Τεχνικο-Οικονομική Ανάλυση Δρ. Ιωάννης Π. Χοχλιούρος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός Τηλεπικοινωνιών, Ph.D., M.Sc. Εμπειρογνώμων σε Ρυθμιστικά Θέματα ΑΣΠΑΙΤΕ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ 3ο Μάθημα: Παρασκευή 07 Nοεμβρίου 2008 1
Τεχνικο-Οικονομική Ανάλυση 3ο Μάθημα: Θέματα Πρόσβασης σε Δίκτυα και Ευκολίες Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και ηδιασύνδεσημεταξύαυτών 2
Τεχνικο-Οικονομική Ανάλυση 3ο Μάθημα Ενδεικτικά Περιεχόμενα Θεματικών Ενοτήτων: Εισαγωγικό Πλαίσιο - Η Νέα Προοπτική σε Θέματα Πρόσβασης & Διασύνδεσης Η Βασική προοπτική της Νέας Θεώρησης Μέτρα για Νέα Πολιτική στην Πρόσβαση και τη Διασύνδεση Πεδίο Αναφοράς των Νέων Ρυθμιστικών Μέτρων Αποσαφηνιστικοί Ορισμοί Στόχοι και Μελλοντικές Προοπτικές - Απαιτήσεις για την Εξέλιξη της Αγοράς - Ο Ρόλος της Διασύνδεσης - Το σύγχρονο περιβάλλον αναφοράς - Μέτρα για μια νέα πολιτική - Η Προηγούμενη Κατάσταση Κατηγορίες Αδειών - Προκλήσεις και Απαιτήσεις για την Αποδοχή Νέας Θεώρησης. Βασικοί Θεματικοί Ορισμοί- Αποσαφήνιση των Εννοιών της «Πρόσβασης» και της «Διασύνδεσης» Δικαιώματα & Υποχρεώσεις Επιχειρήσεων στο Πλαίσιο της Πρόσβασης & της Διασύνδεσης Δυνατότητα Άσκησης Παρεμβάσεων εκ μέρους των Εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών - Εξουσίες & Καθήκοντα Βασική Φιλοσοφία Δράσεων - Μεθοδολογία & Πρακτική - Επισημάνσεις Η Έννοια της «Δεσπόζουσας Θέσης» - Η Έννοια της «Σημαντικής Ισχύος στην Αγορά» Διαδικασία Καθορισμού Αγορών & Μελλοντικές Αναθεωρήσεις. Διασφάλιση Διατερματικής Συνδετικότητας. Ανάλυση Προοπτικών της Έννοιας «Σημαντικής Ισχύος στην Αγορά» Απαιτήσεις Διαφάνειας, Αμεροληψίας, Λογιστικού Διαχωρισμού, Πρόσβασης και Χρήσης Ειδικών Δικτυακών Ευκολιών, Ελέγχου Τιμών & Κοστολόγησης. Υποχρεώσεις Δημοσίευσης Προσφοράς Αναφοράς. Προοπτικές Εφαρμογών Ψηφιακής Τηλεόρασης, υπό το πρίσμα της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ Συμπερασματική Επισκόπηση 3
Εισαγωγικό Πλαίσιο Οι Σύγχρονες Προκλήσεις στον Τομέα της Διασύνδεσης & της Πρόσβασης 4
Η βασική προοπτική της νέας θεώρησης Επιδίωξη: Η «αποσαφήνιση» και η πλήρης «εναρμόνιση» του τρόπου με τον οποίο τα Κράτη-Μέλη μπορούν να ρυθμίζουν την αγορά μεταξύ των προμηθευτών δικτύων και υπηρεσιών επικοινωνιών στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιδιώκεται η περαιτέρω ενίσχυση του τομέα και της αγοράς των σύγχρονων ηλεκτρονικών επικοινωνιών που διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5
Η βασική προοπτική της νέας θεώρησης Οι γενικοί στόχοι της κανονιστικής ρύθμισης στον τομέα που αφορά τα θέματα πρόσβασης και διασύνδεσης, αποβλέπουν στην προώθηση μιας δυναμικής και συνεχώς ανταγωνιστικής αγοράς σε επίπεδο δικτύων και υπηρεσιών, που ταυτόχρονα: θα παρέχει κίνητρα για επενδύσεις, θα εγγυάται τη δυνατότητα επιλογής των χρηστών, θα διασφαλίζει εύλογες συνθήκες κόστους και τιμολογήσεων των χρηστών, θα διατηρεί τους στόχους της δημόσιας πολιτικής σε τομείς όπως οι ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές και η προστασία των καταναλωτών θα προωθεί ρυθμίσεις αποτροπής φαινομένων «διακυμάνσεων» και κατακερματισμού. 6
Μέτρα για μια νέα πολιτική στον τομέα της πρόσβασης & της διασύνδεσης Το μέτρο: Η θέση σε ισχύ μιας νέας κοινοτικής Οδηγίας (Οδηγία 2002/19/ΕΚ) σχετικά με την Πρόσβαση σχετικά με την πρόσβαση σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών και συναφείς ευκολίες καθώς και με τη διασύνδεσή τους («Οδηγία για την Πρόσβαση & τη Διασύνδεση») Η καινοτόμος προοπτική: Αντικατάσταση των διατάξεων της προηγούμενης προσέγγισης-θεώρησης (κατά την Οδηγία 97/33/ΕΚ). Υιοθέτηση των βασικών προοπτικών και των αντίστοιχων προσεγγίσεων από το νέο κοινοτικό πλαίσιο για όλα τα δίκτυα και τις υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών, σε ένα περιβάλλον τεχνολογικής σύγκλισης και απελευθέρωσης των αγορών. ΚαθορισμόςτωνστόχωντωνΕθνικώνΡυθμιστικώνΑρχών(ΕΡΑ) στόχων με θέσπιση διαδικασιών και/ή άλλων μέτρων παρεμβάσεων-ελέγχου. ελέγχου. Επιδίωξη διασφάλισης συνθηκών για δυναμική & εξελικτική πορεία της αγοράς, με έμφαση στην αποφυγή των «εκ των προτέρων» ρυθμίσεων 7 όταν επιτευχθεί ικανοποιητικός ανταγωνισμός.
Πεδίο Αναφοράς των Νέων Ρυθμιστικών Μέτρων Η προτεινόμενη θεώρηση, στο πλαίσιο της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ, εφαρμόζεται σε όλες τις μορφές δικτύων- υποδομών επικοινωνιών που παρέχουν διαθέσιμες στο κοινό υπηρεσίες επικοινωνιών, είτε αυτά χρησιμοποιούνται για μετάδοση φωνής, είτε για τηλεομοιοτυπία, μετάδοση δεδομένων ή εικόνων, συμπεριλαμβανομένων των σταθερών και κινητών τηλεπικοινωνιακών δικτύων, των δικτύων καλωδιακής τηλεόρασης, των δικτύων επίγειων ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών, των δορυφορικών δικτύων και των δικτύων που χρησιμοποιούν το πρωτόκολλο του Internet (IP). 8
Πεδίο Αναφοράς των Νέων Ρυθμιστικών Μέτρων Τα προηγούμενα δίκτυα μπορούν να έχουν αδειοδοτηθεί βάσει της Οδηγίας 2002/20/ΕΚ για την αδειοδότηση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή βάσει παλαιότερων κανονιστικών μέτρων. ΗΟδηγία2002/19/ΕΚ ισχύει για εκείνα τα δίκτυα που χρησιμοποιούνται για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών διαθέσιμων στο κοινό. Επιπλέον, καλύπτεται η πρόσβαση και η διασύνδεση μεταξύ προμηθευτών υπηρεσιών. Τα «μη δημόσια δίκτυα» γενικά δεν υπέχουν υποχρεώσεις, πλην των περιπτώσεων που, επειδή επωφελούνται από την πρόσβαση στα δημόσια δίκτυα, ενδέχεται να υπόκεινται σε ειδικούς όρους που καθορίζονται από τις εθνικές νομοθεσίες. 9
Αποσαφηνιστικοί Ορισμοί «Δίκτυο ηλεκτρονικών επικοινωνιών»: τα συστήματα μετάδοσης και, κατά περίπτωση, ο εξοπλισμός μεταγωγής ή δρομολόγησης και οι λοιποί πόροι που επιτρέπουν τη μεταφορά σημάτων, με τη χρήση καλωδίου, ραδιοσημάτων, οπτικού ή άλλου ηλεκτρομαγνητικού μέσου, συμπεριλαμβανομένων των δορυφορικών δικτύων, των σταθερών (μεταγωγής δεδομένων μέσω κυκλωμάτων και πακετομεταγωγής, συμπεριλαμβανομένου του Διαδικτύου) και κινητών επίγειων δικτύων, τωνσυστημάτωνηλεκτρικώνκαλωδίων, ηλεκτρικών καλωδίων, εφόσον χρησιμοποιούνται για τη μετάδοση σημάτων, των δικτύων που χρησιμοποιούνται για ραδιοτηλεοπτικές εκπομπές, καθώς και των δικτύων καλωδιακής τηλεόρασης, 10 ανεξάρτητα από το είδος των μεταφερόμενων πληροφοριών.
Αποσαφηνιστικοί Ορισμοί «Υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών»: οι υπηρεσίες που παρέχονται συνήθως έναντι αμοιβής και των οποίων η παροχή συνίσταται, εν όλω ή εν μέρει, στη μεταφορά σημάτων σε δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών τηλεπικοινωνιών και των υπηρεσιών μετάδοσης σε δίκτυα που χρησιμοποιούνται για ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις, αλλά εξαιρουμένων των υπηρεσιών που παρέχουν περιεχόμενο μεταδιδόμενο με χρήση δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών ή που ασκούν έλεγχο επί του περιεχομένου. 11
Αποσαφηνιστικοί Ορισμοί Ως «δημόσιο δίκτυο επικοινωνιών» νοείται ως το δίκτυο ηλεκτρονικών επικοινωνιών, το οποίο χρησιμοποιείται, εξ ολοκλήρου ή κυρίως, για την παροχή διαθέσιμων στο κοινό υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ο όρος«δημόσιος» «δημόσιος δεν αναφέρεται στην ιδιοκτησία ούτε σε περιορισμένο σύνολο προσφορών που χαρακτηρίζονται ως «δημόσια δίκτυα» ή «δημόσιες υπηρεσίες», αλλά ουσιαστικά χαρακτηρίζει οποιοδήποτε δίκτυο ή υπηρεσία που είναι προσιτά στο κοινό για να χρησιμοποιηθούν από τρίτους. 12
Στόχοι και Μελλοντικές Προοπτικές Στόχοι: Η δημιουργία ενός ευνοϊκού -για τον ανταγωνισμό- πλαισίου που θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα στις υποδομές δικτύων και θα προωθήσει τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών που παρέχονται μέσω των υποδομών αυτών, Μέριμνα ώστε ενδεχόμενα φαινόμενα συμφόρησης στην αγορά να μην περιορίζουν εφεξής την εμφάνιση και την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών. Ενίσχυση του δυναμικού ανάπτυξης, της ανταγωνιστικότητας και των οφελών για τους καταναλωτές-χρήστες, που εμπεριέχει η στροφή προς μια ψηφιακή οικονομία βασιζόμενη στη γνώση 13
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Στοιχειώδεις Επισημάνσεις: Εκτός του ανταγωνισμού, ο τομέας των ηλεκτρονικών υπηρεσιών χαρακτηρίζεται και και από ισχυρές αλληλεξαρτήσεις και και διαδραστικές «συναλλαγές» μεταξύ των διαφόρων συντελεστών της αγοράς. Προκειμένου να να καθίσταται εφικτή, αποτελεσματική και και άμεση -- κατά το το δυνατό- η επιχειρηματική συνεργασία μεταξύ των διαφόρων επιχειρηματικών φορέων, είναι απολύτως αναγκαία η άμεση ή έμμεση «διασύνδεση» των υφιστάμενων δικτύων- υποδομών μεταξύ τους. Τότε μπορεί να να διασφαλίζεται η «εποικοδομητική» επικοινωνία μεταξύ των πελατών καθώς και και η πραγματοποίηση αντίστοιχων συναλλαγών και και εμπορικών δράσεων. 14
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Στοιχειώδεις Επισημάνσεις: Η επαρκής δικτυακή «διασύνδεση» μπορεί να να συμβάλει στην επίτευξη σημαντικής αλλά και και ουσιώδους «οικονομίας πόρων» διότι: αποφεύγονται πρόσθετες επενδύσεις για για την την ανάπτυξη δικτύων, και και αποδίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη & στην πρακτική υλοποίηση εμπορικών και και τεχνικών «συμφωνιών», κοινώς αποδεκτών μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών, ώστε να να αποδίδεται έμφαση προς τον τον τομέα της της εξυπηρέτησης των τελικών πελατών-χρηστών, να να υλοποιούνται οι οι επιχειρηματικοί στόχοι των εμπλεκόμενων εταιρικών οντοτήτων αλλά και και οι οι στόχοι της της ευρύτερης αγοράς. 15
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η προώθησης του ανταγωνισμού: Σε Σε μία μία ανοιχτή και και ανταγωνιστική αγορά, δεν θα θα πρέπει να να υπάρχουν περιορισμοί που αποτρέπουν τις τις επιχειρήσεις να να διαπραγματεύονται ρυθμίσεις πρόσβασης και και διασύνδεσης μεταξύ τους, ιδίως σε σε διασυνοριακές συμφωνίες, με με την επιφύλαξη των κανόνων του ανταγωνισμού. Κατά την επίτευξη μιας αποτελεσματικότερης πανευρωπαϊκής αγοράς, με με ουσιαστικό ανταγωνισμό και και μεγαλύτερες δυνατότητες επιλογής και και ανταγωνιστικών υπηρεσιών στους καταναλωτές, οι οι επιχειρήσεις που λαμβάνουν αιτήσεις πρόσβασης ή διασύνδεσης θα θα πρέπει, καταρχήν, να να συνάπτουν τις τις σχετικές συμφωνίες επί επί εμπορικής βάσεως και και να να διαπραγματεύονται καλόπιστα. 16
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η προώθησης του ανταγωνισμού: Βασική προϋπόθεση αποτελεί η θεσμοθέτηση της της διασφάλισης ότι ότι δεν θα θα υπάρχουν περιορισμοί που να να εμποδίζουν τις τις επιχειρήσεις (στο ίδιο Κράτος Μέλος ήσε διαφορετικά Κράτη Μέλη) να να διαπραγματεύονται μεταξύ τους συμφωνίες γιατεχνικέςκαιεμπορικέςρυθμίσειςπρόσβασηςκαι/ή και εμπορικές ρυθμίσεις πρόσβασης και/ή διασύνδεσης, σύμφωνα με με το το κοινοτικό δίκαιο. Διαφορετικοί όροι και και προϋποθέσεις για για ισοδύναμες υπηρεσίες και/ή δίκτυα, καθώς και και η επιβολή υποχρεώσεων ή περιορισμών ενδέχεται να να επιβάλλονται μόνο σε σε ειδικές περιπτώσεις, κυρίως υπό το το πρίσμα των απαιτήσεων της της Οδηγίας για για την Καθολική Υπηρεσία και και τα τα Δικαιώματα των Χρηστών και και της Οδηγίας για για την Αδειοδότηση. 17
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η ενίσχυσης της διαλειτουργικότητας: Για Για την παροχή διατερματικής διαλειτουργικότητας υπηρεσιών στους τελικούς (εταιρικούς ή ατομικούς) χρήστες, απαιτείται ένα επαρκές πλαίσιο διασύνδεσης με με τα τα «δημόσια δίκτυα τηλεπικοινωνιών» και και τις τις «υπηρεσίες τηλεπικοινωνιών που είναι προσιτές στο κοινό», ανεξάρτητα από τις τις εκάστοτε εφαρμοζόμενες τεχνολογίες στήριξης. Η διαλειτουργικότητα είναι ιδιαίτερα επωφελής για για τους τελικούς χρήστες και και αποτελεί σημαντικό στόχο του του νέου θεσμικού πλαισίου. Οι Οι θεμιτοί, αναλογικοί και και αμερόληπτοι όροι διασύνδεσης και και διαλειτουργικότητας αποτελούν καίριους παράγοντες στήριξης της ανάπτυξης ανοικτών και και ανταγωνιστικών αγορών. 18
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η ενίσχυσης της διαλειτουργικότητας: Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κατάλογο προτύπων και/ή προδιαγραφών που καλύπτουν την προσφορά υπηρεσιών, τις τις τεχνικές διεπαφές και/ή τις τις λειτουργίες δικτύου, ως βάση για την ενθάρρυνση της «εναρμόνισης» των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Πρέπεινα ενισχύεται καινα τηρείται η χρήση των δημοσιευμένων προτύπων και/ή προδιαγραφών: για τη τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας των υπηρεσιών και για τη τη διεύρυνση της ελευθερίας επιλογής των χρηστών. 19
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η προώθησης της της σύγκλισης: Η σύγκλιση ηλεκτρονικών επικοινωνιών και και ραδιοτηλεοπτικών ευρυεκπομπών (broadcasting), ), προϋποθέτει την εξασφάλιση επαρκούς πρόσβασης σε σε δικτυακές υποδομές για για λογαριασμό των φορέων που παρέχουν τις τις αντίστοιχες επικοινωνιακές ή ραδιοτηλεοπτικές υπηρεσίες, ώστε να να καθίσταται εφικτή η χρήση των συναφών υπηρεσιών- διευκολύνσεων από τους τελικούς χρήστες. Η έννοια της «πρόσβασης» στο πλαίσιο της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ δεν αναφέρεται στην πρόσβαση των τελικών χρηστών-συνδρομητών, συνδρομητών, αλλά στην πρόσβαση των φορέων σεδικτυακέςυποδομέςυπότοπρίσματηςδιασύνδεσης. υποδομές υπό το πρίσμα της διασύνδεσης. Στον όρο όρο «πρόσβαση» μπορούν να να αποδίδονται πολλαπλές ερμηνείες ενώ ενώ ένας ένας φορέας εκμετάλλευσης μπορεί να να έχει έχει στην κυριότητά του του το το βασικό δίκτυο ήτις βασικές ευκολίες ήνα μισθώνει μέρος ήτο το σύνολο αυτών. 20
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Η διασύνδεση ως«μέσο» προώθησης της σύγκλισης: Οι Οι ιδιοκτήτες ήοι οι φορείς εκμετάλλευσης των υφιστάμενων δικτυακών υποδομών επικοινωνιών, μπορούν να να αναπτύξουν σημαντικές δραστηριότητες στην αγορά -- είτε ως ως άμεσοι φορείς παροχής υπηρεσιών προς τελικούς χρήστες -- είτε ως ως φορείς παροχής υπηρεσιών μετάδοσης προς τρίτους -- είτε μέσω συνδυαστικών δράσεων των προηγούμενων περιπτώσεων. Η έλλειψη ενός σαφούς ρυθμιστικού πλαισίου που θα θα διέπει, βάσει ευκρινών κανόνων και και αρχών, τέτοιου είδους δραστηριότητες, μπορεί να να οδηγήσει σε σε περιπτώσεις στρέβλωσης των κανόνων του ανταγωνισμού. 21
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Η διασύνδεση ως«μέσο» ενίσχυσης της ευρυζωνικότητας: Οι Οι κανόνες για για την την πρόσβαση σε σε δίκτυα δίκτυα και και τη τη διασύνδεσή τους, τους, (συμπεριλαμβανομένων των των ευρυζωνικών δικτύων), επηρεάζουν τα τα επιχειρηματικά σχέδια σχέδια όλων όλων των των φορέων που που δραστηριοποιούνται στον στον τομέα, τομέα, και και επομένως τη τη δυναμική του του ανταγωνισμού της της ευρύτερης μελλοντικής αγοράς. Οι Οι ευρυζωνικές τεχνολογίες επιφέρουν ουσιώδεις αλλαγές. Αναμένονται σημαντικές διαδικασίες μετασχηματισμών της της αγοράς αλλά αλλά και και της της επιχειρηματικής «θεώρησης» και και «αξιοποίησης» των των δικτυακών υποδομών, κυρίως μέσα μέσα από από τη τη καθιέρωση προσεγγίσεων «ιδεατών δικτύων», τα τα οποία οποία δύναται να να αποτελούνται από από πολλαπλά διακριτά τμήματα, που που συνιστούν περιουσιακά στοιχεία περισσότερων του του ενός ενός φορέων εκμετάλλευσης. Αποδίδεται εξαιρετική σημασία για για την την επίτευξη ικανοποιητικής διασύνδεσης των των επιμέρους «δικτύων», ώστε να να καθίσταται τελικά αποτελεσματικός ο ρόλος τους τους και και η εξυπηρέτηση των των πελατών. 22
Απαιτήσεις για την εξέλιξη της αγοράς - Ο ρόλος της διασύνδεσης Ηδιασύνδεσηως«μέσο» Η ενίσχυσης της δικτυακής «συμπληρωματικότητας»: Στο μέλλον θα θα συνυπάρξουν διάφορες τεχνολογίες, με με χαρακτηριστικό γνώρισμα τον τον μεταξύ τους ανταγωνισμό, διότι πολλές από αυτές θα θα παρέχουν τις τις ίδιες λειτουργικότητες. Ταυτόχρονα, θα θα υπάρχει μια μια έντονη μορφή δικτυακής «συμπληρωματικότητας», καθώς η αναμενόμενη ανάπτυξη υποδομών των τεχνολογιών θα θα απαιτήσει τη τη συνδυαστική χρήση διαφορετικών μορφών αυτών, σε σε συνδυασμό με με πολλαπλή χρήση συσκευών και και διατάξεων τερματικού εξοπλισμού. Επαρκείς κανόνες και και ρυθμίσεις για για πρόσβαση και και διασύνδεση μπορούν να να ενεργήσουν υποστηρικτικά στο όλο πλαίσιο! 23
Βασικοί Θεματικοί Ορισμοί - Αποσαφήνιση των Εννοιών της «Πρόσβασης» και της «Διασύνδεσης» 24
Η Έννοια της «Πρόσβασης» «Πρόσβαση»: η διάθεση ευκολιών και/ή υπηρεσιών σε σε άλλη επιχείρηση, βάσει καθορισμένων όρων, σε σε αποκλειστική ήμη βάση, για για τον τον σκοπό παροχής υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Καλύπτεται, μεταξύ άλλων, πρόσβαση σε: σε: Στοιχεία του του δικτύου και και συναφείς ευκολίες, που που μπορούν να να αφορούν και και τη τη σύνδεση εξοπλισμού δια δια σταθερών ήμη σταθερών μέσων (π.χ. (π.χ. πρόσβαση στον στον «τοπικό βρόχο» και και σε σε ευκολίες και και υπηρεσίες απαραίτητες για για την την παροχή υπηρεσιών μέσω μέσω τοπικού βρόχου), Υλική υποδομή, που που περιλαμβάνει κτίρια, σωλήνες και και ιστούς. Συναφή συστήματα λογισμικού, που που περιλαμβάνουν συστήματα λειτουργικής υποστήριξης. Μετάφραση αριθμών ήσε συστήματα που που παρέχουν παρόμοιες λειτουργικές δυνατότητες. Σταθερά και και κινητά δίκτυα (ιδίως για για περιαγωγή). Συστήματα υπό υπό όρους πρόσβασης για για υπηρεσίες ψηφιακής τηλεόρασης. 25 Υπηρεσίες «εικονικού» δικτύου.
Η Έννοια της «Διασύνδεσης» «Διασύνδεση»: είναιηφυσικήκαιλογικήζεύξη η και δημόσιων δικτύων επικοινωνιών που χρησιμοποιούνται από την ίδια ή διαφορετική επιχείρηση, προκειμένου να παρέχεται στους χρήστες μιας επιχείρησης η δυνατότητα να επικοινωνούν με χρήστες της ίδιας ή άλλης επιχείρησης ή να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες που παρέχονται από άλλη επιχείρηση. 26
Στοιχειώδεις παρατηρήσεις: Η Έννοια της «Διασύνδεσης» Οι Οι υπηρεσίες μπορούν να να παρέχονται από τα τα εμπλεκόμενα μέρη ή από άλλα μέρη που έχουν πρόσβαση στο δίκτυο. Επομένως, κατά εύλογο τρόπο, ηδιασύνδεσημπορείνα να θεωρείται ως ένας «ειδικός τύπος πρόσβασης» που εφαρμόζεται μεταξύ των φορέων εκμετάλλευσης δημόσιων δικτύων. Ως «φορέας εκμετάλλευσης» νοείται κάθε επιχείρηση που παρέχει ή που της επιτρέπεται να να παρέχει, ένα δημόσιο δίκτυο επικοινωνιών ή μια συναφή ευκολία. 27
Δικαιώματα και Υποχρεώσεις Επιχειρήσεων στο Πλαίσιο της Πρόσβασης και της Διασύνδεσης 28
Βασικές Διατάξεις - Υποχρεώσεις των Επιχειρήσεων Πλαίσιο αναφοράς: Οι φορείς εκμετάλλευσης δημοσίων δικτύων επικοινωνιών έχουν το δικαίωμα και, όταν ζητείται από άλλες επιχειρήσεις που νομίμως διαθέτουν άδεια για την παροχή υπηρεσιών και τη διάθεση υποδομών, την υποχρέωση, να διαπραγματεύονται τη μεταξύ υποδομών, την υποχρέωση, να διαπραγματεύονται τη μεταξύ τους διασύνδεση για την παροχή υπηρεσιών ηλεκτρονικών επικοινωνιών που είναι διαθέσιμες στο κοινό, προκειμένου να εξασφαλίζεται η παροχή και η διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών. Οι φορείς εκμετάλλευσης παρέχουν πρόσβαση και διασύνδεση σε άλλες επιχειρήσεις υπό όρους και προϋποθέσεις συμβατές με τις αντίστοιχες υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τις ΕΡΑ, σε εφαρμογή των εκάστοτε ισχυουσών ρυθμιστικών διατάξεων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις οποιεσδήποτε αναγκαίες διαδικασίες «επανεξέτασης» και «επαναπροσδιορισμού» της 29 αγοράς.
Βασικές Διατάξεις - Υποχρεώσεις των Επιχειρήσεων Γνωστοποίηση πληροφοριών: Οι επιχειρήσεις που συλλέγουν πληροφορίες από μια άλλη επιχείρηση πριν, κατά ή μετά τη διαδικασία διαπραγμάτευσης ρυθμίσεων πρόσβασης ή διασύνδεσης, υποχρεούνται: να χρησιμοποιούν τις πληροφορίες αυτές μόνο για το σκοπό για τον οποίο παρασχέθηκαν και να τηρούν πάντοτε την εμπιστευτικότητα των πληροφοριών που μεταδόθηκαν ή αποθηκεύτηκαν. Οι λαμβανόμενες πληροφορίες δεν γνωστοποιούνται σε κανένα άλλο μέρος, ιδίωςσεάλλεςυπηρεσίες, θυγατρικές ή εταίρους, στους οποίους θα μπορούσαν να παράσχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. 30
Δυνατότητα Άσκησης Παρεμβάσεων εκ μέρους των Εθνικών Ρυθμιστικών Αρχών Εξουσίες και Καθήκοντα 31
Εξουσίες και Καθήκοντα των ΕΡΑ Δυνατότητα Άσκησης Ελέγχου & Παρεμβάσεων Βασική Φιλοσοφία δράσεων: Στο πλαίσιο αναφοράς των νέων ρυθμίσεων οι εθνικές κανονιστικές και ρυθμιστικές αρχές, ενθαρρύνουν και, κατά περίπτωση, εξασφαλίζουν, την κατάλληλη πρόσβαση και διασύνδεση, καθώς και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, ασκώντας τις αρμοδιότητές τους κατά τρόπο που: εξασφαλίζει οικονομική απόδοση και βιώσιμο ανταγωνισμό και παρέχει το μέγιστο όφελος στους τελικούς χρήστες! 32 και παρέχει το μέγιστο όφελος στους τελικούς χρήστες!
Εξουσίες και Καθήκοντα των ΕΡΑ Δυνατότητα Άσκησης Ελέγχου & Παρεμβάσεων Μεθοδολογία & Πρακτική: Οι ΕΡΑ, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους, χρησιμοποιούν βασικές κατευθυντήριες αρχές και συνεκτικούς κανόνες για την ανάλυση των αγορών και την εκτίμηση της ύπαρξης αποτελεσματικού ανταγωνισμού, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νέου πλαισίου κανονιστικών ρυθμίσεων για τα δίκτυα και υπηρεσίες ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Κατά κανόνα, σε όλες τις επιμέρους αγορές, οι ΕΡΑ μπορούν να παρεμβαίνουν για να επιβάλλουν υποχρεώσεις σε επιχειρήσεις μόνον εφόσον οι αγορές θεωρούνται όχι «επαρκώς ανταγωνιστικές» λόγω της ύπαρξης συγκεκριμένων επιχειρήσεων που κατέχουν 33 «σημαντική ισχύ» ή «δεσπόζουσα θέση» στην αγορά.
Εξουσίες και Καθήκοντα των ΕΡΑ Δυνατότητα Άσκησης Ελέγχου & Παρεμβάσεων Βασικές επισημάνσεις: Σε αγορές όπου μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφορές ως προς τη διαπραγματευτική ισχύ μεταξύ επιχειρήσεων και όπου ορισμένες επιχειρήσεις στηρίζονται σε υποδομή που παρέχεται από τρίτους για την παροχή των υπηρεσιών τους, είναι σκόπιμη η θέσπιση ενός πλαισίου, πρόσβασης & διασύνδεσης, για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας της αγοράς. Οι ΕΡΑ θα πρέπει να έχουν την εξουσία, σε περίπτωση αποτυχίας των εμπορικών διαπραγματεύσεων, να εξασφαλίζουν κατάλληλη πρόσβαση και διασύνδεση καθώς και διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών προς το συμφέρον 34 των τελικών χρηστών.
Εξουσίες και Καθήκοντα των ΕΡΑ Δυνατότητα Άσκησης Ελέγχου & Παρεμβάσεων Βασικές επισημάνσεις-2: Οι ΕΡΑ μπορούν να εξασφαλίζουν τη διατερματική συνδεσιμότητα επιβάλλοντας αναλογικές υποχρεώσεις στις επιχειρήσεις που ελέγχουν την πρόσβαση στους τελικούς χρήστες. Ο έλεγχος των μέσων πρόσβασης ενδέχεται να συνεπάγεται: - κυριότητα ή έλεγχο του φυσικού (σταθερού ή κινητού) συνδέσμου με τον τελικό χρήστη, και/ή - τη δυνατότητα αλλαγής ή αφαίρεσης του εθνικού αριθμού ή αριθμών που χρειάζονται για την πρόσβαση στο τερματικό σημείο ενός τελικού χρήστη. Αυτό μπορεί π.χ. να είναι απαραίτητο εάν οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύου περιόριζαν αδικαιολόγητα τις επιλογές των τελικών χρηστών όσον αφορά την πρόσβαση σε«πύλες» «πύλες και διάφορες υπηρεσίες του Διαδικτύου. 35
Η Έννοια της «Δεσπόζουσας Θέσης» Η έννοια της «δεσπόζουσας θέσης» έχει οριστεί από τη νομολογία του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ως: «Η θέση οικονομικής ευρωστίας που επιτρέπει σε μια επιχείρηση να συμπεριφέρεται σε σημαντικό βαθμό ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές, τους πελάτες και σε τελική ανάλυση τους καταναλωτές». Στο νέο πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι ΕΡΑ στηρίζονται στις αρχές και μεθόδους που προβλέπει το δίκαιο περί ανταγωνισμού για τον «καθορισμό των αγορών» που θα αποτελέσουν αντικείμενο εκ των προτέρων ρύθμισης, και για την εκτίμηση του κατά πόσον οι διάφορες επιχειρήσεις κατέχουν «σημαντική ισχύ». 36
Η Έννοια της «Δεσπόζουσας Θέσης» Παρατήρηση: Τυχόν εθνικά, νομοθετικά ή διοικητικά μέτρα που συνδέουν τους όρους και τις προϋποθέσεις πρόσβασης ή διασύνδεσης με τις δραστηριότητες του μέρους που επιθυμεί τη διασύνδεση, και ειδικότερα με το ύψος της επένδυσής του σε υποδομή δικτύου και όχι με τις παρεχόμενες υπηρεσίες διασύνδεσης ή πρόσβασης, μπορούν πιθανόν να προξενήσουν στρέβλωση της αγοράς και, επομένως, να μην συμβιβάζονται με τους κανόνες περί υγιούς ανταγωνισμού. 37
Κριτήρια για εκτίμηση Κοινής «Δεσπόζουσας Θέσης» Δύο ή περισσότερες επιχειρήσεις θεωρούνται ως ευρισκόμενες σε κοινή δεσπόζουσα θέση, εάν, ακόμη και αν δεν υπάρχουν διαρθρωτικοί ή άλλοι δεσμοί μεταξύ τους, λειτουργούν σε μια αγορά, η δομή της οποίας θεωρείται ότι προσφέρεται για «συντονισμένες» ενέργειες. Εκτιμάται ότι συντρέχει τέτοια περίπτωση, εάν η αγορά πληροί ορισμένα κατάλληλα χαρακτηριστικά, ιδίως όσον αφορά τη συγκέντρωση της αγοράς, τη διαφάνεια και οποιοδήποτε άλλο από τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στον κατάλογο που ακολουθεί (τα κριτήρια δεν είναι σωρευτικά και ο κατάλογος δεν είναι εξαντλητικός). 38
Κριτήρια για εκτίμηση Κοινής «Δεσπόζουσας Θέσης» Κριτήρια: - Ώριμη αγορά, - στασιμότητα ή μικρή αύξηση της ζήτησης, - χαμηλή ελαστικότητα ζήτησης, - ομοιογενές προϊόν, - παρόμοιες δομές κόστους, - παρόμοια μερίδια αγοράς, - έλλειψη τεχνικής καινοτομίας, ώριμη τεχνολογία, - απουσία πλεονάζοντος δυναμικού, - υψηλοί φραγμοί στην είσοδο, έλλειψη αντισταθμιστικής αγοραστικής ισχύος, - έλλειψη δυνητικού ανταγωνισμού, - διάφορα είδη άτυπων ή άλλων δεσμών μεταξύ των ενδιαφερομένων επιχειρήσεων, - ανταποδοτικοί μηχανισμοί, - έλλειψη ή περιορισμένο πεδίο ανταγωνισμού ως προς τις τιμές. 39
Η Έννοια της «Σημαντικής Ισχύος στην Αγορά» Σύμφωνα με την Οδηγία-Πλαίσιο 2002/21/ΕΚ: Μια επιχείρηση θεωρείται ότι κατέχει «σημαντική ισχύ στην αγορά» εφόσον, είτε ατομικά είτε σε συνεργασία με άλλες επιχειρήσεις, ευρίσκεται σε θέση ισοδύναμη προς δεσπόζουσα θέση, ήτοι σε θέση οικονομικής ισχύος που της επιτρέπει να συμπεριφέρεται, σε σημαντικό βαθμό, ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές, τους πελάτες και, τελικά, τους καταναλωτές. Εάν μια επιχείρηση έχει σημαντική ισχύ σε μια συγκεκριμένη αγορά, είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι κατέχει σημαντική ισχύ και σε μια στενά συνδεδεμένη με αυτήν αγορά, εάν οι δεσμοί μεταξύ των δύο αγορών είναι τέτοιοι ώστε να είναι δυνατή η ενίσχυση της θέσης ισχύος της επιχείρησης στη δεύτερη αγορά, ως συνέπεια της εκμετάλλευσης της ισχύος που η επιχείρηση αυτή διαθέτει στην πρώτη αγορά. 40
Πολιτικές για την αποφυγή καταχρηστικής συμπεριφοράς Γενικά, πρέπει να αποφεύγονται φαινόμενα κατάχρησης της «διαπραγματευτικής» ισχύος ορισμένων επιχειρηματικών φορέων (ιδίως αυτών με «σημαντική ισχύ στην αγορά») έναντι των λοιπών «παικτών» της αγοράς, με πιθανή ανομοιόμορφη (ή μη ισότιμη) αντιμετώπιση των διαφόρων αιτημάτων που αφορούν στην πρόσβαση και στη διασύνδεση. Τυχόν αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και εμπόδια σε συμφωνίες διασύνδεσης ή συνεγκατάστασης, για τη διαπραγμάτευση άλλης μορφής πρόσβασης σε δίκτυο, μπορούν να εμποδίσουν τη βραχυπρόθεσμη παροχή νέων υπηρεσιών και την ανάπτυξη νέων δικτύων από δυνητικούς ανταγωνιστές. 41
Διαδικασία «Καθορισμού» των Αγορών Απαιτήσεις: 1. 1. Σε Σε ένα ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον, η διαδικασία καθορισμού των αγορών, βάσει της οποίας εκτιμάται η ισχύς στην αγορά μιας επιχείρησης, πρέπει να να είναι δυναμική και και ευέλικτη. 2. 2. Οι Οι ΕΡΑ έχουν την ευθύνη να να προσδιορίζουν ποιες επιχειρήσεις κατέχουν «σημαντική ισχύ» στις αγορές και και να να επιβάλλουν υποχρεώσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση ενδεχόμενης στρέβλωσης του ανταγωνισμού. 3. 3. Η διαδικασία προσδιορίζεται στην Οδηγία «Πλαίσιο» 2002/21/ΕΚ και και συνεπάγεται τη τη δημοσίευση Απόφασης σχετικάμετοσυγκεκριμένοπροϊόνκαιτιςαγορέςυπηρεσιών, το συγκεκριμένο και τις αγορές υπηρεσιών, που υπόκεινται σε σε «εκ των προτέρων κανονιστική ρύθμιση». 42
Διαδικασία «Καθορισμού» των Αγορών - Πιθανές Μελλοντικές Αναθεωρήσεις Κριτήρια: 1. 1. Κάθε Κάθε αναθεώρηση θα θα πρέπει πρέπει να να διεξάγεται μέσω μέσω οικονομικής ανάλυσης της της αγοράς βάσει βάσει της της μεθοδολογίας του του δικαίου περί περί ανταγωνισμού. 2. 2. Σκοπός: Η προοδευτική μείωση των των εκ εκ των των προτέρων τομεακών κανόνων, λόγω λόγω της της ανάπτυξης του του ανταγωνισμού στην στην αγορά. αγορά. 3. 3. Πρέπει Πρέπει να να συνεκτιμώνται «προβλήματα μεταβατικού χαρακτήρα» της της αγοράς, όπως όπως π.χ. π.χ. εκείνα εκείνα που που αφορούν τη τη διεθνή διεθνή περιαγωγή και και τη τη δυνατότητα να να προκύψουν νέα νέα φαινόμενα συμφόρησης ως ως αποτέλεσμα της της τεχνολογικής ανάπτυξης, για για τα τα οποία οποία ενδέχεται να να απαιτείται εκ εκ των των προτέρων κανονιστική ρύθμιση (π.χ. (π.χ. στο στο πεδίο πεδίο των των ευρυζωνικών δικτύων πρόσβασης). 4. 4. Λόγω Λόγω του του ενδεχόμενου διαφορετικής «ταχύτητας ανάπτυξης» του του ανταγωνισμού σε σε διαφορετικά τμήματα της της αγοράς, ενδείκνυται η εφαρμογή «κοινής και και εναρμονισμένης» κοινοτικής πολιτικής και και αναλογικών πρακτικών. 5. 5. Οι Οι ΕΡΑ ΕΡΑ θα θα πρέπει πρέπει να να συντονίζονται και και να να προτείνουν τα τα πλέον πλέον κατάλληλα 43 επανορθωτικά μέτρα. μέτρα.
Διαδικασία «Καθορισμού» των Αγορών - Πιθανές Μελλοντικές Αναθεωρήσεις Εφαρμοζόμενη πρακτική: Η διαδικασία ανάλυσης της αγοράς, η οποία περιλαμβάνει τον ορισμό των σχετικών αγορών, --τη τη διενέργεια ανάλυσης του επιπέδου του ανταγωνισμού, -- τον ορισμό επιχειρήσεων με με Σημαντική Ισχύ και -- τον προσδιορισμό των κατά περίπτωση κατάλληλων και αναλογικών ειδικών κανονιστικών υποχρεώσεων, διενεργείται από την Ε.Ε.Τ.Τ. ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τα τα οποία δεν μπορεί να να υπερβαίνουν τα τα δύο χρόνια από την ολοκλήρωση της προηγούμενης ανάλυσης. Μπορεί να να ζητηθεί και η συνδρομή της Επιτροπής Ανταγωνισμού. 44
Διασφάλιση Διατερματικής Συνδετικότητας Οι Οι ΕΡΑ ΕΡΑ μπορούν να να εξασφαλίζουν τη τη διατερματική συνδετικότητα επιβάλλοντας αντικειμενικές, αναλογικές, διαφανείς και και αμερόληπτες υποχρεώσεις στις στις επιχειρήσεις που που ελέγχουν την την πρόσβαση στους τελικούς χρήστες. Ειδικότερα, η τήρηση της της αρχής της της αναλογικότητας αποτελεί βασικό κριτήριο που που θα θα χρησιμοποιείται για για την την αξιολόγηση και και οριστική αποδοχή των των εκάστοτε προτεινόμενων μέτρων. Στις Στις περιπτώσεις που που επιβάλλονται υποχρεώσεις πρόσβασης και και χρήσης ειδικών ευκολιών δικτύου, οι οι ΕΡΑ ΕΡΑ έχουν το το δικαίωμα να να θεσπίζουν τεχνικές ή λειτουργικές προϋποθέσεις που που οφείλει να να πληροί ο φορέας παροχής και/ή ο δικαιούχος αυτής της της πρόσβασης, εφόσον αυτό είναι απαραίτητο για για την την εξασφάλιση της της ομαλής λειτουργίας του του δικτύου (σύμφωνα και και με με τις τις απαιτήσεις 45 περί περί Αδειοδότησης).
Η θεώρηση της «Σημαντικής Ισχύος στην Αγορά» & η επιβολή υποχρεώσεων στους αντίστοιχους φορείς εκμετάλλευσης 46
Γενική Προσέγγιση Συσχέτισημετοπροηγούμενοπλαίσιοαναφοράς: το πλαίσιο αναφοράς: 1. Η προηγούμενη Οδηγία 97/33/ΕΚ για τη διασύνδεση, θέσπισε σειρά υποχρεώσεων οι οποίες μπορούσαν να επιβάλλονται σε επιχειρήσεις με «σημαντική ισχύ στην αγορά». 2. Οι «δεσμεύσεις» αφορούσαν: Διαφάνεια, αμεροληψία, λογιστικό διαχωρισμό, πρόσβαση και έλεγχο των τιμών, συμπεριλαμβανομένης της κοστοστρέφειας. 3. Αυτή η σειρά υποχρεώσεων εξακολουθεί να διατηρείται, επί της αρχής, και στο περιβάλλον αναφοράς του νέου θεσμικού πλαισίου, αλλάυπότηθεώρησηότιθα ότι θα αποτελείτομέγιστο το των υποχρεώσεων που μπορούν να επιβληθούν σε επιχειρήσεις, για την αποφυγή περιττών ρυθμίσεων 47
Γενική Προσέγγιση Βασική Παρατήρηση: Γενικά, η Οδηγία 2002/19/ΕΚ προβλέπει με σαφήνεια ότι η επιβολή υποχρεώσεων σε επιχειρηματικούς φορείς, με τη μέριμνα των εθνικών κανονιστικών αρχών, θα λαμβάνει χώρα μόνο για εκείνους τους «παίκτες» της αγοράς που χαρακτηρίζονται ως έχοντες «σημαντική ισχύ». Ως εκ τούτου, με την εξαίρεση ειδικών περιπτώσεων, οι λοιποί επιχειρηματικοί φορείς της αγοράς θα τυγχάνουν «εξαίρεσης». 48
Εννοιολογική προσέγγιση: Απαιτήσεις Διαφάνειας Η διαφάνεια των όρων και προϋποθέσεων πρόσβασης και διασύνδεσης, συμπεριλαμβανομένων των τιμών, συμβάλλει: στην επίσπευση των διαπραγματεύσεων, στην αποφυγή των διενέξεων και στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των συντελεστών της αγοράς έτσι ώστε οι συναφείς υπηρεσίες-ευκολίες ευκολίες να παρέχονται με αμερόληπτο τρόπο 49
Δημοσίευση πληροφοριών: Απαιτήσεις Διαφάνειας Οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να προβαίνουν στη δημοσίευση συγκεκριμένων πληροφοριών, κυρίως σχετικά με: Πληροφορίες λογιστικής φύσης. Τεχνικές προδιαγραφές και πρότυπα ή τεχνικούς κανονισμούς που τυγχάνουν αποδοχής και χρήσης. Άλλα χαρακτηριστικά του δικτύου. Όρους & προϋποθέσεις παροχής και χρήσης. Προσφερόμενες τιμές σχετικά με τις παρεχόμενες ευκολίες. Σεμιατέτοιαπροοπτική, ο «ανοικτός» χαρακτήρας και η διαφάνεια των τεχνικών διεπαφών μπορούν να αποδειχθούν ιδιαίτερα σημαντικοί παράγοντες για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας και της διασυνεργασίας των πολλαπλών 50 διατιθέμενων δικτυακών υποδομών και εφαρμογών.
Δημοσίευση πληροφοριών: Απαιτήσεις Διαφάνειας Οι εθνικές ρυθμιστικές αρχές καθορίζουν αναλυτικά: τις πληροφορίες που πρέπει να διατίθενται, τις απαιτούμενες λεπτομέρειες, το εάν οι πληροφορίες παρέχονται δωρεάν ή όχι, (ανάλογαμετηφύσηκαιτονσκοπότωνσυγκεκριμένων τον σκοπό των συγκεκριμένων πληροφοριών) και τον τρόπο δημοσίευσής τους (σε έντυπη και/ή ηλεκτρονική μορφή), υπό την προοπτική μελλοντικής «δυναμικής αναθεώρησης» του πλαισίου. 51
Απαιτήσεις Διαφάνειας - Δημοσιοποίηση Προσφοράς Αναφοράς για τη Διασύνδεση Χαρακτηριστικά της δράσης: Οι ΕΡΑ μπορούν να απαιτούν από έναν φορέα εκμετάλλευσης που χαρακτηρίζεται ότι έχει «σημαντική ισχύ στην αγορά» να δημοσιεύει σχετική «προσφορά αναφοράς για τη διασύνδεση» ( Reference Interconnection Offer- RIO), ώστε να αποσαφηνίζονται και να εξηγούνται αναλυτικά οι βασικοί θεματικοί τομείς και λοιπές απαιτήσεις αλλά και υποχρεώσεις-δεσμεύσεις, προκειμένου ένα τρίτο μέρος να μπορέσει να προβεί στην υλοποίηση «διαφανούς» μορφής εμπορικής και τεχνικής διασύνδεσης με τον εν λόγω φορέα. 52
Απαιτήσεις Διαφάνειας - Δημοσιοποίηση Προσφοράς Αναφοράς για τη Διασύνδεση Το Υπόδειγμα Προσφοράς Αναφοράς για τη Διασύνδεση πρέπει - να είναι επαρκώς αναλυτικό, - να περιγράφει τις σχετικές προσφορές διαχωρισμένες ανά στοιχείο ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς, - καθώς και τους συναφείς όρους πρόσβασης ή διασύνδεσης συμπεριλαμβανομένων των τιμών, προκειμένου οι επιχειρήσεις να μην πληρώνουν για ευκολίες οι οποίες δεν είναι αναγκαίες για τη ζητούμενη υπηρεσία. Τα Υποδείγματα Προσφοράς υποβάλλονται στην E.Ε.Τ.Τ.,., η οποία μπορεί μεταξύ άλλων να ελέγχει τη συμμόρφωσή τους και να τα τροποποιεί για την εκπλήρωση τυχόν υποχρεώσεων. 53
Εννοιολογική προσέγγιση: Απαιτήσεις Αμεροληψίας Η αρχή της αμεροληψίας διασφαλίζει ότι: οι επιχειρήσεις που κατέχουν «σημαντική ισχύ στην αγορά» δεν προκαλούν στρέβλωση του ανταγωνισμού, ιδίως σε περιπτώσεις «καθετοποιημένων» επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες σε τρίτες επιχειρήσεις, τις οποίες οι αρχικές επιχειρήσεις ανταγωνίζονται στις αγορές, σε επόμενο στάδιο της παραγωγικής διαδικασίας. 54
Βασικές παρατηρήσεις: Απαιτήσεις Αμεροληψίας Οι φορείς εκμετάλλευσης υποχρεούνται να εφαρμόζουν ισοδύναμους όρους, σε ισοδύναμες περιστάσεις, σε άλλες επιχειρήσεις που παρέχουν ισοδύναμες υπηρεσίες, και παρέχουν υπηρεσίες και πληροφορίες σε τρίτους υπό τους ίδιους όρους και της ίδιας ποιότητας μετιςπαρεχόμενεςγιατιςδικέςτουςυπηρεσίεςήτις τους υπηρεσίες ή υπηρεσίες των θυγατρικών τους ή των εταίρων τους. Οι ΕΡΑ μεριμνούν για την τήρηση της παραπάνω αρχής, που οποία συνιστά «θεματοφύλακα» της ενίσχυσης του ανταγωνισμού στην απελευθερωμένη τηλεπικοινωνιακή αγορά ηλεκτρονικών εφαρμογών. 55
Απαιτήσεις Λογιστικού Διαχωρισμού Εννοιολογική προσέγγιση: Ο λογιστικός διαχωρισμός επιτρέπει τη διαφάνεια των εσωτερικών τιμολογήσεων καιπαρέχειστιςερατηδυνατότηταναελέγχουν, τη ελέγχουν, κατά περίπτωση, τη συμμόρφωση με τις υποχρεώσεις αμεροληψίας. Οι ΕΡΑ μπορούν να επιβάλλουν, υποχρεώσεις λογιστικού διαχωρισμού όσον αφορά καθορισμένες δραστηριότητες που αφορούν τη διασύνδεση και/ή την πρόσβαση. 56
Απαιτήσεις Λογιστικού Διαχωρισμού Ανάλογες υποχρεώσεις είχαν επιβληθεί και βάσει της Οδηγίας 97/33/ΕΚ, για τους «κοινοποιημένους φορείς εκμετάλλευσης» ώστε αυτοί να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς, αφενός μεν για τιςδραστηριότητέςτουςοιοποίεςσχετίζονταιμετο τους οι οποίες σχετίζονται το αντικείμενο της διασύνδεσης -καλύπτοντας τόσο υπηρεσίες διασύνδεσης που παρέχονται εσωτερικά όσο και υπηρεσίες διασύνδεσης που παρέχονται σε τρίτους- αφετέρου δε για άλλες δραστηριότητες, ώστεναεντοπίζονταιόλαταστοιχείακόστουςκαιεσόδων, εντοπίζονται τα στοιχεία και εσόδων, με τη βάση του υπολογισμού τους και με τις χρησιμοποιηθείσες λεπτομερείς μεθόδους απόδοσης που συνδέονται με την δραστηριότητά τους όσον αφορά τη διασύνδεση, (συμπεριλαμβανομένης της λεπτομερούς ανάλυσης του παγίου και 57 του διαρθρωτικού κόστους).
Απαιτήσεις Λογιστικού Διαχωρισμού Δράσεις των ΕΡΑ Η αρμόδια ΕΡΑ έχει τη δυνατότητα: Να απαιτεί από μια καθετοποιημένη επιχείρηση να καθιστά «διαφανείς» τις τιμές χονδρικής πώλησης και τις εσωτερικές τιμολογήσεις της. Να καθορίζει τη μορφή και τη λογιστική μέθοδο που πρέπει να χρησιμοποιούνται από επιχειρήσεις. Να ζητά την υποβολή λογιστικών βιβλίων των επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων για έσοδα από τρίτους, και να προβαίνει σε κάθε σχετική ελεγκτική ή άλλη δράση, τηρώντας το εμπορικό απόρρητο. 58
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Γενικά, οι ΕΡΑ έχουν την εξουσιοδότηση ώστε να επιβάλλουν σε φορείς εκμετάλλευσης διάφορες υποχρεώσεις χορήγησης πρόσβασης σε ειδικά στοιχεία του δικτύου και/ή σε συναφείς υπηρεσίες ή ευκολίες (καθώς και χρήσης αυτών), μετά από την υποβολή εύλογου σχετικού αιτήματος από τρίτους επιχειρηματικούς φορείς. Παρατηρήσεις: 1. Η «μετά από εντολή» πρόσβαση σε υποδομή δικτύου είναι δυνατόν να αιτιολογείται ως μέσο αύξησης του ανταγωνισμού. 2. Λαμβάνονται υπόψη τόσο τα δικαιώματα που έχει ο ιδιοκτήτης υποδομής να αξιοποιεί την υποδομή του προς όφελός του όσο και τα δικαιώματα άλλων φορέων παροχής ώστε να έχουν πρόσβαση σε ευκολίες που είναι ουσιώδεις 59 για την παροχή εκ μέρους τους υπηρεσιών.
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Απόρριψη αιτήσεων πρόσβασης σε ειδικές δικτυακές ευκολίες: Αιτήσεις πρόσβασης σε ειδικές ευκολίες του δικτύου θα απορρίπτονται μόνο βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, όπως π.χ.:.: - η τεχνική σκοπιμότητα ή - η ανάγκη διατήρησης της ακεραιότητας του δικτύου. Βασική επισήμανση: Δεν μπορεί να απαιτηθεί από ένα φορέα εκμετάλλευσης με υποχρεώσεις κατ εντολή πρόσβασης να παρέχει τύπους πρόσβασης τους οποίους δεν είναι σε θέση να παράσχει. 60
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Επιβολή Υποχρεώσεων από τις ΕΡΑ: Μορφές «εύλογων» αιτήσεων για πρόσβαση ή χρήση ειδικών στοιχείων του δικτύου και συναφών ευκολιών, μπορούν να επιβάλλονται, ιδίως σε περιπτώσεις όπου, η ΕΡΑ κρίνει ότι, η άρνηση πρόσβασης ή οι παράλογοι όροι και προϋποθέσεις με ανάλογο αποτέλεσμα, θα δυσχέραιναν τη δημιουργία βιώσιμης ανταγωνιστικής αγοράς, σε επίπεδο λιανικού εμπορίου ή ότι δεν θα ήταν προς το συμφέρον των τελικών χρηστών. 61
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Στοιχεία που μπορούν να απαιτούνται από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων: α) Η παροχή, σε τρίτους, πρόσβασης σε καθορισμένα στοιχεία και/ή ευκολίες του δικτύου, συμπεριλαμβανομένης της αδεσμοποίητης πρόσβασης στον τοπικό βρόχο. β) Η καλόπιστη διαπραγμάτευση με επιχειρήσεις που ζητούν πρόσβαση. γ) Η μη ανάκληση ήδη χορηγηθείσας πρόσβασης σε ευκολίες. δ) Η παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών χονδρικώς για μεταπώληση από τρίτους. 62
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Στοιχεία που μπορούν να απαιτούνται από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων: ε) Η χορήγηση ελεύθερης πρόσβασης σε τεχνικές διεπαφές, πρωτόκολλα ή άλλες βασικές τεχνολογίες που είναι απαραίτητες για τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών ή των υπηρεσιών εικονικού δικτύου. στ) Η παροχή συνεγκατάστασης ή άλλων μορφών από κοινού χρήσης ευκολιών, συμπεριλαμβανομένων αγωγών, κτιρίων ή ιστών. ζ) Η παροχή συγκεκριμένων υπηρεσιών, αναγκαίων για τη διασφάλιση της διαλειτουργικότητας διατερματικών υπηρεσιών που παρέχονται σε χρήστες (συμπεριλαμβανομένων των ευκολιών για υπηρεσίες ευφυών 63 δικτύων ή περιαγωγής σε κινητά δίκτυα).
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Στοιχεία που μπορούν να απαιτούνται από τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων: η) Η παροχή πρόσβασης σε συστήματα επιχειρησιακής υποστήριξης ή παρόμοια συστήματα λογισμικού, απαραίτητα για την εξασφάλιση ισότιμου ανταγωνισμού στην παροχή των υπηρεσιών. θ) Η διασύνδεση δικτύων ή ευκολιών δικτύου. Οι ΕΡΑ μπορούν να συνοδεύουν τις υποχρεώσεις αυτές, με όρους ισότιμου, εύλογου και έγκαιρου χαρακτήρα. Η επιβολή -από τις ΕΡΑ- πρόσβασης που αυξάνει τον ανταγωνισμό βραχυπρόθεσμα, δεν θα πρέπει να περιορίζει τα κίνητρα των ανταγωνιστών για επενδύσεις σε εναλλακτικές ευκολίες που θα εξασφαλίσουν μεγαλύτερο ανταγωνισμό μακροπρόθεσμα. 64
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Κριτήρια για την επιβολή υποχρεώσεων σε φορείς εκμετάλλευσης δικτύων: Όταν οι ΕΡΑ εξετάζουν εάν θα επιβάλλουν υποχρεώσεις σε φορείς εκμετάλλευσης, λαμβάνουν υπόψη -μεταξύ άλλων- τους εξής παράγοντες: α) την τεχνική και οικονομική βιωσιμότητα της χρήσης ή της εγκατάστασης ανταγωνιστικών ευκολιών, ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξης της αγοράς, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση και τον τύπο της διασύνδεσης και της πρόσβασης περί των οποίων πρόκειται, β) τη σκοπιμότητα παροχής της προτεινόμενης πρόσβασης σε συνάρτηση με τις διαθέσιμες δυνατότητες, γ) την αρχική επένδυση του κατόχου της ευκολίας, έχοντας υπόψη τους συναφείς με την υλοποίηση της επένδυσης κινδύνους, δ) την ανάγκη μακροπρόθεσμης διασφάλισης του ανταγωνισμού, ε) κατά περίπτωση, τα συναφή δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, στ) την προοπτική για την παροχή πανευρωπαϊκών υπηρεσιών. 65
Πρόσβαση σε Ειδικές Ευκολίες του Δικτύου και Χρήση αυτών των Ευκολιών Η από κοινού χρήση ευκολιών μπορεί να είναι επωφελής για λόγους χωροταξικούς, δημόσιας υγείας ή περιβάλλοντος, και θα πρέπει να ενθαρρύνεται από τις ΕΡΑ με βάση εθελοντικές συμφωνίες. Σε περιπτώσεις όπου οι επιχειρήσεις στερούνται πρόσβασης σε βιώσιμες εναλλακτικές επιλογές, η υποχρεωτική από κοινού χρήση ευκολιών ή περιουσιακών στοιχείων μπορεί να είναι σκόπιμη και πάντοτε επιβάλλεται μετά από πλήρη δημόσια διαβούλευση. Μεταξύ άλλων καλύπτει: την από κοινού χρήση υλικής συνεγκατάστασης και αγωγών, κτιρίων, ιστών, κεραιών ή συστημάτων κεραιών. 66
Απαιτήσεις Ελέγχου Τιμών και Κοστολόγησης Εννοιολογική προσέγγιση: Ο έλεγχος των τιμών μπορεί να απαιτείται όταν από την ανάλυση συγκεκριμένης αγοράς προκύπτει ανεπαρκής ανταγωνισμός. Ιδιαίτερα, φορείς εκμετάλλευσης με «σημαντική ισχύ στην αγορά» θα πρέπει να αποφεύγουν τη «συμπίεση» τιμών, κατά την οποία η διαφορά μεταξύ των λιανικών τιμών τους και των τιμών διασύνδεσης που χρεώνουν σε ανταγωνιστές, οι οποίοι παρέχουν παρεμφερείς λιανικές υπηρεσίες, δεν επαρκεί για την εξασφάλιση βιώσιμου ανταγωνισμού. 67
Απαιτήσεις Ελέγχου Τιμών και Κοστολόγησης Βασικές Παρατηρήσεις: 1. Η κανονιστική παρέμβαση να είναι λιγότερο ή περισσότερο «αυστηρή» και να διασφαλίζει πλήρη αιτιολόγηση των συναφών προτεινόμενων μέτρων. 2. Όταν μια ΕΡΑ επιβάλλει υποχρεώσεις χρησιμοποίησης συστήματος κοστολόγησης για λόγους υποστήριξης του ελέγχου τιμών, μπορεί να διενεργεί η ίδια ετήσιο έλεγχο για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με το εν λόγω σύστημα κοστολόγησης, υπό τον όρο ότι διαθέτει τους αναγκαίους πόρους σε μέσα και σε εξειδικευμένο προσωπικό. 3. Όταν επιβάλλεται η εφαρμογή συστήματος κοστολόγησης, πρέπει να τίθεται στη διάθεση του κοινού περιγραφή του συστήματος κοστολόγησης, στην οποία να εμφαίνονται τουλάχιστον οι βασικές κατηγορίες κόστους και οι κανόνες για 68 την κατανομή του.
Απαιτήσεις Ελέγχου Τιμών και Κοστολόγησης Διαδικασία υπολογισμού του κόστους: Για τον υπολογισμό του κόστους που συνεπάγεται η εγκατάσταση μιας συγκεκριμένης υπηρεσίας, είναι σκόπιμο να επιτρέπεται «εύλογη» απόδοση του επενδεδυμένου κεφαλαίου, συμπεριλαμβανομένων των ανάλογων εργατικών και οικοδομικών δαπανών, με την ανάλογη προσαρμογή του κεφαλαίου, εφόσον χρειάζεται, ώστε να αντανακλώνται οι τρέχουσες αποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων και η αποδοτικότητα της λειτουργίας. Οι ΕΡΑ εξασφαλίζουν ότι κάθε επιβαλλόμενος μηχανισμός ανάκτησης κόστους ή μέθοδος τιμολόγησης, προάγει την οικονομική απόδοση και τον βιώσιμο ανταγωνισμό, και μεγιστοποιεί το όφελος για τους καταναλωτές. 69
Μέτρα για τον τομέα των εφαρμογών ψηφιακής τηλεόρασης και των υπηρεσιών «πρόσβασης υπό όρους» 70
Γενική Προσέγγιση - Εφαρμογές Υπηρεσιών «υπό όρους πρόσβασης»-ca ΗΟδηγία95/47/EΚ σχετικά με τη χρήση προτύπων για την μετάδοση τηλεοπτικού σήματος, εισήγαγε μια σημαντική προοπτική για θέματα που αφορούσαν συναφείς εφαρμογές όπως επίσης και για εφαρμογές υπηρεσιών «υπό όρους πρόσβασης» (conditional access-ca), ενισχύοντας πολύ σοβαρά τις προοπτικές τεχνολογικής σύγκλισης μεταξύ τηλεπικοινωνιακών υποδομών και υποδομών ραδιοτηλεοπτικών εφαρμογών ευρυεκπομπής. Στόχος της ήταν η παροχή ασφάλειας σε επενδυτές στην ψηφιακή τηλεόραση και ταυτόχρονα η εξασφάλιση εισόδου στην αγορά και η διασφάλιση κατ' αναλογικό τρόπο καίριων δημοσίων συμφερόντων, όπως η διαλειτουργικότητα του εξοπλισμού ευρείας κατανάλωσης 71
Γενική Προσέγγιση - Εφαρμογές CA στην αγορά Δεν προσδιορίστηκε ακόμα κάποιο συγκεκριμένο σύστημα ή απαίτηση υπηρεσίας μετάδοσης ψηφιακής τηλεόρασης. Ανατέθηκαν δράσεις στο πλαίσιο του Έργου Ψηφιακής Ευρυεκπομπής (Digital Video Broadcasting - DVB), που υλοποιήθηκε από την Μεικτή Τεχνική Επιτροπή (Joint Technical Committee - JTC) τηςευρωπαϊκήςραδιοτηλεοπτικήςένωσης(european Broadcasting Union - EBU), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ηλεκτροτεχνικής Τυποποίησης (CENELEC) και του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Τηλεπικοινωνιακών Προτύπων (European Telecommunications Standards Institute - ETSI). 72
Προσέγγιση εφαρμογών Ψηφιακής Τηλεόρασης υπό το Πρίσμα της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ Τα δημόσια δίκτυα ηλεκτρονικών επικοινωνιών που εγκαθίστανται για τη μετάδοση ψηφιακών τηλεοπτικών υπηρεσιών, είναι σε θέση να μεταδίδουν υπηρεσίες και προγράμματα τηλεόρασης ευρείας οθόνης καθώς οι επιδράσεις της προοπτικής της σύγκλισης αποτελούν πλέον βασικό δομικό στοιχείο για τη σχεδίαση, την εγκατάσταση, την ανάπτυξη και την εκμετάλλευσή τους. ΥπόαυτότοπρίσμακαισύμφωναμετηθεώρησηκατάτηνΟδηγία το πρίσμα σύμφωνα με τη κατά την 2002/19/ΕΚ, οι φορείς εκμετάλλευσης δικτύων που λαμβάνουν και αναμεταδίδουν υπηρεσίες ή προγράμματα τηλεόρασης ευρείας οθόνης, έχουν την υποχρέωση να διατηρούν το «σχήμα ευρείας οθόνης». Υπηρεσία τηλεόρασης ευρείας οθόνης": Τηλεοπτική υπηρεσία που αποτελείται, στοσύνολότηςήενμέρει, σύνολό της ή από προγράμματα που έχουν παραχθεί και υποστεί επεξεργασία προκειμένου να παρουσιαστούν σε σχήμα ευρείας οθόνης πλήρους ύψους. Το σχήμα 16:9 είναι το σχήμα αναφοράς της τηλεοπτικής υπηρεσίας ευρείας οθόνης. 73
Προσέγγιση εφαρμογών Ψηφιακής Τηλεόρασης υπό το Πρίσμα της Οδηγίας 2002/19/ΕΚ Απαιτήσεις: Οι εξελίξεις στην τεχνολογία και την αγορά καθιστούν αναγκαία την αναθεώρηση του πλαισίου που διέπει τον τομέα της ψηφιακής τηλεόρασης, ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Απαιτείται ο προσδιορισμός του κατά πόσο είναι αιτιολογημένηηεπέκτασητωνυποχρεώσεωνσενέεςη των σε νέες «πύλες», όπως οι ηλεκτρονικοί οδηγοί προγραμμάτων (EPG) και οι διεπαφές προγράμματος εφαρμογών (API), για την εξασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης των τελικών χρηστών σε συγκεκριμένες ψηφιακές υπηρεσίες ραδιοτηλεοπτικών εκπομπών. 74
Συμπερασματική Επισκόπηση 75
Συμπερασματική Θεώρηση - 1 Η Οδηγία 2002/19/ΕΚ αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη δομικάστοιχείατουνέουκανονιστικούπλαισίου, του κανονιστικού με στόχο την παροχή συνθηκών δυναμικής και μονίμως ανταγωνιστικής αγοράς σε επίπεδο δικτύων και υπηρεσιών ηλεκτρονικών εφαρμογών προσφέροντας κίνητρα για επενδύσεις σε ένα περιβάλλον τεχνολογικής σύγκλισης. Ενθαρρύνεται η καινοτομία, ο ανταγωνισμός, και η δυνατότητας της προσφοράς επιλογών στους χρήστες. Αποδίδεται προτεραιότητα στη διεξαγωγή εμπορικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, προκειμένου να υπάρξει συμφωνία ως προς τους όρους και τις προϋποθέσεις πρόσβασης και 76 διασύνδεσης.
Συμπερασματική Θεώρηση - 2 Η Οδηγία 2002/19/ΕΚ βασίζεται στην παραδοχή ότι οι κανόνες ανταγωνισμού θα είναι το κύριο μέσο κανονιστικής ρύθμισης της αγοράς ηλεκτρονικών επικοινωνιών μόλις η αγορά καταστεί πραγματικά ανταγωνιστική. Προτείνεται και προωθείται η θέσπιση ενός πλαισίου τεχνολογικά ουδέτερων κανόνων, που μπορούν ταυτόχρονα να εφαρμοστούν σε εξειδικευμένες αγορές προϊόντων ή υπηρεσιών σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές για την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων. Θεσπίζονται σαφή κριτήρια για κανονιστική παρέμβαση σε ζητήματα πρόσβασης και διασύνδεσης. 77
Συμπερασματική Θεώρηση - 3 Οι ΕΡΑ ενθαρρύνουν και, κατά περίπτωση, εξασφαλίζουν, την κατάλληλη πρόσβαση και διασύνδεση, καθώς και τη διαλειτουργικότητα των υπηρεσιών, ασκώντας τις αρμοδιότητές τους κατά τρόπο ο οποίος εξασφαλίζει οικονομική απόδοση, βιώσιμο ανταγωνισμό και παρέχει το μέγιστο όφελος στους τελικούς χρήστες. Οι εθνικές κανονιστικές αρχές θα καθιστούν λιγότερο αυστηρές τις κανονιστικές υποχρεώσεις στις αγορές εκείνες όπου ο ανταγωνισμός έχει αποφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. 78