Δ Η Μ Ο Κ Ρ Ι Τ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ρ Α Κ Η Σ Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η

1 Δ Η Μ Ο Κ Ρ Ι Τ Ε Ι Ο Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Θ Ρ Α Κ Η Σ Ν Ο Μ Ι Κ Η Σ Χ Ο Λ Η Διπλωματική εργασία: «ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ (972 ΚΠΟΛΔ) (ΕΝΝΟΙΑ-ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ- ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ)» Μετ. φοιτητής: Κουκουζέλης Θωμάς Τριμελής επιτροπή: Επιβλέπων: Κων/νος Φ. Καλαβρός (Καθηγητής) Μέλος: Στυλιανός Σταματόπουλος (Καθηγητής) Μέλος: Βασίλειος-Ιωάννης Χατζηιωάννου (Λέκτωρ) Κ Ο Μ Ο Τ Η Ν Η 2 0 1 2

2 ΑΝΑΓΓΕΛΙΑ ΔΑΝΕΙΣΤΩΝ (972 ΚΠΟΛΔ) (ΕΝΝΟΙΑ-ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ-ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ- ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ) 1. -Έννοια και νομοθετικός λόγος καθιερώσεως της αναγγελίας - Κρίση του λόγου καθιερώσεως 2. - Νομική Φύση -Υποστηριζόμενες απόψεις - Κρίση των απόψεων 3. -Προϋποθέσεις i) Ύπαρξη κατασχέσεως ii) Νομιμοποίηση α)γενική (ως δικονομική ευχέρεια κάθε δανειστή) β) Ειδική: α) Αναγγελία κατά ενυπόθηκου ακινήτου β) Αναγγελία κατά καταδολιευτικά απαλλοτριωθέντος πράγματος γ) Αναγγελία επί αποδοχής κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής και επί δικαστικής εκκαθάρισης κληρονομιάς δ) Αναγγελία επί πτωχεύσεως του οφειλέτη -Άσκηση Αναγγελίας i) Παραδεκτό ασκήσεως α) Περιεχόμενο αναγγελτηρίου β) Επιδόσεις ii) Προθεσμία κατάθεσης iii) Απόδειξη αναγγελλόμενης απαίτησης 4. - Συνέπειες i) Δικονομικές ii) Ουσιαστικές

3 ΕΝΝΟΙΑ ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ 1.Έννοια και νομοθετικός λόγος καθιερώσεως της αναγγελίας - Κρίση του λόγου καθιερώσεως Αναγγελία είναι η ανακοίνωση βούλησης του δανειστή που απευθύνεται στον υπάλληλο του πλειστηριασμού και αξιώνει τη συμμετοχή του στη διανομή του πλειστηριάσματος. Η δήλωση γίνεται με έγγραφο που καλείται αναγγελτήριο 1, που πρέπει να περιέχει τα αναφερόμενα στο άρθρο 972 ΚΠολΔ, δηλαδή διορισμό αντικλήτου και περιγραφή της απαίτησης του δανειστή, μετά της προσκομιδής και των εγγράφων που να αποδεικνύουν την απαίτηση του. Το έγγραφο αυτό πρέπει καταρχάς να επιδοθεί στο αρμόδιο πολιτειακό όργανο για να έχει υπόσταση ως αναγγελία 2 και στον οφειλέτη και επισπεύδοντα την αναγκαστική εκτέλεση για να έχει κύρος. Η αναγγελία έχει ενταχθεί στο σύστημα της αναγκαστικής εκτελέσεως με σκοπό την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων όλων των δανειστών κατά του ιδίου οφειλέτη, αφού το ελληνικό σύστημα απαγορεύει τις πολλαπλές κατασχέσεις του ιδίου πράγματος (άρθρο 958 2 και 997 5 ΚΠολΔ για κινητά και ακίνητα αντίστοιχα) και αυτό για να αποφευχθούν οι περιττές δαπάνες και οι διατυπώσεις της κάθε νέας κατασχέσεως με τον πιθανό κίνδυνο των ακυροτήτων 3. Ενάντια σε αυτό το σύστημα, δηλαδή υπέρ της μίας κατάσχεσης, έχουν διατυπωθεί ως μειονεκτήματα ότι διευκολύνει τις δόλιες συνεννοήσεις του πρώτου κατάσχοντος με τον καθ ου η εκτέλεση και ότι εξαρτά το κύρος όλης της διαδικασίας από το κύρος της πρώτης κατασχέσεως 4. Οι αντιρρήσεις όμως αυτές πάσχουν ως προς τη θεμελίωση αφού από το γράμμα του νόμου, και συγκεκριμένα από το άρθρο 972 2 ΚΠολΔ, βγαίνει το συμπέρασμα ότι η αναγγελία, η οποία στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο έχει 1 Γέσιου Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση ΙΙ Ειδικό μέρος 57 σελ.174 2 Μπέης/Μπρίνιας, παρατηρήσεις επί γνωμοδοτήσεως Εισ. Πρ. Αθηνών «Συνέπειαι παραλείψεως μιας των επιδόσεων της αναγγελίας δανειστού», Δ 4.67-70 3 Γέσιου Φαλτσή, ό.π. 54 σελ. 130 4 Γέσιου Φαλτσή, ό.π. 54 σελ. 131

4 τα ίδια αποτελέσματα με την κατάσχεση και σε περίπτωση αδράνειας του πρώτου κατάσχοντος μπορεί να υποκαταστήσει τον δυνάμενο πρώτο επισπεύδοντα τη διαδικασία του πλειστηριασμού. Υποστηρίζεται και η άποψη, ορθότερη κατά τη γνώμη μου, ότι η απαγόρευση της επανειλημμένης νομικής δέσμευσης του κατασχεθέντος υποκρύπτει κάτι πιο σοβαρό από την απλή αποφυγή των εξόδων εκτελέσεως. Στην πραγματικότητα ο ΚΠολΔ δεν απαγορεύει την αναγκαστική κατάσχεση του αναγκαστικά κατασχεμένου, αφού συγχωρεί τόσο την πολλαπλή αναγκαστική δέσμευση των αναγκαστικά κατασχεμένων με τη διαδικασία της αναγγελίας, η οποία όταν στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο έχει τα αποτελέσματα της κατάσχεσης, όσο και την πολλαπλή δέσμευση του κατασχεμένου στη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης στα χέρια τρίτου (άρθρο 985 ΚΠολΔ), με τη διαδικασία της κατάσχεσης. Συνάγεται έτσι το συμπέρασμα ότι ο ΚΠολΔ απαγορεύει μόνο τη δέσμευση αυτή κατά τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτελέσεως κινητών και ακινήτων σε βάρος του ιδίου περιουσιακού αντικειμένου, το οποίο βρίσκεται στην κυριότητα, νομή και κατοχή του ίδιου αληθινού οφειλέτη 5. Άλλωστε, η αναγκαστική εκτέλεση, κατά κανόνα, είναι ατομοκρατική, δηλαδή στηρίζεται στην πρωτοβουλία του επισπεύδοντος, απολήγει όμως σε ομαδικό αποτέλεσμα, αφού η διανομή των προϊόντων της ακολουθεί κανόνες αναλόγου ικανοποιήσεως αξιώσεων 6. Η αναγγελία δανειστή τον φέρνει αντιμέτωπο όχι μόνο με τον καθ ου η εκτέλεση, αλλά και με τον επισπεύδοντα την εκτέλεση και τους υπόλοιπους αναγγελθέντες δανειστές, οι οποίοι μάχονται μεταξύ τους κατά τη διαδικασία της κατάταξης 7. Αυτό συμβαίνει γιατί η διαδικασία της αναγγελίας διαπνέεται από την αρχή της συλλογικότητας της 5 Πίψου Θ. Λήδα, Η αναγγελία δανειστή στην αναγκαστική εκτέλεση κατά τον ΚΠολΔ, εκδ. Σάκκουλα Αθήνα Θεσσαλονίκη 2001, σελ. 6 6 Γέσιου Φαλτσή, ό.π. 63 σελ. 280 7 Μπρίνια Σ. Ιωάννου, Αναγκαστική εκτέλεσις τόμος Β σελ. 963, Βαθρακοκοίλης Αντ. Βασίλης ΚΠολΔ Ερμηνευτική Νομολογιακή Ανάλυση (κατ άρθρο), 2 σελ. 858, Ταμπάκης, Σύμμετρος ή ανάλογος ικανοποίησις των δανειστών Δ 3.79 επ.

5 ικανοποίησης όλων των νόμιμων δικαιούχων και επιβεβαιώνεται από την αρχή της σύμμετρης ικανοποίησης όλων των δανειστών (άρθρο 977 3 ΚΠολΔ) 8. 2. Νομική φύση Υποστηριζόμενες απόψεις- Κρίση των απόψεων Η νομική φύση της αναγγελίας έχει δημιουργήσει προβληματισμό σε πολλούς συγγραφείς που προσπαθούν να την εξειδικεύσουν παρομοιάζοντάς την με άλλα ένδικα βοηθήματα του ΚΠολΔ. Το κοινό τους σημείο αναφοράς, το οποίο είναι και αναμφισβήτητο, είναι ότι πρόκειται για ένα ιδιόρρυθμο ένδικο βοήθημα και συγχρόνως διαδικαστική πράξη που σκοπό έχει την πολλαπλή ικανοποίηση των δανειστών από το πλειστηρίασμα. I. Υποστηρίζεται 9 ότι η αναγγελία ως προς τη φύση της είναι ιδιόρρυθμο ένδικο βοήθημα που προσομοιάζεται με την αγωγή και ακόμη περισσότερο με την ανακοπή του άρθρου 583 ΚΠολΔ. Δεν είναι όμως εισαγωγικό δικόγραφο δίκης αλλά έγγραφο με το οποίο εισάγεται η απαίτηση στο αρμόδιο πολιτειακό όργανο του πλειστηριασμού προς έλεγχο και κατάταξη. II. Αντίθετη με την πιο πάνω άποψη είναι η Γέσιου - Φαλτσή 10, η οποία θεωρεί ότι η αναγγελία είναι το εισαγωγικό δικόγραφο του δανειστή που επιδιώκει την εισαγωγή της απαίτησής του στο αρμόδιο πολιτειακό όργανο του πλειστηριασμού και διεκδικεί τη συμμετοχή του στη διαδικασία της κατατάξεως για την ικανοποίηση της απαίτησής του, χωρίς να περιέχει άσκηση αγωγής με την έννοια του ΚΠολΔ. Αποφεύγει 8 Μπρακατσούλας Κ. Βασίλειος, Η Αναγκαστική Εκτέλεση Θεωρία-Νομολογία-Πράξη, εκδ. Αφοί Π. Σάκκουλα Αθήνα 1993, τόμος Ι σελ. 710 9 Μπρακατσούλας Κ. Βασίλειος, ό.π. σελ. 711, Μπρίνιας Σ. Ιωάννης, Αναγκαστική Εκτέλεσις τόμος ΙΙ, Β έκδοση Αντ. Ν. Σάκκουλα Αθήνα Κομοτηνή άρθρο 972 σελ. 964 10 Γέσιου Φαλτσή ό,π. σελ. 175

6 να το προσομοιάσει με κάποιο άλλο ένδικο βοήθημα του ΚΠολΔ, αλλά είναι αντίθετη ότι η αναγγελία προσεγγίζει περισσότερο την ανακοπή του άρθρου 583 ΚΠολΔ, με το επιχείρημα ότι υπάρχει η σαφής διαφορά ότι η ανακοπή αποβλέπει στην ακύρωση της προσβαλλόμενης πράξεως, ενώ εδώ δε συμβαίνει κάτι τέτοιο. III. Με γνώμονα το κοινό σημείο αναφοράς, δηλαδή ότι η αναγγελία είναι διαδικαστική πράξη 11, γίνεται αναφορά για εξώδικη πράξη 12, καθόσον δεν ασκείται εντός του πλαισίου ορισμένης διαγνωστικής δίκης, που αποτελεί και την πρώτη επιθετική πράξη της διαδικασίας κατάταξης 13. Προσομοιάζει την αναγγελία με την κύρια παρέμβαση της διαγνωστικής δίκης, έχοντας παρακολουθηματικό χαρακτήρα έναντι της κατάσχεσης, αφού προϋπόθεση αυτής είναι η ύπαρξη της τελευταίας, με εξαίρεση την περίπτωση της επέχουσας ισχύ αυτοτελούς κατάσχεσης αναγγελίας (άρθρο 972 2 εδ. Β ΚΠολΔ) 14 15. Πριν υποστηρίξουμε μια άποψη για τη νομική φύση της αναγγελίας πρέπει να επιστρέψουμε στη γενέτειρά της και από εκεί θα οδηγηθούμε σε μια λογική και νομική αλληλουχία πράξεων 16. Συγκεκριμένα η γενέτειρα της αναγγελίας είναι η αναγκαστική εκτέλεση. Η αναγκαστική εκτέλεση εγκαθιδρύει δικονομική έννομη σχέση που έχει οργανική αυτοτέλεια και λειτουργική αυθυπαρξία απέναντι στην έννομη σχέση της δίκης, καθόσον οι πράξεις της επιχειρούνται από διαφορετικά κατά λειτουργία όργανα και όχι από το ίδιο το δικαστήριο που εκδίδει την εκτελούμενη απόφαση, και πολλές φορές στηρίζεται σε 11 Μπέης/Μπρίνιας, ό.π. Δ 4. 67 12 ΑΠ 731/2000 ΕλλΔνη 2000.1611 13 ΑΠ 735/94 Δνη 36/843 14 ΕφΑθ 715/2000 ΑρχΝ 2001.235 (236 ΙΙ) 15 Ο παρακολουθηματικός χαρακτήρας της αναγγελίας έναντι της κατάσχεσης, κατά τη γνώμη μου, περιέχεται και στην αναγγελία που είναι στηριγμένη σε εκτελεστό τίτλο. Δε μπορεί εξαρχής να θεωρείται εξαίρεση, αφού προϋπόθεση και αυτής είναι η κατάσχεση και ο πλειστηριασμός. Χάνει τον παρακολουθηματικό της χαρακτήρα, όταν για οποιονδήποτε λόγο ο επισπεύδων εγκαταλείπει την ιδιότητά του, ως αρχικώς κατάσχων, και στη θέση του μπορεί να υπεισέλθει ο έχων ασκήσει το ένδικο βοήθημα της αναγγελίας στηριγμένης σε εκτελεστό τίτλο. 16 Σταματόπουλος, Η δικαστική προστασία του τρίτου στην αναγκαστική εκτέλεση κατά την ΚΠολΔ 936, εκδ. Αντ. Ν. Σάκκουλα Αθήνα Κομοτηνή 1994 σελ. 42

7 εκτελεστό τίτλο που δεν αποτελεί δικαστική απόφαση 17. Διακρίνεται από το διαλογικό στοιχείο της διαγνωστικής δίκης, και συνίσταται στην επιχείρηση απλώς της σειράς πράξεων που καθορίζει ο νόμος. Αποτελεί διαδικασία, όπως ακριβώς και η δίκη 18, που αποσκοπεί στην ικανοποίηση των ιδιωτικών δικαιωμάτων των δανειστών που έχουν διαγνωσθεί και υπάγεται κατά κύριο λόγο σε δικονομικούς κανόνες. Η αναγκαστική εκτέλεση διενεργείται μόνο μετά από αίτηση του επισπεύδοντος στο όργανο εκτελέσεως και είναι όχι μια στατική 19 αλλά δυναμική 20 διαδικασία, που αποτελείται από πολλές διαδικαστικές πράξεις που έχουν αυτοτέλεια 21 και συνδέονται μεταξύ τους με τρόπο αλληλοεξαρτώμενο 22, επιδιώκοντας άμεσα δικονομικά αποτελέσματα 23 και απώτερα την παροχή έννομης προστασίας με τη μορφή της αναγκαστικής εκτέλεσης. Κριτήριο αυτοτέλειας των διαδικαστικών πράξεων είναι η διατήρηση εγκυρότητας των επόμενων πράξεων αν ακυρωθεί μια προηγούμενη (π.χ. Αν γίνει κατάσχεση και έπειτα αναγγελία, σε περίπτωση ακυρότητας της κατάσχεσης η αναγγελία διατηρεί την εγκυρότητά της). Κριτήριο αλληλεξάρτησης των διαδικαστικών πράξεων είναι η συγκεκριμένη λογική και νομική αλληλουχία που έχουν μεταξύ τους, ήτοι οι πράξεις πρέπει να διατηρούν μια ορισμένη σειρά υλοποιήσεως (π.χ. Μετά την επιταγή προς εκτέλεση πρέπει να επακολουθήσει η κατάσχεση και όχι η έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού ή απευθείας πλειστηριασμός ή αναγγελία απαιτήσεως δανειστή). Η δικονομική έννομη σχέση της αναγκαστικής εκτέλεσης κατά κανόνα είναι τριμερής και έχει ως εξής: 17 Γέσιου Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση Γενικό Μέρος, εκδ. Σάκκουλα Θεσσαλονίκη 7 ΙΙΙ σελ. 43 18 Μπέης, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξις 1 ΙΙΙ σελ. 8 19 Σταματόπουλος ό.π. σελ. 39, Gaul (μετάφραση Σ. Κουσούλη) «Δικονομικός τρόπος θεωρήσεως» και διαδικαστικές πράξεις στο πεδίο της αναγκαστικής εκτέλεσης Δ 24.777 ( ΙΙΙ) 20 Μητσόπουλος, ΝΔ 1956.365 21 Σταματόπουλος ό.π. σελ. 42 22 Πίψου ό.π. σελ. 17 23 Μπέης, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξη 1 ΙΙΙ σελ. 8

8 1) Σχέση μεταξύ επισπεύδοντος δανειστή και των οργάνων της εκτέλεσης (σχέση αιτήσεως ή εσωτερική σχέση). Η σχέση αυτή είναι δημοσίου δικαίου 24, αφού, κατά κρατούσα άποψη, η δράση των οργάνων αποτελεί άσκηση δημόσιας εξουσίας και δημιουργείται με την εντολή προς εκτέλεση 25. 2) Σχέση μεταξύ του οφειλέτη και των οργάνων της εκτέλεσης (σχέση δημοσίας επεμβάσεως ή εξωτερική σχέση) 26. Επειδή η δημόσια αυτή επέμβαση θίγει κατ ανάγκη τα ατομικά δικαιώματα του οφειλέτη, η σχέση αυτή διέπεται από τις αρχές της νομιμότητας και της τυπικότητας. 3) Σχέση μεταξύ του επισπεύδοντος δανειστή και του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη (σχέση εκτέλεσης), η οποία είναι διάφορη από την έννομη σχέση του ουσιαστικού δικαίου. Εδώ πρόκειται για δικονομική έννομη σχέση χωρίς αυτό να αποκλείει και την ταυτόχρονη ουσιαστική έννομη σχέση που έχουν μεταξύ τους. Η δικονομική αυτή έννομη σχέση πηγάζει από τον εκτελεστό τίτλο. Η τριμερής δικονομική έννομη σχέση της αναγκαστικής εκτέλεσης μετατρέπεται σε πολυμερή κατά τη διάρκεια του πλειστηριασμού με την αναγγελία. Η αναγγελία αποτελεί διαδικαστική πράξη εν γένει της αναγκαστικής εκτέλεσης και ειδικότερα της διαδικασίας κατατάξεως. Είναι διαδικαστική πράξη γιατί i) η άμεση και κύρια συνέπειά της εκδηλώνεται σε δικονομικό επίπεδο 27 και ii) έχει αντικειμενικό σκοπό τη διαμόρφωση της διαδικασίας διανομής 28. Η αναγγελία, ως διαδικαστική πράξη, είναι σύνθετη, αφού εκτός από τις κύριες συνέπειές της στο δικονομικό επίπεδο, έχει και δευτερεύουσες στο ουσιαστικό επίπεδο (π.χ. διακοπή της παραγραφής). Ο σύνθετος χαρακτήρας της δεν 24 Γέσιου Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση Γενικό Μέρος, εκδ. Σάκκουλα Θεσσαλονίκη 7 ΙΙΙ σελ. 45 25 Σταματόπουλος ό.π. παραπομπή 84: Πιο παλιά επικρατούσε η άποψη, ότι η σχέση μεταξύ επισπεύδοντος δανειστή και οργάνων εκτέλεσης είναι σχέση ιδιωτικού δικαίου και συγκεκριμένα σύμβαση εντολή ή μίσθωση εργασίας ή μίσθωση έργου. Σήμερα γίνεται δεκτό ότι οι διατάξεις περί εντολής θα εφαρμοσθούν στο μέτρο που δεν συγκρούονται προς τον ιδιάζοντα χαρακτήρα της σχέσης 26 Γέσιου Φαλτσή, Αναγκαστική Εκτέλεση Γενικό Μέρος, εκδ. Σάκκουλα Θεσσαλονίκη 7 ΙΙΙ σελ. 45 27 28 Μπέης Δ 12.505, Karl Heinz Schwab Δ 22.113 Πίψου ό.π. σελ. 20

9 πρέπει να συγχέεται με τις δισυπόστατες ή διφυείς πράξεις, αφού το πραγματικό και οι κύριες συνέπειες της αναγγελίας ρυθμίζονται αποκλειστικά από το δικονομικό δίκαιο 29. Η αναγγελία είναι εισαγωγικό δικόγραφο 30 και, σύμφωνα με το άρθρο 118 ΚΠολΔ, πρέπει να αναφέρει το αντικείμενο του κατά τρόπο σαφή, ορισμένο και ευσύνοπτο. Οποιαδήποτε έλλειψη στοιχείων που απαιτεί το άρθρο 118 ΚΠολΔ προκαλεί ακυρότητα κατά την έννοια του άρθρου 159 3 ΚΠολΔ 31. Το άρθρο 972 1 περ. β' αξιώνει περιγραφή της απαίτησης του δανειστή που αναγγέλλεται, η οποία όμως δε συμπίπτει με την αξιούμενη από το άρθρο 216 ΚΠολΔ για το δικόγραφο της αγωγής παράθεση των στοιχείων της σε δίκη καταγόμενης απαίτησης 32. Επομένως δε μπορεί να εφαρμοστεί ανάλογα το άρθρο 216 ΚΠολΔ, αφού δεν απαιτείται ακριβής περιγραφή της απαίτησης, δηλαδή η ιστορική αιτία της αναγγελλόμενης απαίτησης, αλλά πρέπει να περιγράφεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ξεχωρίζει από κάθε άλλη. Υποστηριζόταν παλιά από τη νομολογία ότι τόσο ο υπάλληλος του πλειστηριασμού όσο και το δικαστήριο, σε περίπτωση ανακοπής κατά της αναγγελίας, θα κρίνουν την τελευταία σύμφωνα με τα έγγραφα που είχαν προσαχθεί εμπρόθεσμα. Ούτε ο ανακόπτων ούτε ο καθ' ου η ανακοπή μπορούν να προτείνουν νέους πραγματικούς ισχυρισμούς οι οποίοι μεταβάλλουν τη βάση της αναγγελίας, ή να προσκομίσουν νέα έγγραφα. Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει ως προς τους ισχυρισμούς ή τα νέα έγγραφα που προσάγονται για την απόκρουση των ισχυρισμών που προβάλλει παραδεκτά ο αντίδικος ή για την προσβολή της διαδικασίας της κατατάξεως 33. Υποστηρίχθηκε όμως από τη θεωρία ότι ο δανειστής, σε περίπτωση ανακοπής για αμφισβήτηση της απαίτησης, έχει τη δυνατότητα με τις προτάσεις του να επικαλεστεί τα πραγματικά 29 Μπέης Δ 1981.504 επ. 30 ΟλΑΠ 1/2010 ΕλλΔνη 2010.381 31 Καλαβρός, Το ανίσχυρο των διαδικαστικών πράξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης σελ. 216 32 Μπέης Δ 9/825 33 Π. Κωστάκου Γ. Νικολόπουλου, Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας Συλλογή Νομολογίας 1968-1984, τόμος Γ', άρθρο 972 σελ. 2858 15.0

10 γεγονότα της γέννησης της απαίτησης, και για πρώτη φορά αποδεικτικά στοιχεία που βεβαιώνουν την αλήθεια των γεγονότων, εφόσον δε μεταβάλλεται η κρίσιμη απαίτηση 34, σύμφωνα με ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 224 ΚΠολΔ. Επομένως εφόσον εισάγεται για πρώτη φορά το αίτημα αυτό, το οποίο μετά τελεσιδικίας θα αποκτήσει ισχύ δεδικασμένου, συνεπάγεται ότι μπορεί να γίνει ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 224 ΚΠολΔ, σε συνδυασμό με το άρθρο 269 ΚΠολΔ, αλλά να μη μεταβληθεί η βάση της απαίτησης που περιγράφηκε στο αναγγελτήριο. Η λειτουργία της αναγγελίας είναι, κατά τη νομολογία και κατά τη γνώμη μου, πράξη που προσομοιάζει περισσότερο την κύρια παρέμβαση στη διαγνωστική δίκη. Αυτό συμβαίνει γιατί και τα δύο ένδικα βοηθήματα ασκούνται ενώ εκκρεμεί μια διαδικασία, για την κύρια παρέμβαση η διαγνωστική δίκη και για την αναγγελία η αναγκαστική εκτέλεση και δη η επιβολή κατάσχεσης. Ασκούνται με αίτηση του έχοντος έννομο συμφέρον, η μεν κύρια παρέμβαση για δικαστική έννομη προστασία, η δε αναγγελία για ικανοποίηση απαίτησης του δανειστή από τον καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη. Δημιουργούν πολυμερή δικονομική έννομη σχέση, αφού και με την κύρια παρέμβαση από τριμερής που είναι αρχικά η δικονομική έννομη σχέση της διαγνωστικής δίκης, εκτός των εξαρχής σύνθετων δικών, καταλήγει να είναι πολυμερής. Με βάση το περιεχόμενό της η αναγγελία συνιστά ουσιαστική δικονομική αίτηση 35, εφόσον εισάγεται για πρώτη φορά η απαίτηση του δανειστή για έλεγχο ουσιαστικής βασιμότητας και κατάταξη στον πίνακα, για το λόγο του ότι επιδιώκεται η έκδοση αποφάσεως επί της ουσίας. Δε συμβαίνει το ίδιο με την αναγγελία που βασίζεται σε εκτελεστό τίτλο, η οποία συνιστά μόνο δικονομική αίτηση, αφού αφορά 34 Μπέης Δ 9/826 35 Μητσόπουλο Μελέται Ι σελ. 321, αντί άλλων Πίψου ό.π. σελ. 21, η οποία θεωρεί, χωρίς διάκριση, την αίτηση της αναγγελίας ως δικονομική, Καλαβρός Το ανίσχυρο των διαδικαστικών πράξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης σελ. 215

11 μόνο τη διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης και επιδιώκει την κίνησή της. Το περιεχόμενο της αίτησης της αναγγελίας περιέχει ανακοίνωση βουλήσεως 36 και όχι δήλωση βουλήσεως 37. Η διάκριση των δύο ως άνω κατηγοριών γίνεται με βάση την τελολογική σχέση μέσου και σκοπού. Το μέσο είναι η αίτηση και ο σκοπός, που περιέχει το στοιχείο του ηθελημένου, είναι οι έννομες συνέπειες. Οι έννομες συνέπειες των διαδικαστικών πράξεων καθορίζονται όμως απευθείας εκ του νόμου ή εκ της ως αυτονόμου αναγνωριζομένης βουλήσεως του επιχειρούντος αυτές υποκειμένου, όπως συμβαίνει στις δικαιοπρακτικές πράξεις; Οι περισσότερες διαδικαστικές πράξεις, όπως και η αναγγελία, στερούνται δικαιοπρακτικού χαρακτήρος, επέρχονται δηλ. τα έννομα αποτελέσματα αυτών ανεξαρτήτως της βουλήσεως εννόμων συνεπειών του επιχειρούντος διαδίκου και γι αυτό περιέχουν ανακοίνωση βουλήσεως 38. Με βάση τα αποτελέσματά της, η αναγγελία ανήκει στις επιτευκτικές και όχι στις διαμορφωτικές διαδικαστικές πράξεις. Οι επιτευκτικές διαδικαστικές πράξεις είναι ανακοινώσεις προς το δικαστήριο ή άλλο δικαστικό όργανο, με τις οποίες επιδιώκεται η έκδοση αποφάσεως ορισμένης αποφάσεως ή άλλη ενέργεια του δικαστικού οργάνου 39. Οι επιτευκτικές διαδικαστικές πράξεις δεν επιδιώκουν άμεση επέλευση εννόμων συνεπειών, αλλά η επέλευση εξαρτάται από την καταλληλότητα της πράξεως 40. Υποστηρίζεται ότι αυτές οι πράξεις έχουν ως σκοπό να επιδράσουν ψυχικώς επί του δικαστή προς έκδοση αποφάσεως ορισμένου περιεχομένου 41. Εν αντιθέσει προς τις διαμορφωτικές διαδικαστικές πράξεις, των οποίων το πραγματικό 36 Μπέης Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξη 2 ΙΙ περ. η, Καλαβρός Το ανίσχυρο των διαδικαστικών πράξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης σελ. 215 37 Γέσιου - Φαλτσή Δίκαιο Αναγκαστικής εκτελέσεως Ειδ. Μέρος 2001 57 σελ. 330 38 Μπέης ό.π. με παραπομπές στο Ράμμο Στοιχεία Ι 25 και 26 σελ. 55 επ. και σε γερμανούς συγγραφείς ΒΙοmeyer, Guldener και Lent-Jauernig, Μπέης Δ 12.504 επ., Σπάνια η διαδικαστική πράξη έχει δικαιοπρακτικό χαρακτήρα π.χ. παραίτηση από την αγωγή, που απαιτείται συνδρομή δικαιοπρακτικής βούλησης 39 Μπέης, Η ανίσχυρος διαδικαστική πράξη 2 ΙΙΙ περ. 1 40 Μπέης ό.π. 2 ΙΙΙ περ. 1 41 Μπέης ό.π. 2 ΙΙΙ περ. 1 όπου παραπέμπει Goldschmidt, αντί άλλων όπου παραπέμπει Baumgartel, Bruns και Δεληκωστόπουλο (παραπομπές,112, 113 και 114)

12 αποτελεί το μέσο και το λόγο αυτόματης πραγματοποίησης των επιδιωκόμενων εννόμων συνεπειών, οι επιτευκτικές διαδικαστικές πράξεις δεν επιδιώκουν αυτόματη υλοποίηση των επιδιωκόμενων εννόμων συνεπειών, αλλά τελούν σε εξάρτηση προς ορισμένο απώτερο πραγματικό επακόλουθο, δηλαδή την έκδοση ευνοϊκής δικαστικής αποφάσεως ή ευνοϊκής πράξεως 42. Η αναγγελία είναι επιτευκτική διαδικαστική πράξη 43, διότι δεν επιφέρει άμεση επιδιωκόμενη έννομη συνέπεια, δηλαδή την ικανοποίηση της απαίτησης, αλλά εξαρτάται από τον έλεγχο και την κατάταξη στον πίνακα από το αρμόδιο όργανο (συμβολαιογράφος ή Ειρηνοδίκης). Μόνο όταν η αναγγελία στηρίζεται σε εκτελεστό τίτλο κι έχει τα αποτελέσματα της κατάσχεσης, που παράγονται κατευθείαν από το νόμο, χωρίς έλεγχο του αρμόδιου οργάνου, θα μπορούσε να θεωρηθεί παράλληλα διαμορφωτική διαδικαστική πράξη 44. 3.Προϋποθέσεις i) Ύπαρξη κατασχέσεως Η αναγγελία είναι θεσμός, ο οποίος λειτουργεί κατά τη διάρκεια της αναγκαστικής εκτελέσεως και δη όταν εκκρεμεί πλειστηριασμός 45. Η δυνατότητα άσκησής της όμως δεν προϋποθέτει απαραίτητα πρόγραμμα πλειστηριασμού, αλλά ύπαρξη κατάσχεσης. Όταν επιβάλλεται αναγκαστική κατάσχεση και όχι συντηρητική 46 κανένας άλλος δανειστής δεν μπορεί να κατασχέσει για δεύτερη φορά το ίδιο περιουσιακό στοιχείο του ίδιου οφειλέτη 47. Η απαγόρευση αυτή θα 42 Μπέης ό.π. 2 ΙΙΙ περ. 1 43 Gaul Δ 24.789 44 Πίψου ό.π. σελ. 24 45 Μόνο τότε η αναγγελία λειτουργεί σύμφωνα με το σκοπό για τον οποίο θεσμοθετήθηκε, ήτοι με την κατακύρωση το πλειστηρίασμα διανέμεται όπως νόμος ορίζει. 46 Η συντηρητική κατάσχεση είναι μέτρο (ασφαλιστικό) για να εξασφαλιστεί η χρηματική απαίτηση και όχι μέσο εκτελέσεως και επισπεύσεως πλειστηριασμού. Η ύπαρξή της δεν εμποδίζει την επιβολή αναγκαστικής κατασχέσεως, σύμφωνα με το άρθρο 721 ΚΠολΔ. 47 958 2, 997 5, με εξαίρεση την κατάσχεση στα χέρια τρίτου, όπως προκύπτει από το άρθρο 985 1 ΚΠολΔ.

13 δημιουργούσε προβλήματα στην ικανοποίηση κι άλλων δανειστών και γι αυτό το λόγο θεσμοθετήθηκε η αναγγελία. Η ύπαρξη όμως της κατάσχεσης προϋποθέτει την επιβολή αυτής, όπως νόμος ορίζει. Ως επιβολή της κατασχέσεως νοείται η κατά τας εξωτερικάς και εκ πρώτης όψεως, εμφανείς διατυπώσεις διενέργεια αυτής ή άλλως το σύνολον των πράξεων και διατυπώσεων εκείνων, αίτινες απαρτίζουν την αντικειμενική υπόστασιν ή άλλως το πραγματικόν της κατασχέσεως 48. Η αντικειμενική υπόσταση της κατάσχεσης είτε κινητού είτε ακινήτου, περιέχει τα εξωτερικά εκείνα στοιχεία που δημιουργούν τη βεβαιότητα σε κάθε τρίτο δανειστή ότι έχει επιβληθεί δέσμευση του κινητού ή του ακινήτου, ότι έτσι περιορίζεται σε δεύτερη επιβολή κατάσχεσης και ότι ενεργοποιείται το δικαίωμά του για άσκηση αναγγελίας 49. Η διαδικαστική πράξη της κατάσχεσης κινητών στα χέρια του οφειλέτη από το δικαστικό επιμελητή για να αποδεικνύει την ύπαρξή της πρέπει να περιέχει δύο εξωτερικά συστατικά στοιχεία. 1. Την αφαίρεση των κινητών πραγμάτων από την κατοχή 50 του οφειλέτη. Κατά ορθή ερμηνεία της διατάξεως, δεν πρέπει να συγχέεται η έννοια της κατοχής με την φυσική εξουσία πάνω στο κινητό πράγμα, αλλά πρέπει να θεωρείται 51 ότι ο οφειλέτης και κάτοχος, μέχρι την στιγμή της αφαίρεσης του πράγματος, έχει την φυσική εξουσία, ως ύλη, αλλά στερείται διαθέσεως αυτού. Αυτό ενισχύεται και από το γεγονός ότι η αφαίρεση των κατασχεθέντων κινητών από τον οφειλέτη, η οποία επέρχεται είτε με την παραλαβή αυτών από το δικαστικό επιμελητή, είτε με το διορισμό μεσεγγυούχου, ορίστηκε προς αποτροπή της υπεξαίρεσης και απόκρυψής τους από τον οφειλέτη 52. 2. Τη σύνταξη σχετικής (κατασχετήριας) έκθεσης μπροστά σε 48 Ράμμος, Αναμν. Τομ. Μιχελάκη, 2 σ. 488, Πίψου ό.π. σελ. 105 49 Πίψου ό.π. σελ. 106 50 Γέσιου Φαλτσή, ειδ. Μέρος 54 σελ. 116 51 Στην περίπτωση που ο ίδιος ο οφειλέτης διορίζεται και μεσεγγυούχος μέχρι τον πλειστηριασμό 52 Βαθρακοκοίλης, Ερμ. ΚΠολΔ άρθρο 954 περ. 2 σελ. 704

14 ενήλικο μάρτυρα. Η σύνταξη της κατασχετήριας έκθεσης πρέπει να περιέχει όλα τα ουσιώδη στοιχεία τα αναφερόμενα στο άρθρο 117 ΚΠολΔ. Από το άρθρο αυτό συνάγεται το συμπέρασμα ότι ο ενήλικος μάρτυρας καθώς και κάθε διάδικος πρέπει να παρευρίσκονται καθ όλη τη διάρκεια της πράξεως της κατασχέσεως 53, διότι όπως και οι ανωτέρω είναι από τα ουσιώδη πρόσωπα που στο τέλος πρέπει να υπογράψουν την έκθεση. Υποστηρίζεται 54 ότι ο μάρτυρας δεν απαιτείται από το νόμο να έχει προσόντα, εκτός από την ενηλικότητα, απαιτείται όμως ικανότητα προς υπογραφή, δεδομένου ότι ο μάρτυρας πρέπει να υπογράψει την έκθεση και ο νόμος προβλέπει μόνο άρνηση όχι και αδυναμία προς υπογραφή. Κατά τη γραμματική διατύπωση της διατάξεως (954 ΚΠολΔ), ο νομοθέτης θέλησε μόνο την παρουσία ενήλικου μάρτυρα χωρίς να προσδίδει σ' αυτόν οποιοδήποτε άλλο προσόν. Η ίδια διάταξη όμως παραπέμπει στο άρθρο 117 ΚΠολΔ, το οποίο αναφέρει ότι μπορεί ν' αναφερθεί και αδυναμία προς υπογραφή 55. Η έλλειψη οποιουδήποτε από τα άνω στοιχεία, τα οποία πρέπει να συντρέχουν σωρευτικά, καθιστά την κατάσχεση ανυπόστατη, δηλαδή ανίκανη να παράγει έννομες συνέπειες, και οι λοιποί δανειστές του οφειλέτη μπορούν να επιβάλλουν ίδια αυτοτελή κατάσχεση, χωρίς τις κυρώσεις του άρθρ. 958 2 ΚΠολΔ. Αντίθετα από την κατάσχεση κινητών στα χέρια του οφειλέτη, η κατάσχεση των ακινήτων επιβάλλεται μόνο με τη σύνταξη έκθεσης από το δικαστικό επιμελητή μπροστά σ' έναν ενήλικο μάρτυρα, διότι εκ φύσεως δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αφαίρεση του ακινήτου 56. Η 53 Βαθρακοκοίλης ό.π. άρθρο 954 ΚΠολΔ περ. 4 σελ. 705 54 Βαθρακοκοίλης ό.π. άρθρο 954 ΚΠολΔ περ. 4 σελ. 705, αντίθετα ο ίδιος ο νομοθέτης παραπέμπει στην διάταξη του άρθρου 117 ΚΠολΔ, όπου ορίζει ρητά στην περίπτωση 4 ότι στην έκθεση πρέπει ν' αναφέρεται η άρνηση ή η αδυναμία τους να υπογράψουν. 55 Ορθότερη ερμηνεία, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι ο νομοθέτης θέλησε απλώς ο μάρτυρας να έχει την ωριμότητα, σύμφωνα με το άρθρο 127 ΑΚ, να αντιλαμβάνεται τις πράξεις καθώς και να έχει δικαιοπρακτική ικανότητα. 56 Γέσιου Φαλτσή Αναγκαστική Εκτέλεση ΙΙ ειδ. μέρος σελ. 141

15 απλή σύνταξη όμως της κατασχετήριας έκθεσης δεν επιφέρει τις συνέπειες της κατάσχεσης, αν δεν γίνει εγγραφή αυτής στο βιβλίο κατασχέσεων που τηρείται στο Υποθηκοφυλακείο της περιφέρειας του ακινήτου. Πρέπει να πραγματοποιηθεί και η εγγραφή, διότι μόνο μ' αυτόν τον τρόπο τρίτος δανειστής μπορεί να λάβει γνώση της υπάρξεως της επιβολής της κατασχέσεως για να γεννηθεί και το δικαίωμα άσκησης αναγγελίας 57. ii) Νομιμοποίηση α) Γενική (ως δικονομική ευχέρεια κάθε δανειστή) Το άρθρο 972 1 ΚΠολΔ ορίζει ότι «οι δανειστές εκείνου κατά του οποίου έγινε η εκτέλεση έχουν δικαίωμα να αναγγείλουν την απαίτηση». Η αναγγελία αποτελεί δικαίωμα οποιουδήποτε νομιμοποιείται ενεργητικώς 58 στην αναγκαστική εκτέλεση έναντι του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη και η απαίτησή του είναι δυνατόν να ικανοποιηθεί δια του πλειστηριαζόμενου αντικειμένου, ήτοι όπου υπάρχει ενοχή και ευθύνη 59 του καθ ου η εκτέλεση προς ικανοποίηση ορισμένης απαιτήσεως δια του πλειστηριαζόμενου αντικειμένου. Είναι αυτοτελές δικαίωμα κάθε δανειστή, ο οποίος ενεργεί χωρίς προηγούμενη πρόσκληση από τον υπάλληλο του πλειστηριασμού, εκτός από τις περιπτώσεις που υπάρχουν εμπραγμάτως ασφαλισμένοι δανειστές επί του κατασχεθέντος αντικειμένου καθώς και του Δημοσίου που λαμβάνουν γνώση υποχρεωτικά δια κοινοποιήσεως της περίληψης της 57 Αυτό συμβαίνει όταν και ο ίδιος ο ασκών την κατάσχεση είναι και αναγγελλόμενος δανειστής άλλης απαιτήσεως κατά του ίδιου οφειλέτη (χωρίς εκτελεστό τίτλο). Στην περίπτωση αυτή παρόλο που είναι γνώστης της επιβολής της κατασχέσεως προγενεστέρως της εγγραφής της στα σχετικά βιβλία του Υποθ/κείου, δε μπορεί ν'αναγγελθεί, δεδομένου ότι, σύμφωνα με το άρθρο 997 5 ΚΠολΔ, μετά την εγγραφή της αναγκαστικής κατασχέσεως στο βιβλίο των κατασχέσεων απαγορεύεται να επιβληθεί ή να εγγραφεί στο βιβλίο αυτό άλλη αναγκαστική κατάσχεση πάνω στο ίδιο ακίνητο. Από το ως άνω άρθρο συνάγεται το συμπέρασμα ότι η μη εγγραφή της αναγκαστικής κατάσχεσης στο βιβλίο κατασχέσεων δίνει το δικαίωμα σε κάποιον άλλο να επιβάλλει αυτοτελή κατάσχεση και ταυτόχρονα προσβάλλει το δικαίωμα κάποιου δανειστή να αναγγείλει την απαίτησή του. 58 Η νομιμοποίηση κρίνεται σύμφωνα με τα άρθρα 919-923 ΚΠολΔ, δεδομένου ότι η αναγγελία αποτελεί ενάσκηση του δικαιώματος παροχής εννόμου προστασίας υπό τη μορφή της αναγκαστικής εκτελέσεως 59 Μπρίνιας ό.π. άρθρο 972 379 σελ. 966

16 κατασχετήριας έκθεσης (άρθρα 999 3 ΚΠολΔ και 54,62 2 ΚΕΔΕ). Η δικονομική ωριμότητα της απαιτήσεως, το ανεκκαθάριστο, η εκκρεμοδικία, η αίρεση ή προθεσμία, η έλλειψη αποδεικτικού εγγράφου περί της απαιτήσεως καθώς και οποιαδήποτε αμφισβήτηση αυτής από οποιονδήποτε δεν εμποδίζουν το δικαίωμα άσκησης της αναγγελίας αλλά επιδρούν στην περαιτέρω πορεία της κατάταξης 60. Προϋπόθεση του δικαιώματος της αναγγελίας είναι η ύπαρξη δανειστή χρηματικής απαίτησης ή μη χρηματικής, για την οποία όμως συντρέχουν οι κατά το ουσιαστικό δίκαιο προϋποθέσεις μετατροπής της παροχής σε χρήμα 61. Ο τρίτος που προβάλλει δικαίωμα στο πράγμα που κατασχέθηκε δεν μπορεί ν αναγγελθεί, αφού αυτός δεν φέρει την ιδιότητα του δανειστή του καθ ου η εκτέλεση,αλλά οφείλει να διεκδικήσει την κυριότητα ή άλλο δικαίωμά του (εμπράγματο ή μη), με την ανακοπή του άρθρου 936, εκτός αν το δικαίωμά του δεν κατισχύει και δεν αντιτάσσεται έναντι του υπερθεματιστή και έχει δικαίωμα αποζημίωσης, κατά το ουσιαστικό δίκαιο, κατά του καθ ου η εκτέλεση, οπότε δικαιούται να προβεί σε αναγγελία 62. Τα εμπράγματα δικαιώματα του ενεχύρου (άρθρ. 1209 ΑΚ) και της υποθήκης (άρθρ. 1257 ΑΚ) δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση για την άσκηση της ανακοπής τρίτου, επειδή δεν αποκλείουν ούτε περιορίζουν το δικαίωμα του καθ ου πάνω στο αντικείμενο της εκτέλεσης 63, με συνέπεια να νομιμοποιείται ο δανειστής ν αναγγείλει την απαίτησή του και την προνομιακή κατάταξή της στον πίνακα κατάταξης. Το δικαίωμα αναγγελίας του δανειστή στον πλειστηριασμό δεν εξαρτάται από την ανυπαρξία άλλης περιουσίας του οφειλέτη, η οποία θα μπορούσε να καταστεί αυτοτελώς αντικείμενο κατασχέσεως εκ 60 Μπρίνιας ό.π. άρθρο 972 379 σελ. 965, ΑΠ 1826/1987 ΝοΒ 1988.1643, ΕΦΘεσ. 1267/1989 Αρμ. 1989.1010, ΕφΑθ 4939/1991 ΕλλΔνη 1993.1633 61 Βαθρακοκοίλης άρθρο 972 αριθμ. 8 σελ. 860 62 Μπρίνιας ό.π. 379 V σελ. 969 63 Σταματόπουλο Η δικαστική προστασία σελ. 247, Πίψου ό.π. σελ. 111. Μόνο αν το ενέχυρο ή η υποθήκη συστάθηκε σε περιουσιακό στοιχείο άλλου προσώπου και όχι εκείνου που παραχώρησε την εμπράγματη ασφάλεια, η κατάσχεση του κινητού ή ακινήτου παρέχει δικαίωμα στους εμπραγμάτως ασφαλισμένους δανειστές να ασκήσουν ανακοπή του άρθρου 936 ΚΠολΔ

17 μέρους του αναγγελλόμενου 64. Ο ενυπόθηκος δανειστής, εμφανιζόμενος σε πλειστηριασμό μη ενυπόθηκου κτήματος, είναι δυνατόν ν αποκρουσθεί, με την αιτιολογία ότι το ενυπόθηκο καλύπτει τις απαιτήσεις του αναγγελλόμενου δανειστή 65, άποψη που δεν υιοθετείται από τη νομολογία αφού η αναγγελία ενυπόθηκου δανειστή σε πλειστηριασμό άλλου περιουσιακού στοιχείου του οφειλέτη, κατ ενάσκηση του ενοχικού του δικαιώματος, δεν κρίνεται καταχρηστική 66. Ορθώς δεν κρίνεται καταχρηστική αφού ο ενυπόθηκος δανειστής που θα καταταγεί σε ορισμένο πίνακα κατάταξης και θα υπάρξει καταβολή του πλειστηριάσματος από τον υπερθεματιστή, θα επέλθει και απόσβεση ανάλογης απαιτήσεώς του κατά το άρθρο 432 ΑΚ, καθώς και οι καταχρηστικές ασκήσεις δικαιώματος αποκρούονται με ανακοπή στηριγμένη στο άρθρο 951 2 ΚΠολΔ. Ο δανειστής μπορεί ν αναγγελθεί σε περισσότερους του ενός πλειστηριασμούς που διενεργούνται κατά του ίδιου καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη, διότι η απόσβεση της απαιτήσεώς του δεν επέρχεται με την κατάταξή του, αλλά με την εξόφληση της απαιτήσεώς του 67. Αν η κατάταξή του έγινε απρόσβλητη με την επέλευση της εκτελεστότητας του πίνακα, τότε η δημόσια κατάθεση του πλειστηριάσματος υπέρ των δανειστών επιφέρει την απόσβεση της απαιτήσεώς του, σύμφωνα με το άρθρο 432 ΑΚ. Η ανωτέρω απόσβεση ματαιώνει την κατάταξή του σε άλλο πίνακα επί της ίδιας απαιτήσεως και τυχόν κατάταξή του παρέχει το δικαίωμα στους άλλους δανειστές, οι οποίοι κατατάσσονται στη θέση του, να την ανακόψουν σύμφωνα με το άρθρο 972 2 ΚΠολΔ, εφόσον δεν κατέστει εκτελεστός ο πίνακας κατάταξης 68. Αναγγελία μπορεί ν ασκηθεί και από τον δανειστή του δανειστού του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη με ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 72 ΚΠολΔ, εφόσον βέβαια ο δανειστής του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη 64 65 66 67 68 Μπρίνιας ό.π. άρθρο 972 379 Ι σελ. 965 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτέλεση IV άρθρο 1007 611α σελ.1905 ΑΠ 799/1973 ΝοΒ 1974.219, ΑΠ 1314/1982 ΕλλΔνη 24. 413 ΑΠ 137/1977 ΝοΒ 1977.1145 ΑΠ 458/1998 ΕλλΔνη 1998.1300, ΑΠ 590/2008 ΝΟΜΟΣ, ΜΠΡ ΘΕΣ. 3773/2012 ΝΟΜΟΣ

18 απρακτεί κατά τη διενέργεια πλειστηριασμού περιουσιακού αντικειμένου του τελευταίου 69. Αντίθετα δεν υποχρεούνται σε αναγγελία ο επισπεύδων την εκτέλεση δανειστής 70 και μόνο για την εκτελούμενη απαίτηση, αφού η κατάσχεση και η νόμιμη κατάθεση των αποδεικτικών εγγράφων θεμελιώνουν τη δυνατότητα κατατάξεως της απαιτήσεως 71 και ο δικαιούχος των εξόδων της αναγκαστικής εκτέλεσης 72, τα οποία σύμφωνα με το άρθρο 932 ΚΠολΔ βαρύνουν εκείνον κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση. Υποχρέωση αναγγελίας του επισπεύδοντος υπάρχει όταν α)χωρέσει υποκατάσταση του τελευταίου στη διενέργεια του πλειστηριασμού 73, οπότε δε διαφοροποιείται από τους άλλους δανειστές και αν θέλει να συμμετάσχει στη διαδικασία διανομής του πλειστηριάσματος και ικανοποίησης της απαιτήσεώς του πρέπει ν αναγγελθεί νόμιμα και εμπρόθεσμα και β) όντας επισπεύδων δανειστής υποχρεούται ν αναγγελθεί γι άλλη απαίτησή του κατά του καθ ου η εκτέλεση οφειλέτη 74. Ο δικαιούχος των εξόδων εκτέλεσης καταθέτει απλώς στον υπάλληλο του πλειστηριασμού πίνακα εξόδων με τα έγγραφα που αποδεικνύουν αυτά. Ως δικαιούχος των εξόδων αυτών νοείται όχι μόνο αυτός που τα προκατέβαλε (επισπεύδων) αλλά και τα όργανα εκτέλεσης. Αν και δε νομιμοποιούνται έναντι του καθ ου η εκτέλεση αφού δεν έλαβαν από αυτόν εντολή, συμμετέχουν στη διαδικασία κατάταξης, επειδή κατ άρθρα 971 και 975 ΚΠολΔ προαφαιρούνται τα έξοδα εκτέλεσης 75. β) Ειδική βα) Αναγγελία κατά ενυπόθηκου ακινήτου 69 ΕΦΠειρ. 1161/1998 ΕλλΔνη 1999.1410, ΕΦ ΠΑΤΡ. 341/2007 ΑΧΑΝΟΜ 2008/508, Βαθρακοκοίλης ό.π. άρθρο 972 αριθμ. 11 σελ. 861 70 ΑΠ 734/2000 ΕλλΔνη 2000.1612, ΕφΘεσ. 2042/2009 Αρμ. 2010.109 (113 Ι) 71 ΑΠ 553/1991 ΕΕΝ 1992.333, ΕΦ ΑΘ 750/2000 ΔΝΗ 2000.811 72 ΕφΘεσ. 1794/1994 Αρμ. 1995.1326, Τσόγιας, ΕπολΔ 2009.102 73 ΑΠ 1726/2008 ΕπολΔ 2009.101 74 ΑΠ 1640/2002 ΕλλΔνη 2003.744 75 ΑΠ 1738/1998 Δ 1999.1169, ΑΠ 632/1996 ΕλλΔνη 1996.1566

19 Ένας ενυπόθηκος δανειστής έχει δύο δυνατότητες ικανοποίησης της ληξιπρόθεσμης ενυπόθηκης απαίτησής του είτε με την άσκηση της ενοχικής αγωγής είτε της εμπράγματης αγωγής. Στην πρώτη περίπτωση, ο ενυπόθηκος δανειστής δε δεσμεύεται από την εγγραφή της υποθήκης σε συγκεκριμένο ακίνητο 76 και μπορεί να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση, ή ν αναγγελθεί σε περίπτωση επισπεύσεως από άλλον δανειστή, σε οποιοδήποτε άλλο περιουσιακό στοιχείο του προσωπικού του οφειλέτη, χωρίς να έχει προνομιακή αντιμετώπιση σε σχέση με άλλους αναγγελλόμενους δανειστές. Στη δεύτερη περίπτωση, ο ενυπόθηκος δανειστής μπορεί να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση κατά του ενυπόθηκου ακινήτου ή ν αναγγελθεί επί κατασχέσεως και επισπεύσεως πλειστηριασμού αυτού. Ο ενυπόθηκος δανειστής ικανοποιείται προνομιακά, έναντι των υπολοίπων εγχειρόγραφων δανειστών καθώς και ενυπόθηκων δανειστών που απέκτησαν εμπράγματη ασφάλεια μεταγενέστερα από αυτόν. Με την προνομιακή ικανοποίηση αποσβένυται η εγγεγραμμένη υποθήκη, η οποία διαγράφεται από τα βιβλία του υποθηκοφυλακείου ύστερα από αίτηση του υπερθεματιστή 77. Αντίθετα, ο προσημειούχος δανειστής δεν έχει δικαίωμα επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης, πριν αποκτήσει τελεσίδικη απόφαση για την απαίτησή του και την τρέψει σε υποθήκη εντός της νόμιμης προθεσμίας 78. Η τροπή της προσημείωσης 79 σε υποθήκη, ακόμα και μετά την κατάσχεση, οδηγεί τον τελικώς ενυπόθηκο δανειστή σε προνομιακή κατάταξη έναντι όλων των εγχειρόγραφων δανειστών και των ενυπόθηκων που απέκτησαν εμπράγματη ασφάλεια μεταγενέστερα της εγγραφής της προσημείωσης 80. Η τροπή της προσημείωσης σε υποθήκη και εν τέλει η προνομιακή κατάταξη του 76 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. IV άρθρο 993 505 Ι σελ. 1558 77 ΑΠ 436/1968 ΕΕΝ 1968.772 78 ΑΠ 691/1990 ΕλλΔνη 1991.776, αντίθετα ΜΠΡΘεσ. 8206/1996 Δ 1997.1303 79 Η προσημείωση από μόνη της δεν έχει προνομιακό χαρακτήρα εις τη διανομή του πλειστηριάσματος, αλλά κατατάσσεται τυχαία 80 ΑΠ 58/1983 ΝοΒ 1983.1377

20 δανειστή δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί, αν ο πλειστηριασμός ολοκληρώθηκε με την καταβολή του πλειστηριάσματος. Βέβαια ο προσημειούχος δανειστής μπορεί ν αναγγείλει την απαίτησή του, υπό μόνη την αίρεση της τελεσίδικης επιδικάσεώς της και κατά τη χρονική σειρά της εγγραφής της, αλλά όχι και υπό την παράλληλη αίρεση της τροπής σε υποθήκη, με την προϋπόθεση της μη καταβολής του πλειστηριάσματος μέχρι τη σύνταξη του πίνακα 81, αφού νομολογιακά κρίθηκε ότι αρκεί η τελεσιδικία της απαιτήσεως για να καταταχθεί η προσημείωση προνομιακά. Ο ενυπόθηκος δανειστής, όπως ειπώθηκε και ανωτέρω, για την ικανοποίηση της ληξιπρόθεσμης ενυπόθηκης απαίτησής του, μπορεί ν ασκήσει την ενοχική αγωγή ή την εμπράγματη αγωγή. Η πρώτη περίπτωση αφορά τον προσωπικό του οφειλέτη και η δεύτερη ακολουθεί το βεβαρημένο ακίνητο. Υπάρχει περίπτωση το ακίνητο να έχει μεταβιβασθεί σε τρίτο πρόσωπο, μετά την εγγραφή της υποθήκης, και επομένως ο ενυπόθηκος δανειστής να έχει δικαίωμα επιλογής επίσπευσης αναγκαστικής εκτέλεσης 82. Η επιλογή αυτή εξωτερικεύεται με την επιταγή προς πληρωμή, ήτοι προς ποιο πρόσωπο απευθύνει την αναγκαστική εκτέλεση, με την προϋπόθεση όμως την κοινοποίησή της καθώς και του αντιγράφου ή της περίληψης της κατασχετήριας έκθεσης και στα δύο πρόσωπα, με ποινή ακυρότητας της κατασχέσεως 83. Η υποθήκη καταλαμβάνει το ακίνητο, όπως περιγράφεται κατά την εγγραφή της, κατ είδος, θέση και όρια, και στη νομική κατάσταση που βρισκόταν κατά το χρόνο εγγραφής της. Επίσης εγγράφεται σε συγκεκριμένο εμπράγματο δικαίωμα είτε στην πλήρη κυριότητα είτε μόνο στην ψιλή κυριότητα είτε μόνο στην επικαρπία κι εκεί περιορίζεται. Ερμηνεύοντας κάθε περίπτωση προσεκτικά, θα διαπιστωθή ότι δικαίωμα αναγγελίας σε πλειστηριασμό που επίσπευσε ο ενυπόθηκος 81 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. IV άρθρ. 1007 613 V σελ. 1911, ΑΠ 240/1997 ΝοΒ 1998.1227, ΑΠ 1098/1996 ΕλλΔνη 1997.1085, ΑΠ 125/2006 Δ 2006.899 82 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. IV άρθρο 993 570 α ΙΙ σελ. 1565 επ. 83 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. IV άρθρ. 993 507 α ΙΙ σελ. 1464, ΕφΑθ. 2598/1969 Δ 1970.94

21 δανειστής (λ.χ. στην ψιλή κυριότητα) έχουν μόνο οι δανειστές του έχοντος το ανάλογο εμπράγματο δικαίωμα (δηλαδή την ψιλή κυριότητα και όχι την επικαρπία), όπως και αντίστροφα ο ενυπόθηκος δανειστής δικαίωμα αναγγελίας σε πλειστηριασμό που επίσπευσε άλλος δανειστής έχει μόνο σε όποιο εμπράγματο δικαίωμα περιορίζεται η υποθηκική του αγωγή. Η υποθήκη ακολουθεί το ακίνητο σε κάθε μεταβίβασή του, με την έννοια ότι κάθε νέος κτήτορας το παραλαμβάνει βεβαρημένο με την εμπράγματη ασφάλεια. Με τη μεταβίβαση αυτή, ο ενυπόθηκος δανειστής μπορεί να στραφεί κατά του νέου κτήτορα με βάση την εμπράγματη υποθηκική αγωγή και δικαίωμα αναγγελίας έχουν οι δανειστές του νέου κτήτορα και όχι οι δανειστές του προσωπικού οφειλέτη του ενυπόθηκου δανειστή. Αν η μεταβίβαση δεν έγινε κατά πλήρη κυριότητα, αλλά μεταβιβάστηκε μόνο η ψιλή κυριότητα, τότε ο ενυπόθηκος δανειστής μπορεί σε έναν πλειστηριασμό να εκποιήσει όλο το ακίνητο κατάσχοντας την επικαρπία του προσωπικού του οφειλέτη και την ψιλή κυριότητα του τρίτου. Σ αυτή την περίπτωση η τιμή προσφοράς πρέπει να υπολογιστεί ξεχωριστά για κάθε εμπράγματο δικαίωμα, αφού για την επικαρπία μπορούν ν αναγγελθούν μόνο δανειστές του προσωπικού οφειλέτη του ενυπόθηκου δανειστή και για την ψιλή κυριότητα οι δανειστές του τρίτου 84. Η υποθήκη είναι αδιαίρετο δικαίωμα και εκτείνεται τόσο στην ψιλή κυριότητα όσο και στην επικαρπία. Επομένως, αν άλλος δανειστής του οφειλέτη κατάσχει την ψιλή κυριότητα και άλλος την επικαρπία, ο ενυπόθηκος δανειστής έχει την «υποχρέωση» ν αναγγελθεί και στους δύο ξεχωριστούς πλειστηριασμούς για ολόκληρη την απαίτησή του, διότι με την καταβολή του πλειστηριάσματος αποσβένυται η υποθήκη. Ωστόσο, η αναγγελία του ενυπόθηκου δανειστή σ έναν από τους δύο πλειστηριασμούς δεν επιφέρει ανάλωση της υποθηκικής αγωγής. 84 Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. IV άρθρο 1006 597 ΙΙ σελ. 1859

22 Αν εγγράφηκε υποθήκη για συγκεκριμένη απαίτηση σε περισσότερα ακίνητα του οφειλέτη, η απελευθέρωση εκάστου ακινήτου πραγματοποιείται μόνο με την ολοσχερή εξόφληση της ενυπόθηκης απαίτησης και όχι με τη μερική 85, και αυτό στηρίζεται στην αδιαίρετη φύση της υποθήκης (άρθρο 1281 ΑΚ). Επομένως κατάταξη του ενυπόθηκου δανειστή σε ορισμένο απρόσβλητο πίνακα και ικανοποίηση της απαιτήσεώς του, ματαιώνει την κατάταξή του σε άλλους πίνακες. ββ)αναγγελία κατά καταδολιευτικά απαλλοτριωθέντος πράγματος Η διάρρηξη της καταδολιευτικής απαλλοτριώσεως με τελεσίδικη διαπλαστική δικαστική απόφαση έχει σήμερα άμεση ενέργεια, δηλαδή επιτρέπει στο διαρρήξαντα δανειστή να προχωρήσει απευθείας σε κατάσχεση του πράγματος (άρθρο 953 2 εδ. γ ΚΠολΔ), χωρίς αναμεταβίβαση αυτού από τον τρίτο στον οφειλέτη 86. Η άμεση επίσπευση της αναγκαστικής εκτέλεσης στηρίζεται στη θεωρία της αντιταξιμότητας, κατά την οποία η ανακοπή του τρίτου δεν είναι δυνατό ν ασκείται από τον τρίτο προς τον οποίο έγινε η καταδολιευτική απαλλοτρίωση, όταν έχει ήδη απαγγελθεί η διάρρηξή της 87. Το δικαίωμα του τρίτου επί του απαλλοτριωθέντος πράγματος δεν μπορεί ν αντιταχθεί στο δανειστή που πέτυχε τη διάρρηξη καθώς και στον υπερθεματιστή και τους περαιτέρω διαδόχους του, αλλά σ όλους τους υπόλοιπους δανειστές που επισπεύδουν αναγκαστική εκτέλεση ή ασκούν αναγγελία 88 επί του απαλλοτριωθέντος πράγματος, το δικαίωμά του είναι ισχυρό (άρθρο 936 3 ΚΠολΔ). Η κατάσχεση του απαλλοτριωθέντος ακινήτου από το δανειστή που πέτυχε τη διάρρηξη είναι δυνατή μόνο μετά τη σημείωση της σχετικής απόφασης στο περιθώριο της μεταγραφής της καταδολιευτικής δικαιοπραξίας (άρθρο 85 ΕφΑθ 3139/1991 Αρμ. 1992.527 86 Όπως υποστήριζε η κρατούσα στο ουσιαστικό δίκαιο ενοχική θεωρία, ήτοι γεννιόταν υποχρέωση του τρίτου σε αναμεταβίβαση του απαλλοτριωθέντος πράγματος στον οφειλέτη και μόνο τότε ήταν δυνατή η επίσπευση αναγκαστικής εκτέλεσης. 87 Γέσιου Φαλτσή Αναγκ Εκτ. Γενικό Μέρος 42 VI 8 σελ. 342 88 Απολύτως κρατούσα άποψη Κλαβανίδου ΕλλΔνη 1995.1471, Κορνηλάκης ΕιδΕνοχΔ 145 ΙΙΙ 1 α σελ. 490, ΑΠ 673/1967 ΝοΒ 1968.261, ΜΠΡ ΘΕΣΣ. 8795/2005 ΑΡΜ 2005.749

23 992 1 εδ. β ΚΠολΔ) 89, αν και τυπικά κύριος του ακινήτου παραμένει ο τρίτος. Αν ο υπάλληλος του πλειστηριασμού προχωρήσει στην κατάταξη δανειστών του οφειλέτη, για τους οποίους δεν έχει απαγγελθεί υπέρ αυτών τελεσιδίκως η διάρρηξη ή δεν έχουν ασκήσει ιδία αγωγή διαρρήξεως κατά του τρίτου 90 ή δεν έχουν ασκήσει κύρια παρέμβαση στη δίκη 91, τότε ο επισπεύδων δανειστής αλλά και κάθε δανειστής που ανήκει στις ανωτέρω περιπτώσεις και αναγγέλθηκε στον πλειστηριασμό μπορεί ν αμυνθεί με την ανακοπή κατά του πίνακα κατάταξης (άρθρο 979 2 ΚΠολΔ) 92. Υποστηρίχθηκε ότι την ανακοπή του άρθρου 979 2 ΚΠολΔ μπορεί να την ασκήσει και ο τρίτος 93, που έχει αντιτάξιμο δικαίωμα κατά του εγχειρόγραφου δανειστή που αναγγέλθηκε, αλλά και οι δανειστές του τρίτου 94, άποψη που δε μπορεί να ευδοκιμήσει, αφού από τη γραμματική ερμηνεία του άρθρου 979 ΚΠολΔ τα μόνα πρόσωπα που νομιμοποιούνται να την ασκήσουν, με την συνδρομή πάντα του εννόμου συμφέροντος, είναι ο επισπεύδων, ο καθ ου η εκτέλεση και οι αναγγελλόμενοι δανειστές 95. Μετά την ικανοποίηση του δανειστή που πέτυχε τη διάρρηξη, αν δημιουργηθεί υπόλοιπο πλειστηριάσματος περιέρχεται στον τρίτο ως υποκατάστατο του καταδολιευτικά απαλλοτριωθέντος, κατά την κρατούσα άποψη 96. Βέβαια η επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης στα 89 Κορνηλάκης ΕιδΕνοχΔ 145 Ι β σελ. 488 90 Ματθίας ΕλλΔνη 1995.1456 91 Γεωργιάδης Σταθόπουλος IV άρθρο 943 αριθμ. 11 σελ. 867 92 Έχει υποστηριχθεί ότι μπορεί ν ασκηθεί και ανακοπή του άρθρου 933 ΚΠολΔ λόγω της φύσεως της αναγγελίας ως διαδικαστικής πράξεως της εκτελέσεως. Το έννομο συμφέρον όμως πρέπει να θεωρηθεί αδύναμο αφού το δικαίωμα του αναγγελλόμενου δανειστή για συμμετοχή στη διαδικασία κατατάξεως και διανομής αναστέλλεται μόνο υπό τους όρους του άρθρου 979 2 και 980 ΚΠολΔ, σχετικά Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. ΙΙ άρθρο 972 388 ΙΙΙ σελ. 1002 93 Ματθίας ΕλλΔνη 1989.1278 94 Νικολόπουλος «Το νέο δίκαιο της αναγκαστικής εκτελέσεως» σελ. 163 υπος. 52 95 Βαθρακοκοίλης ΚΠολΔ άρθρο 979 αριθμ. 28 σελ. 978. Θα μπορούσε να γίνει δεκτό ότι και οι μη αναγγελθέντες δανειστές του καθ ου η εκτέλεση καθώς και οι δανειστές των αναγγελθέντων δανειστών νομιμοποιούνται να ασκήσουν την ανακοπή του άρθρου 979 2 ΚΠολΔ πλαγιαστικώς, σχετικά Μπρίνιας ό.π. 432 Ι σελ. 1168, Βαθρακοκοίλης ό.π., ΕΦΠειρ. 1273/1991 ΕεμπΔ 1992/626, ΕΦ. ΠΑΤΡ. 341/2007 ΑΧΑΝΟΜ 2008/508 96 Ματθίας ΕλλΔνη 1995.1278, Παπαδάκη Δ 1976.253

24 χέρια του υπαλλήλου του πλειστηριασμού όσο διαρκεί η περί διαρρήξεως δίκη δεν πρέπει να αποκλείεται 97. Οι δανειστές του τρίτου, αν και τυπικά κύριος του απαλλοτριωθέντος πράγματος, δεν μπορούν να κατάσχουν το τελευταίο, αν οι δανειστές του οφειλέτη έχουν ήδη πετύχει υπέρ αυτών την ολική διάρρηξη της απαλλοτριωτικής δικαιοπραξίας 98 ή μερική, αλλά μόνο για το μέρος που έγινε η διάρρηξη. Αν πραγματοποιηθεί τέτοια κατάσχεση οι δανειστές που έχουν πετύχει τη διάρρηξη μπορούν να προβάλλουν με την ανακοπή του άρθρου 936 ΚΠολΔ επικρατέστερο δικαίωμά τους 99. Επιπλέον αναγγελία τους για συμμετοχή στη διανομή του πλειστηριάσματος αποκλείεται 100, αφού το απαλλοτριωθέν θεωρείται περιουσιακό στοιχείο του απαλλοτριώσαντος οφειλέτη και δε μπορεί να στρέφεται μια διαδικαστική πράξη εκτελέσεως κατά προσώπου που δεν είναι οφειλέτης τους. Το ίδιο πρέπει να ισχύει και στην περίπτωση που οι δανειστές του τρίτου θέλουν ν αναγγελθούν για τη συμμετοχή τους στη διανομή του υπολοίπου του πλειστηριάσματος, αφού μια τέτοια κίνηση δε μπορεί να έχει έρεισμα στο δίκαιό μας 101, το οποίο θέτει ως προϋπόθεση άσκησης αναγγελίας την ύπαρξη κατασχέσεως 102 και δη σε περιουσιακό στοιχείο του οφειλέτη τους. Εξάλλου κατά του υπολοίπου του πλειστηριάσματος μπορούν να προστατευθούν με την κατάσχεση στα χέρια τρίτου, αν βρίσκεται ακόμα στα χέρια του συμβολαιογράφου ή στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή με την κατάσχεση χρημάτων στα χέρια του οφειλέτη τους κατ άρθρο 957. 97 Κλαβανίδου ΕλλΔνη 1995.1471 98 Κλαβανίδου ό.π. σελ. 1471-1472 99 Πίψου ό.π. σελ. 140-141 100 Κρατούσα γνώμη, σχετικά Ματθίας ό.π. σελ. 1456, Κλαβανίδου ό.π. σελ. 1471-1472, Μπρίνιας Αναγκ. Εκτ. ΙΙ άρθρο 972 379 ΙΙ 5 σελ. 968 101 Αντίθετα Νικολόπουλος ό.π. σελ. 160, Ματθίας ΕλλΔνη 1989.1278, Φίλιος ΕνοχΔ ΕιδΜερ. 61 ΣΤ 4 α σελ. 780, οι οποίοι θεωρούν ότι δεν πρέπει να αποκλείεται άσκηση αναγγελίας δανειστών του τρίτου, όταν αποσκοπείται η ικανοποίησή τους από το υπόλοιπο που απομένει μετά την ικανοποίηση του επισπεύδοντος, αφού ουσιαστικά δεν είναι ξένοι της εκτελεστικής διαδικασίας εξαιτίας της απόδοσης του υπολοίπου του πλειστηριάσματος στον οφειλέτη τους τρίτο, κάνοντάς τους άμεσα εξαρτημένους με το προϊόν εκτελέσεως. 102 Πίψου ό.π. σελ. 144-145

25 Από την άλλη πλευρά, αν οι δανειστές του τρίτου είναι εμπραγμάτως ασφαλισμένοι επί του απαλλοτριωθέντος πράγματος, βάρη των οποίων είτε αποκτήθηκαν πριν από τη διάρρηξη είτε δε διαρρήχθηκαν αυτοτελώς (άρθρ. 944 επ. ΑΚ), έχουν δικαίωμα ν αναγγελθούν στον πλειστηριασμό που διεξάγεται κατά του καταδολιευτικώς διαθέσαντος οφειλέτη 103. Το δικαίωμα άσκησης αναγγελίας των εμπραγμάτως ασφαλισμένων δανειστών του τρίτου στηρίζεται στο ισχυρό και αντιτάξιμο εμπράγματο δικαίωμα της υποθήκης στο αντικείμενο της απαλλοτριώσεως που διαθέτουν απέναντι στον καταδολιευτικά επισπεύδοντα δανειστή, βρίσκοντας έρεισμα και στη διάταξη του άρθρου 1005 3 ΚΠολΔ 104. Το δικαίωμά τους αυτό είναι ταυτόχρονα και υποχρέωσή τους, από την άποψη ότι κινδυνεύουν να απωλέσουν την απαίτησή τους, διότι ο υπερθεματιστής του πλειστηριαζόμενου αντικειμένου το αποκτάει ελεύθερο από κάθε εμπράγματο βάρος. Εξάλλου είναι προς το συμφέρον τους η άσκηση αναγγελίας, αφού στην περίπτωση αυτή το πλειστηρίασμα δεν ανήκει, κατά προτεραιότητα παντός άλλου, στον καταδολιευθέντα επισπεύδοντα δανειστή, αφού προηγούνται οι καλόπιστοι εμπραγμάτως ασφαλισμένοι δανειστές του τρίτου 105. βγ) Αναγγελία επί αποδοχής κληρονομίας με το ευεργέτημα της απογραφής και επί δικαστικής εκκαθάρισης κληρονομιάς Η κληρονομιά ενώνεται με την ατομική περιουσία του κληρονόμου, τα δε δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του κληρονομούμενου αποτελούν δικαιώματα και υποχρεώσεις του κληρονόμου. Επομένως δανειστές του κληρονόμου και του κληρονομούμενου μπορούν να επιληφθούν επί όλης της περιουσίας, ως σύνολο. Ο περιορισμός των δικαιωμάτων και υποχρεώσεων του κληρονόμου μπορεί να επιτευχθεί με την αποδοχή της κληρονομιάς με 103 104 105 Κλαβανίδου ΕλλΔνη 1995.1472, Νικολόπουλος ό.π. σελ. 160 Πίψου ό.π. σελ. 148-149 Νικολόπουλος ό.π. σελ. 160

26 το ευεργέτημα της απογραφής (άρθρο 1902 ΑΚ). Με την αποδοχή αυτή δεν συγχέονται-ενώνονται η ατομική περιουσία του κληρονόμου μ αυτή του κληρονομούμενου, με συνέπεια οι δανειστές του κληρονομούμενου μπορούν να επιληφθούν μόνο επί της περιουσίας του κληρονομούμενου χωρίς να μπορούν να υπεισέλθουν στην ατομική περιουσία του κληρονόμου 106 και οι δανειστές του κληρονόμου μόνο επί της ατομικής περιουσίας του κληρονόμου. Η οριοθέτηση αυτή των δανειστών προσδιορίζει και τα νομιμοποιούμενα πρόσωπα που μπορούν να ασκήσουν αναγγελία. Οι δανειστές της κληρονομίας δε μπορούν ν αναγγελθούν στον πλειστηριασμό που επισπεύδουν οι ατομικοί δανειστές του κληρονόμου και κατά των στοιχείων της ατομικής περιουσίας αυτού, όπως και οι ατομικοί δανειστές δε μπορούν ν αναγγελθούν στον πλειστηριασμό που επισπεύδουν οι δανειστές κληρονομίας και κατά των στοιχείων αυτής 107. Επιπλέον δανειστές του κληρονομουμένου, οι οποίοι ενέγραψαν υποθήκη ή προσημείωση υποθήκης επί της κληρονομιαίας περιουσίας, μετά την αποδοχή με το ευεργέτημα της απογραφής, δεν αποκτούν προνόμιο ικανοποίησης έναντι των δανειστών της κληρονομιάς 108, αλλά θεμελιώνουν δικαίωμα αναγγελίας στον πλειστηριασμό που επισπεύδεται από δανειστή της κληρονομιάς εναντίον του βεβαρημένου στοιχείου αυτής, έχοντας την εξουσία διώξεως της εμπράγματης ασφάλειας 109. Με την εξουσία της εμπράγματης ασφάλειας, ο εμπραγμάτως ασφαλισμένος δανειστής έχει προνόμιο έναντι των ατομικών δανειστών του κληρονόμου, αφού καμία διάταξη νόμου δεν επιβάλει το αντίθετο. Σύμφωνα με το άρθρο 1914 ΑΚ, από τη δημοσίευση της απόφασης που διατάζει την εκκαθάριση, τα δικαιώματα και οι 106 ΕΦΑΘ. 690/1987 ΕλλΔνη 1989.801 107 Μπρίνιας ό.π. άρθρο 972 379 ΙΙ 2 σελ. 967 108 Ανεξάρτητα από τη ρητή νομοθετική επιταγή, η θεωρία διχάζεται, υποστηρίζοντας ότι ο χρόνος αποκτήσεως της υποθήκης δεν επιδρά στην προνομιακή ικανοποίηση. Η μετα θάνατο εγγραφή δεν παρέχει προνόμιο αν στηρίζεται σε «μεταθανάτιο» τίτλο, σχετ. Παραπομπές Πίψου ό.π. σελ. 153 υποσ. 187 109 Πίψου ό.π. σελ. 153