Θέμα: «Απάντηση ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ στο από 27.12.2013 δημοσίευμά σας Ανεμογεννήτριες Σκύρου (http://www.energia.gr/article.asp?art_id=77657)» Κύριε Σταμπολή, Στις 27.12.2013 αναρτήσατε στην ηλεκτρονική διεύθυνση της διαδικτυακής σας πύλης ENERGIA.gr, επιστολή του κου Κ. Φιλιππίδη, η οποία είχε δημοσιευθεί στο με ημερομηνία 24.12.2013 φύλλο της εφημερίδας «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» («K»), με αφορμή την δική μας απαντητική επιστολή, στην ίδια εφημερίδα, σε χλευαστικό και ανακριβές άρθρο του δημοσιογράφου κ. Σ. Κασιμάτη της «Κ», της 14.11.2013 με τίτλο, «Το ταγάρι νικά τις επενδύσεις» και αφορούσε την άρνηση του Υπουργού ΠΕΚΑ να εγκρίνει τους Περιβαλλοντικούς Όρους του έργου εγκατάστασης 111 Α/Γ, συνολικής ισχύος 330 MW, στη Νότια Σκύρο, της κοινοπραξίας ΑΙΟΛΙΚΗ ΝΟΤΙΑΣ ΣΚΥΡΟΥ Ι.Μ. ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΛΑΥΡΑΣ ΕΝΤΕΚΑ Α.Ε. Με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να απαντήσουμε σε αρκετά σημεία και ανακρίβειες της επιστολής του κ. Φιλιππίδη: 1. Οι επιστολές αυτές προσβάλλουν βάναυσα την αλήθεια, παρόλο που οι επιστολογράφοι θα όφειλαν να έχουν σοβαρή γνώση της 9τομης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ). Οι οργανώσεις έχουν σοβαρή γνώση της ΜΠΕ πράγμα που αποδεικνύεται κυρίως μέσω του ότι έχουν υποβάλλει από τον Οκτώβριο 2011 (αρ.πρωτ.11/315) σχετικά εκτενή σχόλια και τεχνικά υπομνήματα επί της ΜΠΕ, προς το ΥΠΕΚΑ, που ξεπερνούν τις 80 σελίδες! 2..Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει διατυπώσει τη γνώμη ότι η ΜΠΕ «πληροί όλες τις απαιτήσεις της νομοθεσίας της Ε.Ε. και της νομολογίας του Δικαστηρίου» Πότε διατυπώθηκε αυτή η γνώμη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (ΕΕ)? Το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν έχει καν γνωμοδοτήσει ακόμη επί της υπόθεσης. Θα θέλαμε να ζητήσουμε για μία ακόμη φορά να μας κοινοποιήσει ο κ. Φιλιππίδης το κειμένο της ΕΕ που επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς αυτούς. Η ΕΕ δεν μπορεί να εγκρίνει ή να απορρίψει οποιοδήποτε έργο εάν δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία Περιβ/κης Αδειοδότησης από της εθνικές αρχές του Κράτους Μέλους. Μήπως ο κ. Φιλιππίδης προσπαθεί απλά να δημιουργήσει σύγχυση και η ΜΠΕ απλώς να πληροί τις προδιαγραφές σύνταξης εκπόνησης κατά την διαδικασία του Environmental Impact Assessment? 3..θεωρούσαν αυτονόητο το δικαίωμά τους να αρνούνται και να ακυρώνουν κάθε πρότασή μας για διάλογο, ώστε να μπορούν να διοχετεύουν ανενόχλητα τις δικές τους και μόνο χιλιοειπωμένες διαστρεβλώσεις και στείρες τοποθετήσεις. Η συστηματική αυτή άρνησή τους για ανοιχτό διάλογο αναδεικνύει το άγχος τους... Ας εξετάσουμε τον διάλογο που όφειλε με βάση την κείμενη νομοθεσία η κοινοπραξία να ξεκινήσει. Ο τρόπος ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων ήταν ελλειπέστατος. Δεν ακολουθήθηκε η διαδικασία που επιβάλλεται κατά την Υ.Α. Η.Π. 37111/2021/2003 «Καθορισμός τρόπου ενημέρωσης και συμμετοχής του κοινού κατά τη διαδικασία έγκρισης περιβαλλοντικών όρων και έργων και 1
δραστηριοτήτων σύμφωνα με την παράγραφο 2 του αρθ. 5 του ν. 1650/86 όπως αντικαταστάθηκε με τις παραγράφους 2 και 3 του άρθ. 3 του ν. 3010/02». Στον φάκελο που υπέβαλε η κοινοπραξία με την παρουσίαση του έργου τον Ιούνιο 2006, υποστηρίζει πως το έργο έχει την κατ αρχάς αποδοχή της τοπικής κοινωνίας, των αρχών, αλλά και των εξασκούντων κτηνοτροφικές δραστηριότητες εντός της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας. Τούτο δεν αληθεύει. Η τοπική κοινωνία ενημερώθηκε επίσημα για πρώτη φορά στις 2 Ιουνίου 2007 σε εκδήλωση που πραγματοποίησε ο Δήμος Σκύρου. 4. αποσιωπώντας το γεγονός ότι αυτοί θα είναι δασικοί δρόμοι, αθέατοι από κάθε σημείο του νησιού, το οποίο ήδη διαθέτει πάνω από 350 χλμ. δρόμων! Το γεγονός ότι το οδόστρωμα θα είναι χωμάτινο δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξει σημαντική αλλοίωση του τοπίου. Με βάση τα στοιχεία της ίδιας ΜΠΕ, για την πρόσβαση στις ανεμογεννήτριες Α1 Α5, Ι1 Ι5, Ι13 Ι18, Ι15 Ι 14, Θ10 Θ11, Δ2 Δ4 θα χρειαστεί νέα οδοποιία η οποία θα διανοιχθεί σε πολύ απόκρημνες πλαγιές όπου αναγκαστικά η επέμβαση θα είναι μεγάλη και η αποκατάσταση εξαιρετικά δύσκολη. Πιο συγκεκριμένα, τα πρανή θα έχουν μεγάλα ύψη και ενδεχομένως κάποιας μορφής στήριξη, και ως εκ τούτου η παρέμβαση θα είναι ιδιαίτερα ασύμβατη, σε αντίθεση με την περιγραφή της ΜΠΕ. Στην Μελέτη Οδοποιίας (Παράρτημα Π.VII), περιγράφονται ιδιαίτερα έντονα πρανή εκσκαφών (600%!!) και επιχώσεων (66,7%). Μεγάλα τμήματα του δρόμου βρίσκονται σε έντονες εκσκαφές ή επιχώσεις σχεδόν οι μισές διατομές! Π129, Π10, Π26, Π77, Π44, Π176 (πολύ μεγάλη διατομή με βάση 27 και ύψος 7 μέτρα), Π228, Π273 (πολύ μεγάλη διατομή με βάση 25 και ύψος 14 μέτρα), Π69 (πολύ μεγάλο πρανές επίχωσης πλάτους 24μ. Το εν λόγω θέμα θα μπορούσε να λυθεί μόνο με τοίχο αντιστήριξης 2μ, ο οποίος θα δημιουργήσει σοβαρή αλλοίωση στη τοπίο. Ο μελετητής εκτιμά ως ουσιαστική επίπτωση μόνο τις αλλαγές του τοπίου που είναι ορατές από τους οικισμούς. Είναι σημαντικό σε αυτό το σημείο να τονιστεί πως το όρος Κόχυλας αποτελεί σημείο οικοτουριστικού προορισμού για τους επισκέπτες της περιοχής. Η κλίμακα του έργου και οι επιπτώσεις της στο ανεκτίμητο τοπίο της Σκύρου θα καταστήσουν τις πεζοπορίες και τις επισκέψεις για ορνιθοπαρατήρηση και παρατήρηση άλλης πανίδας στην περιοχή ανέφικτες. 5. Αναφέρονται σε 26.000 στρέμματα της περιοχής NATURA αποκρύπτοντας ότι η πραγματική κατάληψή της από το έργο είναι μόλις το 1,35% αυτής), αποκρύπτουν ότι η εγκατάσταση ανεμογεννητριών εντός περιοχών NATURA είναι προφανώς επιτρεπτή εφόσον δεν θίγονται τα προστατευόμενα εντός αυτών είδη, δημιουργώντας στον απλό πολίτη μία αίσθηση εγκληματικού παραπτώματος για τους παρεμβαίνοντες σε περιοχές NATURA, στις οποίες όμως και η κοινή ανοικοδόμηση είναι διά νόμου επιτρεπτή (ν. 3937/2011). Το σύνολο των προτεινομένων έργων (πλατείες Α/Γ, οδοποιία κλπ) θα καταλαμβάνουν όντως το 1,56% της περιοχής Natura 2000 αλλά η συνολική έκταση που καταλαμβάνουν τυπικά τα υπό μελέτη αιολικά πάρκα (ευρύτερα πολύγωνα εγκατάστασης), με βάση και την γνωμοδότηση του ΥΠΕΚΑ (αρ.πρωτ. 21916/687), ανέρχεται σε 36.110 στρέμματα, έκταση ίση δηλαδή με το 17% της συνολικής επιφάνειας του νησιού (210.000 στρ.). Τα μεγέθη αυτά καταρρίπτουν κάθε έννοια αναλογικότητας και απέχουν από οποιαδήποτε έννοια βιώσιμης κλίμακας για επενδυτικά σχέδια στη Σκύρο. 2
6. Aδιαφορούν για την κλιματική αλλαγή εστιάζοντας αποκλειστικά σε ζητήματα τα οποία υποκειμενικά θεωρούν σημαντικά ή/και που είναι παντελώς άσχετα με το έργο (π.χ. θα παρενοχληθεί δήθεν το γεράκι falco eleonorae που φωλιάζει χιλιόμετρα μακριά) Ο μαυροπετρίτης (Falco eleonorae) ναι μεν φωλιάζει στα απόκρημνα βράχια της ακτογραμμής αλλά η περιοχή θηρευτικής εμβέλειας και τροφοληψίας του είναι όλος ο Κόχυλας. Δείτε τα παρακάτω πιο εξειδικευμένα στοιχεία (Πηγή: Τεχνικό Υπόμνημα για τις επιπτώσεις του προτεινόμενου αιολικού πάρκου 333 MW στη ΖΕΠ GR 2420006 και στη βιοποικιλότητα της Σκύρου, Πρόγραμμα LIFE09 NAT/GR/000323): 6.1 Θηρευτική εμβέλεια Με βάση ειδική έρευνα που έγινε στον Κόχυλα το καλοκαίρι του 2010 και πρόσφατα παρουσιάστηκε σε διεθνές επιστημονικό συνέδριο (Onmus 2011), καταγράφηκε συστηματική χρήση των ανοδικών ρευμάτων της βόρειας πλευράς του Κόχυλα από μαυροπετρίτες, προκειμένου να κερδίσουν ύψος και να φθάσουν στις κορυφές από όπου, πετώντας αρχικά σε χαμηλό ύψος πάνω από τις πλαγιές και τους αυχένες του Κόχυλα, ξεκινούσαν την ανεμοπορία προς τις θαλάσσιες περιοχές, πάνω από τις οποίες κυνηγούν τα μεταναστευτικά. Το υψόμετρο του Κόχυλα επιτρέπει στους μαυροπετρίτες να έχουν αυξημένη θηρευτική εμβέλεια, δηλαδή να εκμεταλλεύονται για την τροφοληψία τους τον εναέριο χώρο γύρω από τη ΖΕΠ σε ακτίνα μεγαλύτερη των 25 χλμ με ελάχιστη ενεργειακή δαπάνη, κάτι που δεν συμβαίνει σε χαμηλότερα νησιά της ευρύτερης περιοχής. Kαταγράφηκε η παρουσία τους πάνω από την περιοχή σε ημίωρες δειγματοληψίες που έγιναν την περίοδο Αυγούστου Σεπτεμβρίου 2010. Αν και η συγκεκριμένη δειγματοληψία αποτελεί σύμφωνα με τον ερευνητή σαφή υπο εκτίμηση της υφιστάμενης κατάστασης, γίνεται από αυτήν φανερό ότι υπάρχει μεγάλη επικάλυψη του χώρου πτήσης των μαυροπετριτών με τις υποψήφιες θέσεις των ανεμογεννητριών. Στον χάρτη που επισυνάπτεται απεικονίζεται η κατανομή των πτηνών σε σχέση με τις θέσεις των προτεινόμενων ανεμογεννητριών. Μετά την επιστροφή τους από το κυνήγι και προκειμένου να ξαναπάρουν ύψος για την επόμενη εξόρμηση αναζήτησης λείας, ακολουθούν συγκεκριμένες γραμμές πτήσης, για να ξαναφτάσουν στις βόρειες υπώρειες και να μπουν στον «ανελκυστήρα». Αρκετές από τις βασικές γραμμές πτήσης, κυρίως οι πτήσεις ανεμοπορίας ανεμογλιστρήματος από τα τις κορυφές προς τα πεδία τροφοληψίας, διέρχονται μέσα από τον χώρο των ανεμογεννητριών και επομένως τα πουλιά γίνονται ιδιαίτερα ευάλωτα σε προσκρούσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τους διαδρόμους πτήσης των μαυροπετριτών προς την περιοχή του «ανελκυστήρα». Οι κατευθύνσεις και η διασπορά των καταγεγραμμένων πτήσεων μαυροπετριτών στο πλαίσιο της ίδιας εργασίας έδειξαν χρήση του συνόλου του ορεινού όγκου του Κόχυλα, εντός και εκτός της ΖΕΠ από τους μαυροπετρίτες, μέσα από συγκεκριμένα πρότυπα πτήσης. Τα γεράκια ακολουθούν λοιπόν πρότυπα πτήσης και διαδρομές που επηρεάζονται από την τοπογραφία και όχι ένα τυχαίο πρότυπο διασποράς σε ολόκληρο τον ορεινό όγκο. Ο μεγάλος αριθμός ανεμογεννητριών, σε συνδυασμό με το μεγάλο τους μέγεθος και τη χωροθέτησή τους σε αυχένες και κορυφές του ορεινού όγκου, αναμένεται ότι θα δημιουργήσουν πολλά και σημαντικά περιστατικά πρόσκρουσης μαυροπετριτών σε 3
ανεμογεννήτριες. Ένα λοιπόν από τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της περιοχής, ως προς την παρουσία επιβίωση του μαυροπετρίτη, εκείνο της μεγάλης θηρευτικής εμβέλειας, αναμένεται ότι θα επηρεαστεί αρνητικά σε σημαντικό βαθμό καθόλη τη διάρκεια λειτουργίας του έργου, ενώ παράλληλα είναι πιθανό ότι θα υπάρξουν πολύ περισσότεροι θάνατοι από προσκρούσεις από αυτούς που εκτιμά η ΜΠΕ του έργου. 6.2 Τροφοληψία Η μεγάλη συνολική έκταση των οικοσυστημάτων της ορεινής και ημιορεινής ζώνης της Νότιας Σκύρου (περίπου 86 Km2), με επίκεντρο τον Κόχυλα, που με τους βιοτόπους του προσφέρει αφθονία φτερωτών εντόμων, ικανών να καλύψουν τις ενεργειακές ανάγκες της αποικίας την άνοιξη και νωρίς το καλοκαίρι, καθώς και τις ανάγκες των πτερωθέντων νεοσσών τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο. Τα έντομα αυτά απαντώνται σε μεγάλες συγκεντρώσεις σε στοιβάδες αέρα που σχηματίζονται σε υψόμετρο 50 300 μ. από το επίπεδο του εδάφους. Θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι η παρουσία μεγάλων πληθυσμών φτερωτών εντόμων αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για το είδος, αφού η μεγάλη τους βιομάζα (> 1000 Kgr/km3) αποτελεί τη διατροφική βάση για τα ενήλικα πτηνά και τους πτερωθέντες νεοσσούς της αποικίας. Η αφθονία των εντόμων την περίοδο Σεπτεμβρίου Οκτωβρίου, όταν οι πτερωθέντες νεοσσοί τα χρειάζονται για να δημιουργήσουν τα ενεργειακά τους αποθέματα ενόψει της μετανάστευσης, αναμένεται αυξημένη. Η υψηλή αφθονία και διαθεσιμότητα φτερωτών εντόμων πάνω και γύρω από την ΖΕΠ του Κόχυλα, παρέχει τη διατροφική βάση για τη στήριξη της μεγαλύτερης αποικίας του μαυροπετρίτη στον κόσμο. Έχει αποδειχτεί ότι οι συγκεντρώσεις σμηνών εντόμων γύρω και επάνω από τις ανεμογεννήτριες είναι αυξημένη (Kunz et al 2007, Cryan & Barkley 2009). Αυτό αποδίδεται σε διάφορους παράγοντες όπως το φαινόμενο της κορυφής (hilltop effect), κατά το οποίο παρατηρούνται συναθροίσεις εντόμων στις κορυφές λόφων και επάνω από μεγάλες κατασκευές και κτίρια. Ιδίως τα τελευταία χρόνια με την αύξηση του μεγέθους των ανεμογεννητριών, εκτιμάται ότι σχετίζεται και με τα μεταναστευτικά σμήνη εντόμων που μετακινούνται μέσα στα ατμοσφαιρικά στρώματα σε υψόμετρα 50 300 μ. Άρα η αύξηση της συγκέντρωσης εντόμων στον άμεσο περίγυρο των ανεμογεννητριών θα οδηγήσει στην επακόλουθη προσέλκυση εκεί των μαυροπετριτών, και έκθεση τους σε άμεσο κίνδυνο θανάτωσης από πρόσκρουση. Οι 111 ανεμογεννήτριες προσελκύοντας τα σμήνη εντόμων προσελκύουν παράλληλα τους θηρευτές τους, με αποτέλεσμα οι μαυροπετρίτες, περίπου 1.650 ενήλικοι και κυρίως 1.360 μόλις πτερωθέντες αδέξιοι στην πτήση νεοσσοί, να συνωστίζονται ενεργά γύρω από αυτές και να εκτίθενται σε άμεσο κίνδυνο πρόσκρουσης. Είναι προφανές ότι σε μια τέτοια περίπτωση οι απώλειες στον πληθυσμό θα είναι ιδιαίτερα σοβαρές, σε βαθμό που θα επηρεάσει την μακροπρόθεσμη διατήρησή του στην περιοχή. Συμπερασματικά, σε ότι αφορά στην λειτουργία της ΖΕΠ ως βασικό πεδίο τροφοληψίας της τοπικής αποικίας του μαυροπετρίτη, κατά τη διατροφή του με φτερωτά έντομα, οι επιπτώσεις του εξεταζόμενου έργου εκτιμάται ότι θα είναι πολύ σοβαρές και μη αναστρέψιμες κατά τη διάρκεια λειτουργίας του, οδηγώντας σε σημαντική υποβάθμιση της ποιότητας αποδοτικότητας του ενδιαιτήματος τροφοληψίας αλλά και σε αυξημένη θνησιμότητα από προσκρούσεις στις ανεμογεννήτριες. 4
7. Καρπώνονται όμως δημόσιο χρήμα μέσω του Προγράμματος Life για να επαναλάβουν μελέτες που έχουν ήδη εκπονηθεί, με μοναδικό στόχο τη δημιουργία δήθεν στοιχείων για να εναντιωθούν στο έργο Δεν είθισται να χρηματοδοτεί η ΕΕ ερευνητικά προγράμματα, με την σύμφωνη γνώμη και υποστήριξη του ΥΠΕΚΑ μάλιστα, τα οποία παράγουν «δήθεν στοιχεία» από εμπειρογνώμονες φορείς και ειδικούς (όπως για παράδειγμα η Ορνιθολογική Εταιρία σε θέματα ορνιθοπανίδας ή το Τμήμα Συστηματικής Βοτανικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών σε θέματα χλωρίδας). Το ΥΠΕΚΑ μάλιστα στην γνωμοδότηση του επί της ΜΠΕ θέτει ως προϋπόθεση προς την κοινοπραξία να λάβει υπόψη της τα πορίσματα του προγράμματος LIFE. Υπάρχει λόγος που η ΕΕ χρηματοδότησε το πρόγραμμα LIFE «Επιδεικτική Εφαρμογή της προσέγγισης Σχέδιο Δράσης για τη βιοποικιλότητα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Σκύρου» που έχει ως βασικό στόχο την διατήρηση και η αποτελεσματική διαχείριση της πλούσιας βιοποικιλότητας της Σκύρου μέσω της εκπόνησης και υλοποίησης σχεδίων δράσεων, εκπληρώνοντας έτσι την απαίτηση της τοπικής κοινωνίας για τη διατήρηση ενός περιβάλλοντος πλούσιου σε βιοποικιλότητα και για τη βιώσιμη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη του τόπου για πολλές επόμενες γενιές. 8. θα δημιουργούνταν 30-40 τοπικές μόνιμες θέσεις εργασίας, θα εκμηδενιζόταν η ανεργία κατά την 3ετή διάρκεια κατασκευής του έργου, ενώ η ειδική μελέτη που είχε εκπονηθεί περιελάμβανε πλήθος αναπτυξιακών, κοινωνικών και πολιτιστικών δράσεων) Η αξιοποίηση της αιολικής ενέργειας στην Σκύρο με στόχο το οικονομικό όφελος όλης της Τοπικής Κοινωνίας, μέσω της συγκεκριμένης επένδυσης, είναι ουτοπία. Κέρδος θα έχει η Κοινοπραξία και μόνο. Λίγοι μόνο άνθρωποι τεχνίτες εργάτες επρόκειτο να βγάλουν κάποια σκόρπια μεροκάματα. Οι θέσεις εργασίας που θα ήταν διαθέσιμες για το ντόπιο εργατικό δυναμικό του νησιού θα είχαν ιδιαίτερα βραχυπρόθεσμο ορίζοντα καθώς επίσης κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί πως η Κοινοπραξία θα προσέφερε σημαντική εργασία και απολαβές στους Σκυριανούς. Η μεγαλύτερη επίπτωση όμως στην οικονομία του νησιού δεν θα είχε να κάνει με το τι υπόσχεται ο εργοδότης σε επαγγελματίες, εργάτες κλπ. άλλα με τις μη αναστρέψιμες επιπτώσεις που θα επιβαρύνουν την τοπική οικονομία λόγω της περιβαλλοντικής καταστροφής και της υποβάθμισης του φυσικού και πολιτιστικού κεφαλαίου του νησιού. Η καταστροφή του τοπίου του νησιού, και η απώλεια φυσικών χαρακτηριστικών, θα επηρεάσει πολύ αρνητικά τον τουρισμό της Σκύρου και όλες τις επιχειρήσεις και τα πρόσωπα που αντλούν εισόδημα από αυτόν. Ο τουρισμός έχει αρχίσει τα τελευταία χρόνια να αναπτύσσεται σωστά και γοργά, προσφέροντας στους επισκέπτες ένα όμορφο προϊόν, με πλούσιο πολιτιστικό και περιβαλλοντικό χαρακτήρα, σε ανταγωνιστικές τιμές. Το τουριστικό προϊόν της Σκύρου έχει ιδιαίτερα προτερήματα λόγω των χαρακτηριστικών του νησιού και των ήπιων υποδομών του, που μπορούν να χαρούν οι επισκέπτες για πολλούς μήνες τον χρόνο. Ενδεικτικά, τα περιπατητικά μονοπάτια στην φύση και τα μνημεία, δράσεις για τα παιδιά με τα Σκυριανά Άλογα, πολιτιστικές διαδρομές και επισκέψεις (Διατηρητέος οικισμός Σκύρου, η Αποκριά, το Μουσείο Φαλτάιτς, Παλαμάρι, τα κεραμικά) και άλλα πολλά. Η περιοχή χωροθέτησης του έργου είναι ασύγκριτης άγριας ομορφιάς με 5
πανέμορφες παραλίες που επισκέπτονται ξένοι και έλληνες περιπατητές και τουρίστες. Η αλλοίωση του τοπίου αυτού θα συνιστούσε ολέθριο σφάλμα, ζημιώνοντας εξίσου το περιβάλλον και την οικονομία ενός νησιού που ήδη προσφέρει πολλαπλά στην εθνική οικονομία και εθνική άμυνα. Με γνώμονα λοιπόν τις παραπάνω επισημάνσεις είναι ξεκάθαρο α) πως το έργο δεν είναι ορθά σχεδιασμένο και άρα δεν μπορείτε να το αποκαλείτε «σοβαρό» και β) δεν «κλωτσάμε» το πολυδάπανο αυτό έργο, λόγω δήθεν περιβαλλοντικών ευαισθησιών. Η «πολυτέλεια» και η νοοτροπία του νέο Έλληνα στις οποίες αναφέρεστε αντικατοπτρίζονται στα συμφέροντα της Κοινοπραξίας αλλά και στις μεθοδεύσεις της από την αρχική σύλληψη του έργου έως σήμερα. 6