ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µικρές τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών εννοιολογικής χαρτογράφησης.

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Τίτλος «Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας» 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Το σενάριο µάθησης απευθύνεται σε µαθητές της Β Τάξης του ηµοτικού σχολείου. Συνδέεται µε θεµελιώδεις διαθεµατικές έννοιες, όπως χώρος, χρόνος, µεταβολή, ισορροπία κλπ. και έχει επεκτάσεις στα µαθήµατα της Αισθητικής Αγωγής και της Μελέτης Περιβάλλοντος.Το σενάριο είναι συµβατό µε το ΕΠΠΣ και τα αναλυτικά προγράµµατα σπουδών αφού ο κεντρικός άξονας του σεναρίου αφορά σε ενότητες που διδάσκονται στη Β Τάξη του ηµοτικού. 3. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των µαθητών Οι µαθητές γνωρίζουν αρκετά πράγµατα γύρω από τις πηγές ενέργειας. Ξέρουν ότι ο ηλιακός που έχουν στην ταράτσα του σπιτιού τους τους δίνει άφθονο ζεστό νερό, καθώς επίσης πως µε τη δύναµη του νερού που πέφτει γυρίζει ο µύλος κλπ. Ο δάσκαλος για να ανιχνεύσει τις πρότερες γνώσεις και αντιλήψεις των µαθητών γύρω από τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, θα τους δώσει ένα ηµιδοµηµένο εννοιολογικό χάρτη για να καταγράψουν τις απόψεις τους. 4. Σκοπός και στόχοι Οι µαθητές επιδιώκεται να: Να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τη σηµασία της ενέργειας στη ζωή (βασική προϋπόθεση για ύπαρξη και διατήρηση της ζωής), να εξοικειωθούν µε την αιολική και υδροηλεκτρική ενέργεια, να περιγράψουν τρόπους µε τους οποίους χρησιµοποιήται η κίνηση του νερού και του αέρα για την παραγωγή ενέργειας. 5. Κατηγορία λογισµικού συνδυασµός κατηγοριών λογισµικού 1) Για την υλοποίηση του σεναρίου θα χρησιµοποιηθεί λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης προκειµένου να ανιχνευθούν οι προυπάρχουσες απόψεις των µαθητών σχετικά µε τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Αυτό γιατί η εννοιολογική χαρτογράφηση είναι µια ειδική τεχνική οπτικοποίησης των σχέσεων ανάµεσα σε

διάφορες έννοιες. Ακόµη περισσότερο η εννοιολογική χαρτογράφηση αποτελεί µια ιδιαίτερη κατηγορία συστηµάτων εκπαιδευτικού λογισµικού µε ανοιχτό χαρακτήρα, που επιτρέπει τη διερεύνηση των σχέσεων των εννοιών µεταξύ τους κι αυτό βοηθά στο να µετατραπεί η δηλωτική γνώση σε διαδικαστική γνώση και µπορεί να χρησιµοποιηθεί από µικρές ηλικίες όπως στη συγκεκριµένη περίπτωση. 2) Θα χρησιµοποιήσουµε ένα πρόγραµµα ζωγραφικής (Tux Paint). Τα προγράµµατα ζωγραφικής βοηθούν στην ανάπτυξη της δηµιουργικότητας και της καλλιτεχνικής έκφρασης των παιδιών, µέσα από τη δηµιουργία εικόνων για την µελέτη ενός θέµατος. 3) Με τη βοήθεια του διαδικτύου θα µπορέσουν οι µαθητές να <<βρεθούν>> σε ένα µεγάλο υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, σε ένα µεγάλο φράγµα, ή σε ένα αιολικό πάρκο. 6. ιάρκεια Η εκτιµώµενη διάρκεια του σεναρίου υπολογίζεται να είναι 3 διδακτικές ώρες. 7. Οργάνωση τάξης & απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή Το µάθηµα θα γίνει στο εργαστήριο της πληροφορικής του σχολείου. Οι µαθητές χωρίζονται σε οµάδες 3-4 ατόµων. Οι υπολογιστές θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα σύνδεσης : Με το διαδίκτυο Να έχουν το λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (inspiration) Να έχουν το λογισµικό ζωγραφικής (Tux Paint) 8. Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου 1 η ιδακτική ώρα : ( ραστηριότητα 1) Το θέµα εισάγεται µε το ακόλουθο τραγουδάκι: Από πού είσαι ποταµάκι? Από εκείνο το βουνό. Πως τον λέγαν τον παππού σου? Σύννεφο στον ουρανό. Ποια είναι η µάνα σου? Η µπόρα. Πώς κατέβηκες στην χώρα?

Τα χωράφια να ποτίσω και τους µύλους να γυρίσω. Στάσου να σε ιδούµε λίγο, ποταµάκι µου καλό. Βιάζοµαι πολύ να φύγω να ανταµώσω το γιαλό. ίνεται ένας ηµιδοµηµένος εννοιολογικός χάρτης όπου η κεντρική έννοια είναι η δύναµη του νερού. Σκοπός της δραστηριότητας αυτής είναι να αναπτυχθούν οι πρότερες γνώσεις των παιδιών όσον αφορά την έννοια της δύναµης του νερού και πως µπορούµε να την αξιοποιήσουµε. Οι µαθητές µετά από συζήτηση στην οµάδα αναζητούν τις κατάλληλες εικόνες στη βιβλιοθήκη του λογισµικού για να συνθέσουν τον εννοιολογικό τους χάρτη. Ο δάσκαλος θα αξιοποιήσει τους χάρτες των οµάδων εργασίας για να οργανώσει κατάλληλα την επόµενη δραστηριότητα που θα κλιθούν οι µαθητές να κάνουν. 2 η ιδακτική ώρα: ( ραστηριότητα 2) Ο εκπαιδευτικός έχει βρει στο διαδίκτυο εικόνες και βίντεο από µεγάλα φράγµατα, υδροηλεκτρικά εργοστάσια αιολικά πάρκα, δίνοντας έτσι τη δυνατότητα στους µαθητές να γνωρίσουν τα µεγάλα έργα αξιοποίησης των ανανεώσηµων πηγών ενέργειας. 3 η ιδακτική ώρα : ( ραστηριότητα 3) Οι µαθητές καλούνται στις οµάδες τους να ζωγραφίσουν στον υπολογιστή κάθε οµάδα και από µία ανανεώσιµη πηγή ενέργειας (ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο µε το φράγµα, ένα αιολικό πάρκο, ηλιακούς συλλέκτες ).Μέσα από τις δραστηριότητες αυτές οι µαθητές αναπτύσσουν την φαντασία τους και τη δηµιουργικότητά τους και παράλληλα καλλιεργούν την αισθητική τους αντίληψη. 9. Φύλλα εργασίας Περιγράψτε συνοπτικά τα βασικά σηµεία ενδεικτικού φύλλου εργασίας για τους µαθητές, το οποίο καλύπτει µέρος του σεναρίου και περιέχει δύο ή τρεις το πολύ δραστηριότητες. 1 ο Φύλλο εργασίας ( ραστηριότητα 1) Συµπληρώστε τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας. Συζητήστε µεταξύ σας πόσο απαραίτητη είναι η αξιοποίηση αυτών των ανεξάντλητων πηγών (αιολική, ηλιακή) για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη. ( ραστηριότητα 2) Η κάθε οµάδα να ζωγραφίσει και από µία ανανεώσιµη πηγή ενέργειας.

10. Πρόσθετες πληροφορίες Τα συµπληρωµένα φύλλα εργασίας δίνουν τους δείκτες αξιολόγησης του σεναρίου και το βαθµό υλοποίησης των µαθησιακών στόχων. Ο δάσκαλος θα µπορέσει να βελτιώσει και να επεκτείνει αυτό το σενάριο όταν εφαρµοστεί στην τάξη και δοκιµαστεί από τους ίδιους τους µαθητές θα βελτιώσει τυχόν ατέλειες και αδυναµίες και θα µπορέσει να το προσαρµόσει στις ανάγκες της τάξης και των µαθητών του. Παρατήρηση: το σενάριο µπορεί να σχεδιαστεί µε τη χρήση κάποιου ή κάποιων από τα παρακάτω, που εσείς θεωρείτε κατάλληλο/α για την περίσταση: Α) ιαδίκτυο (ανίχνευση πληροφοριών / online δραστηριότητες) Β) λογισµικό ανάπτυξης δηµιουργικότητας και ζωγραφικής (αποτύπωση ιδεών / έκθεση υλικού) Γ) Λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (ανίχνευση ιδεών / ανάπτυξη θέµατοςεξακτίνωση / οµαδοποιήση / ταξινόµηση) ) Ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες (ανίχνευση / παρουσίαση υλικού) και λογισµικά οπτικοποίησης Ε) Λογισµικά γενικής χρήσης, όπως επεξεργασία κειµένου, λογιστικό φύλλο, λογισµικό παρουσίασης, κλπ. (π.χ. παραγωγή γραπτού λόγους, πίνακες διπλής εισόδου, κατασκευή παρουσίασης) ΣΤ) λογισµικά κλειστού τύπου