ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 2016-2017 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΛΑΤΙΝΙΚΑ Ο.Π. ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΘΕΡΙΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ) ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02/10/2016 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ: ΓΚΥΡΤΗ ΜΑΡΙΑ ΦΡΑΓΚΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Α. Ξαφνικά μια ξάστερη νύχτα η σελήνη είχε χαθεί εξαιτίας του ξαφνικού παράξενου και φοβερού θεάματος τρόμος είχε καταλάβει τις ψυχές των στρατιωτών και ο στρατός είχε χάσει την αυτοπεποίθησή (του). Τότε ο Σουλπίκιος Γάλλος μίλησε για τη φύση του ουρανού και για τη στάση και τις κινήσεις των αστεριών και της σελήνης και με αυτόν τον τρόπο έστειλε τον στρατό με αναπτερωμένο το ηθικό στη μάχη. Έτσι οι ελευθέριες τέχνες του Γάλλου άνοιξαν το δρόμο για τη λαμπρή εκείνη νίκη του Παύλου. Επειδή εκείνος είχε (κατα)νικήσει το φόβο του ρωμαϊκού στρατού, ο στρατηγός μπόρεσε να νικήσει τους εχθρούς! Β. Εκεί μόλις είχε παραδώσει την ταραγμένη (του) ψυχή στον ύπνο, όταν ξαφνικά εμφανίστηκε σε αυτόν φρικτή μορφή. Νόμισε ότι ερχόταν προς αυτόν άνθρωπος με πελώριο μέγεθος και με βρόμικο πρόσωπο, όμοιος με εικόνα νεκρού. Αυτόν μόλις ο Κάσσιος είδε, φόβος τον έπιασε και το όνομά του θέλησε να πληροφορηθεί. Εκείνος απάντησε ότι ήταν ο Πλούτωνας. Τότε τρόμος συντάραξε τον Κάσσιο και τον σήκωσε από τον ύπνο. Ο Κάσσιος φώναξε τους υπηρέτες και τους ρώτησε για τον άνθρωπο. Εκείνοι δεν είχαν δει κανέναν. Γ. (Αν και ζουν) σε πάρα πολύ παγωμένα μέρη φορούν μόνο δέρματα και πλένονται στα ποτάμια. Κάθε φορά που η πολιτεία διεξάγει πόλεμο, εκλέγονται αρχές με εξουσία ζωής και θανάτου. Στις ιππομαχίες συχνά πηδούν από τα άλογα και μάχονται πεζοί η χρήση της σέλας θεωρείται αισχρό και μαλθακό πράγμα. Δεν επιτρέπουν να εισάγεται κρασί σε αυτούς από τους εμπόρους, επειδή από αυτό το πράγμα, όπως πιστεύουν, οι άνδρες γίνονται μαλθακοί και εκθηλύνονται. ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Β1. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις: exercitus: τη δοτική ενικού αριθμού: exercitui / exercitu Σελίδα 1 από 5
caeli: την αιτιατική ενικού και πληθυντικού αριθμού: caelum / caelos motibus: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό: motu alacrem: την κλητική ενικού αριθμού αρσενικού γένους: alacer adversariοs: τη γενική ενικού αριθμού: adversarii ingentis magnitudinis: την αφαιρετική ενικού αριθμού: ingenti magnitudine Cassius: την κλητική ενικού αριθμού: Cassi nomen: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθμό: nomina equestribus: την αιτιατική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος: equestre equis: τη δοτική ενικού αριθμού: equo Β2. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για τις ακόλουθες αντωνυμίες: quem: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο θηλυκό γένος: quae eius: την αιτιατική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος: eum se (το 1ο του δεύτερου κειμένου): τη γενική ενικού αριθμού στο ίδιο πρόσωπο: sui illi: την αφαιρετική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος: illo neminem: την αιτιατική πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος: nullas res ea: την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος: eae Β3. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο): amiserat: το απαρέμφατο ενεστώτα ενεργητικής και παθητικής φωνής: amittere amitti vicerat: το ίδιο πρόσωπο οριστικής υπερσυντελίκου ενεργητικής περιφραστικής συζυγίας: victurus fuerat potuit: το απαρέμφατο ενεστώτα και παρακειμένου: posse - potuisse aspexit: το β ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα και μέλλοντα παθητικής φωνής: aspiceris / aspicere aspicieris aspiciere Σελίδα 2 από 5
concepit: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα ενεργητικής φωνής: concipiunt respondit: την αιτιατική ενικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα στο ουδέτερο γένος: respondens esse: το απαρέμφατο μέλλοντα: futurum esse / fore concussit: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα: concutiet creantur: το απαρέμφατο μέλλοντα και στις δύο φωνές: creaturos esse creatum iri desiliunt: το γ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου ενεργητικής φωνής: desiluerunt - desiluere importari: το γ ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδιας φωνής: importabitur Γ1. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: nocte (Α): απρόθετη αφαιρετική του χρόνου στο defecerat de ratione (Α): εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς στο disputavit lunae (A): γενική υποκειμενική στα statu και motibus hominem (B): υποκείμενο στο απαρέμφατο venire (ετεροπροσωπία) similem (B): κατηγορηματικός προσδιορισμός στο hominem effigiei (B): δοτική ως συμπλήρωμα (δοτική αντικειμενική) στο similem vitae (Γ): γενική αντικειμενική στο potestate pedibus (Γ): απρόθετη αφαιρετική του τρόπου στο proeliantur res (Γ): κατηγορούμενο στο usus μέσω του συνδετικού ρηματικού τύπου habetur a mercatoribus (Γ): εμπρόθετος προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου στο importari Γ2. «terror animos militum invaserat et exercitus fiduciam amiserat» : να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη των παραπάνω προτάσεων σε παθητική. Animi militum terrore invasi erant et ab exercitu fiducia amissa erat. Γ3. «Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt»: να χρησιμοποιήσετε το ενεργητικό απαρέμφατο στη θέση του παθητικού (μονάδα 1) και να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές (μονάδα 1) στην πρόταση. (Germani) vinum (αντικ. στο απρμφ.) mercatores ad se importare non sinunt. Σελίδα 3 από 5
Γ4. «Existimavit ad se venire hominem»: να επισημάνετε το συντακτικό φαινόμενο που παρατηρείτε στον υπογραμμισμένο τύπο (μονάδα 1) και να το αιτιολογήσετε (μονάδα 1). Παρατηρείται το φαινόμενο της έμμεσης ή πλάγιας αυτοπάθειας. H εμπρόθετη αντωνυμία ad se, η οποία βρίσκεται στην απαρεμφατική φράση ad se venire hominem, αναφέρεται στο υποκείμενο Cassius του ρήματος existimavit της πρότασης εξάρτησης (στην οποία βέβαια εμπεριέχεται η απαρεμφατική φράση) και όχι στο υποκείμενο του απαρεμφάτου (hominem). Γ5. «ob repentinum monstrum»: να αντικαταστήσετε την πρόθεση οb με την πρόθεση de και να επιφέρετε τις απαραίτητες αλλαγές. de repentino monstro Γ6. «magistratus creantur cum vitae necisque potestate»: να μετατρέψετε τη σύνταξη της παραπάνω πρότασης σε απαρεμφατική με εξάρτηση από τη φράση Sallustius narrabat. Sallustius narrabat magistratus (αιτιατική) creari cum vitae necisque potestate. Γ7. «liberales artes»: να μετατρέψετε τον επιθετικό προσδιορισμό στην αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση. artes, quae liberales erant Γ8. Αφού γράψετε ολοκληρωμένες τις δευτερεύουσες επιρρηματικές χρονικές προτάσεις που υπάρχουν στα παραπάνω κείμενα (μονάδες 3), να δηλώσετε τον τρόπο εισαγωγής τους (μονάδες 3). Cum repente apparuit ei species horrenda: εισάγεται με τον αντίστροφο cum Quem simul aspexit Cassius: εισάγεται με τον χρονικό σύνδεσμο simul Cum civitas bellum gerit: εισάγεται με τον χρονικό επαναληπτικό σύνδεσμο cum Σελίδα 4 από 5
Γ9. «interrogavit»: να δηλώσετε την αλληλοπάθεια στο τρίτο πληθυντικό πρόσωπο με το ρήμα στον μέλλοντα ενεργητικής φωνής. inter se interrogabunt Γ10. «nomenque eius»: να αντικαταστήσετε την αντωνυμία eius με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus sua suum και να εξηγήσετε τη συντακτική και σημασιολογική διαφορά. nomenque suum. Συντακτική διαφορά: - eius: είναι γενική κτητική στο nomenque. - suum: είναι επιθετικός προσδιορισμός στο nomenque, γι αυτό τίθεται στο ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τον προσδιοριζόμενο όρο. Σημασιολογική διαφορά: - Με την αντωνυμία eius δηλώνεται μόνο η κτήση, άρα το νόημα της πρότασης είναι το εξής: Ο Κάσσιος θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του (όχι το δικό του, αλλά του ανθρώπου). - Με την αντωνυμία suum δηλώνεται κτήση και αυτοπάθεια, άρα το νόημα της πρότασης είναι το εξής: Ο Κάσσιος θέλησε να πληροφορηθεί το όνομά του (το δικό του). Σελίδα 5 από 5