ν π ε ρ ι ο χ ώ ν ^ 2.1.(Βΐν). Α Ν Τ Ι Μ Ε Τ Ω Π Ι Σ Η Τ Η Σ Ε Π Ε Ρ Χ Ο Μ Ε Ν Η Σ Π Α Γ Κ Ο Σ Μ Ι Α Σ Υ Π Ε Ρ Θ Ε Ρ Μ Α Ν Σ Η Σ. Ο ι τ ρ ό π ο ι με τ ο υ ς ο π ο ί ο υ ς φ α ί ν ε τ α ι ν α α ν τ ι δ ρ ά η α ν θ ρ ω π ό τ η τ α σ τ η ν π ρ ο ο π τ ι κ ή τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς θ έ ρ μ α ν σ η ς ε ί ν α ι : α ) η α ν τ ί λ η ψ η " β λ έ π ο ν τ α ς και κ ά ν ο ν τ α ς ", β ) η π ρ ο - (7) Δημητρης ΠαπαΤωάννου Η Παγκόσμια θέρμανση έχει ήδη αρχίσει. στο Νέα Οικολογία, Φεβρουάριος 1990 σελ. 26.

C T O t p a o C a γ υ α " π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή " m q l γ) η π ρ ο ε τ ο ι μ α ο ΐ α α π ο τ ρ ο π ή ς τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ. σ υ ν τ ο μ ί α : Γ ι α κ ά θ ε μ ι α π ε ρ ί π τ ω σ η μ π ο ρ ο ύ μ ε ν α π ο ύ μ ε με α) η π ρ ώ τ η σ τ ά σ η α π έ ν α ν τ ι σ τ ο γ ε γ ο ν ό ς ο φ ε ί λ ε τ α ι σε δ υ σ π ι σ τ ί α γ ι α τ ην ο ρ θ ό τ η τ α τ ων π ρ ο β λ έ ψ ε ω ν. Α π ό τη σ τ ι γ μ ή ό μ ω ς π ο υ μ ε γ ά λ ο μ έ ρ ο ς α π ό α υ τ ά έ χ ο υ ν ή δ η ε π α λ η θ ε υ τ ε ί, η σ τ ά σ η α υ τ ή δ ε ν α ν τ έ χ ε ι σ τ α ν ε ό τ ε ρ α δ ε δ ο μ έ ν α και φ α ί ν ε τ α ι τ ε λ ι κ ά ν α υ π α γ ο ρ ε ύ ε τ α ι κ ύ ρ ι α α π ό σ υ ν τ η ρ ι τ ι κ ά και ο ι κ ο ν ο μ ι κ ά σ υ μ φ έ ρ ο ν τ α π ο υ θ ί γ ο ν τ α ι α π ό τη λ ή ψ η μ έ τ ρ ω ν α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η ς τ ου φ α ι ν ο μ έ ν ο υ, β) 0 δ ε ύ τ ε ρ ο ς τ ρ ό π ο ς ξ ε κ ι ν ά α π ό τη ν α ν τ ί λ η ψ η ό τ ι ε ί ν α ι α δ ύ ν α τ ο ν α λ η φ θ ο ύ ν ό λ α ε κ ε ί ν α τ α μ έ τ ρ α π ο υ θ α α π έ τ ρ ε π α ν τ ην έ λ ε υ σ η του φ α ι ν ο μ έ ν ο υ. ' Ε τ ο ι π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι α ν ά λ η ψ η μ έ τ ρ ω ν π ρ ο ο α ρ μ ο γ ή ς σ τ ι ς ν έ ε ς σ υ ν θ ή κ ε ς. Η τ α κ τ ι κ ή ό μ ω ς α υ τ ή δε λ α μ β ά ν ε ι υ π ό ψ η τ η ς τ η ν π ε ρ ί π τ ω σ η α π ό τ ο μ η ς α λ λ α γ ή ς τω ν σ υ ν θ η κ ώ ν και τ η ν π α ρ α γ ω γ ή β ί α ι ω ν κ α ι ρ ι κ ώ ν φ α ι ν ο μ έ ν ω ν, γ ι α τ ην ο π ο ί α δ ε ν φ α ί ν ε τ α ι ρ ε α λ ι σ τ ι κ ή κ α μ ι ά δ υ ν α τ ό τ η τ α π ρ ο σ α ρ μ ο γ ή ς, γ) η σ τ ρ α τ η γ ι κ ή α π ο τ ρ ο π ή ς τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ β α σ ί ζ ε τ α ι σ τ η λ ή ψ η μ έ τ ρ ω ν π ο υ θ α μ ε ι ώ σ ο υ ν τη σ υ σ σ ώ ρ ε υ σ η τ ω ν α ε ρ ί ω ν τ ο υ θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ σ τ ο χ ε ύ ο ν τ α ς σ τ η δ ι α τ ή ρ η ο η τ ω ν υ π α ρ χ ο υ - σ ώ ν κ λ ι μ α τ ι κ ώ ν ο υ ν θ η κ ώ ν τ ο υ π λ α ν ή τ η. Β α ο ι κ ό π ρ ό β λ η μ α μ ι α ς τ έ τ ο ι α ς σ τ ρ α τ η γ ι κ ή ς ε ί ν α ι οι μ ε γ ά λ ε ς μ ε ι ώ σ ε ι ς ε κ π ο μ π ώ ν π ο υ α π α ι τ ε ί, οι ο π ο ί ε ς δ ε ν μ π ο ρ ο ύ ν ν α π ρ α γ μ α τ ο π ο ι η θ ο ύ ν μ ό ν ο μ ε τ ε χ ν ο λ ο γ ι κ ά μέσ α, α λ λ ά α π α ι τ ο ύ ν μ ι α π α γ κ ό σ μ ι α α ν α δ ι ά τ α ξ η τ ω ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ώ ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο τ ή 1i τ ω ν κ α θ ώ ς και α λ λ α γ ή τ ω ν σ χ έ σ ε ω ν α ν α π τ υ γ μ έ ν ω ν - α ν α π τ υ σ σ ο μ έ ν ω ν.- 21

2. 1. ( B V ). Σ Τ Ρ Α Τ Η Γ Ι Κ Η Α Ν Τ Ι Μ Ε Τ Ο Π Ι Σ Η Σ T O Y Φ Α Ι Ν Ο Μ Ε Ν Ο Υ. γ ι κ ή αυτή: Μ ε β ά σ η T t Q π α ρ ε μ β ά σ ε ι ς π ο υ π ε ρ ι λ α μ β ά ν ε ι η σ τ ρ α τ η α ) σ τ ι ς δ ι α δ ι κ α σ ΰ ε ς α π ' ό π ο υ π ρ ο κ ύ π τ ο υ ν οι ε κ π ο μ π έ ς " α ε ρ έ ω ν θ ε p μ o κ η π C o υ ", β ) σ τ η ν α ύ ξ η σ η τ η ς α π ο ρ ρ ο φ η τ ι κ ό τ η τ α ς τ ων ο ι κ ο σ υ σ τ η μ ά τ ω ν και γ ) σ τ ι ς ν α γ κ α ί ε ς ο ι κ ο ν ο μ ι κ έ ς και α π ο λ ι τ ι κ έ ς α ν α κ τ α τ ά ξ ι ς, μ π ρ ε ί ν α π κ α ν ε ί ς π ω ς σε α ε ο ει γ ε ν ι κ έ ς γ ρ α μ μ έ ς γ ι α τ η ν α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ κ ύ ρ ι α μ έ σ α ε ί ν α ι η ε ξ ο ι κ ο ν ό μ η σ η ε ν έ ρ γ ε ι α ς, η α ν α δ ά σ ω σ η, η σ ω τ η ρ ί α τ ω ν τ ρ ο π ι κ ώ ν δ α σ ώ ν, η π ρ ο ώ θ η σ η ε ν α λ λ α κ τ ι κ ώ ν π η γ ώ ν ε ν έ ρ γ ε ι α ς και η υ π ο κ α τ ά σ τ α σ η τ ω ν χ λ ω ρ ο φ θ ο ρ α ν θ ρ ά κ ω ν ^ ^. Α ν α λ υ τ ι κ ό τ ε ρ α μ ι α ρ ε α λ ι σ τ ι κ ή σ τ ρ α τ η γ ι κ ή θ α ξ ε κ ι ν ο ύ σ ε α π ό τ η ν π ε ρ ι κ ο π ή τ ω ν ε κ π ο μ π ώ ν α π ό τ ο υ ς α ν ε π τ υ γ μ έ ν ο υ ς λ α ο ύ ς π ο υ ε υ θ ύ ν ο ν τ α ι γ ι α τ ο 7 0 % α υ τ ώ ν. ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΞΗΣΗ ΗΠΑ 3% ΙΝΔΟΝΗΣΙΑ ΚΙΝΑ ΕΣΣΔ 3% ΕΫΡΩΠΗ 1%-2% ΙΑΠΩΝΙΑ 1%-2% ΜΕΞΙΚΟ ΚΟΡΕΑ ΝΙΓΗΡΙΑ 1,5%-3% ΦΙΛΙΠΠΙΝΕΣ ΚΕΝΥΑ, ΙΝΔΙΑ Π α ρ ά λ λ η λ α θ α π ρ έ π ε ι ν α μ ε ι ω θ ε ί ο ρ υ θ μ ό ς α ύ ξ η σ η ς τ ο υ π λ η θ υ σ μ ο ύ τ ω ν α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ω ν γ ι α ν α ε ί ν α ι δ υ ν α τ ή (9) η σ τ α θ ε ρ ο π ο ί η σ η τ η ς κ α τ ά κ ε φ α λ ή ν κ α τ α ν ά λ ω σ η ς κ α υ σ ί μ ω ν Μ ι α ά λ λ η π ρ ό τ α σ η α φ ο ρ ά τη μ ε τ α β α τ ι κ ή φ ά σ η υ π ο κ α τ ά σ τ α σ η ς τ ο υ κ ά ρ β ο υ ν ο υ α π ό φ υ σ ι κ ό α έ ρ ι ο, γ ε γ ο ν ό ς π ο υ θ α ε π έ φ ε ρ ε μ ι α σ η μ α ν τ ι κ ή μ ε ί ω σ η κ α τ ά 1 4% τ ω ν ε κ π ο μ π ώ ν (a) Σπόλιος Παπασπηλιωτόιτουλος "Πώς θα αηοτρέφει η διεθνής κοινότητα τον Αρραγεδώνα του "φαινομένου θερμοκηπίου", Οικονομικός Ταχυδρόμος, 1 Μαρτίου 1990, αελ. 62. (9) Δημήτριος Παπαΐωάννου "Η Παγκόσμια θέρμανση έχει ήδη αρχίσει". Νέα Οικολογία, Φεβρουάριος 90, αελ. 28.

CO^, μ ι α ς και γ ι ά το C 6 l o θ ε ρ μ ι κ ό π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τ ο φ υ σ ι κ ό α έ ρ ι ο ε κ π έ μ π ε ι τ ο 57% τ ο υ C O 2 α π ' ό τ ι τ ο κ ά ρ β ο υ ν ο ο ε σ υ σ χ ε τ ι σ μ ό με τ ο ό τ ι σ ή μ ε ρ α ξο 34% τ ο υ σ υ ν ό λ ο υ τ ω ν κ α ύ σ ε ω ν π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι α π ό τ ο κ ά ρ β ο υ ν ο. Η χ ρ ή σ η β ι ο μ ά ζ α ς με τη μ ο ρ φ ή τ ο υ ζ ύ λ ο υ, τ ο υ μ ε θ α ν ί ο υ α π ό τ ι ς χ ω μ α τ ε ρ έ ς ή με τη μ ο ρ φ ή μ ε θ α ν ώ λ η ς ε ί ν α ι δ υ ν α τ ό ν α υ π ο κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ α σ υ μ β α τ ι κ ά κ α ύ σ ι μ α τ ω ν η λ ε κ τ ρ ο - π α ρ α γ ω γ ι κ ώ ν σ τ α θ μ ώ ν ή τ ων α υ τ ο κ ι ν ή τ ω ν. Ε κ τ ι μ ά τ α ι ό τ ι σ ή μ ε ρ α το 12% τ η ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς σ τ η Γ η σ υ ν ο λ ι κ ά π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι α π ό τη β ι ο μ ά ζ α, ε ν ώ σ ε ο ρ ι σ μ έ ν ε ς α ν α π τ υ σ σ ό μ ε ν ε ς χ ώ ρ ε ς τ ο π ο σ ο σ τ ό α υ τ ό ιρθάνει μ έ χ ρ ι 50%. Η κ α ύ σ η υ π ο λ ε ι μ μ ά τ ω ν ζ ύ λ ο υ θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε ν α α υ ξ ή σ ε ι τ ο χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ μ ε ν ο π ο σ ο σ τ ό β ι ο μ ά ζ α ς κ α τ ά έ ν α ο ρ ι α κ ό 2-3%, ε ν ώ η χ ρ ή σ η μ ε θ α ν ό λ η ς γ ι α τ α α υ τ ο κ Ο ν η τ α ν α υ π ο κ α τ α σ τ ή σ ε ι τ ο 4 0-5 0 % τ η ς β ε ν ζ ί ν η ς μ ε ι ώ ν ο ν τ α ς κ α τ ά 2 0-2 5 % τ ι ς ε κ π ο μ π έ ς C O 2. Α κ ό μ η, η ε κ μ ε τ ά λ λ ε υ σ η μ ε θ α ν ί ο υ τ ω ν χ ω μ α τ ε ρ ώ ν π ε ρ ι κ λ ε ί ε ι έ ν α θ ε ω ρ η τ ι κ ό δ υ ν α μ ι κ ό ύ ψ ο υ ς 2 0 0-3 0 0 εκα τ. τ ό ν ν ω ν ε τ η ο ί ω ς ή τ ο 2-3 % τ η ς π α γ κ ό σ μ ι α ς κ α τ α ν ά λ ω σ η ς κ α υ σ ί μ ω ν. Β α σ ι κ ά μ ε ί ρ α γ ι α τ ην κ α τ ε ύ θ υ ν σ η τ η ς ε ξ ο ι κ ο ν ό μ η σ η ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς ε ί ν α ι η β ε λ τ ί ω σ η τ η ς α π ό δ ο σ η ς τ ω ν μ η χ α ν ώ ν ε σ ω τ ε ρ ι κ ή ς κ α ύ σ η ς και τ ω ν η λ ε κ τ ρ ι κ ώ ν σ υ σ κ ε υ ώ ν ό π ο υ κ αι η α ύ ξ η σ η τ ο υ β α θ μ ο ύ α ξ ι ο π ο ί η σ η ς τ η ς θ ε ρ μ ι κ ή ς ε ν έ ρ γ ε ι α ς, μ έ σ ω τ η ς θ ε ρ μ ο μ ό ν ω σ η ς τ η ς α ν α κ ύ κ λ ω σ η ς και τ η ς σ υ μ π α ρ α γ ω γής. Σ τ ο σ ύ ν ο λ ό τ ο υ ς τ α α ν α φ ε ρ ό μ ε ν α μ έ τ ρ α ε ί ν α ι ε φ α ρ μ ό σ ι μ α δ ε δ ο μ έ ν ο υ ό τ ι σ υ ν δ υ ά ζ ο υ ν τη ν ο ι κ ο ν ο μ ι κ ή α π ο δ ο τ ι κ ό - τ η τ α μ ε τ ην π ρ ο σ τ α σ ί α τ ο υ π ε ρ ι β ά λ λ ο ν τ ο ς και θ α ο δ η γ ο ύ σ α ν σ ε μ ι α σ χ ε τ ι κ ή μ ε ί ω σ η τ ω ν ε κ π ο μ π ώ ν ά ν θ ρ α κ α κ α τ ά 3% τ ο χ ρ ό ν ο κα ι σ τ η σ τ α θ ε ρ ο π ο ί η σ η τ ω ν α ι τ ή σ ε ω ν ε κ π ο μ π ώ ν τ ο υ

ά ν θ ρ α κ α σ τ α 6-6,5 δια. τ ό ν ν ο υ ς το χρ ό ν ο. Ε α ν τ ε λ ε υ τ α ί ο μ έ τ ρ ο μ ε ί ω σ η ς τ η ς σ υ ο ο ώ ρ ε υ ο η ς τ ου C O ^ σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι η α ν ά λ η ψ η ε ν ό ς γ ι γ α ν τ ι α ί ο υ π ρ ο γ ρ ά μ μ α τ ο ς α ν α δ ά σ ω σ η ς έ κ τ α σ η ς 1 3 0 0 διο. σ τ ρ ε μ μ ά τ ω ν π ο υ θ α μ π ο ρ ο ύ ν να α π ο ρ ρ ο φ ο ύ ν ε τ η σ ί ω ς 6 0 0-7 0 0 ε κ α τ ο μ μ ύ ρ ι α τ ό ν ν ο υ ς (10% τ ω ν π α γ κ ο σ μ ί ω ν ε κ π ο μ π ώ ν ά ν θ ρ α κ α ), Σ τ ο π λ α ί σ ι ο α υ τ ό π ρ ο τ ε ί ν ε τ α ι η δ η μ ι ο υ ρ γ ί α δ α σ ώ ν π ο λ λ α π λ ώ ν χ ρ ή σ ε ω ν και ι δ ι α ί τ ε ρ α δ α σ ώ ν α ν α π α ρ α γ ω γ ή ς, τ ω ν ο π ο ί ω ν το π ρ ο ϊ ό ν θ α μ π ο ρ ε ί ν α υ π ο κ α θ ι σ τ ά μ ε γ ά λ ο μ έ ρ ο ς τ ω ν ο ρ υ κ τ ώ ν κ α υ σ ί μ ω ν ^ ^ ^ ^. 2. 1 ( γ ), Η Μ Ε Ι Ω Σ Η Τ Ο Υ Ο Ζ Ο Ν Τ Ο Σ Σ Τ Η Ν Α Τ Μ Ο Σ Φ Α Ι Ρ Α. Τ ο σ τ ρ ώ μ α τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς σ τ η σ τ ρ α τ ό σ φ α ι ρ α α π ο τ ε λ ε ί μ ι α π ρ ο σ τ α τ ε υ τ ι κ ή α σ π ί δ α γ ι α τη Γη, π ο υ α π ο ρ ρ ο φ ά τ ο μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο μ έ ρ ο ς τ η ς υ π ε ρ ι ώ δ ο υ ς α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς π ο υ σ τ έ λ ν ε ι ο ή λ ι ο ς. ' Ε τ σ ι, λ ο ι π ό ν, η μ ε ί ω σ η τ ο υ π ά χ ο υ ς α υ τ ο ύ τ ο υ σ τ ρ ώ μ α τ ο ς θ α ο δ η γ ή σ ε ι σε α ύ ξ η σ η τ η ς υ π ε ρ ι ώ δ ο υ ς α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς π ο υ φ θ ά ν ε ι σ τ η Γη, μ ε τ ε λ ι κ ό α π ο τ έ λ ε σ μ α τ ην α ύ ξ η σ η τ ω ν π ε ρ ι σ τ α τ ι κ ώ ν κ α ρ κ ί ν ο υ τ ο υ δ έ ρ μ α τ ο ς, ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς δ ε τ η ν α π ο δ υ ν ά μ ω ο η τ ο υ α ν ο σ ο π ο ι η τ ι κ ο ύ σ υ σ τ ή μ α τ ο ς τ ω ν ζ ώ ω ν και τ η ν π ρ ό κ λ η σ η β λ α β ώ ν σε υ δ ρ ό β ι α σ υ σ τ ή μ α τ α ( η ) Δημήτοης ΠαηαΓωάννου Η παγκόσμια θέρμανση έχει ήδη αρχίσει", στο Νέα Οικολογία, Φεβρουάριος '90, σελ. 27-2Β. (12) Πόνος Πλαγιαννάκος Η αλλαγή του κλίματος είναι πραγματικότητα" στο Νέα Οικολογία, Φεβρουάριος '90, σελ. 24-25.

Η π ρ ώ τ η α ν α φ ο ρ ά ο τ τ ς α υ τ ί ε ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ς τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς γίνεται, τ ο 1 4 74 ό τ α ν δ ύ ο χ η μ ι κ ο ί τ ου π α ν ε π ι σ τ η μ ί ο υ τ η ς Κ α λ ι φ ό ρ ν ι α ς α ν α κ ο ί ν ω σ α ν ό τ ι οι χ λ ω ρ ι ο φ θ ο ρ ι ω μ έ ν ο ι υ δ ρ ο γ ο ν ά ν θ ρ α κ ε ς (cfc) π ο υ χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ο ύ ν τ α ι ω ς ψ υ κ τ ι κ ο ί β ι ο μ η χ α ν ι κ ο ί δ ι α λ ύ τ ε ς και π ρ ο ω θ η τ ι κ ή σ τ α σ π ρ έ ι κ α τ α σ τ ρ έ φ ο υ ν τ ο ό ζ ο ν σ τ η ν α τ μ ό σ φ α ι ρ α ^ ^ ^ ^. Τ α c f c με τη ν ε π ί δ ρ α σ η τ η ς υ π ε ρ ι ώ δ ο υ ς α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς α π ε λ ε υ θ ε ρ ώ ν ο υ ν ά τ ο μ α χ λ ω ρ ί ο υ τα ο π ο ί α έ χ ο υ ν χ η μ ι κ ή σ υ γ γ έ ν ε ι α με τ ο, με α π ο τ έ λ ε σ μ α ν ' α ρ χ ί ζ ε ι μ ι α α λ υ σ ι δ ω τ ή α ν τ ί δ ρ α σ η κ α τ ά τ η ν ο π ο ί α έ ν α ά τ ο μ ο χ λ ω ρ ί ο υ μ π ο ρ ε ί ν α κ α τ α σ τ ρ έ φ ε ι έ ω ς 1 0 0. 0 0 0 μ ό ρ ι α ό ζ ο ν τ ο ς ^ ^ ^ ^. Α κ ό μ η ά λ λ ε ς α ι τ ί ε ς κ α τ α σ τ ρ ο φ ή ς τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς τ η ς α τ μ ό σ φ α ι ρ α ς ε ί ν α ι οι ε κ π ο μ π έ ς τ ω ν α ε ρ ο π λ ά ν ω ν π ο υ π ε τ ο ύ ν σ ε μ ε γ ά λ ο ύ ψ ο ς και οι ο υ σ ί ε ς π ο υ ε κ τ ο ξ ε ύ ο ν τ α ι σ τ η σ τ ρ α τ ό σ φ α ι ρ α μ ε τ ά α π ό υ π έ ρ γ ι ε ς π υ ρ η ν ι κ έ ς δ ο κ ι μ έ ς ^ Γ ν ω σ τ ό τ ε ρ η έ κ φ ρ α σ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ α υ τ ο ύ α π ο τ ε λ ε ί η λ ε γ ό μ ε ν η " τ ρ ύ π α τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς ", η ο π ο ί α π α ρ α τ η ρ ή θ η κ ε σ τ η ν Α ν τ α ρ κ τ ι κ ή κ α τ ά τ ο 1979 και σ υ ν ί σ τ α τ α ι σ τ η ν κ α τ ά 3 0 % μ ε ί ω σ η τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς σ τ η ν π ε ρ ι ο χ ή α υ τ ή. Η " τ ρ ύ π α " α υ τ ή έ ω ς τ ο 1984 ε ξ α π λ ώ θ η κ ε σε ό λ η τ ην έ κ τ α σ η τ η ς Α ν τ α ρ κ τ ι κ ή ς ε ν ώ η μ ε ί ω σ ή τ η ς ξ ε π έ ρ α σ ε τ ο 50% επί τ η ς κ α ν ο ν ι κ ή ς ο υ γ - κ έ ν τ ρ ω σ η ς τ ου ό ζ ο ν τ ο ς. (13) Ιωάννα Κιούση Τρύπες στην ομπρέλα της Γης" στο Νέα Οικολογία, Οκτώβριος '86, Φ. 24, σελ. 18. (14) Bagley S., and Cohn Β. "Ozone Ιο" and global warning a loon:^ crisis", Newsweek, June 23 1986, p. 53 στο Νέα ΟικοΛογία, Οκτώβριος '86, Φ. 24, σελ. 19. (15) J. Cribbin, "future weather - The cause and effects of climatis change". Pelican Books (1983) Οικολογία, Οκτώβριος '86, φ. 24, σελ. 12.

' Ο σ ο ν α φ ο ρ ά τα α π ο τ ε λ έ σ μ α τ α τ η ς μ ε ί ω σ η ς τ ο υ ό ζ ο ν τ ο ς σ τ ο ν π λ α ν ή τ η, π έ ρ α α π ' ό σ α λ έ χ θ η κ α ν σ τ α π ρ ώ τ ο μ έ ρ ο ς τ η ς ε ν ό τ η τ α ς α υ τ ή ς μ π ο ρ ε ί να αναφερ>θεί α κ ό μ η η θ ε τ τ κ ή σ υ ν ε ι σ φ ο ρ ά τ ο υ σ τ ο " φ α ι ν ό μ ε ν ο του θ ε ρ μ ο κ η π ί ο υ " μ έ σ ω τ ης α ύ ζ η σ η ς τ ου 0 0 ^ λ ό γ ω τ ης μ ε ί ω σ η ς τ ου π λ η θ υ σ μ ο ύ α ρ κ ε τ ώ ν α π ό τ ο υ ς ο ρ γ α ν ι σ μ ο ύ ς τ ου μ έ σ α α π ό τη φ ω τ ο σ ύ ν θ ε σ η α π ο ρ - φ ο ρ ο ύ ν και κ α τ α ν α λ ώ ν ο υ ν α υ τ ό ^ ^ ^ ^. 2.1 ( 6 ), Ν Ε Φ Ο Σ. " Ν έ φ ο ς " ε ί ν α ι το ο ρ α τ ό α π ο τ έ λ ε σ μ α ρ ύ π ω ν φ ω τ ο - χ η μ ι κ ή ς ρ ύ π α ν σ η ς ή κ α π ν ο μ ί χ λ η ς - κ α ι ό χ ι σ κ ό ν η ή σ υ ν ή θ η ς ο μ ί χ λ η - π ου σ υ σ σ ω ρ ε ύ ο ν τ α ι σε σ χ ε τ ι κ ά χ α μ η λ ό ύ ψ ο ς π ά ν ω α π ό τ ην ε π ι φ ά ν ε ι α τ η ς Γη ς. ' Ο π ω ς έχε ι δ ι α π ι σ τ ω θ ε ί η ε μ φ ά ν ι σ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ τ ο υ ν έ φ ο υ ς σ υ ν δ έ ε τ α ι π ά ν τ ο τ ε χ ω ρ ι κ ά μ ε τ η ν ύ π α ρ ζ η κ έ ν τ ρ ω ν μ ε γ ά λ η ς π λ η θ υ σ μ ι α κ ή ς σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ η ς. Σ υ ν η θ ί ζ ε τ α ι ν α λ έ γ ε τ α ι ό τ ι α ι τ ί α τ η ς ε μ φ ά ν ι σ η ς τ ο υ ν έ φ ο υ ς ε ί ν α ι η ά ν α ρ χ η δ ό μ η σ η, τ ο κ υ κ λ ο φ ο ρ ι α κ ό χ ά ο ς, η χ ω ρ ί ς κ α ν έ ν α χ ω ρ ο τ α ξ ι κ ό ή έιλλο π ρ ο γ ρ α μ μ α τ ι σ μ ό, τ ο π ο θ έ τ η σ η τ ω ν β ι ο μ η χ α ν ι ώ ν κ αι β ι ο τ ε χ ν ι ώ ν κ α θ ώ ς και η υ π ε ρ ο υ γ κ έ ν τ ρ ω ο η τ ω ν δ ρ α σ τ η ρ ι ο τ ή τ ω ν τ ρ ι τ ο γ ε ν ο ύ ς τ ο μ έ α σ τ α κ έ ν τ ρ α τ ω ν π ό λ ε ω ν. Α υ τ ό ό μ ω ς π ο υ κ υ ρ ί ω ς ε ν δ ι α φ έ ρ ε ι ό σ ο ν α φ ο ρ ά τη θ ε ώ ρ η σ η τ ων π α ρ α π ά ν ω α ι τ ι ώ ν ε ί ν α ι η δ ι α φ ό ρ ω ν ε ι δ ώ ν κ α ύ σ ε ι ς π ο υ σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ ε τ α μ ε γ έ θ η α υ τ ά και π ο υ δ ί ν ο υ ν και τη φ υ σ ι κ ο χ η μ ι κ ή δ ι ά σ τ α σ η τ ο υ ν έ φ ο υ ς. ' Ε τ σ ι γ ι α τ ι ς ε κ π ο μ π έ ς θ ε ί ο υ ω ς κ ύ ρ ι α π η γ ή θ ε ω ρ ε ί τ α ι η β ι ο μ η χ α ν ί α, γ ι α τ ι ς ε κ - (16) ΠαηαΤωάννου Δπρητρης "Η καταστροφή Οικολογία, Οκτώβριος '86, σελ. 20-22.- κλίυατος" στο Νέα

π ο μ π έ ς ο ξ ε ι δ ί ο υ τ ου α ζ ώ τ ο υ κ α τ ά έ ν α π ο λ ύ μ ε γ ά λ ο π ο σ ο σ τ ό κ υ ρ τ ά π η γ ή ε ί ν α τ η κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α, ε ν ώ γ τ α τ ο ο ξ ε ί δ τ ο τ ο υ θ ε ί ο υ β α σ τ κ ή π η γ ή θ ε ω ρ ο ύ ν τ α ι ot κ ε ν τ ρ ι έ ς θ ε ρ μ ά ν σ ε ι ς. κ Α υ τ ο ί οι π ρ ω τ ο γ ε ν ε ί ς ρ ύ π ο ι, οι ο ο ί ο ι σε σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ε ς π μ ε τ ε ω ρ ο λ ο γ ι κ έ ς σ υ ν θ ή κ ε ς (θ ε ρ μ ο κ ρ α σ ι α κ ή α ν α σ τ ρ ο φ ή, α σ θ ε ν ή ς ά ν ε μ ο ι, ά π ν ο ι α ), και ο υ χ ν ά σ ε σ υ ν δ υ α σ μ ό μ ε τ ο γ ε ω μ ο ρ φ ο - λ ο γ ι κ ό π α ρ ά γ ο ν τ α ε μ π ο δ ί ζ ο ν τ α ι ν α δ ι α χ υ θ ο ύ ν π ρ ο ς τ α ε π ά ν ω και π α γ ι δ ε ύ ο ν τ α ι ο τ ο ν α τ μ ο σ φ α ι ρ ι κ ό α έ ρ α με α π ο τ έ λ ε σ μ α τη σ υ γ κ έ ν τ ρ ω σ ή τ ο υ ς κα ι τ ο σ χ η μ α τ ι σ μ ό τ ο υ ν έ φ ο υ ς ( κ α π ν ο - μ ί χ λ η ). Σ τ η σ υ ν έ χ ε ι α η π α ρ ο υ σ ί α τ η ς η λ ι α κ ή ς α κ τ ι ν ο β ο λ ί α ς μ ε τη δ ι α τ ή ρ η σ η α ν τ ί ξ ο ω ν μ ε τ ε ω ρ ο λ ο γ ι κ ώ ν σ υ ν θ η κ ώ ν επί μ α κ ρ ό ν, σ υ ν ε ρ γ ε ί σε μ ι α μ ε γ ά λ η σ ε ι ρ ά φ ω τ ο χ η μ ι κ ώ ν α ν τ ι δ ρ ά σ ε ω ν τοί) ο ξ ε ι δ ί ο υ τ ο υ α ζ ώ τ ο υ (ως π η γ ή τ ο υ η κ υ κ λ ο φ ο ρ ί α ) κ α ι τ ω ν υ δ ρ ο γ ο ν α ν θ ρ ά κ ω ν και τη δ η μ ι ο υ ρ γ ί α έ τ σ ι τ ω ν δ ε υ τ ε ρ ο γ ε ν ώ ν φ ω τ ο χ η μ ι κ ώ ν ρ ύ π ω ν π ο υ σ υ ν ι σ τ ο ύ ν τ η ν φ ω τ ο χ η μ ι κ ή ο μ ί χ λ η. Β α σ ι κ ό τ ε ρ ο ς α υ τ ώ ν τ ω ν ρ ύ π ω ν ε ί ν α ι τ ο ό ζ ο ν το ο π ο ί ο και χ ρ η σ ι μ ο π ο ι ε ί τ α ι ω ς δ ε ί κ τ η ς φ ω τ ο χ η μ ι κ ή ς ρ ύ π α ν σ η ς. Γ ι α τ η ν α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ, α π α ι τ ε ί τ α ι μ ι α σ ε β ά θ ο ς μ ε λ έ τ η λ ό γ ω τ η ς π ο λ υ π λ ο κ ό τ η τ ά ς τ ο υ ώ σ τ ε ν α ε κ τ ι μ η θ ε ί σ ω σ τ ά η σ υ μ β ο λ ή κ ά θ ε π η γ ή ς ( α υ τ ο κ ί ν η τ α, β ι ο μ η χ α ν ί ε ς, ο ι κ ι α κ ή ς θ έ ρ μ α ν σ η ς ) σ τ ο σ χ η μ α τ ι σ μ ό τ ο υ ν έ φ ο υ ς. Ε κ τ ό ς ό μ ω ς α π ό α υ τ ό α π α ρ α ί τ η τ η ε ί ν α ι η σ α φ ή ς γ ν ώ σ η τ ο υ φ α ι ν ο μ έ ν ο υ " ν έ φ ο ς " κ αι τ ω ν ε π ι δ ρ ά ο ε ω ν π ο υ μ π ο ρ ε ί ν α έ χ ε ι τ ο π ε ρ ι β ά λ λ ο ν και τη ν υ γ ε ί α, ό π ω ς ε π ί σ η ς α π α ρ α ί τ η τ η ε ί ν α ι η σ υ ν α ί ν ε σ η και η σ υ μ μ ε τ ο χ ή τ ο υ ί δ ι ο υ τ ο υ α ν θ ρ ώ π ο υ (17) (17) Αφιέρωμα "Φάκελος Νέφος" στο Οικολογία και Περιβάλλον. Διμηνιαία Επιθεώρηση, Μάιος - Ιούνιος '82. σελ. 52-64.