1 Ο ΛΥΚΕΙΟ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΟ AIDS ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ 1 ης ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΕΝΕΛΑΟΥ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗ ΚΑΙ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΠΑΠΑΔΑΚΗ ********* 1
Τι είναι το AIDS (έητζ); AIDS σημαίνει Acquired Immune Deficiency Syndrome δηλαδή Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας και προκαλείται από τον HIV. Οι ονομασίες HIV και AIDS μπορεί να συγχέονται γιατί και οι δύο αυτοί όροι περιγράφουν την ίδια νόσο. Ας σκευφτούμε το AIDS σαν μια προχωρημένη HIV νόσο. Ένα άτομο με AIDS έχει ένα ανοσοποιητικό σύστημα τόσο αποδυναμωμένο από τη δράση του HIV που συνήθως αρρωσταίνει από μία ή περισσότερες καιροσκοπικές λοιμώξεις όπως πνευμονία (PCP) ή Σάρκωμα Καπόζι (KS), Σύνδρομο Απίσχνασης (απώλεια βάρους), βλάβες στη μνήμη, ή καρκίνους. Αν κάποιο άτομο με HIV διαγνωσθεί με κάποιες από αυτές τις ευκαιριακές λοιμώξεις, τότε λέμε ότι έχει AIDS. Το AIDS παίρνει καιρό για να αναπτυχθεί από την στιγμή που το άτομο μολυνθεί με HIV - συνήθως 2 έως 10 χρόνια ή και περισσότερο. Κάποιοι λίγοι άνθρωποι, περίπου το 5%, που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV δεν χρειάζεται να λάβουν αντιρετροϊκά φάρμακα και ούτε αναπτύσσουν ποτέ πλήρες AIDS, επειδή για κάποιο άγνωστο μέχρι στιγμής λόγο μπορούν να ελέγχουν την καταστροφική δράση του ιού HIV μόνο με τη βοήθεια του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Αυτά τα HIV οροθετικά άτομα κατατάσσονται στην κατηγορία των λεγόμενων non-progressors. Όταν ένα άτομο διαγνωσθεί με AIDS, τότε θεωρείται ότι αυτό το άτομα έχει AIDS, ακόμα και αν τα CD4+ λεμφοκύτταρα του ανέβουν και πάλι ή αναρρώσει από την ασθένεια που καθόρισε ότι έχει AIDS. 2
Πως ξεκίνησε το AIDS; Το Σάρκωμα Kaposi (KS), ήταν μια σπάνια καλοήθης μορφή καρκίνου που εμφανίζονταν σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Αλλά το Μάρτιο του 1981 τουλάχιστον οκτώ περιπτώσεις μιας πιο επιθετικής μορφής του KS συνέβη μεταξύ νεαρών ομοφυλόφιλων ανδρών στη Νέα Υόρκη. Την ίδια περίπου εποχή σημειώθηκε αύξηση, τόσο στην Καλιφόρνια όσο και τη Νέα Υόρκη, των περιπτώσεων μιας σπάνιας λοίμωξης των πνευμόνων από Pneumocystis carinii (PCP). Τον Απρίλιο του 1981, παρατηρήθηκε αύξηση των κρουσμάτων της πνευμονίας PCP από το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) στην Ατλάντα. Μια τεχνικός φαρμάκων, η Σάντρα Φορντ, παρατήρησε μεγάλο αριθμό αιτήσεων για χορήγηση πενταμίνης, ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της PCP. Ένας γιατρός ζήτησε το φάρμακο για τη θεραπεία ενός γκέι 20χρονου άντρα, ο οποίος είχε πνευμονία. Δύο εβδομάδες αργότερα, ο ίδιος γιατρός ζήτησε να του προμηθεύσουν και πάλι αυτό το σπάνιο φάρμακο για να αντιμετωπίσει κάτι ασυνήθιστο. Κανείς γιατρός δεν είχε ξαναζητήσει το φάρμακο μέχρι τότε γιατί οι ασθενείς συνήθως θεραπεύονταν με μία αγωγή 10 ημερών ή πέθαιναν. Τον Ιούνιο του 1981, το CDC δημοσίευσε μια έκθεση σχετικά με την εμφάνιση, χωρίς αναγνωρίσιμη αιτία, της πνευμονίας PCP σε πέντε άντρες στο Λος Άντζελες. Αυτή η έκθεση πολλές φορές αναφέρεται ως η "αρχή" του AIDS στις ΗΠΑ. Επειδή υπήρχαν ελάχιστα στοιχεία γνωστά σχετικά με τη μετάδοση αυτής που φαινόταν να είναι μια νέα ασθένεια, υπήρχε ανησυχία για το 3
ενδεχόμενο μετάδοσης της ασθένειας από άτομα που δεν είχαν εμφανή συμπτώματα. Ορισμένες παραδοχές που έγιναν τότε, αποδείχθηκαν αβάσιμες λίγους μήνες αργότερα. Για παράδειγμα, τον Ιούλιο του 1981 ο Δρ. Curran του CDC δήλωσε ότι δεν υπάρχει εμφανής κίνδυνος επιδημίας σε μη ομοφυλόφιλους. Μόλις πέντε μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο του 1981, έγινε σαφές ότι η ασθένεια επηρέασε και άλλες ομάδες του πληθυσμού, όταν τα πρώτα κρούσματα πνευμονίας PCP αναφέρθηκαν σε χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Την ίδια στιγμή η πρώτη περίπτωση AIDS από χρησιμοποιημένες βελόνες και σύριγγες τεκμηριώνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Ιανουάριο του 1983, έρευνες μεταξύ γυναικών που ανέπτυξαν AIDS χωρίς άλλους παράγοντες κινδύνου, έδειξαν ότι η ασθένεια μπορεί να μεταδίδεται και μέσω ετεροφυλόφιλου σεξ. Την ίδια εποχή, το CDC άρχισε να εξετάζει το ενδεχόμενο μετάδοσης του AIDS από παράγωγα πήξης του αίματος και μέσω μεταγγίσεων αίματος. Ο James Curran, επικεφαλής τότε της Task Force του CDC, δήλωσε: "Η αίσθηση του επείγοντος είναι μεγαλύτερη για τους αιμορροφιλικούς, γιατί αυτά τα άτομα εκτίθενται σε αίμα από σχεδόν 5.000 επιμέρους δωρητές αίματος κάθε φορά". Το Μάιο του 1983, οι γιατροί στο Ινστιτούτο Παστέρ της Γαλλίας, ανέφεραν ότι είχαν απομονώσει έναν νέο ιό, που θα μπορούσε να είναι η αιτία του AIDS. Οι ερευνητές Λυκ Μοντανιέ και Φρανσουάζ Μπαρ- Σινουσί είχαν βρει έναν ιό στον πρησμένο λεμφαδένα ενός ασθενή του AIDS. Τον ονομάζουν Ιό που σχετίζεται με λεμφαδενοπάθεια ή LAV. Εν τω μεταξύ, ο ερευνητής Jay Levy στο UCSF βρίσκει τον ιό ARV ή ιό σχετιζόμενο με το AIDS. Το 1986 όλοι συμφωνούν ότι αυτός είναι ο 4
ίδιος ιός και τον ονομάζουν από κοινού HIV: ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας. Ποια είναι τα συμπτώματα της HIV λοίμωξης; Μερικοί άνθρωποι (περίπου το 87%) που μολύνονται με HIV παρουσιάζουν πολύ έντονα συμπτώματα, ενώ άλλοι δεν αισθάνονται τίποτα απολύτως. Όσοι έχουν συμπτώματα συνήθως εμφανίζουν πυρετό, κούραση ή αλλεργία. Άλλα συνηθισμένα συμπτώματα είναι: πονοκέφαλος, πρησμένοι αδένες και πονόλαιμος. Αυτά τα συμπτώματα εκδηλώνονται 2-4 εβδομάδες μετά την μόλυνση. Αυτή η περίοδος λέγεται πρωτολοίμωξη ή οξεία HIV λοίμωξη. Τα συμπτώματα της πρωτολοίμωξης μπορεί επίσης να είναι παρόμοια με άλλων σεξουαλικών μεταδιδόμενων νοσημάτων, όπως η λοιμώδης μονοπυρήνωση ή η ηπατίτιδα, που μεταδίδονται ευκολότερα. Επίσης το άγχος, ο φόβος και η ανασφάλεια μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα σε κάποιους ανθρώπους, ακόμα και αν δεν έχουν τίποτα. Διάγνωση της HIV νόσου Λόγω του ότι δεν υπάρχουν συγκεκριμένα συμπτώματα που σχετίζονται με την πρωτολοίμωξη, ο καλύτερος τρόπος διάγνωσης της HIV νόσου, είναι το ειδικό test αίματος 4ης γενιάς το οποίο ανιχνεύει σχεδόν στο 100% των περιπτώσεων, αντισώματα και αντιγόνο στον ιό HIV. Δυστυχώς το test αποδίδει αποτελέσματα μόνο όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του μολυσμένου ατόμου αναπτύξει αντισώματα ή αντιγόνο στον HIV. Κατά τη διάρκεια της περιόδου 14 ημερών περίπου που 5
μεσολαβεί μεταξύ της μόλυνσης και της ανάπτυξης αντισωμάτων ή αντιγόνου, το test βγαίνει αρνητικό. Αν κάποιος ανησυχεί για την πιθανότητα να έχει μολυνθεί με τον ιό HIV πρόσφατα και έχει συμπτώματα όπως τα παραπάνω, είναι αναγκαίο να επισκεφτεί το γιατρό. Ο γιατρός μπορεί να εκτιμήσει αν κάποιος έχει μολυνθεί με HIV ή κάποιον άλλο ιό. Αν πιθανολογήσει ότι υπάρχει πρόσφατη μόλυνση με HIV, μπορεί να κάνει ένα PCR (Polymerase Chain Reaction) test για να διαπιστώσει αν ο ιός HIV είναι παρόν στο αίμα. Όταν τελειώσει η πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα ορατό σύμπτωμα για τα επόμενα 5-10 χρόνια. Αν παραμείνει χωρίς θεραπεία, το ανοσοποιητικό σύστημα εξασθενεί σημαντικά και η ασθένεια εξελίσσεται σε AIDS. Τα επόμενα συμπτώματα που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις "ευκαιριακές λοιμώξεις" που εκδηλώνονται στα άτομα με AIDS, όπως πνευμονία, φυματίωση και τοξοπλάσμωση. 6
Πως μπορώ να διαπιστώσω αν κάποιος έχει HIV; Δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να διαπιστωθεί αν κάποιος άλλος έχει HIV. Πολλοί άνθρωποι με HIV δείχνουν απόλυτα υγιείς. Άλλοι μπορεί να έχουν κάποια συμπτώματα ίδια με αυτά κοινών παθήσεων. Δεν μπορεί να διαπιστωθεί αν κάποιος είναι οροθετικός από την εμφάνισή του. Ο μόνος τρόπος να διαπιστωθεί αν κάποιος έχει HIV, είναι να πει ο ίδιος ότι έχει κάνει το test για HIV και ότι το αποτέλεσμα ήταν θετικό. Πως ξέρουμε ότι ο ιός HIV προκαλεί AIDS; Το 1981, οι πρώτες περιπτώσεις σοβαρής ανοσοποιητικής ανεπάρκειας διαγνώσθηκαν όταν κάποιοι νέοι άνδρες ανέπτυξαν ασυνήθιστες μολύνσεις και καρκίνους. Η νέα αυτή ασθένεια ονομάστηκε αργότερα "AIDS". Τότε κανείς δεν γνώριζε τι προκαλούσε αυτή την ασθένεια. 'Εκτοτε, η επιστήμη απέδειξε ότι ο ιός της Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV) είναι η αιτία του AIDS. Το ξέρουμε αυτό διότι τα άτομα που μολύνθηκαν με τον ιό μπορεί να αναπτύξουν AIDS και τα φάρμακα που δρουν εναντίον του ιού μπορούν να αποτρέψουν την εκδήλωση της ασθένειας. Καθώς η μόλυνση με HIV προχωράει, αποδυναμώνει την ικανότητα του ανθρώπου να αντιμετωπίζει τις ασθένειες. Ο ιός με την επίθεσή του στο ανοσοποιητικό σύστημα αφήνει τους ανθρώπους περισσότερο εκτεθειμένους σε άλλες ασθένειες. Όταν ένας άνθρωπος με HIV μολυνθεί με μια από τις επιπρόσθετες ασθένειες, ή όταν το 7
ανοσοποιητικό του σύστημα εξασθενίσει, τότε αυτός ο άνθρωπος έχει AIDS. Πως κολλάει κάποιος (και πως προφυλάσσεται από) HIV; Ο HIV μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, όταν συγκεκριμένα σωματικά υγρά που περιέχουν HIV μπουν απευθείας στην κυκλοφορία του αίματος μέσω μιας βλεννογόνου μεμβράνης (π.χ. το εσωτερικό του ορθού και του κόλπου, το άνοιγμα του πέους και του στόματος) ή μέσω ενός κατεστραμμένου ιστού ή με μια σύριγγα ή από την μητέρα προς το έμβρυο. Τα σωματικά υγρά που περιέχουν HIV είναι: Αίμα (συμπεριλαμβανομένου του αίματος περιόδου) Σπέρμα και προσπερματικά υγρά Κολπικά υγρά Πρωκτικά υγρά Μητρικό γάλα Για να μεταδοθεί ο HIV πρέπει: - να είναι παρόν σε κάποιο από αυτά τα υγρά - να εισχωρήσει μέσα στο σώμα Οι σεξουαλικές συμπεριφορές που μπορούν να μεταδώσουν τον HIV είναι: Άλλοι τρόποι μετάδοσης του HIV εκτός από τις σεξουαλικές συμπεριφορές είναι: -Κοινή χρήση συριγγών όταν λαμβάνεται δόση ναρκωτικών ουσιών -Μη επαγγελματικό τατουάζ και τρύπημα αυτιών κλπ. 8
-Τυχαίες διατρήσεις με σύριγγες -Μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος -Τοκετός -Θηλασμός Τα ποσοστά κινδύνου μετάδοσης του HIV δεν είναι απόλυτα. Ο κίνδυνος μετάδοσης εξαρτάται από τον τύπο έκθεσης αλλά και από παράγοντες όπως μολυσματικότητα, γεννητικά, στοματικά έλκη, ΣΜΝ ή αιμορραγίες. Τα τυχαία τρυπήματα από βελόνα με νωπό αίμα, το βαθύ τρύπημα ή η ενδοφλέβια ένεση αυξάνουν τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV. Είναι σημαντικό να ξέρουμε ότι: Οι περισσότεροι άνθρωποι με HIV μόλυνση δεν δείχνουν άρρωστοι. Πολλοί άνθρωποι με HIV μόλυνση δεν έχουν κάνει test και δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι ο ιός HIV ΔΕΝ μεταδίδεται με: -Σάλιο, δάκρυα, ιδρώτα, κόπρανα ή ούρα -Αγκαλιά -Φιλί -Μασάζ -Χειραψία -Τσιμπήματα εντόμων -Συγκατοίκηση με κάποιον οροθετικό -Κοινή χρήση τουαλέτας ή ντους 9
Πως θα αποφύγω τη μόλυνση με HIV; Ο HIV είναι ένας ιός που μολύνει τους ανθρώπους όταν εισέρχεται στα κύτταρα του αίματος. Για να αποφύγει κάποιος τη μόλυνση με HIV, πρέπει να εμποδίσει το αίμα, σπέρμα, κολπικό υγρό, η μητρικό γάλα κάποιου μολυσμένου ατόμου να μπει στο σώμα μας μέσω του στόματος, αιδοίου, πρωκτού, κορυφής του πέους ή πληγών του δέρματος. Κινδυνεύω; Κάποιες συμπεριφορές είναι περισσότερο επικίνδυνες από άλλες. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι ο παράγοντας επικινδυνότητα δεν είναι το άμεσο αίτιο της ασθένειας. Ο HIV προσβάλει ανθρώπους σε κάθε σημείο του φάσματος επικινδυνότητας και πολλοί άνθρωποι που θεωρούνται ως "υψηλού κινδύνου" δεν μολύνονται ποτέ. Η κατανόηση του παράγοντα επικινδυνότητας μπορεί να σας βοηθήσει να εκτιμήσετε καλύτερα το ρίσκο σας. 10
Κάποιες από τις πιο επικίνδυνες συμπεριφορές είναι: Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό με οροθετικό άτομο ή με άτομο που δεν γνωρίζει αν είναι HIV θετικό ή αρνητικό. Συχνή αλλαγή ερωτικών συντρόφων Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό με επαγγελματίες Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό με χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών Κοινή χρήση συριγγών Χρήση μη αποστειρωμένων βελονών για τρύπημα αυτιών και τατουάζ Κάποιες από τις λιγότερο επικίνδυνες συμπεριφορές είναι: Σεξουαλική επαφή (κολπική ή πρωκτική) με προφυλακτικό Στοματικός έρωτας Άλλοι παράγοντες επικινδυνότητας: Κάποια άλλοι σεξουαλικώς μεταδιδόμενη νόσος όπως έρπης, χλαμύδια, βλεννόρροια, τριχομονάδες ή ηπατίτιδα Να έχει πέσει κάποιος θύμα βιασμού Να έχει κάνει έρωτα υπό την επήρεια ναρκωτικών ή αλκοόλ Να έχει γεννηθεί από μητέρα που είχε HIV Προστασία Ο κίνδυνος της μετάδοσης του HIV μειώνεται σημαντικότατα χρησιμοποιώντας ένα προφυλακτικό. Μπορούμε να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από τον HIV με την γνώση. Κατανοώντας πως μεταδίδεται ο HIV και γνωρίζοντας καλά τον εαυτό μας και τον σύντροφό μας, είναι το κλειδί της προστασίας έναντι του ιού HIV. 11
Πολλοί άνθρωποι εμπλέκονται σε επικίνδυνες συμπεριφορές. Οι λόγοι είναι πολλοί και φυσιολογικοί: μπορεί να φοβούνται να επιμείνουν ο σύντροφός τους να χρησιμοποιήσει προφυλακτικό, μπορεί να κάνουν λανθασμένες εκτιμήσεις για τους συντρόφους τους (φαίνονται τόσο νέοι, τόσο υγιείς ή είναι πολλοί καλοί για να είναι HIV θετικοί), μπορεί να είναι πότες αλκοόλ ή χρήστες ναρκωτικών ουσιών και να κάνουν κάτω από την επήρειά τους πράγματα που διαφορετικά δεν θα έκαναν. Το πιο δύσκολο κομμάτι της προστασίας είναι να μάθουμε να εφαρμόζουμε αυτά που ξέρουμε στη ζωή μας και στη συμπεριφορά μας. Μειώνουμε τον κίνδυνο μόλυνσης HIV αποφεύγοντας ενέργειες που μπορεί να μας βάλουν σε κίνδυνο και κάνουμε πάντα ασφαλές σεξ. Δεν φοβόμαστε να εξετασθούμε ή να πείσουμε το σύντροφό μας να εξετασθεί. Μιλάμε με τους φίλους μας και τους δασκάλους μς. Επίσης, πολλοί οργανισμοί έχουν πληροφοριακό υλικό που απευθύνεται ειδικά σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες: νέοι, ομοφυλόφιλοι, γυναίκες κλπ. Αν δουλεύουμε σε χώρους παροχής υγείας ή σε χώρους με πιθανή έκθεση στον HIV, θα πρέπει να ζητήσουμε ξεκάθαρες οδηγίες γενικής προστασίας τις οποίες θα πρέπει να εφαρμόζουμε χωρίς εξαιρέσεις. Αν εκτεθούμε στον ιό HIV, απευθυνόμαστε αμέσως στα επείγοντα περιστατικά ή στη Μονάδα Ειδικών Λοιμώξεων του νοσοκομείου μας. Αν κάποιος πέσει θύμα βιασμού ή είχε κάποιο ατύχημα (όπως σπάσιμο προφυλακτικού) και πιστεύει ότι έχει εκτεθεί στον ιό HIV, τότε θα πρέπει επειγόντως να επικοινωνήσει με έναν γιατρό για να πάρει ίσως κάποια βραχυπρόθεσμη αντιρετροϊκή θεραπεία, αν κριθεί αναγκαίο. 12
ΤΟ AIDS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Σύμφωνα με στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, του ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) HELLENIC CENTER FOR DISEASE CONTROL & PREVENTION (H.C.D.C.P.) και της επιδημιολογικής επιτήρησης της HIV/AIDS λοίμωξης στην Ελλάδα (δηλωθέντα στοιχεία έως 31-12-2013), παρατηρούμε τα παρακάτω: Νεοδηλωθέντα HIV οροθετικά άτομα (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS): To 2013 δηλώθηκαν 920 περιστατικά, εκ των οποίων 820 (89,1%) ήταν άνδρες και 100 (10,9%) γυναίκες. Από τις περιπτώσεις που δηλώθηκαν για πρώτη φορά ως HIV+ το 2013, 90 (9.8%) άτομα είχαν ήδη εμφανίσει ή ανέπτυξαν κλινικά AIDS εντός του συγκεκριμένου έτους (πίνακας 1). Περίπου το 1/3 (33.4%) των περιστατικών που δηλώθηκαν το 2013 ήταν άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες, το 28,5% ήταν χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ), ενώ στο 24,7% των περιπτώσεων δεν έχει προσδιοριστεί ο τρόπος μετάδοσης του ιού. Δύο περιστατικά (ένα κάθετης μετάδοσης και ένα μέσω μετάγγισης) αφορούν περιπτώσεις που συνέβησαν στην αλλοδαπή κατά το παρελθόν. Τα περισσότερα περιστατικά, τόσο στους άνδρες (22,8%) όσο και στις γυναίκες (22%), ήταν ηλικίας 30-34 ετών κατά τη δήλωση. 13
Σύνολο HIV οροθετικών ατόμων (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS): Ο συνολικός αριθμός των HIV οροθετικών ατόμων (συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων AIDS) που έχουν δηλωθεί στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013 ανέρχεται σε 13622. Από τα περιστατικά αυτά, 11191 (82,2%) ήταν άνδρες, 2385 (17,5%) ήταν γυναίκες, ενώ για ένα μικρό ποσοστό το φύλο δεν δηλώθηκε. H επιδημία του HIV στην Ελλάδα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις τα τελευταία έτη. Το 2011 και το 2012 παρατηρήθηκε μία εξαιρετικά σημαντική αύξηση των περιστατικών HIV λοίμωξης που δηλώθηκαν στο σύστημα καταγραφής, με επίκεντρο την ομάδα των ΧΕΝ. Το 2013 καταγράφεται μία μικρή μείωση, η ερμηνεία της οποίας θα πρέπει στην παρούσα φάση να γίνει με επιφύλαξη. To 2013 διαγνώσθηκαν 125 νέες περιπτώσεις AIDS, εκ των οποίων 107 (85,6%) ήταν άνδρες και 18 (14,4%) γυναίκες. Από τις περιπτώσεις αυτές, οι 90 δηλώθηκαν για πρώτη φορά ως HIV+ το 2013. Το 32,8% των νέων περιπτώσεων AIDS ήταν άνδρες που είχαν σεξουαλικές επαφές με άλλους άνδρες, ενώ στο 30,4% των περιπτώσεων η μετάδοση είχε γίνει πιθανότατα μέσω ενέσιμης χρήσης εξαρτησιογόνων ουσιών. Η πλειονότητα των νέων περιπτώσεων AIDS αφορά ηλικίες μεγαλύτερες των 30 ετών κατά τη διάγνωση. Συνολικός αριθμός περιπτώσεων AIDS: O συνολικός αριθμός των περιπτώσεων AIDS που δηλώθηκαν στην Ελλάδα μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2013, ανέρχεται σε 3531, εκ των οποίων 2976 (84,3%) ήταν άνδρες και 555 (15,7%) γυναίκες. 14
H μεγάλη μείωση στην επίπτωση του AIDS που παρατηρήθηκε από το 1997 μέχρι το 2001 αποδίδεται στην εισαγωγή και ευρεία χορήγηση συνδυασμών εξαιρετικά αποτελεσματικών αντιρετροϊκών φαρμάκων (Highly Active Antretroviral Therapy - HAART). Ο αριθμός των νέων περιπτώσεων AIDS τα δύο τελευταία έτη, παρουσιάζει μία μικρή αύξηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι μετά το 1997, η διαχρονική πορεία των περιπτώσεων AIDS δεν αντανακλά την επίπτωση της HIV λοίμωξης. Ο αριθμός των θανάτων σε ασθενείς με AIDS το 2013, ανήλθε στα 40 άτομα. Η πλειοψηφία των ασθενών με AIDS που έχουν αποβιώσει είναι άνδρες, γεγονός που αντανακλά τη μεγάλη εκατοστιαία αναλογία των ανδρών επί του συνόλου των ατόμων που έχουν διαγνωσθεί με AIDS. Η σημαντική μείωση στον αριθμό των θανάτων, η οποία ξεκίνησε το 1997, οφείλεται στην εισαγωγή της HAART, η οποία καθυστερεί σημαντικά την εξέλιξη της νόσου. Υπάρχει θεραπεία; Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει ριζική θεραπεία για τον HIV. Αλλά υπάρχουν πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος. Μιας και αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα, είναι σημαντικό τα άτομα που δεν έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV να παραμείνουν αρνητικά και τα άτομα που έχουν μολυνθεί να παραμείνουν υγιή. Για τα άτομα που έχουν μολυνθεί με τον HIV, η ανάπτυξη των φαρμάκων έχει βοηθήσει στην αλλαγή της πορείας της νόσου. Σήμερα υπάρχουν φάρμακα για την αντιμετώπιση της ασθένειας και οι πιθανότητες να εκδηλώσει AIDS 15
κάποιος οροθετικός που θα λάβει έγκαιρη και σωστή θεραπεία, είναι ελάχιστες. Επιπλέον, όταν κάποιος γνωρίζει ότι είναι φορέας του ιού HIV και βρίσκεται υπό επιτυχημένη αντιρετροϊκή θεραπεία, οι πιθανότητες να μεταδώσει τον ιό στον ερωτικό σύντροφό του, είναι ελάχιστες. Η επιστήμη έχει βοηθήσει έτσι ώστε μία θετική διάγνωση για HIV, να μην σημαίνει πλέον θανατική καταδίκη. 16
Ο HIV είναι ένας ρετροϊός, γι' αυτό τα φάρμακα που στοχεύουν σε αυτόν λέγονται αντιρετροϊκά. Υπάρχουν διαφορετικά είδη αντιρετροϊκών φαρμάκων, αλλά όλα λειτουργούν έτσι ώστε να καθυστερούν ή να εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό του ιού. Παρόλο που αυτά τα φάρμακα δεν είναι ικανά να σκοτώσουν τον ιό HIV, μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα επίπεδα του ιού που κυκλοφορεί στο αίμα. Στο μέλλον θα αναπτυχθούν πιο αποτελεσματικά φάρμακα, που δεν θα επιτρέπουν στον ιό HIV να εισβάλλει στα λεμφοκύτταρα του ανθρώπου. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η επιστήμη υπόσχεται κλινικές δοκιμές για νέα φάρμακα που θα μπορούν να εμποδίζουν τη λοίμωξη Ως τότε η προσοχή και η προφύλαξη είναι τα ατομικά όπλα του καθενός και της καθεμιάς. Μας το υπενθυμίζει συνεχώς ο Ιπποκράτης με τη ρήση «το προλαμβάνειν μείζον εστί του θεραπεύειν»! Διότι το AIDS είναι ακόμη εδώ! Βιβλιογραφία: www.hivaids.gr www.keelpno.gr ************** 17
Ακολουθεί το συνημμένο αρχείο με συνέντευξη της οροθετικής Μαρίας Παπαγιαννίδου (πέθανε στις 15 Απριλίου 2012) στην δημοσιογράφου Εύη Κυριακοπούλου. http://youtu.be/jh7v6683qem 18
19