Ενότητα 1: Ελαχιστοποίηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Minimising Environmental Impact)

Transcript

1

2 Το παρόν αποτελεί την ακριβή μετάφραση του κειμένου του Οδηγού Καλών Πρακτικών που υπάρχει στο site του έργου και ακολουθεί την δομή του site. Για κάθε μία από τις τρεις παρακάτω ενότητες του Οδηγού, στα κείμενα που ακολουθούν υπάρχει η μετάφραση της κάθε υποενότητας που περιγράφει τις συγκεκριμένες συστάσεις Καλών Πρακτικών. Ενότητα 1: Ελαχιστοποίηση Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Minimising Environmental Impact) Ενότητα 2: Βελτιστοποίηση Κοινωνικής Αποδοχής (Optimising Social Acceptance) Ενότητα 3: Βελτιστοποίηση Χωροταξικού Σχεδιασμού (Optimising Spatial Planning)

3 Περιεχόμενα 1. Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων>βιότοποι Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (3): Επισκευή ή αποκατάσταση αρνητικά επηρεασμένων περιοχών Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (4): Αποζημίωση ή αντιστάθμιση των αναπόφευκτων αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και της υψηλού επιπέδου παρακολούθησης από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων>θαλάσσια πτηνά Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και της υψηλής επιπέδου παρακολούθησης από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων>χερσαία πτηνά Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (4): Αποζημίωση ή αντιστάθμιση των αναπόφευκτων αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις... 11

4 1.3.6 Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Θαλάσσια είδη Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (2): Μείωση ή ελαχιστοποίηση αρνητικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Βιοποικιλότητα Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (3): Επισκευή ή αποκατάσταση αρνητικά επηρεασμένων περιοχών Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Υποθαλάσσιος θόρυβος Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) - Συγκεκριμένες προτάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (2): Μείωση ή ελαχιστοποίηση αρνητικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και συνολική υψηλού επιπέδου παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Σωρευτικές επιπτώσεις Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις... 24

5 1.7.4 Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού κα υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Αξιολόγηση σωρευτικών επιπτώσεων - Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων > Μετριασμός Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (2): Μείωση ή ελαχιστοποίηση αρνητικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (3): Επισκευή ή αποκατάσταση αρνητικά επηρεασμένων περιοχών Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (4): Αποζημίωση ή αντιστάθμιση των αναπόφευκτων αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων > Παρακολούθηση Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον - Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων > Σχεδιασμός Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον - Συγκεκριμένες συστάσεις Καθορισμός και εφαρμογή σαφούς σχεδιασμού και καθοδήγησης στις διαδικασίες διερεύνησης Συγκεκριμένες συστάσεις Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Ισοζύγιο άνθρακα... 36

6 Εξέταση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής > Επικοινωνία Μεγιστοποίηση του δυναμικού τουριστικής ανάπτυξης του αιολικού πάρκου Συγκεκριμένες συστάσεις Εξασφάλιση ενός θετικού διαλόγου ανάμεσα στον διαχειριστή του έργου, των αρχών έγκρισης και των κοινοτήτων Συγκεκριμένες συστάσεις Καθιέρωση σαφούς, συνεπούς κα προβλεπτικής επικοινωνίας για τους στρατηγικούς στόχους με τις αρχές έγκρισης Συγκεκριμένες συστάσεις Προώθηση της έγκαιρης επικοινωνίας μεταξύ του επενδυτή, των τοπικών κοινωνιών και των οικονομικών παραγόντων Συγκεκριμένες συστάσεις Δημιουργία και συντήρηση επικαιροποιημένων και ολοκληρωμένων ιστοτόπων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ενημερωτικών δελτίων σχετικά με το έργο και τις περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις του και τα οφέλη του για την περιοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Ευαισθητοποίηση και επικοινωνία με πραγματικά στοιχεία Συγκεκριμένες συστάσεις Παροχή λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με τα τοπικά οφέλη Συγκεκριμένες συστάσεις Διοργάνωση εκδηλώσεων γύρω από την αιολική ενέργεια Συγκεκριμένες συστάσεις Αξιολόγηση των οπτικών επιπτώσεων του πάρκου Συγκεκριμένες συστάσεις Αποφυγή, ελαχιστοποίηση και διαχείριση των ακουστικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Θετική αντίδραση σε τοπικές πρωτοβουλίες από συνεταιρισμούς, τοπικές αρχές, συλλόγους Συγκεκριμένες συστάσεις Στήριξη και αρωγή στην συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στα έργα αιολικής ενέργειας με στόχο την αύξηση του ποσοστού ιδιοκτησίας των πολιτών και διασφάλιση της δίκαιης κατανομής των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις Ανάπτυξη σαφών, διάφανων και αυστηρών κανόνων ως πλαίσιο για τη διαδικασία συναίνεσης για να βελτιωθεί η κοινωνικής αποδοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Ανάπτυξη σαφούς και διαφανούς χωροταξικού σχεδιασμού για τη βελτίωση της κκοινωνικής αποδοχής Συγκεκριμένες συστάσεις Διευκόλυνση της υλοποίησης των προϋποθέσεων που επιτρέπουν τη δίκαιη κατανομή των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις Χρήση ελκυστικών τρόπων για την διάδοση ενός ευρέως θετικού κλίματος για την αιολική ενέργεια Συγκεκριμένες συστάσεις... 43

7 2.2 Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής> Συμμετοχή της τοπικής κοινότητας Εξασφάλιση ενός θετικού διαλόγου ανάμεσα στον διαχειριστή του έργου, των αρχών έγκρισης και των κοινοτήτων Συγκεκριμένες συστάσεις Προώθηση της έγκαιρης επικοινωνίας μεταξύ του επενδυτή, των τοπικών κοινωνιών και των οικονομικών παραγόντων Συγκεκριμένες συστάσεις Δημιουργία και συντήρηση επικαιροποιημένων και ολοκληρωμένων ιστοτόπων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ενημερωτικών δελτίων σχετικά με το έργο και τις περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις του και τα οφέλη του για την περιοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Ευαισθητοποίηση και δημοσιοποίηση με τεκμηριωμένα στοιχεία Συγκεκριμένες συστάσεις Παροχή λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με τοπικά οφέλη Συγκεκριμένες συστάσεις Οργάνωση εκδηλώσεων γύρω από την αιολική ενέργεια Συγκεκριμένες συστάσεις Θετική αντίδραση σε τοπικές πρωτοβουλίες από συνεταιρισμούς, τοπικές αρχές, συλλόγους Συγκεκριμένες συστάσεις Στήριξη και αρωγή στην συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στα έργα αιολικής ενέργειας με στόχο την αύξηση του ποσοστού ιδιοκτησίας των πολιτών και διασφάλιση της δίκαιης κατανομής των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις Ανάπτυξη σαφών, διάφανων και αυστηρών κανόνων ως πλαίσιο για τη διαδικασία συναίνεσης για να βελτιωθεί η κοινωνικής αποδοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Διευκόλυνση της υλοποίησης των προϋποθέσεων που επιτρέπουν τη δίκαιη κατανομή των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις Χρήση των κερδών από την αιολική ενέργεια ως μοχλό για την ανάπτυξη άλλων έργων Ανανεώσιμης Ενέργειας Συγκεκριμένες συστάσεις Εξεύρεση της σωστής ισορροπίας που να εξασφαλίζει την συμμετοχή της κοινότητας και την αποτελεσματική ανάπτυξη των αιολικών πάρκων Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής> Συστήματα ωφελειών Δημιουργία και συντήρηση επικαιροποιημένων και ολοκληρωμένων ιστοτόπων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ενημερωτικών δελτίων σχετικά με το έργο και τις περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις του και τα οφέλη του για την περιοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Θετική αντίδραση σε τοπικές πρωτοβουλίες από συνεταιρισμούς, τοπικές αρχές, συλλόγους Συγκεκριμένες συστάσεις Στήριξη και αρωγή στην συμμετοχή των τοπικών κοινοτήτων στα έργα αιολικής ενέργειας με στόχο την αύξηση του ποσοστού ιδιοκτησίας των πολιτών και διασφάλιση της δίκαιης κατανομής των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις... 50

8 2.3.4 Διευκόλυνση της υλοποίησης των προϋποθέσεων που επιτρέπουν τη δίκαιη κατανομή των κερδών Συγκεκριμένες συστάσεις Χρήση των κερδών από την αιολική ενέργεια ως μοχλό για την ανάπτυξη άλλων έργων Ανανεώσιμης Ενέργειας Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής> Εγγύτητα σε σπίτια Χαρτογράφηση των πλέον ενδεδειγμένων περιοχών για να αποφευχθεί ο κορεσμός του τοπίου Συγκεκριμένες συστάσεις Ευαισθητοποίηση και δημοσιοποίηση με τεκμηριωμένα στοιχεία - Συγκεκριμένες συστάσεις Αξιολόγηση των οπτικών επιπτώσεων του πάρκου Συγκεκριμένες συστάσεις Ένταξη ανεμογεννητριών στο τοπίο Συγκεκριμένες συστάσεις Προσεκτική χωροθέτηση και προκατασκευαστική αξιολόγηση σε ότι αφορά τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ειδικότερα την οικιστική ανάπτυξη, για ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Αποφυγή, ελαχιστοποίηση και διαχείριση των ακουστικών επιπτώσεων γενικών προτάσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Ανάπτυξη σαφούς και διαφανούς χωροταξικού σχεδιασμού για την βελτίωση της κοινωνικής αποδοχής Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής > Παγιωμένες αντιλήψεις Ευαισθητοποίηση και κοινοποιήσεις με τεκμηριωμένα στοιχεία Συγκεκριμένες συστάσεις Αποφυγή, ελαχιστοποίηση και διαχείριση των ακουστικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Χρήση ελκυστικών τρόπων για τη διάδοση ενός ευρέως θετικού κλίματος για την αιολική ενέργεια Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση κοινωνικής αποδοχής > Οι οικονομικοί φορείς Μεγιστοποίηση του δυναμικού τουριστικής ανάπτυξης του αιολικού πάρκου Συγκεκριμένες συστάσεις Εξέταση συμβατότητας με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες Συγκεκριμένες συστάσεις Προώθηση της έγκαιρης επικοινωνίας μεταξύ του επενδυτή, των τοπικών κοινωνιών και των οικονομικών παραγόντων Συγκεκριμένες συστάσεις Δημιουργία και συντήρηση επικαιροποιημένων και ολοκληρωμένων ιστοτόπων, μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ενημερωτικών δελτίων σχετικά με το έργο και τις περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις του και τα οφέλη του για την περιοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Παροχή λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με τοπικά οφέλη Συγκεκριμένες συστάσεις Αποφυγή, ελαχιστοποίηση και διαχείριση των ακουστικών επιπτώσεων γενικών προτάσεων Συγκεκριμένες συστάσεις... 61

9 2.6.7 Ενσωμάτωση κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων στη χορήγηση των αδειών Συγκεκριμένες συστάσεις Ενσωμάτωση της εκτίμησης κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων στην ΜΠΕ Συγκεκριμένες προτάσεις Παρακολούθηση και αξιολόγηση των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων για τον εντοπισμό και την κατανόηση των αλλαγών στις τοπικές κοινότητες Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση (χωροταξικού) σχεδιασμού Βελτιστοποίηση (χωροταξικού) σχεδιασμού > Γενικά Καθορισμός και εφαρμογή σαφούς σχεδιασμού και καθοδήγησης στις διαδικασίες διερεύνησης Συγκεκριμένες συστάσεις Χαρτογράφηση των πλέον ενδεδειγμένων περιοχών για να αποφευχθεί ο κορεσμός του τοπίου Συγκεκριμένες συστάσεις Εξέταση συμβατότητας με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες Συγκεκριμένες συστάσεις Ένταξη ανεμογεννητριών στο τοπίο Συγκεκριμένες συστάσεις Προσεκτική χωροθέτηση και προκατασκευαστική αξιολόγηση σε ότι αφορά τις ανθρώπινες δραστηριότητες και ειδικότερα την οικιστική ανάπτυξη, για ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Αποφυγή, ελαχιστοποίηση και διαχείριση των ακουστικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Ανάπτυξη σαφούς και διαφανούς χωροταξικού σχεδιασμού για την βελτίωση της κοινωνικής αποδοχής Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση χωροταξικού σχεδιασμού > Εμπορικές Δραστηριότητες Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Μεγιστοποίηση του δυναμικού τουριστικής ανάπτυξης του αιολικού πάρκου Συγκεκριμένες συστάσεις Εξέταση συμβατότητας με άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση χωροταξικού σχεδιασμού > Για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον - Συγκεκριμένες συστάσεις... 72

10 3.3.6 Ανάπτυξη σαφών, διαφανών και αυστηρών κανόνων ως πλαίσιο για τη διαδικασία συναίνεσης για να βελτιωθεί η κοινωνική αποδοχή Συγκεκριμένες συστάσεις Βελτιστοποίηση χωροταξικού σχεδιασμού > Κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις Εξέταση κοινωνικο-οικονομικών κριτηρίων κατά τη χορήγηση των αδειών Συγκεκριμένες συστάσεις Ενσωμάτωση της εκτίμησης κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων στην ΜΠΕ Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση και αξιολόγηση των κονωνικο-οικονομικών επιπτώσεων για τον εντοπισμό και την κατανόηση των αλλαγών στις τοπικές κοινότητες Συγκεκριμένες συστάσεις Εκπόνηση επίσημων οδηγιών ή προτύπων για την αξιολόγηση των πιθανών κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις... 75

11 1. Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων 1.1 Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων>βιότοποι Η ελαχιστοποίηση τυχόν δυσμενών επιδράσεων από την εγκατάσταση και την λειτουργία ανεμογεννητριών σε βιότοπους απαιτεί την ακριβή κατανόηση των πιθανών επιπτώσεων και μια σαφή διαδικασία λήψης αποφάσεων για την πρόληψη, τον περιορισμό ή την αντιστάθμιση αυτών των επιπτώσεων στους βιότοπους. Ως εκ τούτου απαιτείται έγκαιρος χωροταξικός σχεδιασμός, με επίκεντρο την ανάπτυξη στις πιο κατάλληλες περιοχές (από την άποψη του αιολικού δυναμικού και την αποφυγή των επιπτώσεων), σε συνδυασμό με σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η απώλεια και η υποβάθμιση βιοτόπων όπως επίσης και οι επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα (σύγκρουση πτηνών με πτερύγια, εκτόπιση ειδών, διατάραξη κλπ.) πρέπει να αξιολογηθούν προσεκτικά. Θα πρέπει να εφαρμοστεί μια ιεραρχία μετριασμού: η κατασκευή και οι φάσεις λειτουργίας των ανεμογεννητριών θα πρέπει να στοχεύουν στο να αποφευχθεί η οποιαδήποτε αρνητική επίπτωση (λαμβάνοντας υπόψη την ανάλυση τυχόν σωρευτικών επιπτώσεων). Σε περίπτωση που οι επιπτώσεις σε βιότοπους δεν μπορεί να αποφευχθούν θα πρέπει να προβλεφθεί αποζημίωση ή αντισταθμιστικά μέτρα. Η αποτελεσματικότητα αυτής της διαδικασίας υλοποίησης μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της αποτελεσματικής διαχείρισης από την αρμόδια δημόσια αρχή, συμπεριλαμβανομένης της εφαρμογής μιας διαδικασίας ελέγχου και παρακολούθησης Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Υιοθέτηση μιας στρατηγικής έγκαιρου προγραμματισμού και χαρτογράφησης Μια στρατηγική σχεδιασμού σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίζουν έγκαιρα τις περιοχές στις οποίες είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν σημαντικές αντιρρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη ή στη βιοποικιλότητα. Είναι συχνά χρήσιμο η εργασία αυτή να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι μερικές από τις πιο σοβαρές και συχνά παραμελημένες επιπτώσεις είναι αποτέλεσμα των σωρευτικών επιπτώσεων της απώλειας βιοτόπων σε εθνική κλίμακα. Σελ. 1

12 Υιοθέτηση ενός σχεδίου μικροχωροθέτησης ανάλογα με την συμπεριφορά των πτηνών Σε επίπεδο έργου, ο σχεδιασμός με μικροχωροθέτηση επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίσουν περιοχές που είναι λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν σημαντικές αντιρρήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις σε επιμέρους είδη ή στη βιοποικιλότητα Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Προσδιορισμός σαφών και υψηλής ποιότητας προτύπων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Τα ποιοτικά πρότυπα ΜΠΕ είναι σημαντικά έτσι ώστε τα μειωθούν οι πιθανότητες ενστάσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις, πρόσθετο κόστος, και ενδεχομένως άρνηση συναίνεσης. Τα πρότυπα ΜΠΕ θα πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς και να προσαρμόζονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, για να είναι ανάλογα με τα έργα και τις επιπτώσεις τους. Και να περιλαμβάνουν μια σωστή αξιολόγηση των βιοτόπων πριν τη κατασκευή, καθώς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ορθή και ακριβής εκτίμηση τυχόν απώλειας ή υποβάθμισης βιοτόπων. Πρόβλεψη για τελικές αλλαγές στις ΜΠΕ Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα ορισμένων στοιχείων της πρότασης έργου (εξελισσόμενη τεχνολογία, αποτελέσματα των μελετών παρακολούθησης πτηνών κλπ.), ορισμένες τελικές λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορεί να μην είναι διαθέσιμες για ένταξη στην ΜΠΕ όταν υποβάλλεται αίτηση (π.χ. τελικό μέγεθος ανεμογεννήτριας, η παρουσία νυχτερίδων, κλπ.). Δεδομένης αυτής της αβεβαιότητας, θα πρέπει να καθορισθεί ένα εύρος ακριβείας εντός της οποίας μια ομάδα ΜΠΕ θα μπορεί να αξιολογήσει τις τελικές παραμέτρους σχεδιασμού, εντός των οποίων θα πρέπει να εργαστεί ο κατασκευαστής Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού. Η ιεραρχία μετριασμού θα πρέπει να παρέχει το πλαίσιο για την καθοδήγηση της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των έργων αιολικών πάρκων. Σελ. 2

13 1.1.4 Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση βιοτόπων πτηνών Η έξυπνη διαχείριση του βιοτόπου μέσα και κοντά σε αιολικά πάρκα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμού (σύγκρουσης με πτερύγια) για τα πτηνά. Σχεδιασμός αιολικών πάρκων όπου εξετάζονται οι πλέον σύγχρονες (state-of-the-art) τεχνολογίες και διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις για την ελαχιστοποίηση, στο μέτρο του δυνατού, των επιπτώσεων στην πανίδα και τη χλωρίδα Για να επιτευχθούν οι κατάλληλες αποφάσεις συναίνεσης για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, είναι σημαντικό να μελετηθούν οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Διαχείριση περιοχών Natura 2000 Η σωστή διαχείριση των περιοχών Natura 2000 είναι το κλειδί για να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα Προστασία προσχώσεων και ιζημάτων Θέματα προσχώσεων και ιζημάτων πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, ώστε να αποφευχθούν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα Ιεραρχία μετριασμού (3): Επισκευή ή αποκατάσταση αρνητικά επηρεασμένων περιοχών Συγκεκριμένες συστάσεις Διατήρηση ή αποκατάσταση υφισταμένων βιοτόπων Ακόμα κι αν γίνονται προσπάθειες τα αιολικά πάρκα να σχεδιάζονται, να χωροθετούνται και να κατασκευάζονται σε περιοχές ώστε να αποφεύγονται οι ευαίσθητοι βιότοποι, η εγκατάσταση των ανεμογεννητριών και των υποστηρικτών υποδομών μπορεί να υποβαθμίζουν κάποιους βιότοπους. Εάν κριθεί απαραίτητο σύμφωνα με την ΜΠΕ και τη διαβούλευση με τις αρχές, θα μπορούσαν να γίνουν σχέδια για την αποκατάσταση των πληγεισών περιοχών. Σελ. 3

14 1.1.6 Ιεραρχία μετριασμού (4): Αποζημίωση ή αντιστάθμιση των αναπόφευκτων αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ενίσχυση βιοτόπων Μπορούν να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση ή την ενίσχυση των φυσικών βιοτόπων. Δημιουργία ελκυστικού φυσικού περιβάλλοντος βιοτόπων για αντιστάθμιση της απώλειας Ο μετριασμός στο πλαίσιο της ανάπτυξης αιολικών πάρκων θα πρέπει να στοχεύει στην επισκευή ή/και την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Ο στόχος θα πρέπει να είναι να μην υπάρχει καθαρή απώλεια (net loss) για τη βιοποικιλότητα. Η αναλογικότητα των επιπτώσεων και των λαμβανόμενων μέτρων θα πρέπει να μελετηθεί στην ΜΠΕ και με τη βοήθεια των αρμόδιων αρχών Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και της υψηλού επιπέδου παρακολούθησης από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Η διαχείριση των μέτρων μετριασμού θα πρέπει να γίνεται από ειδική δημόσια υπηρεσία που θα είναι αρμόδια για την ανάλυση και την επιλογή των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων. Θα πρέπει να αναπτυχθούν σαφή και καλά μελετημένα σχέδια μετριασμού και παρακολούθησης μετά την κατασκευή, κατά προτίμηση σε εθνικό επίπεδο για την εξασφάλιση συνοχής και για εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων. Τα σχέδια παρακολούθησης είναι πολύ σημαντικά, όχι μόνο για την ακριβή αξιολόγηση των αρνητικών επιπτώσεων, αλλά και για τον σωστό μετριασμό τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα καθώς επίσης και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση μακροπρόθεσμων αλλαγών στην βιοποικιλότητα. Αφού εντοπιστούν οι κυριότερες ευαισθησίες αναφορικά με την βιοποικιλότητα, θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου και Σελ. 4

15 τους όρους που συνδέονται με την έγκριση (του έργου), οι πιθανές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων για τους βιότοπους και τα επηρεαζόμενα είδη. Παρακολούθηση επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στο περιβάλλον. Για την προστασία του περιβάλλοντος, η παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων επιβάλλεται μερικές φορές από τις ρυθμιστικές αρχές και προτείνεται στην ΜΠΕ. Έργα αιολικής ενέργειας που έχουν σχεδιαστεί με στόχο την ελαχιστοποίηση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και που τα εν λόγω σχέδια έχουν εφαρμοστεί, έχει αποδειχθεί ότι μετά την ολοκλήρωσή τους επηρεάζουν θετικά τις επικρατούσες αντιλήψεις περί αιολικής ενέργειας. Ανάπτυξη και κοινή χρήση μιας βάσης δεδομένων περιβαλλοντικών πληροφοριών και στατιστικών στοιχείων Η ανάπτυξη μιας κοινής αντίληψης για το τι πραγματικά συμβαίνει σε μια περιοχή ή χώρα είναι το κλειδί, τόσο για τη μελλοντική ανάπτυξη της βιομηχανίας όσο και για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Αυτό μπορεί να διευκολυνθεί με μια ενιαία και κοινή πηγή δεδομένων και πληροφοριών Εκπαίδευση στην παρακολούθηση της μετανάστευσης των πτηνών και των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων Η εκπαίδευση στην παρακολούθηση ενισχύει την ανταλλαγή γνώσεων των φορέων και μπορεί να βοηθήσει τη βελτίωση της ποιότητας της παρακολούθησης των αιολικών πάρκων 1.2 Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων>θαλάσσια πτηνά Υπεράκτια ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας μπορεί να έχει επιπτώσεις σε ορισμένα είδη θαλάσσιων πτηνών, ανάλογα με τις οικολογικές και τις πτητικές τους συνήθειες.: έχουν παρατηρηθεί μετατοπίσεις και συγκρούσεις. Αυτές οι συνέπειες είναι εξαιρετικά ευμετάβλητες ανάλογα με την τοποθεσία της εγκατάστασης των ανεμογεννητριών και των ειδών που εμπλέκονται. Η χρήση μιας στρατηγικής έγκαιρου σχεδιασμού και χαρτογράφησης για τον εντοπισμό δυνητικών επιπτώσεων στα είδη και η θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού (όπου η αποφυγή των αρνητικών επιπτώσεων θα αποτελεί τον πρωταρχικό στόχο) είναι σημαντικές. Οι πιθανές επιπτώσεις για τα θαλασσοπούλια θα Σελ. 5

16 πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά κατά την μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Εάν προτείνονται μέτρα μετριασμού, θα πρέπει να εποπτεύονται από μια ειδική δημόσια υπηρεσία με ευθύνη για την ανάλυση, την επιλογή και εφαρμογή των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων. Τέλος, η παρακολούθηση των επιπτώσεων στα είδη θα βοηθήσει στην ανάπτυξη των δεδομένων σχετικά με τη συμπεριφορά των ειδών θαλάσσιων πτηνών και των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων σε αυτά, και θα συμπληρώσει υφιστάμενα κενά γνώσης, βελτιώνοντας έτσι συνεχώς την ποιότητα των αιτήσεων και των αποφάσεων σε σχέση με αιολικά πάρκα Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Υιοθέτηση στρατηγικής έγκαιρου προγραμματισμού και χαρτογράφησης Μια στρατηγική σχεδιασμού σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίζουν έγκαιρα τις περιοχές στις οποίες είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν σημαντικές αντιρρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη ή στη βιοποικιλότητα. Είναι συχνά χρήσιμο η εργασία αυτή να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι μερικές από τις πιο σοβαρές και συχνά παραμελημένες επιπτώσεις είναι αποτέλεσμα των σωρευτικών επιπτώσεων της απώλειας βιοτόπων σε εθνική κλίμακα Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Προσδιορισμός σαφών και υψηλής ποιότητας προτύπων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Τα ποιοτικά πρότυπα ΜΠΕ είναι σημαντικά έτσι ώστε τα μειωθούν οι πιθανότητες ενστάσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις, πρόσθετο κόστος, και ενδεχομένως άρνηση συναίνεσης. Τα πρότυπα ΜΠΕ θα πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς και να προσαρμόζονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, για να είναι ανάλογα με τα έργα και τις επιπτώσεις τους. Και να περιλαμβάνουν μια σωστή αξιολόγηση των βιοτόπων πριν τη κατασκευή, καθώς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ορθή και ακριβής εκτίμηση τυχόν απώλειας ή υποβάθμισης βιοτόπων. Πρόβλεψη για τελικές αλλαγές στις ΜΠΕ Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα ορισμένων στοιχείων της πρότασης έργου (εξελισσόμενη τεχνολογία, αποτελέσματα των μελετών παρακολούθησης πτηνών Σελ. 6

17 κλπ.), ορισμένες τελικές λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορεί να μην είναι διαθέσιμες για ένταξη στην ΜΠΕ όταν υποβάλλεται αίτηση (π.χ. τελικό μέγεθος ανεμογεννήτριας, η παρουσία νυχτερίδων, κλπ.). Δεδομένης αυτής της αβεβαιότητας, θα πρέπει να καθορισθεί ένα εύρος ακριβείας εντός της οποίας μια ομάδα ΜΠΕ θα μπορεί να αξιολογήσει τις τελικές παραμέτρους σχεδιασμού, εντός των οποίων θα πρέπει να εργαστεί ο κατασκευαστής Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού Η ιεραρχία μετριασμού θα πρέπει να παρέχει το πλαίσιο καθοδήγησης της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των έργων αιολικών πάρκων Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Σχεδιασμός αιολικών πάρκων όπου εξετάζονται οι πλέον σύγχρονες (state-of-the-art) τεχνολογίες και διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις για την ελαχιστοποίηση, στο μέτρο του δυνατού, των επιπτώσεων στην πανίδα και τη χλωρίδα Για να επιτευχθούν οι κατάλληλες αποφάσεις συναίνεσης για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, είναι σημαντικό να μελετηθούν οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Διακοπή λειτουργίας των ανεμογεννητριών όταν οι μεταναστευτικές ροές των πτηνών στο ύψος του ρότορα είναι υψηλές Η χρήση διαδικασιών παρακολούθησης πραγματικού χρόνου μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει στη μείωση της θνησιμότητας των πτηνών. Τέτοιας μορφής τεχνικές λύσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται σκόπιμο και δικαιολογημένο, για να αποφεύγονται οι αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των πτηνών. Μείωση των κινδύνων σύγκρουσης πτηνών Αποτρέποντας τα πτηνά να πετούν κοντά σε ανεμογεννήτριες για την αποφυγή συγκρούσεων με ένα ιπτάμενο "σκιάχτρο" ή με τη χρήση της τεχνολογίας ραντάρ ή τεχνητή όραση για την πρόληψη των συγκρούσεων πτηνών. Τέτοιας μορφής τεχνικές λύσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται σκόπιμο και δικαιολογημένο, για να αποφεύγονται οι αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των πτηνών. Σελ. 7

18 Μοντελοποίηση της συμπεριφοράς και της ευαισθησίας των πτηνών (κίνδυνοι μετατόπισης και σύγκρουσης) Η έρευνα βοηθά να κατανοήσουμε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πτηνών και των αιολικών πάρκων Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και της υψηλής επιπέδου παρακολούθησης από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Η διαχείριση των μέτρων μετριασμού θα πρέπει να γίνεται από ειδική δημόσια υπηρεσία που θα είναι αρμόδια για την ανάλυση και την επιλογή των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων. Θα πρέπει να αναπτυχθούν σαφή και καλά μελετημένα σχέδια μετριασμού και παρακολούθησης μετά την κατασκευή, κατά προτίμηση σε εθνικό επίπεδο για την εξασφάλιση συνοχής και για εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων. Τα σχέδια παρακολούθησης είναι πολύ σημαντικά, όχι μόνο για την ακριβή αξιολόγηση των αρνητικών επιπτώσεων, αλλά και για τον σωστό μετριασμό τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα καθώς επίσης και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Παρακολούθηση επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στο περιβάλλον. Για την προστασία του περιβάλλοντος, η παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων επιβάλλεται μερικές φορές από τις ρυθμιστικές αρχές και προτείνεται στην ΜΠΕ. Έργα αιολικής ενέργειας που έχουν σχεδιαστεί με στόχο την ελαχιστοποίηση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και που τα εν λόγω σχέδια έχουν εφαρμοστεί, έχει αποδειχθεί ότι μετά την ολοκλήρωσή τους επηρεάζουν θετικά τις επικρατούσες αντιλήψεις περί αιολικής ενέργειας. 1.3 Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων>χερσαία πτηνά Η αποτελεσματική προστασία των χερσαίων πτηνών απαιτεί έγκαιρο σχεδιασμό και χαρτογράφηση για να αποφευχθεί η καταστροφή των βιοτόπων τους, των ζωνών φωλιάσματος και των περιοχών σίτισης, ή η διατάραξη των οδών αποδημίας τους. Σελ. 8

19 Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) είναι απαραίτητα για να εξασφαλιστεί ότι όλες οι σχετικές επιπτώσεις θα αντιμετωπιστούν στην ΜΠΕ. Η θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού μπορεί να βοηθήσει να ιεραρχηθούν κατά προτεραιότητα τα απαραίτητα βήματα. Τα παραδείγματα καλής πρακτικής και οι συστάσεις στο παρόν θα βοηθήσουν να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στα πτηνά (εκτόπιση, κίνδυνοι σύγκρουσης), καθώς και στην αντιστάθμιση ή την αποζημίωση για τυχόν αναπόφευκτες επιπτώσεις στο περιβάλλον, με τη λήψη ανάλογων μέτρων, συμπεριλαμβανομένου του κατάλληλου μετριασμού. Ακόμα και αν ληφθούν όλα τα κατάλληλα μέτρα, θα πρέπει να πραγματοποιείται η σχετική παρακολούθηση των επιπτώσεων στους πληθυσμούς των πτηνών, πριν και μετά την κατασκευή Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Υιοθέτηση στρατηγικής έγκαιρου προγραμματισμού και χαρτογράφηση Μια στρατηγική σχεδιασμού σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίζουν έγκαιρα τις περιοχές στις οποίες είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν σημαντικές αντιρρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη ή στη βιοποικιλότητα. Είναι συχνά χρήσιμο η εργασία αυτή να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι μερικές από τις πιο σοβαρές και συχνά παραμελημένες επιπτώσεις είναι αποτέλεσμα των σωρευτικών επιπτώσεων της απώλειας βιοτόπων σε εθνική κλίμακα. Υιοθέτηση ενός σχεδίου μικροχωροθέτησης ανάλογα με την συμπεριφορά των πτηνών Σε επίπεδο έργου, ο σχεδιασμός με μικροχωροθέτηση επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίσουν περιοχές που είναι λιγότερο πιθανό να αντιμετωπίσουν σημαντικές αντιρρήσεις σε σχέση με τις επιπτώσεις σε επιμέρους είδη ή στη βιοποικιλότητα Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Προσδιορισμός σαφών και υψηλής ποιότητας προτύπων Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Τα ποιοτικά πρότυπα ΜΠΕ είναι σημαντικά έτσι ώστε τα μειωθούν οι πιθανότητες ενστάσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις, πρόσθετο κόστος, και ενδεχομένως άρνηση συναίνεσης. Τα πρότυπα Σελ. 9

20 ΜΠΕ θα πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς και να προσαρμόζονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, για να είναι ανάλογα με τα έργα και τις επιπτώσεις τους. Και να περιλαμβάνουν μια σωστή αξιολόγηση των βιοτόπων πριν τη κατασκευή, καθώς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ορθή και ακριβής εκτίμηση τυχόν απώλειας ή υποβάθμισης βιοτόπων. Πρόβλεψη για τελικές αλλαγές στις ΜΠΕ Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα ορισμένων στοιχείων της πρότασης έργου (εξελισσόμενη τεχνολογία, αποτελέσματα των μελετών παρακολούθησης πτηνών κλπ.), ορισμένες τελικές λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορεί να μην είναι διαθέσιμες για ένταξη στην ΜΠΕ όταν υποβάλλεται αίτηση (π.χ. τελικό μέγεθος ανεμογεννήτριας, η παρουσία νυχτερίδων, κλπ.). Δεδομένης αυτής της αβεβαιότητας, θα πρέπει να καθορισθεί ένα εύρος ακριβείας εντός της οποίας μια ομάδα ΜΠΕ θα μπορεί να αξιολογήσει τις τελικές παραμέτρους σχεδιασμού, εντός των οποίων θα πρέπει να εργαστεί ο κατασκευαστής Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού Η ιεραρχία μετριασμού θα πρέπει να παρέχει το πλαίσιο καθοδήγησης της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των έργων αιολικών πάρκων Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση βιοτόπων πτηνών Η έξυπνη διαχείριση του βιοτόπου μέσα και κοντά σε αιολικά πάρκα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο τραυματισμού για τα πτηνά. Σχεδιασμός αιολικών πάρκων όπου εξετάζονται οι πλέον σύγχρονες (state-of-the-art) τεχνολογίες και διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις για την ελαχιστοποίηση, στο μέτρο του δυνατού, των επιπτώσεων στην πανίδα και τη χλωρίδα Για να επιτευχθούν οι κατάλληλες αποφάσεις συναίνεσης για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, είναι σημαντικό να μελετηθούν οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Σελ. 10

21 Διαχείριση περιοχών Natura 2000 Η σωστή διαχείριση των περιοχών Natura 2000 είναι το κλειδί για να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα Διακοπή λειτουργίας των ανεμογεννητριών όταν οι μεταναστευτικές ροές των πτηνών στο ύψος του ρότορα είναι υψηλές Η εφαρμογή διαδικασιών παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο μπορεί μερικές φορές να βοηθήσει στη μείωση της θνησιμότητας των πτηνών. Τέτοιας μορφής τεχνικές λύσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται σκόπιμο και δικαιολογημένο, για να αποφεύγονται οι αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των πτηνών. Μείωση των κινδύνων σύγκρουσης πτηνών Αποτρέποντας τα πτηνά να πετούν κοντά σε ανεμογεννήτριες για την αποφυγή συγκρούσεων με ένα ιπτάμενο "σκιάχτρο" ή με τη χρήση της τεχνολογίας ραντάρ ή τεχνητή όραση για την πρόληψη των συγκρούσεων πτηνών. Τέτοιας μορφής τεχνικές λύσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται σκόπιμο και δικαιολογημένο, για να αποφεύγονται οι αρνητικές επιπτώσεις στους πληθυσμούς των πτηνών Μοντελοποίηση της συμπεριφοράς και της ευαισθησίας των πτηνών (κίνδυνοι μετατόπισης και σύγκρουσης) Η έρευνα βοηθά να κατανοήσουμε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ πτηνών και αιολικών πάρκων Εκτίμηση των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων σε θανάτους πανίδας. Ακριβής εκτίμηση των δυνητικών θανάτων πανίδας που σχετίζονται με την κατασκευή νέων αιολικών πάρκων Ιεραρχία μετριασμού (4): Αποζημίωση ή αντιστάθμιση των αναπόφευκτων αρνητικών επιπτώσεων για το περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Ενίσχυση βιοτόπων Μπορούν να ληφθούν μέτρα για τη βελτίωση ή την ενίσχυση των φυσικών βιοτόπων. Σελ. 11

22 Δημιουργία ελκυστικού φυσικού περιβάλλοντος για αντιστάθμιση της απώλειας βιοτόπων Ο μετριασμός στο πλαίσιο της ανάπτυξης αιολικών πάρκων θα πρέπει να στοχεύει στην επισκευή ή/και την αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος. Ο στόχος θα πρέπει να είναι να μην υπάρχει καθαρή απώλεια (net loss) για τη βιοποικιλότητα. Η αναλογικότητα των επιπτώσεων και των λαμβανόμενων μέτρων θα πρέπει να μελετηθεί στην ΜΠΕ και με τη βοήθεια των αρμόδιων αρχών Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Η διαχείριση των μέτρων μετριασμού θα πρέπει να γίνεται από ειδική δημόσια υπηρεσία που θα είναι αρμόδια για την ανάλυση και την επιλογή των πλέον ενδεδειγμένων μέτρων. Θα πρέπει να αναπτυχθούν σαφή και καλά μελετημένα σχέδια μετριασμού και παρακολούθησης μετά την κατασκευή, κατά προτίμηση σε εθνικό επίπεδο για την εξασφάλιση συνοχής και για εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων. Τα σχέδια παρακολούθησης είναι πολύ σημαντικά, όχι μόνο για την ακριβή αξιολόγηση των αρνητικών επιπτώσεων, αλλά και για τον ορθό μετριασμό τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα καθώς επίσης και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο Παρακολούθηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον Συγκεκριμένες συστάσεις Μακροπρόθεσμη παρακολούθηση αλλαγών στην βιοποικιλότητα. Αφού εντοπιστούν οι κυριότερες ευαισθησίες αναφορικά με την βιοποικιλότητα, θα πρέπει να παρακολουθούνται προσεκτικά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου και τους όρους που συνδέονται με την έγκριση (του έργου) οι πιθανές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων για τους βιότοπους και τα επηρεαζόμενα είδη. Ανάπτυξη και κοινή χρήση μιας βάσης δεδομένων περιβαλλοντικών πληροφοριών και στατιστικών στοιχείων Σελ. 12

23 Η ανάπτυξη μιας κοινής αντίληψης για το τι πραγματικά συμβαίνει σε μια περιοχή ή χώρα είναι το κλειδί, τόσο για τη μελλοντική ανάπτυξη της βιομηχανίας όσο και για τις περιβαλλοντικές οργανώσεις. Αυτό μπορεί να διευκολυνθεί με μια ενιαία και κοινή πηγή δεδομένων και πληροφοριών Παρακολούθηση επιπτώσεων των αιολικών πάρκων στο περιβάλλον. Για την προστασία του περιβάλλοντος, η παρακολούθηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων επιβάλλεται μερικές φορές από τις ρυθμιστικές αρχές και προτείνεται στην ΜΠΕ. Έργα αιολικής ενέργειας που έχουν σχεδιαστεί με στόχο την ελαχιστοποίηση των δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων, και που τα εν λόγω σχέδια έχουν εφαρμοστεί, έχει αποδειχθεί ότι μετά την ολοκλήρωσή τους επηρεάζουν θετικά τις επικρατούσες αντιλήψεις περί αιολικής ενέργειας. Εκπαίδευση στην παρακολούθηση της μετανάστευσης των πτηνών και των επιπτώσεων των αιολικών πάρκων Η εκπαίδευση στην παρακολούθηση ενισχύει την ανταλλαγή γνώσεων των φορέων και μπορεί να βοηθήσει τη βελτίωση της ποιότητας της παρακολούθησης των αιολικών πάρκων 1.4 Ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Θαλάσσια είδη Η κατασκευή και λειτουργία ανεμογεννητριών μπορεί να έχει μια σειρά από επιπτώσεις στα θαλάσσια είδη: απώλεια και υποβάθμιση βιοτόπων, υποθαλάσσιος θόρυβος, απομάκρυνση προσχώσεων και ιζημάτων. Οι επιπτώσεις αυτές πρέπει να αναγνωριστούν και να αξιολογηθούν προσεκτικά μέσω σαφών και υψηλής ποιότητας Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Ωστόσο, η παρουσία αιολικών πάρκων μπορεί να μην είναι πάντα κάτι το αρνητικό: μπορεί να υπάρξουν οφέλη με τη δημιουργία ζωνών απαγόρευσης της αλιείας. Ο έγκαιρος σχεδιασμός και η χαρτογράφηση θα βοηθήσουν να αποφευχθούν οι αρνητικές επιπτώσεις, όπου είναι δυνατόν, ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιηθούν ή να μειωθούν. Ως εκ τούτου, η θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού είναι ένα ουσιώδες στοιχείο για τη διαχείριση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των επιπτώσεων στα θαλάσσια είδη. Σελ. 13

24 1.4.1 Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Υιοθέτηση στρατηγικής έγκαιρου προγραμματισμού και χαρτογράφηση Μια στρατηγική σχεδιασμού σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίζουν έγκαιρα τις περιοχές στις οποίες είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν σημαντικές αντιρρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη ή στη βιοποικιλότητα. Είναι συχνά χρήσιμο η εργασία αυτή να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, δεδομένου ότι μερικές από τις πιο σοβαρές και συχνά παραμελημένες επιπτώσεις είναι αποτέλεσμα των σωρευτικών επιπτώσεων της απώλειας βιοτόπων σε εθνική κλίμακα Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Συγκεκριμένες συστάσεις Προσδιορισμός σαφών και υψηλής ποιότητας προτύπων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Τα ποιοτικά πρότυπα ΜΠΕ είναι σημαντικά έτσι ώστε τα μειωθούν οι πιθανότητες ενστάσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις, πρόσθετο κόστος, και ενδεχομένως άρνηση συναίνεσης. Τα πρότυπα ΜΠΕ θα πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς και να προσαρμόζονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, για να είναι ανάλογα με τα έργα και τις επιπτώσεις τους. Και να περιλαμβάνουν μια σωστή αξιολόγηση των βιοτόπων πριν τη κατασκευή, καθώς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ορθή και ακριβής εκτίμηση τυχόν απώλειας ή υποβάθμισης βιοτόπων. Πρόβλεψη για τελικές αλλαγές στις ΜΠΕ Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα ορισμένων στοιχείων της πρότασης έργου (εξελισσόμενη τεχνολογία, αποτελέσματα των μελετών παρακολούθησης πτηνών κλπ.), ορισμένες τελικές λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορεί να μην είναι διαθέσιμες για ένταξη στην ΜΠΕ όταν υποβάλλεται αίτηση (π.χ. τελικό μέγεθος ανεμογεννήτριας, η παρουσία νυχτερίδων, κλπ.). Δεδομένης αυτής της αβεβαιότητας, θα πρέπει να καθορισθεί ένα εύρος ακριβείας εντός της οποίας μια ομάδα ΜΠΕ θα μπορεί να αξιολογήσει τις τελικές παραμέτρους σχεδιασμού, με τις οποίες θα πρέπει να εργαστεί ο κατασκευαστής. Σελ. 14

25 1.4.3 Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού Η ιεραρχία μετριασμού θα πρέπει να παρέχει το πλαίσιο καθοδήγησης της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των έργων αιολικών πάρκων Ιεραρχία μετριασμού (1): Αποφυγή αρνητικών επιπτώσεων στην βιοποικιλότητα Συγκεκριμένες συστάσεις Σχεδιασμός αιολικών πάρκων όπου εξετάζονται οι πλέον σύγχρονες (state-of-the-art) τεχνολογίες και διαθέσιμες επιστημονικές γνώσεις για την ελαχιστοποίηση, στο μέτρο του δυνατού, των επιπτώσεων στην πανίδα και τη χλωρίδα Για να επιτευχθούν οι κατάλληλες αποφάσεις συναίνεσης για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων, είναι σημαντικό να μελετηθούν οι πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις Προστασία προσχώσεων και ιζημάτων Θέματα προσχώσεων και ιζημάτων πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά, ώστε να αποφευχθούν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα Ιεραρχία μετριασμού (2): Μείωση ή ελαχιστοποίηση αρνητικών επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Μείωση υποθαλασσίου θορύβου. Οι επιπτώσεις του θορύβου στα θαλάσσια θηλαστικά και τα ψάρια σχετίζονται με την διαδικασία θεμελίωσης και την κυκλοφορία πλοίων κατά τη διάρκεια της κατασκευής καθώς και με πιθανή διατάραξη από εκπομπή θορύβου και κραδασμών στο νερό καθ 'όλη τη διάρκεια ζωής του έργου. Οι επιπτώσεις αυτές θα πρέπει να ελαχιστοποιηθούν ή να μειωθούν όσο το δυνατόν περισσότερο Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου συνολική παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Συγκεκριμένες συστάσεις Διαχείριση των μέτρων μετριασμού και υψηλού επιπέδου παρακολούθηση από τις δημόσιες αρχές Η διαχείριση των μέτρων μετριασμού θα πρέπει να γίνεται από ειδική δημόσια υπηρεσία που θα είναι αρμόδια για την ανάλυση και την επιλογή των πλέον Σελ. 15

26 ενδεδειγμένων μέτρων. Θα πρέπει να αναπτυχθούν σαφή και καλά μελετημένα σχέδια μετριασμού και παρακολούθησης μετά την κατασκευή, κατά προτίμηση σε εθνικό επίπεδο για την εξασφάλιση συνοχής και για εκτίμηση των σωρευτικών επιπτώσεων. Τα σχέδια παρακολούθησης είναι πολύ σημαντικά, όχι μόνο για την ακριβή αξιολόγηση των αρνητικών επιπτώσεων, αλλά και για τον ορθό μετριασμό τους βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα καθώς επίσης και σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. 1.5 Ελαχιστοποίηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων> Βιοποικιλότητα Αν και τα στοιχεία δείχνουν ότι σε γενικές γραμμές η αιολική ενέργεια δεν αποτελεί σοβαρή απειλή για τη βιοποικιλότητα, κακοσχεδιασμένα έργα ή αιολικά πάρκα που κατασκευάζονται σε λάθος θέση μπορεί να αποτελέσουν δυνητική απειλή για ευπαθή είδη και βιότοπους. Είναι σημαντικό να εφαρμοστεί μια στρατηγική έγκαιρου σχεδιασμού και χαρτογράφησης για τον εντοπισμό δυνητικών επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα. Αυτά θα πρέπει να αξιολογηθούν με την εκπόνηση μιας εμπεριστατωμένης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, που θα λαμβάνει υπόψη και τις σωρευτικές επιπτώσεις. Για να αποφευχθούν οι επιπτώσεις στην άγρια πανίδα και τη βιοποικιλότητα, όπου είναι δυνατόν, θα πρέπει να εφαρμοστεί η ιεραρχία μετριασμού : θα μπορούσε να προβλεφθεί επισκευή ή αποκατάσταση περιοχών που επηρεάζονται αρνητικά. Εάν έχουν προβλεφτεί μέτρα μετριασμού, είναι προτιμότερο, αυτά να επιβλέπονται από μια εξειδικευμένη δημόσια αρχή. Η παρακολούθηση των επιπτώσεων στη βιοποικιλότητα, κατά τη διάρκεια λειτουργίας των αιολικών πάρκων θα συμβάλει στη βελτίωση των γνώσεων σε αυτόν τον τομέα, βελτιώνοντας έτσι συνεχώς την ποιότητα των αιτήσεων κατασκευής αιολικών πάρκων και των σχετικών αποφάσεων Έγκαιρος σχεδιασμός και χαρτογράφηση Συγκεκριμένες συστάσεις Υιοθέτηση στρατηγικής έγκαιρου προγραμματισμού και χαρτογράφηση Μια στρατηγική σχεδιασμού σε περιφερειακό ή εθνικό επίπεδο, επιτρέπει στους επενδυτές να εντοπίζουν έγκαιρα τις περιοχές στις οποίες είναι λιγότερο πιθανό να υπάρξουν σημαντικές αντιρρήσεις σχετικά με τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένα είδη ή στη βιοποικιλότητα. Είναι συχνά χρήσιμο η εργασία αυτή να γίνεται σε εθνικό επίπεδο, Σελ. 16

27 δεδομένου ότι μερικές από τις πιο σοβαρές και συχνά παραμελημένες επιπτώσεις είναι αποτέλεσμα των σωρευτικών επιπτώσεων της απώλειας βιοτόπων σε εθνική κλίμακα Σαφή και υψηλής ποιότητας πρότυπα Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Συγκεκριμένες συστάσεις Προσδιορισμός σαφών και υψηλής ποιότητας προτύπων Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) Τα ποιοτικά πρότυπα ΜΠΕ είναι σημαντικά έτσι ώστε τα μειωθούν οι πιθανότητες ενστάσεων κατά τη διάρκεια της διαδικασίας σχεδιασμού, που θα προκαλούσαν καθυστερήσεις, πρόσθετο κόστος, και ενδεχομένως άρνηση συναίνεσης Τα πρότυπα ΜΠΕ θα πρέπει να επανεξετάζονται διαρκώς και να προσαρμόζονται σύμφωνα με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις, για να είναι ανάλογα με τα έργα και τις επιπτώσεις τους. Και να περιλαμβάνουν μια σωστή αξιολόγηση των βιοτόπων πριν τη κατασκευή, καθώς είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ορθή και ακριβής εκτίμηση τυχόν απώλειας ή υποβάθμισης βιοτόπων. Πρόβλεψη για τελικές αλλαγές στις ΜΠΕ Λόγω του απρόβλεπτου χαρακτήρα ορισμένων στοιχείων της πρότασης έργου (εξελισσόμενη τεχνολογία, αποτελέσματα των μελετών παρακολούθησης πτηνών κλπ.), ορισμένες τελικές λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορεί να μην είναι διαθέσιμες για ένταξη στην ΜΠΕ όταν υποβάλλεται αίτηση (π.χ. τελικό μέγεθος ανεμογεννητριών, η παρουσία νυχτερίδων, κλπ.). Δεδομένης αυτής της αβεβαιότητας, θα πρέπει να καθορισθεί ένα εύρος ακριβείας εντός της οποίας μια ομάδα ΜΠΕ θα μπορεί να αξιολογήσει τις τελικές παραμέτρους σχεδιασμού, με τις οποίες θα πρέπει να εργαστεί ο κατασκευαστής Θέσπιση ιεραρχίας μετριασμού Συγκεκριμένες συστάσεις Θέσπιση μιας ιεραρχίας μετριασμού Η ιεραρχία μετριασμού θα πρέπει να παρέχει το πλαίσιο καθοδήγησης της περιβαλλοντικής αξιολόγησης των έργων αιολικών πάρκων. Σελ. 17