Επιδημιολογία HIV. Χρύσα Τσιάρα Γραφείο HIV & ΣΜΝ Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων

Transcript

1 Επιδημιολογία HIV Χρύσα Τσιάρα Γραφείο HIV & ΣΜΝ Κέντρο Ελέγχου & Πρόληψης Νοσημάτων

2 Επιδημιολογία Επιδημιολογία: Η μελέτη της συχνότητας των νοσημάτων και της σχέσης τους με χαρακτηριστικά του ατόμου ή του περιβάλλοντος (προσδιοριστές).

3 Μέτρα συχνότητας Επιπολασμός (Prevalence, P) Ποσοστό πληθυσμού με νόσο σε ορισμένη χρονική στιγμή Επίπτωση (Incidence, I) Νέα περιστατικά νοσήματος σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα

4 Μέτρα σχέσης Λόγος μέτρων συχνότητας (πχ Relative Risk) Διαφορά μέτρων συχνότητας (πχ Risk Difference) Παράγωγα μέτρα σχέσης (πχ Relative Risk Reduction) Λόγος των Odds (Odds Ratio)

5 Επιδημιολογικές μελέτες Πειραματικές (πχ κλινικές δοκιμές) Μη πειραματικές ή παρατήρησης Προοπτικές μελέτες Μελέτες ασθενών μαρτύρων Συγχρονικές μελέτες (cross -sectional) Οικολογικές μελέτες

6 Εργαλεία ελέγχου των μεταδοτικών νοσημάτων Απομόνωση (Isolation) Θεραπεία (Treatment) Εμβολιασμός (Vaccination) Χορήγηση προφύλαξης (Prophylaxis) Απολύμανση (Disinfection) Καραντίνα (Quarantine) Επιτήρηση (Surveillance)

7 Στόχοι της Επιτήρησης Καταγραφή των προβλημάτων δημόσιας υγείας (καταγραφή τάσεων και ανίχνευση επιδημικών εκρήξεων) Διαμόρφωση προτεραιοτήτων Αξιολόγηση προγραμμάτων δημόσιας υγείας Τα δεδομένα που συλλέγονται οδηγούν σε επιστημονική έρευνα ή την πληροφορούν όταν έχει ξεκινήσει

8 HIV Επιτήρηση Βιολογική: Για παράδειγμα, μελέτες εκτίμησης του επιπολασμού σε ομάδες με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, όπως οι ενέσιμοι χρήστες ουσιών, ο έλεγχος των μονάδων αίματος κτλ Συμπεριφορική: Συγχρονικές μελέτες στον γενικό πληθυσμό ή σε υπο-πληθυσμούς με ερωτηματολόγια και ερωτήσεις σχετικές με σεξουαλική συμπεριφορά ή την ενέσιμη χρήση (π.χ. χρησιμοποίησες προφυλακτικό την τελευταία φορές που έκανες σεξ;) Άλλες πηγές πληροφοριών: Σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης όλων των περιστατικών από τους γιατρούς στην κεντρική υπηρεσία δημόσιας υγείας

9 Σύστημα Υποχρεωτικής Δήλωσης Άτομα με HIV λοίμωξη Ioannina Thessaloniki Alexandroypolis Patra Attica Heraklion Πηγές πληροφοριών Κέντρα Αναφοράς Νοσοκομεία ΚΕΕΛΠΝΟ

10 Προβλήματα συστήματος υποχρεωτικής δήλωσης Επηρεάζεται από τον τρόπο δήλωσης Επηρεάζεται από τη συχνότητα της εξέτασης για HIV Δεν αντανακλά την επίπτωση της λοίμωξης Δεν ανιχνεύει συμπεριφορές Υπάρχουν περιστατικά χωρίς προσδιορισμό της κατηγορίας μετάδοσης

11 Πώς αλλιώς μπορούμε να παρακολουθήσουμε την επιδημία;

12 Δεύτερης γενιάς επιτήρηση για τον HIV

13 Δεύτερης γενιάς επιτήρηση για τον HIV Συστηματική και συνεχής συλλογή βιολογικών και συμπεριφορικών δεδομένων σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού Στόχος: Παρακολούθηση αλλαγών στη συχνότητα του νοσήματος και στις συμπεριφορές υψηλού κινδύνου

14 Δεύτερης γενιάς επιτήρηση για τον HIV Έπιπολασμός HIV σε συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού (MSM, PWIDs, SWs) Επιτήρηση συμπεριφορών υψηλού κινδύνου

15 Κατηγοριοποίηση επιδημιών HIV

16 Κατηγοριοποίηση επιδημιών HIV Χαμηλού επιπέδου (low level HIV epidemic) Ο HIV κυκλοφορεί για χρόνια κυρίως σε άτομα με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου όπως ενέσιμοι χρήστες ναρκωτικών, εκδιδόμενα άτομα κτλ Ωστόσο δεν έχει εξαπλωθεί σημαντικά σε αυτές τις υποομάδες του πληθυσμού Ο επιπολασμός της νόσου δεν ξεπερνά το 5% σε καμία πληθυσμιακή υπο-ομάδα

17 Κατηγοριοποίηση επιδημιών HIV Μεσαίου επιπέδου (concentrated HIV epidemic) Ο HIV δεν έχει εγκατασταθεί στο γενικό πληθυσμό Ωστόσο μεταδίδεται με υψηλούς ρυθμούς σε πληθυσμιακές υποομάδες Υπάρχουν δηλαδή ενεργά δίκτυα κινδύνου σε ομοφυλόφιλους άνδρες, ενέσιμους χρήστες ναρκωτικών κτλ Ο επιπολασμός της νόσου ξεπερνά το 5% σε τουλάχιστον μία πληθυσμιακή υπο-ομάδα Ο επιπολασμός δεν ξεπερνά το 1% στο γενικό πληθυσμό Η μελλοντική πορεία της νόσου εξαρτάται από το είδος και τη συχνότητα των επαφών μεταξύ υπο-ομάδων και γενικού πληθυσμού

18 Κατηγοριοποίηση επιδημιών HIV Γενικευμένη επιδημία (generalized HIV epidemic) Ο HIV έχει εγκατασταθεί στο γενικό πληθυσμό Ωστόσο μπορεί να μεταδίδεται με υψηλότερους ρυθμούς σε πληθυσμιακές υπο-ομάδες Τα υπάρχοντα σεξουαλικά δίκτυα μπορούν να διατηρούν την επιδημία ανεξάρτητα από την εξέλιξη στις πληθυσμιακές υποομάδες με συμπεριφορές υψηλού κινδύνου Ο επιπολασμός ξεπερνά το 1% στο γενικό πληθυσμό

19 Παγκόσμια - Ευρωπαϊκά δεδομένα HIV

20 Εκτιμήσεις UNAIDS/WHO

21 Εκτιμήσεις UNAIDS/WHO Ο ακριβής αριθμός των νέων μολύνσεων ή των ανθρώπων που ζουν με HIV δεν είναι γνωστός Οι εκτιμήσεις του UNAIDS/WHO βασίζονται σε όλα τα διαθέσιμα δεδομένα Μελέτες σε εγκύους (antenatal clinics- ANC) Mελέτες στο γενικό πληθυσμό (σε επίπεδο νοικοκυριού) Μελέτες επιπολασμού σε ομάδες υψηλού κινδύνου Συστήματα υποχρεωτικής δήλωσης Άλλες πηγές

22 Παγκόσμια επιδημιολογικά δεδομένα HIV 2014

23 Επιπολασμός HIV 2014

24 Παγκόσμια επιδημιολογικά δεδομένα HIV 2014

25 HIV στην Ευρώπη ECDC/WHO

26 HIV στην Ευρώπη - TESSY

27 Ευρωπαϊκά επιδημιολογικά δεδομένα HIV ECDC

28 Ετήσιες διαγνώσεις HIV ανά κατηγορία μετάδοσης Χώρες ΕU/EEA

29 Ετήσιες διαγνώσεις HIV ανά κατηγορία μετάδοσης Ανατολική Ευρώπη - ΠΟΥ

30 Ετήσιες διαγνώσεις HIV ανά κατηγορία μετάδοσης Δυτική Ευρώπη - ΠΟΥ Κεντρική Ευρώπη - ΠΟΥ

31 Επιδημιολογικά δεδομένα Ελλάδα

32 ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ HIV/AIDS (ΑΡΧΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ ΕΩΣ 31/12/2015) Συνολικός αριθμός HIV+: (82,7% άνδρες) Συνολικός αριθμός διαγνώσεων AIDS: Συνολικός αριθμός θανάτων: 2.576

33 ΣΥΣΤΗΜΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ HIV/AIDS (ΑΡΧΗ ΕΠΙΔΗΜΙΑΣ ΕΩΣ 31/12/2015) Κατηγορίες μετάδοσης

34 Σύστημα υποχρεωτικής δήλωσης HIV/AIDS Διαγνώσεις HIV/ πληθυσμού

35 Διαγνώσεις HIV ανά κατηγορία μετάδοσης

36 ΝΕΟΤΕΡΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ HIV

37 1/1/ /12/2015 Νέες διαγνώσεις HIV: ,7% άνδρες 11,3% γυναίκες

38 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΝΕΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ HIV ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ 1-1 ΕΩΣ

39 ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΝΕΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΕΩΝ HIV ΑΝΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ (2014, 2015) 60%

40 Επίπεδα CD4 κατά τη διάγνωση

41 CD4 διάγνωσης

42 CD4 διάγνωσης MSM Ετεροφυλόφιλα άτομα

43 CD4 διάγνωσης Χρήστες ενδοφλέβιων τοξικών ουσιών

44 ECDC HIV Modeling Tool

45 ECDC HIV Modeling tool Εργαλείο ECDC Εκτίμηση αριθμού ατόμων που ζουν με τον HIV και ποσοστού αδιάγνωστων Χρήση δεδομένων συστήματος επιτήρησης Εφαρμογή 2 μεθόδων Incidence Method London Method

46 ECDC Incidence Method Χρήση μαθηματικών μοντέλων Χρήση δεδομένων επιτήρησης (δηλώσεις HIV, AIDS, CD4 διάγνωσης) Υπολογισμός: Νέες μολύνσεις Χρόνος από τη μόλυνση έως τη διάγνωση Άτoμα που ζουν με τον HIV Ποσοστό αδιάγνωστων περιστατικών

47 ECDC Incidence method: Άτομα με HIV Model CD4 Πιθανότητα διάγνωσης αλλάζει στον χρόνο Νέα εκτίμηση για πιθανότητα διάγνωσης μετά το 2011 Άτομα HIV 2014 Ποσοστό αδιάγνωστων ΟΛΟΙ/ΕΣ Ναι Ναι Όχι ,8% MSM Ναι Ναι Όχι ,5% IDU Όχι Ναι Ναι ,0%

48 Επίπτωση HIV σε PWID

49

50 Μελέτη Respondent Driven Sampling (Πρόγραμμα Αριστοτέλης) Time interval Events Time at risk (yrs) Incidence (/100 pyrs) 95% CI Aug-Dec (4.60, 13.4) Dec2012-Apr (3.70, 9.33) Apr-Aug (1.57, 5.41) Aug-Dec (0.55, 5.31) 78% decrease

51 Επίπτωση HIV σε MSM

52 Ath Checkpoint: Επίπτωση MSM (2013-6/2015) Ηλικία Επίπτωση 100 py 95% LL 95% UL [18 25) 5,0 3,0 8,2 [25 30) 6,0 3,5 10.3

53 Συμπεράσματα Παγκόσμια δεδομένα 70% των ατόμων που ζουν με HIV διαμένει στην Υποσαχάριο Αφρική Στις χώρες της Ευρώπης 16,4 διαγν./ πληθυσμού Ετερεροφυλοφιλική σεξ. επαφή Στην Ανατολική Ευρώπη 43,2 διαγν./ πληθυσμού - Ετερεροφυλοφιλική σεξ. επαφή, χρήση ενέσιμων τοξικών ουσιών Στις χώρες της ΕΕ 5,9 διαγν./ πληθυσμού Σεξουαλική επαφή μεταξύ ανδρών, ετερεροφυλοφιλική σεξ. επαφή

54 Συμπεράσματα Ελλάδα Οι νέες διαγνώσεις σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με το 2014 Συνεχίζεται η μείωση των διαγνώσεων PWID Τα ποσοστά καθυστερημένης διάγνωσης είναι υψηλότερα στους PWID και τα ετεροφυλόφιλα άτομα

55 Προτάσεις Ενίσχυση παρεμβάσεων πρόληψης σε PWID και MSM Εντατικοποίηση ενημέρωσης για την εξέταση HIV και διευκόλυνση της πρόσβασης στην εξέταση HIV Διενέργεια μελετών επιπολασμού, επίπτωσης και συμπεριφοράς 2 ης γενιάς επιτήρηση Συλλογή δεδομένων σχετικά με τη σύνδεση (linkage) με φροντίδα/θεραπεία και την παραμονή (retention) σε αυτή

56 Ευχαριστώ!!