Εισηγητική Έκθεση 0. Έχοντας υπ όψη 1. Τις διατάξεις των παρ. 5 και 6 του αρθ. 8 του Ν.2742/99 για τη Σύνταξη της Έκθεσης αξιολόγησης και τη διατύπωση των Πορισµάτων Μέτρων Ενεργειών που απαιτούνται για την εφαρµογή των ΠΠ και προσδιορίζονται ενέργειες που αντίκεινται ή δεν εναρµονίζονται προς τις κατευθύνσεις τους και τέλος τεκµηριώνεται η αναγκαιότητα αναθεώρησής τους. 2. Τα ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ και την ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑΣ ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΤΟΥ ΠΠΧΣΑΑ που έχουν ως εξής: Το ισχύον ΠΠΧΣΑΑ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας θεσµοθετήθηκε το 2003 (ΦΕΚ 1469Β/2003) και εκπονήθηκε µε βάση τις διατάξεις του Νόµου 2742/99. Οι σχετικές διατάξεις του αρ.8 του Ν.2742/99 προβλέπουν την σύνταξη Έκθεσης Αξιολόγησης και τη διατύπωση των Πορισµάτων Μέτρων Ενεργειών που απαιτούνται για την εφαρµογή των ΠΠ και προσδιορίζονται ενέργειες που αντίκεινται ή δεν εναρµονίζονται προς τις κατευθύνσεις τους και τέλος τεκµηριώνεται η αναγκαιότητα αναθεώρησής τους σε σχέση µε νεώτερα δεδοµένα και πολιτικές. Η Έκθεση Αξιολόγησης που συντάχθηκε κατά την Αη Φάση της διαδικασίας «Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης του ΠΠΧΣΑΑ της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας» κατέληξε στο συµπέρασµα της αναγκαιότητας της αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ για: την αξιοποίηση νεώτερων προοπτικών που προκύπτουν από νεώτερους προγραµµατισµούς και πολιτικές και ιδίως τις πολιτικές της προγραµµατικής περιόδου 2014-2020 (Ε ΚΠΣ και Στρατηγική Ευρώπη 2020), την αντιµετώπιση συγκεκριµένων προβληµάτων που αφορούν κυρίως την συνάρθρωση του ΠΠΧΣΑΑ µε τον υπερκείµενο χωροταξικό σχεδιασµό και την ένταξη νεώτερων θεσµικών ρυθµίσεων στα θεµατικά πεδία που σχετίζονται µε το περιεχόµενό του και ως εκ τούτου απαιτούν προσαρµογή εξειδίκευση των κατευθύνσεών του το συνυπολογισµό της «συγκυρίας» της οικονοµικής κρίσης που ανέτρεψε δραµατικά τα βραχυπρόθεσµα δεδοµένα και επηρεάζει διαφοροποιηµένα ως προς τις προοπτικές τα µακροπρόθεσµα χωρίς να ανατρέπει βασικές παραδοχές (εξωστρέφεια - ανταγωνιστικότητα) του ισχύοντος ΠΠΧΣΑΑ. Ειδικότερα: Το θεσµοθετηµένο ΠΠΧΣΑΑ την πρώτη δεκαετία ισχύος του: Προέβλεψε τις ανάγκες και δυνατότητες της Περιφέρειας, προέταξε συγκεκριµένα κύρια αστικά κέντρα και Μεγάλα Έργα διαπεριφερειακής κλίµακας, που απαιτούν σηµαντικούς πόρους και µακροχρόνιες διαδικασίες ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 1
υλοποίησης, και λειτούργησε σε εντυπωσιακή συµβίωση µε τον περιφερειακό σχεδιασµό (Γ και ΚΠΣ) αλλά και σε συνάφεια µε τα κεντρικά επιχειρησιακά προγράµµατα ιδίως των Μεγάλων Έργων (εθνικής-υπερεθνικής εµβέλειας) στους τοµείς των Μεταφορών, του Πολιτισµού και της Αγροτικής Ανάπτυξης. Προέβλεψε την εξέλιξη των µακρο-οικονοµικών µεγεθών (ΑΕΠ κατά κεφαλή κλπ.) την πρώτη προβλέψιµη περίοδο πριν την οικονοµική κρίση και κατηύθυνε έγκαιρα προς τον εκσυγχρονισµό και την ανταγωνιστικότητα τις επιλογές προωθώντας σχετικές επιλογές. ιέβλεψε και διάρθρωσε ικανοποιητικά το χώρο και τροφοδότησε τη διοικητική του αναδιάρθρωση (Καλλικρατικοί ΟΤΑ) παρ όλες τις αποκλίσεις σε σχέση µε τις λειτουργικές αστικές περιοχές που προωθούσε. ιέβλεψε τις κυριότερες χωρικές εξελίξεις ενδοπεριφερειακά ως προς τη διάρθρωση του παραγωγικού χώρου. Προέβαλε την αναγκαιότητα µηχανισµών οργάνωσης των χρήσεων γης σε περιοχές µε σύνθετα προβλήµατα χωροθέτησης δραστηριοτήτων επιχειρώντας ισχυρή παρεµβατική πολιτική στην εξισορρόπηση (οικονοµική και περιβαλλοντική) του περιφερειακού χώρου που έτυχαν ελλιπούς εφαρµογής (ΠΕΧΠ Οινόφυτα Σχηµατάρι Θήβα νέες ΒΙΠΕ, ΠΟΑΠ κλπ.). Τροφοδότησε τη ιοίκηση µε ένα πλαίσιο που σε πολλές περιπτώσεις υπήρξε προγραµµατικός οδηγός για τη χωροθέτηση των επενδύσεων και έγκρισης περιβαλλοντικών αδειοδοτήσεων τόσο µε θετικά όσο και αρνητικά αποτελέσµατα. Τα αρνητικά αποτελέσµατα συνδέονται κυρίως µε τη σύγχυση ως προς την ισχύ του ΠΠΧΣΑΑ µετά την θεσµοθέτηση των Ε.Π. Τροφοδότησε µεγάλους επιχειρηµατικούς συλλογικούς φορείς (Μεταλλευτικές Επιχειρήσεις ΤΕΕ Αυτοδιοίκηση] µε ένα σταθερό πλαίσιο αναφοράς στους προγραµµατισµούς τους και στη διαρκή ανάγκη διαιτησίας κατά την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των επενδύσεων. εν εφαρµόστηκε καθοριστικά από τον υποκείµενο σχεδιασµό (ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ) (ιεράρχηση αναγκών-πολιτική γης-συντονισµός ρυθµίσεωνκαθυστέρηση αποτελεσµάτων), τον περιβαλλοντικό σχεδιασµό ως προς την θεσµική προστασία των Προστατευόµενων Περιοχών (ολοκλήρωση ΕΠΜ περιοχών NATURA) και είχε µικρή επίδραση στο τοπικό προγραµµατισµό (έργα σε επίπεδο ΟΤΑ) των δηµοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων και στη προστασία του περιβάλλοντος και ειδικά του πόρου γη. Σε σχέση µε τις νεότερες πολιτικές κοινοτικού επιπέδου που προωθούν την εδαφική συνοχή, την αστική ανάπτυξη, και την ολοκληρωµένη τοπική ανάπτυξη επιµέρους ειδικών χώρων (ύπαιθρος - ακτές κλπ.) στα πλαίσια της «Στρατηγικής Ευρώπη 2014-2020» καθώς και οι κατευθύνσεις του εθνικού πλαισίου για το Σ.Ε.Σ 2014-2020 παρατηρούνται συµβατότητες µε το ισχύον ΠΠΧΣΑΑ αλλά πρέπει να αξιοποιηθούν περαιτέρω νέα εργαλεία προώθησης πολιτικών. Σε σχέση µε τις νεότερες θεσµικές ρυθµίσεις, η πρόσφατη διοικητική µεταρρύθµιση «Καλλικράτης» (ν. 3852/2010) έχει την µεγαλύτερη επίδραση στην ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 2
ανάγκη αναθεώρησης του ισχύοντος ΠΠΧΣΑΑ αλλά απαιτεί προσαρµογές που δεν ανατρέπουν τις στρατηγικές ενώ οι παρακάτω νεότερες θεσµικές ρυθµίσεις πρέπει κυρίως να ληφθούν υπ όψη και να εφαρµοστούν στα πλαίσια της αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ: 1. Νόµος για τη Βιοποικιλότητα (Ν. 3937/2011).Το ΠΠΧΣΑΑ δεν έρχεται σε αντίθεση µε το θεσµικό πλαίσιο αφού αυτό αποτελεί συνέχεια / προσαρµογή του Ν. 1650/86. Πρέπει όµως να αξιοποιήσει και να προσαρµοστεί στους νέους µηχανισµούς που εισάγει. 2. Εναρµόνιση µε την Οδηγία 2008/56/ΕΚ για την προστασία και διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος (Ν. 3983/2011). 3. Εθνική Στρατηγική Για το Τοπίο. Η κύρωση το 2010 της Ευρωπαϊκής Σύµβασης του Τοπίου εισάγει υποχρεωτικά στη νέα περίοδο σχεδιασµού των ΠΠΧΣΑΑ στρατηγική / ρυθµίσεις για το Τοπίο. Το ΠΠΧΣΑΑ της Στερεάς Ελλάδας περιείχε ήδη πρόνοιες για το τοπίο στην κατεύθυνση των σηµερινών προδιαγραφών. Παρουσιάζει έτσι γενικά σαφή συνάφεια που απαιτεί όµως νέες εξειδικεύσεις. 4. Τουριστική Νοµοθεσία Ν. 4002/2011. Πρέπει να αντιµετωπιστούν από το ΠΠΧΣΑΑ οι νέες µορφές τουριστικών καταλυµάτων. 5. Νόµος 3686/2011 για τα Επιχειρηµατικά Πάρκα. Το ΠΠΧΣΑΑ πρέπει να προσαρµοστεί στα νέα εργαλεία ανάπτυξης της οικονοµικής δραστηριότητας σε οργανωµένους υποδοχείς. Η γενική δοµή του νόµου δεν έρχεται σε αντίθεση µε το ΠΠΧΣΑΑ, αντίθετα διευκολύνει το ΠΠΧΣΑΑ µε την περαιτέρω εξειδίκευση αλλά και τη σύνδεση δευτερογενούς τριτογενούς µέσω της έννοιας του Επιχειρηµατικού Πάρκου, επιδίωξη του θεσµοθετηµένου ΠΠΧΣΑΑ. 6. Οδηγία Πλαίσιο ιαχείρισης Υδάτων. Πρέπει να παρακολουθηθεί η θεσµοθέτηση των σχετικών ρυθµίσεων. Κατά τη αναθεώρησή του, το θεσµοθετηµένο ΠΠΧΣΑΑ πρέπει να αντιπαραθέσει τις προτάσεις του µε τις προοπτικές και τα προβλήµατα που αναπτύχθηκαν παραπάνω αλλά ταυτόχρονα να συνυπολογίσει, όπως ήδη αναφέρθηκε, τη «συγκυρία» της οικονοµικής κρίσης και των αλλαγών που επιφέρει λόγω της ανάγκης άµεσης µεγέθυνσης οικονοµικών δεικτών διατηρώντας την µακροπρόθεσµη στόχευση για αειφόρο χωρική ανάπτυξη της Περιφέρειας. Το θεσµοθετηµένο και αναθεωρούµενο ΠΠΧΣΑΑ είχε µακροπρόθεσµους στόχους: την «εδαφική συνοχή» µέσω αφ ενός αποτελεσµατικότερων µηχανισµών «διακυβέρνησης» (συνεργασίες δικτυώσεις) αφ ετέρου «εξειδικεύσεων» των χώρων στην αναπτυξιακή διαδικασία χωρίς παράλληλα να ανατρέπεται µία συνετή βιώσιµη διαχείριση των τοπικών πόρων κάθε τόπου, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας ως προς τη θέση και το ρόλο της Περιφέρειας, ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 3
τη διαχείριση των ζητηµάτων του περιβάλλοντος µε κριτήριο την αξιολόγηση και επιλογή «των στοιχείων» που έχουν διαστάσεις «κληρονοµιάς» και διαβάθµιση στη κατεύθυνση: ευρεία θεώρηση της πολιτιστικής κληρονοµιάς, στοχευµένη θεώρηση στα ζητήµατα της βιοποικιλότητας των φυσικών συνόλων και τοπίων, στοχευµένη θεώρηση στα ζητήµατα των φυσικών κινδύνων, και στοχευµένη θεώρηση στα ζητήµατα της αποδοτικής χρήσης των πόρων. Η στρατηγική αυτή του ΠΠΧΣΑΑ κινείται σε κατεύθυνση που προωθεί µακροπρόθεσµους στόχους αειφορικής ανάπτυξης (πολυκεντρικότητα, ενίσχυση δικτύωσης µεταξύ οικιστικών κέντρων, περιορισµός της αστικής διάχυσης, βιώσιµη κινητικότητα, επικέντρωση σε περιοχές «κρίσης», συνετή διαχείριση του περιβάλλοντος). Ως εκ τούτου αποτελεί ένα πρότυπο στη σωστή κατεύθυνση. Το πρότυπο αυτό είναι προφανές ότι αντιµετωπίζοντας την κρίση θα πρέπει να αντιπαρατεθεί µε τα διλήµµατα της «συγκυρίας» και να προτείνει «µέτρα» που θα έχουν: συνεκτικότητα ως προς το αποτέλεσµα και άρα αποτελεσµατικότητα ως προς τη χρήση των πόρων εφαρµογής του (χρηµατικών και επιχειρησιακών, επιχειρηµατικών), προσθετικότητα ως προς την συνάρθρωσή του µε το υπερκείµενο επίπεδο σχεδιασµού και προγραµµατισµού «γενικού συµφέροντος» σε καθεστώς όµως «εδαφικής συνοχής» όπως αυτή ορίζεται από τις πολιτικές στο κοινοτικό και εθνικό επίπεδο για την επόµενη δεκαετία (2020+), επιλογή µετά από ολοκληρωµένη προσέγγιση των ζητηµάτων της «βιώσιµης ανάπτυξης» δηλαδή της ισορροπίας «οικονοµική µεγέθυνση εδαφική συνοχή αντιµετώπιση της γενικής οικολογικής κρίσης και ανάγκης προστασίας φυσικής και πολιτιστικής κληρονοµιάς» και των ζητηµάτων που θέτει περιφερειακά. Στα πλαίσια αυτά η συνεκτική στρατηγική που προτείνεται για την αναθεώρηση του ΠΠΧΣΑΑ για τη δεκαετία προς το 2020+ είναι η διατήρηση των κύριων στόχων και στρατηγικών του ισχύοντος µε τις αναγκαίες αναθεωρήσεις σε σχέση µε τον υπερκείµενο προβληµατισµό και µε προσαρµογή και προτεραιότητες στις παρακάτω στρατηγικές κατευθύνσεις, διατηρώντας όµως την µακροπρόθεσµη στόχευση για αειφόρο χωρική ανάπτυξη της Περιφέρειας µε όρους: Εδαφικής συνοχής Ενίσχυσης ανταγωνιστικότητας Προστασίας και ανάδειξης του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος και Προσαρµογής στην κλιµατική αλλαγή και την ενεργειακή κρίση. ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 4
Στρατηγικές κατευθύνσεις: Θέση και ρόλος της Περιφέρειας στο χώρο Επιλογή των κρισιµότερων συγκεκριµένων παραµέτρων µε τις περισσότερες δυνατότητες επιτυχίας για την ολοκλήρωση της ανάδυσης «ενισχυµένης» θέσης για την Περιφέρεια. Χωρο-Αναπτυξιακό πλαίσιο Η αναγκαία ενίσχυση της χωρικής αυτονοµίας (ενδογενής ανάπτυξη) της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, σε συνθήκες οικονοµικής κρίσης, θα επιτευχθεί µε την εντατική αξιοποίηση των συγκριτικών της πλεονεκτηµάτων στο πλαίσιο έντονης διαπεριφερειακής κινητικότητας, έντονης ανταγωνιστικότητας και προώθησης της απασχόλησης. Χωροταξική Οργάνωση - διάρθρωση κατοίκησης και επενδύσεων Προτεραιότητα στην: Υποστήριξη της οικιστικής ανάπτυξης επιλεγµένων αστικών κέντρων του ΠΠΧΣΑΑ και των χωρικών αναπτυξιακών ενοτήτων που τις υποστηρίζουν για την «υποδοχή» των δραστηριοτήτων και της κατοικίας. Άµεση προώθηση οργάνωσης των τουριστικών χωροταξικών ρυθµίσεων. Άµεση προώθηση νεώτερων θεσµών του Νόµου 3937/2011 (Περιφερειακά Πάρκα) µε επίδειξη επιτυχηµένων παραδειγµάτων «ολοκληρωµένης ανάπτυξης» ιδίως στον ορεινό χώρο. Άµεσος σχεδιασµός «περιφερειακής πολιτικής» αποδοτικής χρήσης των πόρων στον τοµέα των ΟΠΥ και των ΑΠΕ. Κλιµατική αλλαγή - άλλοι φυσικοί πόροι - βιοποικιλότητα Προσοχή πρέπει να δοθεί σε σχέση µε την αναµενόµενη, αύξηση των πιέσεων στους υδατικούς πόρους και τα οικοσυστήµατα, ιδίως τα δασικά. Για τον µετριασµό και αντιµετώπιση των επιπτώσεων απαιτούνται µέτρα και δράσεις για: Εξοικονόµηση και µείωση της κατανάλωσης ύδατος, καθώς και περιορισµό των απωλειών των δικτύων άρδευσης και ύδρευσης, µη περαιτέρω απώλεια δασών από οποιαδήποτε αιτία π.χ. πυρκαγιές, εξορύξεις, κατασκευή δρόµων ή άλλων έργων υποδοµής, παράνοµη υλοτοµία κλπ. ράσεις-σχεδιασµοί µετακινήσεων και χωροθέτησης δραστηριοτήτων µε αναφορά στις δυνατότητες µείωσης των εκποµπών αερίων θερµοκηπίου λόγω οδικών µεταφορών και αντιµετώπισης των επιπτώσεων της κλιµατικής αλλαγής. Ως προς τον στόχο της βιώσιµης διαχείρισης των λοιπών φυσικών πόρων µεγαλύτερη έµφαση: στις εξής αρχές: αποφυγή της υπερεκµετάλλευσης, βελτίωση της αποδοτικότητας της χρήσης των φυσικών πόρων, ανάδειξη των ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 5
οικοσυστηµάτων σε παράγοντα ανάπτυξης και ποιότητας ζωής και παύση της απώλειας βιοποικιλότητας και στις εξής κατευθύνσεις: βελτίωση των αρχών και του καθεστώτος διαχείρισης στους τοµείς της γεωργίας, της αλιείας και των δασών, και υποστήριξη της ανακύκλωσης και επαναχρησιµοποίησης. Ειδικά ως προς το θέµα της γεωργικής ρύπανσης, προτείνεται η προώθηση της βιολογικής και ολοκληρωµένης γεωργίας. Απαιτείται, ακόµη, η λήψη µέτρων προστασίας του εδάφους από τη διάβρωση, τη ρύπανση από γεωργικές, βιοµηχανικές και άλλες δραστηριότητες, τη µείωση της παραγωγικότητάς του κ.λπ. Για την προστασία της φύσης και της βιοποικιλότητας και του Τοπίου. Επιµονή στους στόχους του ισχύοντος ΠΠΧΣΑΑ και προώθηση: ολοκλήρωση της θεσµοθέτησης όρων και σχεδίων διαχείρισης του ικτύου «Natura 2000». κατά το δυνατόν διατήρηση και ενίσχυση παραγωγικών πρακτικών χρήσιµων για την επιβίωση συγκεκριµένων ειδών, όπως είναι η νοµαδική κτηνοτροφία. ενσωµάτωση στόχων προστασίας του τοπίου στη δασική διαχείριση και γενικά στη διαχείριση της υπαίθρου και του περιαστικού χώρου. περιορισµός νέων διανοίξεων καθώς και της βελτίωσης και ασφαλτόστρωσης υφιστάµενων δρόµων σε ενότητες ειδικών κατηγοριών χώρου. περιορισµός της οικιστικής εξάπλωσης (σχέδια πόλης, όρια οικισµών εκτός σχεδίου δόµηση, αυθαίρετη δόµηση). 1. Εκτιµώντας τις προοπτικές για τη Στερεά Ελλάδα Α. Ως προς τη Θέση και το ρόλο στον εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, χωροθετείται σε κεντρική θέση στον εθνικό χώρο λόγω της άµεσης γειτνίασης και της ταχείας διασύνδεσης της µέσω των ιευρωπαϊκών Οδικών και Σιδηροδροµικών ικτύων Μεταφορών ( Ε -Μ) µε την Μητροπολιτική Περιφέρεια της Αθήνας (ΜΠΑ). Καταλαµβάνει ένα εδαφικά κρίσιµο κεντροβαρικό τµήµα του ηπειρωτικού κορµού της Ελλάδος στον κοµβικό ενδιάµεσο χώρο της ελληνικής χερσονήσου (Λειτουργική Αστική Περιοχή της Λαµίας) που την καθιστά κόµβο δικτύων υποδοµών ευρωπαϊκού και εθνικού επιπέδου στους τοµείς των µεταφορών και χώρο αναφοράς για την περιφερειακή εδαφική συνοχή. Κατέχει επίσης ενδιάµεση θέση στο σύστηµα µεταφοράς ενέργειας και αναπτύσσει ταχύτατα την ενεργειακή της παραγωγή κυρίως στο τοµέα των ΑΠΕ(πρωτεύουσα θέση) παράγοντες που την αναδεικνύουν επίσης σε ενεργειακό κόµβο εθνικού επιπέδου µε αναφορά κυρίως τη κεντρική Εύβοια (Αλιβέρι), αλλά και τη Βοιωτία (Θήβα - Θίσβη) και τη κεντρική Φθιώτιδα (Λαµία). Άλλα δυνατά σηµεία της ταυτότητάς της στο διεθνή και ευρωπαϊκό και εθνικό περιφερειακό χώρο αποτελούν: ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 6
Οι πολλαπλοί διάσπαρτοι πολιτιστικοί πόροι της, µε προεξάρχοντες τους οργανωµένους πόλους ιεθνούς Πολιτιστικής Κληρονοµιάς - UNESCO των ελφών και του Οσίου Λουκά καθώς και τον διεθνούς συµβολισµού χώρο των Θερµοπυλών που αποτελούν διεθνείς τουριστικούς προορισµούς πολιτιστικού τουρισµού. Η παραγωγική της συµµετοχή µε σηµαντική εξαγωγική τάση σε πρωτεύουσα θέση σε εθνικό επίπεδο στο δευτερογενή τοµέα/µεταποίηση. Η «πρωτιά» της σε εθνικό και κοινοτικό επίπεδο στη µεταλλουργική βιοµηχανία, ιδίως τη συνδεδεµένη µε το βωξίτη και την παραγωγή αλουµινίου και νικελίου και εξαγωγικά προσανατολισµένη. Η γεωργο-διατροφική της παραγωγή εγγύς της αγοράς της ΜΠΑ και οι δυναµικοί υδατικοί της πόροι και περιοχές αλιείας και υδατοκαλλιέργειας (πρωτεύουσα θέση στις εξαγωγές). Τα µεγάλα φυσικά ορεινά οικοσυστήµατα και τοπία της και οι ιδιότυποι θαλάσσιοι και νησιώτικοι χώροι της, που αποτελούν αποθέµατα βιοποικιλότητας ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος ή εναλλακτικών µορφών ενέργειας και αναψυχής και ορεινού και χειµερινού τουρισµού. Οι θερµαλιστικοί πόροι και η παράδοσή της στον ιαµατικό τουρισµό µε δυνατότητες διεθνούς εµβέλειας δραστηριότητα. Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας βελτιώνει σταδιακά αλλά σταθερά τη θέση και το ρόλο της στον εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνή χώρο. Η ανάδειξης της κοµβικής κεντρικής θέσης της Περιφέρειας και η ενίσχυση νέων διαπεριφερειακών σχέσεων/ροών είναι σε πορεία θετική ιδίως προς υτική Ελλάδα/Πάτρα και την Ιόνια Οδό αλλά και την Ήπειρο/Ιωάννινα και τον άξονα Ε 65. Σε σχέση µε τα αστικά κέντρα-πόλους, η ανάδυση της µε ευρεία εν δυνάµει ενδοχώρα αστικής περιοχής της Λαµίας είναι σε θετική τροχιά ιδίως µετά την διοικητική µεταρρύθµιση, την αναβάθµιση των εκπαιδευτικών της υπηρεσιών και την σταθερή υλοποίηση των έργων των Ε -Μ. Επίσης σε θετική τροχιά κινείται η Χαλκίδα µε τη διοικητική αναδιοργάνωση του ευρύτερου χώρου και τη διασύνδεσή της µε το δίκτυο Ε -Μ ώστε να λειτουργήσει ως ειδικός αστικός πόλος στην διασυνοριακή περιοχή µε την ΜΠΑ. Ως προς τις λοιπές δυνατότητες ενισχυµένης θέσης και ρόλου, η πορεία των αλλαγών είναι θετική στο γεωπολιτικό επίπεδο µε τη διεύρυνση των δυνατοτήτων για ανάπτυξη διαπεριφερειακών σχέσεων σε διεθνές και διαπεριφερειακό επίπεδο µετά την κατοχύρωση της αυτοδιοικητικής της ταυτότητας καθώς και σε κεντρικότητα λόγω ταχύτερης προσπέλασης µέσω των νέων µεταφορικών έργων. Οµoίως θετικές προοπτικές καταγράφονται για τα αστικά κέντρα και τους εξαγωγικούς παραγωγικούς κλάδους (Ενέργεια ΑΠΕ ιατροφικός Τοµέας Ο.Π.Υ.) σε επίπεδο διατυπωµένων πολιτικών αλλά και για τον τουρισµό διεθνούς εµβέλειας λόγω της ενεργοποίησης για αξιοποίηση της σχολάζουσας δηµόσιας περιουσίας γύρω από τους θερµαλιστικούς πόρους της Περιφέρειας και την κινητικότητα των επενδύσεων στο τοµέα. ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 7
Β. Ως προς την Οικονοµική Θέση - Βασικά Οικονοµικά µεγέθη Από την προγραµµατική Περίοδο 2007-2013 η Περιφέρεια κατατάσσεται στις µεσαίες αναπτυγµένες περιφέρειες της Ε.Ε. (εκτός σύγκλισης) και εκτιµάται ότι θα παραµείνει σ αυτές. Η Περιφέρεια έχει ισχυρά βιοµηχανικά, εξαγωγικά προσανατολισµένα και µε παρουσία ισχυρών επιχειρηµατικών Οµίλων, και αγροτικά παραγωγικά χαρακτηριστικά µη ικανοποιητικά συνδεδεµένα µε συναφείς δραστηριότητες του ανώτερου τριτογενούς (καινοτοµία - εκπαίδευση και τεχνολογική έρευνα marketing κ.λ.π) και µεγάλα περιθώρια ανάπτυξης του τουρισµού. Οι προοπτικές τη προσεχή δεκαετία είναι θετικές αφού ξεκινώντας σε έντονες συνθήκες οικονοµικής κρίσης στις αρχές της δεκαετίας, η Περιφέρεια: α) θα ενισχυθεί στα πλαίσια του Ε ΚΠΣ από µεγαλύτερες δηµόσιες επενδύσεις εξερχόµενη από το «Στόχο 2 Phasing in» και εισερχόµενη στις Περιφέρειες Μετάβασης (Phasing out), β) θα συνεχίσει µε εντονότερο ρυθµό να βελτιώνει την ανταγωνιστικότητά της σε απόλυτα και συγκριτικά, ως προς άλλες περιφέρειες, µεγέθη καθώς η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας σε σχέση µε άλλες Περιφέρειες, είχε πετύχει µεγαλύτερο βαθµό εκσυγχρονισµού την προηγούµενη περίοδο εκµεταλλευόµενη τη λειτουργία της στο Στόχο 2 (ανταγωνιστικότητα) των ιαρθρωτικών Ταµείων της Ε.Ε., γ) θα έχει την ευκαιρία ανάπτυξης «επιλεκτικού τουρισµού» στη στα πλαίσια της αξιοποίησης των δηµοσίων τουριστικών πόρων του χιονοδροµικού και θεραπευτικού τουρισµού δ) θα αξιοποιήσει υπέρ της παραγωγικής του βάσης συνολικά και ειδικά της βιοµηχανικής της βάσης, ιδιαίτερα ενεργοβόρας, τις επενδύσεις στα ΑΠΕ και τη παραγωγή ενέργειας µε µη συµβατικό τρόπο. Γ. Ως προς τη ιαχείριση πόρων-κλιµατικής αλλαγής Η Στερεά Ελλάδα είναι η δεύτερη σε έκταση ελληνική περιφέρεια αποτελούµενη από ηπειρωτικό και νησιωτικό τµήµα, ανοιχτή στο Αιγαίο Πέλαγος και σε επικοινωνία µε το Ιόνιο Πέλαγος µέσω µεγάλου µήκους ακτών και εσωτερικών θαλασσών (Κορινθιακός-Πατραϊκός-Ευβοϊκός-Μαλιακός Κόλπος), η Περιφέρεια είναι εξαιρετικά πλούσια σε µορφολογία, γεωλογικούς σχηµατισµούς και Φυσικούς πόρους και ειδικά σε Ορυκτές Πρώτες Ύλες (Ο.Π.Υ) Νερά- παραγωγική Γη. Προσφέρει έτσι µεγάλη ποικιλία τοπίων, εντατικής καλλιέργειας πεδιάδες, οροπέδια, µεγάλα δάση και υψηλές βουνοκορφές, ορεινές αγροτικές καλλιέργειες και βοσκότοπους, εσωτερικά και παραθαλάσσια νερά και ακτές. Τροφοδοτεί µία ευρωπαϊκής/διεθνούς εµβέλειας επιχειρηµατική δραστηριότητα στο τοµές των Ο.Π.Υ. Η γεωµορφολογική ποικιλία της Περιφέρειας διαµορφώνει ένα ποικίλο κλίµα µεσογειακό στις ευρεία κατοικηµένες παραλιακές και πεδινές περιοχές ψυχρό στις ορεινές περιοχές µε συχνές χιονοπτώσεις. Σε σχέση µε τις κλιµατικές µεταβολές έχουν παρατηρηθεί κυρίως φαινόµενα ραγδαίων βροχοπτώσεων µε αποτέλεσµα έντονα πληµµυρικά φαινόµενα. Το αιολικό και γεωθερµικό δυναµικό της Περιφέρειας είναι σηµαντικό σε εθνικό επίπεδο. Όσον αφορά την διαχείριση και προστασία των υδάτινων πόρων (ως πολύτιµη πηγή ύδρευσης των κατοίκων και υποστήριξης της σηµαντικής γεωργικής παραγωγής) είναι σε εφαρµογή οι ιαχειριστικές Μελέτες των λεκανών απορροής. Η προσαρµογή στη κλιµατική αλλαγή αποτελεί ζήτηµα περαιτέρω εξειδίκευσης λόγω των αρνητικών προοπτικών σε σηµεία του παραγωγικού (χιονοδροµικός τουρισµός- ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 8
γεωργία) και οικιστικού (παράκτια κατοίκηση σε περιοχές επηρεαζόµενες) της προφίλ.. Ως προς τη ιοικητική Οργάνωση / Εδαφική Συνοχή- ιακυβέρνηση Με την µετατροπή της σε αυτοδιοικητική οντότητα µε δυνατότητα αναπτυξιακού προγραµµατισµού στη χωρική της ενότητα η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας κατοχύρωσε και ενδυνάµωσε τη θέση της στο Κοινοτικό και Εθνικό Περιφερειακό Σύστηµα και Περιφερειακή Πολιτική. Οι προοπτικές εξέλιξης του συστήµατος συνδέεται µε την εξελισσόµενη οικονοµική κρίση. Εκτιµούµε ότι θα ευνοήσει την περιφερειακή µεταρρύθµιση δεδοµένου ότι το συγκεντρωτικό µοντέλο µε αιχµή την Μητροπολιτική Αθήνα θα απαιτήσει παρεµβάσεις για να προσαρµοστεί στις νέες οικονοµικές και παραγωγικές δυνατότητες, στην εποχή του ιαδικτύου, στην νέα εποχή των µεταφορών µε εξοικονόµηση ενέργειας και στις ανάγκες αναδιανοµής εισοδήµατος. Ε. Ως προς την Πληθυσµιακή εξέλιξη και τα κοινωνικό οικονοµικά χαρακτηριστικά Η Περιφέρεια µε 547.300 κατ. το 2011 (8 η στη χώρα) παρουσιάζει τα ίδια χαρακτηριστικά πληθυσµιακής στασιµότητας όπως και το εθνικό επίπεδο. Εκτιµάται ότι τα πραγµατικά δεδοµένα είναι θετικότερα για τη Περιφέρεια λόγω των δυσκολιών απογραφής της µετανάστευσης (προς και εντός ). Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στην προβληµατική εξέλιξη των οικιστικών κέντρων 6ου επιπέδου της γεωργικής υπαίθρου. Θετικές προοπτικές δηµιουργούν οι πιθανότητες θετικών µετακινήσεων πληθυσµών προς την περιφέρεια λόγω της οικονοµικής κρίσης που πλήττει ιδιαίτερα την γειτονική Μητροπολιτική Περιφέρεια της Αθήνας, της ανόδου του κόστους των οδικών µεταφορών µε Ι.Χ. και του κόστους ζωής που δηµιουργούν τάσεις επιστροφής στην ύπαιθρο νέων αγροτών, ή µετοίκησης εργαζοµένων στις πλησίον της Αθήνας συνοριακές αστικές περιοχές (ευρύτερη Χαλκίδα και Θήβα). Θετικές προοπτικές αποτελούν οι επίσης οι συνεχιζόµενες και εντεινόµενες από τις πολιτικές και τις προτεραιότητες προς το 2020, τάσεις σε σχέση µε την επέκταση της «Κοινωνίας της Πληροφορίας και του ιαδικτύου» και την µείωση των αποστάσεων πόλης-υπαίθρου υπό την προϋπόθεση προσφοράς ελκτικού αστικού περιβάλλοντος καλά διαµοιρασµένου στην ύπαιθρο χώρα της Περιφέρειας. ΣΤ. Ως προς το βιοµηχανικό και µεταποιητικό δυναµικό Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος στις πρώτες θέσεις στην Ελλάδα από πλευράς παραγωγικότητας στον δευτερογενή τοµέα. Κατέχει πρωτεύουσα θέση στη µεταλλουργική βιοµηχανία της χώρας. Χαρακτηρίζεται σαν η Περιφέρεια των µεγάλων εταιρειών και µεγάλων επιχειρηµατικών οµίλων και σταδιακά εξειδικεύεται στη Ενέργεια,ιδίως από ΑΠΕ, και την περιβαλλοντική βιοµηχανία. Η ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Περιφέρεια Στερεάς είναι σηµαντικά ανοδική προσφέροντας τη δυνατότητα στην Περιφέρεια να υποδεχτεί σηµαντικές εισροές οικονοµικών αλλά και τεχνολογικών πόρων διατηρώντας όµως παράλληλα την αναπτυξιακή της φυσιογνωµία σε όλους τους υπόλοιπου τοµείς, µέσα από την θέσπιση πολιτικών, κινήτρων αλλά και κριτηρίων ένταξης των ΑΠΕ στο χωρικό πρότυπο ανάπτυξης της. ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 9
Ζ. Ως προς την προοπτική της αγροτικής παραγωγής Η περιφέρεια διαθέτει εντυπωσιακά πλεονεκτήµατά στο πρωτογενή τοµέα (καλλιεργούµενη γη, υποδοµές και εγκαταστάσεις, υδάτινο δυναµικό, κτηνοτροφική καθετοποιηµένη παραγωγή συγκεντρώνοντας µερικές από τις µεγαλύτερες µονάδες του κλάδου, πρωτεύουσα θέση στα αλιεύµατα από ιχθυοκαλλιέργειες, φρέσκα αγροτοδιατροφικά προϊόντα κλπ.). Οι προοπτικές είναι εξαιρετικά θετικές λόγω της σταδιακής ανόδου του τοµέα στον εθνικό προγραµµατισµού στα πλαίσια νέου αναπτυξιακού προτύπου και της ελκτικότητας του τοµέα για νέες µετακινήσεις ανθρώπινου δυναµικού και επενδύσεων προς τη γεωργική παραγωγή από τις χειµαζόµενες από την ανεργία αστικές µητροπολιτικές περιοχές και ιδίως την Αθήνα µε την οποία άµεσα γειτνιάζει. Τα αστικά κέντρα και η αστικοποίηση επιλεγµένων κέντρων είναι απαραίτητα προϋπόθεση αξιοποίησης του τοµέα. Η. Ως προς τον Τριτογενή τοµέα Ο τριτογενής τοµέας αποτέλεσε τον δυναµικά εξελισσόµενο τοµέα της Περιφέρειας την δεκαετία που πέρασε. Την τρέχουσα περίοδο υφίσταται πιέσεις συρρίκνωσης αλλά έχει µεγάλες δυνατότητες αύξησης της απασχόλησης και, κατ επέκταση, του Περιφερειακού ΑΕΠ, σε κλάδους όπως ο επιλεκτικός τουρισµός (ιατρικός, ιαµατικός, πολιτιστικός, χιονοδροµικός, φυσιολατρικός, πολιτιστικός) και σε ευγενείς υπηρεσίες (καινοτοµία λόγω των µεγάλων βιοµηχανικών συγκροτηµάτων και της ενέργειας ιδίως ΑΠΕ, βιοµηχανικό design, περιβαλλοντική και οικολογική διαχείριση, εµπορευµατοποίηση αγροτικών προϊόντων κλπ.) Θ. Ως προς το Οικιστικό ίκτυο Το οικιστικό δίκτυο της Περιφέρειας σήµερα είναι διοικητικά ιεραρχηµένο, πολυκεντρικό και αναπτύσσεται σχετικά ισόρροπα σ όλο της το χώρο ιδίως στα 3 α ανώτερα επίπεδά του. Η προώθηση µέσω ESPON των «νέων αστικών γεωγραφιών» στο κοινοτικό χώρο, θα ευνοήσει: α) τις αστικές συγκεντρώσεις και β) τη δικτύωση µεταξύ πόλεων και θα δηµιουργήσουν θετικές προϋποθέσεις για την ουσιαστική πέραν της διοικητικής λειτουργίας ενίσχυση του οικιστικού δικτύου στη κατεύθυνση των στόχων της διαχείρισής του µε τους όρους του χωροταξικού θεσµικού πλαισίου. Ι. Ως προς το Περιβάλλον Πλούσια σε φυσικές προστατευόµενες περιοχές NATURA και Εθνικούς ρυµούς, υδατικούς πόρους, απείραχτα µεγάλα φυσικά ορεινά και θαλάσσια / νησιωτικά τοπία, διάσπαρτη από διαχρονικά µνηµεία και πολιτιστικά στοιχεία διεθνούς και εθνικού ενδιαφέροντος όλων των ιστορικών περιόδων η Περιφέρεια διαθέτει σηµαντικό δυναµικό που δεν έχει ακόµα αποτελεσµατικά αναδείξει σε ταυτοτικό παράγοντα ανάπτυξης και ανταγωνιστικότητας στο Μεσογειακό, Ευρωπαϊκό και ιεθνή Χώρο. Θετικές προοπτικές αποτελούν η δροµολόγηση σχεδιασµού της διαχείρισης των Τοπίων στα πλαίσια της αναθεώρησης του ΠΠΧΣΑΑ που εκτίθενται ιδιαίτερα στις πιέσεις µιας έντονης εθνικής εµβέλειας δραστηριότητας λόγω των εξειδικεύσεων της Περιφέρειας και της ανάγκης ανάταξης της αναπτυξιακής και ενεργειακής κρίσης (εξόρυξη-απε-βαριά βιοµηχανία) και παράλληλα έχουν σηµαντικές δυνατότητες ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 10
ανάδειξης τους σε ταυτοτικούς παράγοντες τουριστικής ανάπτυξης και ποιότητας ζωής, πεδία δύναµης και υστέρησης της Περιφέρειας. Κ. Ως προς τις Υποδοµές αιχµής - ιεθνείς µεταφορές και Επικοινωνίες Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδος διαθέτει διεθνή ισχυρή Θέση στη µεταφορική υποδοµή στην κατεύθυνση Αθήνα-Θεσσαλονίκη /Εγνατία αφού διασχίζεται κατά µήκος τόσο από τον υπό ολοκλήρωση ιεθνή Αυτοκινητόδροµο Πάτρα-Αθήνα- Θεσ/νίκη (ΠΑΘΕ), όσο και από τη ιεθνή Σιδηροδροµική Γραµµή Αθήνα-Θεσ/νίκη, τµήµατα του ιεθνούς Ευρωπαϊκού ικτύου Μεταφορών ( Ε Μ) ενώ αποτελεί κόµβο και κορµό της διασύνδεσης των ως άνω Ε -Μ µε την Πάτρα ( ιαγώνιος)- Ιόνια Οδό (Μέσω Καρπενησίου) και Ε65 προς Ιωάννινα αλλά και µε το νησιωτικό αιγαίο µέσω της Εύβοιας µε την προϋπόθεση της ολοκλήρωσης των Ε -Μ στην Εύβοια µε ένταξη του οδικού οριζόντιου άξονα Χαλκίδα-Κύµη σ αυτά. Για την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας η ολοκλήρωση του ιευρωπαϊκής και ιαπεριφερειακής σηµασίας πλέγµατος δικτύων και του κόµβου συνδυασµένων µεταφορών στη Λαµία είναι πρωτεύουσας και ζωτικής σηµασίας κατά την τρέχουσα και επόµενη προγραµµατική περίοδο 2014-2020. Σηµαντικές ελλείψεις παρουσιάζει ακόµα το υπό κατασκευή ή προγραµµατισµό ευτερεύον περιφερειακό σύστηµα διασύνδεσης µε το πρωτεύον διεθνές σύστηµα µεταφορών. Θετικές έως πολύ θετικές προοπτικές υπάρχουν για το πλέγµα των διευρωπαϊκών δικτύων Ε -Μ. Σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ε.Ε, στόχος έως το 2030 είναι η ολοκλήρωση του πακέτου «οδικές σιδηροδροµικές θαλάσσιες ποτάµιες µεταφορές», σε ενοποιηµένο διευρωπαϊκό δίκτυο κορµού, διασυνδέσεων και κόµβων συνδυασµένων µεταφορών ώστε να επιτευχθεί µείωση εκποµπών διοξειδίου άνθρακα και εξοικονόµηση ενέργειας (υγρών καυσίµων). Οι νέες πολιτικές για προώθηση θαλάσσιας στρατηγικής δίνει την ευκαιρία για ανασύνταξη της θέσης της Περιφέρειας στις θαλάσσιες µεταφορές και ένταξη των σηµαντικών λιµένων της στο σύστηµα Οδικών και Σιδηροδροµικών δικτύων (Στυλίδα, Χαλκίδα-Κύµη), στους διαπεριφερειακούς προορισµούς κρουαζιέρας (Ιτέα -Κύµη) και στους σταθµούς/τερµατικά επισκευής και διαχείµασης σκαφών αναψυχής (Κύµη). Ενεργειακά δίκτυα: Τόσο τα δίκτυα µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, όσο και του φυσικού αερίου διασχίζουν την Περιφέρεια, προµηθεύοντας µε την απαραίτητη ενέργεια ικανοποιητικά τις σηµαντικότερες παραγωγικές περιοχές της. Τηλεπικοινωνιακά δίκτυα ιαδίκτυο- Οπτικές Ίνες: Η υποδοµή στη Περιφέρεια είναι ανεπτυγµένη και εξελίσσεται θετικά. Προµήθεια νερού: Η Περιφέρεια διαθέτει ικανοποιητικούς υδάτινους πόρους και έργα για την προµήθεια των δραστηριοτήτων της µε την προϋπόθεση της ορθολογικής διαχείρισής τους, καθώς και της οριοθέτησης της σχέσης τους µε τις ανάγκες της Αθηναϊκής κατανάλωσης και της αντιµετώπισης της ρύπανσης ιδίως στον Ασωπό Ποταµό και την ευρύτερη περιοχή των Ψαχνών. Εντονότερες είναι οι ανάγκες υδατικών πόρων στο νησιωτικό νοµό της Εύβοιας. ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 11
Περιβαλλοντικές Υποδοµές: Η Περιφέρεια διαθέτει σήµερα σηµαντικές υποδοµές αλλά πρέπει να αντιµετωπίσει σοβαρά ακόµα ζητήµατα κόστους, διαχείρισης και λειτουργίας καθώς και συµπλήρωσης υποδοµών και δοµών για την αντιµετώπιση της ρύπανσης σε υδάτινους υποδοχείς ιδίως στις περιοχές των παραγωγικών βιοµηχανικών και γεωργοκτηνοτροφικών εντατικών εκµεταλλεύσεων που προαναφέρθηκαν. 2. Προτείνουµε τα παρακάτω για το αναθεωρούµενο ΠΠΧΣΑΑ ΠΣΤΕ ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός του αναθεωρηµένου ΠΠΧΣΑΑ είναι να οργανώσει το χώρο της Περιφέρειας για τα επόµενα δεκαπέντε χρόνια µε τρόπο που: να προωθεί την ολοκληρωµένη, ισόρροπη και διαρκή ανάπτυξη της Περιφέρειας και την ισότιµη ένταξη της στον διεθνή, κοινοτικό και εθνικό χώρο στα πλαίσια πολιτικών εδαφικής συνοχής και ελεγχόµενης ανταγωνιστικότητας των χωρικών συστηµάτων του διαπεριφερειακού χώρου να υπηρετεί την αρχή της αειφορικής διαχείρισης ζητηµάτων του χώρου, όπως αυτή καθορίζεται από την εθνική νοµοθεσία (Ν. 2742/99), τις κατευθύνσεις σε εθνικό και κοινοτικό Επίπεδο και τις διεθνείς και ευρωπαϊκές συνθήκες / υποχρεώσεις της χώρας να συναρθρώνεται µε τον υπερκείµενο χωροταξικό σχεδιασµό και να προσαρµόζει-εξειδικεύει τις κατευθύνσεις του συνεργαζόµενο παράλληλα µε την αναπτυξιακή στρατηγική 2014-2020 εθνικού και κοινοτικού επιπέδου να αξιοποιεί τα αναπτυξιακά προγράµµατα κοινοτικού/εθνικού/περιφερειακού επιπέδου για της προώθηση της εφαρµογής του. ΟΜΗ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Για την εξυπηρέτηση του σκοπού επιλέγεται ένα Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας, η στρατηγική του οποίου έχει παρεµβατικό χαρακτήρα στις τάσεις και επιδιώκει τους παρακάτω στόχους: ενίσχυση της θέσης και του ρόλου της Περιφέρειας στον διεθνή, κοινοτικό και εθνικό χώρο (εξωτερική ανταγωνιστικότητα). προώθηση της εδαφικής συνοχής ενδοπεριφερειακά και ολοκληρωµένα χωρικά (place based), διοικητικά και περιβαλλοντικά ως προς τη διαχείριση του χώρου της ΠΣΤΕ διασφάλιση διατηρήσιµης οικονοµικής ευηµερίας στην Περιφέρεια διασφάλιση της προστασίας του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος της περιφέρειας µε πρώτη προτεραιότητα τη φυσική και πολιτιστική κληρονοµιά και ανάδειξή του σε παράγοντα ανάπτυξης µέσω συνετής διαχείρισης της ανάπτυξης δραστηριοτήτων ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 12
αποτελεσµατική διαχείριση των πόρων, συµπεριλαµβανοµένου του πόρου γη και την προώθηση της ανακύκλωσης και επανάχρησης στη παραγωγική διαδικασία και την οικιστική ανάπτυξη αντιµετώπιση των απαιτήσεων προσαρµογής στις επιπτώσεις κλιµατικής αλλαγής και στις ενεργειακές ανάγκες µε προτεραιότητα στη περιφερειακά σχεδιασµένη ανάπτυξη ΑΠΕ και τον επανασχεδιασµό των µετακινήσεων ένταξη της προστασίας του τοπίου µε ιεραρχηµένη αξιολόγηση και προστασία αλλά και ισότιµη πρόσβαση στη ποιότητα ζωής που συνεπάγεται η προστασία του. προώθηση της συνεργατικότητας και συµπληρωµατικότητας µέσω δικτυώσεων των δοµών του χώρου. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Με βάση τις παραπάνω στρατηγικές κατευθύνσεις, το ΠΠΧΣΑΑ οργανώνει το χωρικό σύστηµα της Περιφέρειας σε πέντε θεµατικά πεδία και περιλαµβάνει στόχους/ κατευθύνσεις που εξειδικεύουν τη στρατηγική χωρικής ανάπτυξης ανά Πεδίο παρέµβασής του. Ειδικότερα: το Αο πεδίο αφορά το θεµατικό πεδίο της Θέσης και του Ρόλου της ΠΣΤΕ στον ιεθνή, Κοινοτικό και Εθνικό χώρο εξεταζόµενα ως προς τις δυνατότητες και κύριες προοπτικές και διατυπώνοντας τις στρατηγικές κατευθύνσεις και επιλογές του ΠΠΧΣΑΑ για την επίτευξη του σκοπού και των στόχων του. το Βο πεδίο αφορά το θεµατικό πεδίο που σχετίζεται µε την επιλογή του Προτύπου Χωρικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας και περιλαµβάνει τα βασικά χαρακτηριστικά, τις στρατηγικές επιλογές/προτεραιότητες για τη µακρο και ενδο χωροταξική οργάνωση της Περιφέρειας (χωρικές ενότητες-πόλοι, πύλες και άξονες ανάπτυξης), την οικονοµική αναπτυξιακή στρατηγική και τη διαχείριση της σχέσης οικονοµική ανάπτυξη περιβάλλον και οικονοµική ανάπτυξη - εδαφική συνοχή, την ανάδειξη φυσικών και πολιτιστικών πόρων και τοπίων. το Γο πεδίο αφορά το θεµατικό πεδίο της οργάνωσης της Χωρικής Ανάπτυξης και της διατύπωσης ειδικότερων στρατηγικών κατευθύνσεων για τη χωροταξική διαχείριση του Χωρικού Προτύπου, δηλαδή τη χωροταξική οργάνωση και τη λειτουργία της κατοίκησης και των δραστηριοτήτων και την προστασία και ανάδειξη ως παραγόντων ανάπτυξης των πόρων και του περιβάλλοντος και τη διαχείριση ειδικών κατηγοριών χώρου. το ο πεδίο αφορά το θεµατικό πεδίο των εξειδικεύσεων / αναδράσεων σε υποπεριφερειακές ενότητες και ως προς τα υπερκείµενα επίπεδα σχεδιασµού. το Εο πεδίο αφορά το Πρόγραµµα ράσης για της εφαρµογή του ΠΠΧΣΑΑ, που καθορίζει γενικούς άξονες και µέτρα προτεραιότητας. ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 13
Αθήνα, 15 Φεβρουαρίου 2014 Η συντονίστρια & υπεύθυνη της Μελέτης Μάρθα Χουσιανάκου Πολεοδόµος Χωροτάκτης ΑΝΑ ΟΧΟΣ: : EDP SA / Μαµάτση Χριστιάνα 14