Απολιθωµένο άσος Λέσβου

ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ ΕΤΟΣ 10 ο ΤΕΥΧΟΣ 24 Απολιθωµένο άσος Λέσβου Κορυφαίο Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο

ΣΕΚΟ Α Ϊ Έτος 10 ο Τεύχος 24 Έκδοση: ΜΟΥΣΕΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Σωµατείο: ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΑΠΟΛΙΘΩΜΕΝΟΥ ΑΣΟΥΣ ΛΕΣΒΟΥ Υπεύθυνος έκδοσης: Ν. Ζούρος Σύνταξη - Συνεργάτες: Κ. Μπεντάνα Η. Βαλιάκος Κ. Βασιλειάδου. Μπάτσιος Β. Πλουσάκη Α. Γεωργίου. Βαρνά Μ. Γκόγκος Π. Αµπουλός Φωτογραφίες: Φωτογραφικό αρχείο Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου Επιµέλεια έκδοσης: Α. Γεωργίου ISSN 1109-3676 Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, µε έδρα το Σίγρι της Λέσβου, αποτελεί κοινωφελές νοµικό πρόσωπο εποπτευόµενο από το Υπουργείο Πολιτισµού και Τουρισµού. Στους κύριους σκοπούς του Μουσείου περιλαµβάνονται η µελέτη, η έρευνα, η ανάδειξη, η έκθεση, η συντήρηση, η φύλαξη και κάθε πρόσφορη αξιοποίηση του Απολιθωµένου άσους της Λέσβου, το οποίο αποτελεί διατηρητέο µνηµείο της φύσης. Ώρες λειτουργίας Μουσείου: @ E-mail: i Θερινή περίοδος 1 Ιουλίου έως 30 Σεπτεµβρίου: Kαθηµερινά: 09:00 έως 20:00 Χειµερινή περίοδος 1 Οκτωβρίου έως 30 Ιουνίου: Τρίτη - Κυριακή: 09:00 έως 17:00 Ταχυδροµική ιεύθυνση: Σίγρι Λέσβου, T.K. 811 03 Τηλ. - Fax: 22530-54434 22510-47033 lesvospf@otenet.gr http:// www.lesvosmuseum.gr www.petrifiedforest.gr Κέντρο Πληροφόρησης Μυτιλήνης: 8ης Νοεµβρίου 17, Τ.Κ. 811 00, Μυτιλήνη. Τηλ. - Fax: 22510-47033 Ώρες λειτουργίας: 08:00 έως 16:00 2 Φωτογραφία εµπροσθόφυλλου: Απολιθωµένος κορµός Σεκόιας, Πάρκο Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Φωτογραφία οπισθόφυλλου: Μακέτα ηφαιστείου / Αίθουσα Αιγαίου, Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. European Destination of Excellence 2009 Λέσβος - Απολιθωµένο άσος

Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων Το Απολιθωµένο άσος Λέσβου πρότυπο για την υποδειγµατική ανάδειξη φυσικού µνηµείου Το Απολιθωµένο άσος Λέσβου ανακηρύχθηκε κορυφαίο Ευρωπαϊκό Γεωπάρκο για την περίοδο 2011-2014, µετά την ολοκλήρωση της δεύτερης φάσης της αξιολόγησης των µελών του Παγκόσµιου ικτύου Γεωπάρκων. Η απόφαση επικυρώθηκε κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO στα πλαίσια του 10ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων που πραγµατοποιήθηκε στην πόλη Langesund της Νορβηγίας, από 16 έως 18 Σεπτεµβρίου 2011. Το Γραφείο Γεωπάρκων της UNESCO επικύρωσε τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης των Ευρωπαϊκών Γεωπάρκων, σύµφωνα µε τα οποία το Απολιθωµένο άσος Λέσβου συγκεντρώνει την υψηλότερη βαθµολογία και χαρακτηρίζεται πρότυπο για όλα τα µέλη του Παγκόσµιου και Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων που αξιολογήθηκαν κατά τη διάρκεια του 2011. Σύµφωνα µε την τελική απόφαση του Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO, τα αποτελέσµατα της αξιολόγησης του φακέλου προόδου που υποβλήθηκε και της επιτόπιας επίσκεψης στη Λέσβο των εµπειρογνωµόνων της UNESCO ρ. A. Shueller, ιευθυντή Γεωπάρκου Vulkaneifel Γερµανία και Καθ. C.Long από την Κινεζική Ακαδηµία Γεωεπιστηµών, ήταν ιδιαίτερα θετικά. Από την εξέταση διαπιστώθηκε η ποιότητα των υποδοµών και το επίπεδο των προσφεροµένων υπηρεσιών στον επισκέπτη του Απολιθωµένου άσους. Το γεωπάρκο Απολιθωµένου άσους παρουσιάζει υψηλού επιπέδου λειτουργία σε όλους τους τοµείς και τα αποτελέσµατά της εκτι- µώνται ιδιαίτερα θετικά τόσο από τους επισκέπτες της περιοχής όσο και από τις τοπικές αρχές. Το Απολιθωµένο άσος αποτελεί κορυφαίο παράδειγµα βέλτιστης πρακτικής για όλα τα µέλη του Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων καθώς συµβάλει καθοριστικά στην ανάπτυξη παραγωγικών δραστηριοτήτων στην περιοχή της υτικής Λέσβου. Οι αξιολογητές προτείνουν ακόµη τη διεύρυνση των δραστηριοτήτων του Γεωπάρκου µε σκοπό την ανάδειξη των γεω-µνη- µείων και της φυσικής κληρονοµιάς της Λέσβου. 3

Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων 10 ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Γεωπάρκων 28 η Σύνοδος της Συντονιστικής Επιτροπής του ικτύου Ερωπαϊκών Γεωπάρκων Το 10ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Γεωπάρκων οργανώθηκε στο Langesund της Νορβηγίας στις 16-19 Σεπτεµβρίου 2011 από το γεωπάρκο Gea Norvegika. Στο συνέδριο συµµετείχαν 280 επιστήµονες και εκπρόσωποι γεωπάρκων από περισσότερες από 30 χώρες. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου συζητήθηκαν ζητήµατα που συνδέονται µε την ανάπτυξη των γεωπάρκων, την ανάδειξη, προστασία και διαχείριση των γεωλογικών µνηµείων και τη συµβολή των γεωπάρκων στην τοπική οικονοµική ανάπτυξη. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου ανακοινώθηκαν επίσης τα νέα µέλη του Ευρωπαϊκού ικτύου Γεωπάρκων, καθώς και τα νέα µέλη του Παγκόσµιου ικτύου Γεωπάρκων της UNESCO, µετά από την απόφαση του 11µελούς Γραφείου Γεωπάρκων της UNESCO. Το Παγκόσµιο ίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO, µετά και την ένταξη των νέων µελών, αριθµεί πλέον 87 Γεωπάρκα σε 27 χώρες, ενώ στο Ευρωπαϊκό ίκτυο Γεωπάρκων συµµετέχουν 49 Γεω- Μουσική εκδήλωση στο Γεωπάρκο Gea Norvegika 4

Οι εκπρόσωποι των νέων µελών του Ευρωπαϊκού και του Παγκόσµιου ικτύου Γεωπάρκων κατά την τελετή παραλαβής των πιστοποιητικών ένταξής τους πάρκα σε 16 Ευρωπαϊκές χώρες. Στα πλαίσια του 10ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Γεωπάρκων παρουσιάστηκαν τα αποτελέσµατα της 10χρονης δράσης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου για την ανάδειξη του Απολιθωµένου άσους και την προβολή του σε παγκόσµιο επίπεδο. Ο Αναπλ. Καθηγητής του Παν. Αιγαίου Ν. Ζούρος, ιευθυντής του Μουσείου, παρουσίασε τα θετικά αποτέλεσµα της διαχείρισης του Απολιθωµένου άσους, και αναφέρθηκε στα αποτελέσµατα της δράσης του Μουσείου στους τοµείς της ανάδειξης και προστασίας της φυσικής κληρονοµιάς και την ανάπτυξη του γεωτουρισµού. Πολλοί εκπρόσωποι Γεωπάρκων ζήτησαν πληροφορίες για την εµπειρία που έχει αποκτηθεί στη Λέσβο σε θέµατα επιτυχηµένης λειτουργίας γεωπάρκων. Επίσης, κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου παρουσιάστηκαν οι δράσεις του Μουσείου και οι πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει σε θέµατα ευαισθητοποίησης των πολιτών και ιδιαίτερα των νέων για την αντιµετώπιση φυσικών φαινοµένων, όπως οι σεισµοί. Τα µέλη της Συµβουλευτικής Επιτροπής του ικτύου Ερωπαϊκών Γεωπάρκων 5

Νέα ευρήµατα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Νέα απολιθώµατα ζώων του Απολιθωµένου άσους Λέσβου έρχονται στο φως Ανακοίνωση στο 9 ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παλαιοντολόγων Σπονδυλωτών, στο Ηράκλειο Κρήτης Πριν από 19 εκατοµµύρια χρόνια, στην περιοχή όπου σήµερα βρίσκεται η Λέσβος, υπήρχε ένα µεγάλο πυκνό υποτροπικό δάσος. Το δάσος ήταν πολύ πλούσιο: πανύψηλες σεκόιες και πεύκα στα µεγάλα υψόµετρα, λεύκες, βελανιδιές, φοίνικες και κυπαρίσσια στα µικρότερα υψόµετρα. Το δάσος ήταν πλούσιο και σε ζώα! Ανάµεσα στα πυκνά δέντρα ζούσαν µεγαλόσωµα δεινοθήρια που µε τις κοντές προβοσκίδες τους έκοβαν τρυφερά φύλλα από τα δέντρα για να τα φάνε. Στο έδαφος, τυφλοπόντικες έσκαβαν τα λαγούµια τους και κρύβονταν εκεί για να γλυτώσουν από αρπακτικά. ιάφορα είδη µικρών και µεγάλων χάµστερ τριγυρνούσαν στο έδαφος λίγες ώρες πριν τη δύση για να βρουν καρπούς και φρούτα. Μικροσκοπικές µυγαλές έτρεχαν στο έδαφος, αναζητώντας ασταµάτητα έντοµα και σκουλήκια κάτω από τα φύλλα. Μικροί µυωξοί έτρεχαν µε µεγάλη ταχύτητα κρεµασµένοι ανάποδα από τα κλαδιά των δέντρων. Και τις νύχτες ο ουρανός γέµιζε µε διάφορα είδη νυκτερίδων, που τα πρωινά κρύβονταν στις σπηλιές γύρω από τη λίµνη ή κούρνιαζαν κρεµασµένες ανάποδα από τα κλαδιά των δέντρων. Σε ένα ξέφωτο του δάσους είχε σχηµατιστεί µια µεγάλη λίµνη. Στο βυθό της, µικροσκοπικά σαλιγκάρια τρέφονταν µε φύκη και υδρόβια φυτά. Στα 6

Νέα ευρήµατα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου ήσυχα νερά της κολυµπούσαν ψάρια, αλλά και τρο- µακτικοί αλιγάτορες έτοιµοι να κατασπαράξουν τα ζώα που έφταναν στη λίµνη για να πιούν νερό. Όταν τα σαλιγκάρια, τα ψάρια και οι αλιγάτορες πέθαιναν, τα σώµατά τους καταβυθίζονταν στον πυθµένα της λίµνης. Εκεί κατέληγαν και τα οστά των ζώων που ζούσαν γύρω από τη λίµνη, συνήθως παρασυρµένα από µικρά ρέµατα. Στο σηµείο ταφής τους, τα υπολείµµατα σκεπάστηκαν από ιζήµατα και αργότερα από µεγάλες ποσότητες ηφαιστειακής στάχτης που εκτινάχθηκαν από το γειτονικό ηφαίστειο. Με το πέρασµα των χρόνων, µέσω πολύπλοκων χηµικών διαδικασιών, τα ζωικά υπολείµµατα µετατράπηκαν σε απολιθώµατα!!! Τα συµπεράσµατα αυτά προέκυψαν από τις πρόσφατες ερευνητικές δραστηριότητες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στην περιοχή του Απολιθωµένου άσους και αφορούν την ανακάλυψη στρώµατος λιµναίων ιζηµάτων πλούσιων σε απολιθώµατα ζώων. Τα νέα ζωικά απολιθώµατα παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του Αυγούστου 2011 στους επισκέπτες του Μουσείου σε ειδικό εκθεσιακό χώρο. Παράλληλα, στα πλαίσια Απολιθωµένα κελύφη λιµναίων σαλιγκαριών του κύκλου διαλέξεων που οργάνωσε το Μουσείο κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, πραγµατοποιήθηκαν διαλέξεις µε θέµα «Νέα ευρήµατα ζώων στο Απολιθωµένο άσος» από την Κατερίνα Βασιλειάδου, ρ. Γεωλόγο-Παλαιοντολόγο την Τετάρτη 3 και το Σαββάτο 6 Αυγούστου. Οι διαλέξεις, τις οποίες 7

Νέα ευρήµατα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου παρακολούθησαν τόσο κάτοικοι όσο και επισκέπτες της περιοχής του Σιγρίου, περιελάµβαναν πληροφορίες για τα ζώα που ζούσαν στο υποτροπικό δάσος της περιοχής και τα νέα ευρήµατα, αλλά και για τα στάδια της έρευνας που ακολουθήθηκαν για την εύρεσή τους. Τις διαλέξεις ακολούθησε παρατήρηση των απολιθωµάτων σε µικροσκόπια από τους συµµετέχοντες. Ενθουσιασµένοι, µικροί και µεγάλοι φίλοι του Απολιθωµένου άσους, ξεναγήθηκαν στο υποτροπικό οικοσύστηµα 19 εκατοµµυρίων ετών που διατηρήθηκε µέσα στα λιµναία και ηφαιστειακά πετρώµατα της υτικής Λέσβου. Η νέα ανακάλυψη παρουσιάστηκε και στο 9ο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Παλαιοντολόγων Σπονδυλωτών Ζώων που διοργανώθηκε τον περασµένο Ιούνιο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, στο Ηράκλειο Κρήτης. Στο τετραήµερο συνέδριο συµµετείχαν περίπου 90 σύνεδροι από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και το Μουσείο Απολιθωµένου άσους Λέσβου εκπροσώπησε η ρ. Κατερίνα Βασιλειάδου. Η παρουσίαση της ερευνήτριας στους συνέδρους περιελάµβανε πληροφορίες για το Απολιθωµένο άσος και τα φυτικά του απολιθώµατα, ενώ στη συνέχεια παρουσιάστηκαν φωτογραφίες και τα επιστηµονικά συµπεράσµατα από τη µελέτη των νέων ζωικών απολιθωµάτων και των απολιθωµατοφόρων ιζηµάτων. Η ύπαρξη απολιθωµάτων µέσα στα ιζήµατα διαπιστώθηκε για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 2007, µετά από έρευνα που διενήργησε το επιστηµονικό όντι αλιγάτορα όντι µυωξού 8

Νέα ευρήµατα στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου Απολιθωµένο κέλυφος σαλιγκαριού της οικογένειας Limnaeidae προσωπικό του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στην περιοχή της Άντισσας. Προσεκτική επεξεργασία των ιζηµάτων και παρατήρηση µε τη χρήση στερεοσκοπικού µικροσκοπίου οδήγησε στην εύρεση απολιθωµάτων σαλιγκαριών, δοντιών, ωτόλιθων, οστών λιµναίων ψαριών, γνάθων µικρών ερπετών, δοντιών κροκόδειλων και δοντιών και οστών µικρών θηλαστικών. Τα απολιθώµατα µελετήθηκαν και συγκρίθηκαν µε αντίστοιχα απολιθώµατα από την Ευρασία, µε στόχο την αναγνώριση των ειδών από τα οποία προέρχονται. Τµήµα της έρευνας πραγµατοποιήθηκε στο Τµήµα Γεωλογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης και στο Τµήµα Γεωλογικών Επιστη- µών του Πανεπιστηµίου της Ουτρέχτης (Ολλανδία), ενώ στις δειγµατοληψίες και στην επεξεργασία του υλικού συµµετείχαν το προσωπικό και οι συνεργάτες του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου. Η σπουδαία ανακάλυψη θα δηµοσιευτεί τους προσεχείς µήνες σε επιστηµονικό περιοδικό, ενώ η έρευνα θα συνεχιστεί µε περαιτέρω δειγµατοληψίες και αναλύσεις µε στόχο τον εµπλουτισµό των γνώσεών µας για τις βιοκοινωνίες και τα οικοσυστήµατα στην ανατολική Μεσόγειο κατά το Πρώιµο Μειόκαινο (περίπου 20 εκ. έτη). Απολιθωµένο κέλυφος σαλιγκαριού της οικογένειας Planorbidae όντι τρωκτικού Οστό πτερύγιου ψαριού Γοµφίος εντοµοφάγου θηλαστικού Ωτόλιθοι ψαριών 9

Έκθεση Απολιθωµένου άσους στην Κωνσταντινούπολη Προβολή του Απολιθωµένου άσους στην Κωνσταντινούπολη Επιτυχηµένη συµµετοχή του Μουσείου και προβολή του Απολιθωµένου άσους πραγµατοποιήθηκε στη Κωνσταντινούπολη, στα πλαίσια των τριήµερων εκδηλώσεων που διοργάνωσε ο ήµος Λέσβου. Οι εκδηλώσεις πραγµατοποιήθηκαν στο Σισµανόγλειο Μέγαρο, σε συνεργασία µε το Προξενείο της Ελλάδας, µε στόχο την προβολή της Λέσβου στην Τουρκία. Η συµµετοχή του Μουσείου περιελάµβανε την έκθεση «Το Απολιθωµένο άσος της Λέσβου», που παρουσιάστηκε από 13 έως 15 Μαΐου 2011. Στόχος της έκθεσης ήταν η γνωριµία του κοινού µε το Απολιθωµένο άσος και η προσέλκυση επισκεπτών στη Λέσβο. Η έκθεση που παρουσιάστηκε στο κοινό της Κωνσταντινούπολης αποτελούνταν από µοναδικά και σπάνια απολιθώµατα, τµήµατα απολιθωµένων κορµών και αποτυπώµατα φύλλων, τα οποία αποτυπώνουν τον πλούτο των ευρηµάτων του Απολιθωµένου άσους και πιστοποιούν τη µοναδικότητά του ως ιατηρητέο µνηµείο της Φύσης. Τα ευρήµατα, µεταξύ των οποίων τµήµατα σπάνιας προγονικής µορφής πεύκου, βελανιδιάς και άλλων υποτροπικών φυτών, επιλέχθηκαν για την άριστη διατήρηση της δοµής του απολιθωµένου ξύλου και συνοδεύονταν από πληροφορίες για την επιστηµονική και την κοινή ονοµασία των φυτών από τα οποία προέρχονται σε τρεις γλώσσες (τουρκικά, αγγλικά και ελληνικά). Επίσης, παρουσιάστηκαν µε πολυµέσα οι οπτικοακουστικές παραγωγές για το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου και για το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους και οι εκδόσεις - λευκώ- µατα του Μουσείου. 10 Ο Αναπλ. Καθ. Ν. Ζούρος και ο πρόεδρος του Μουσείου Top Kapi, Καθ. Ilber Ortayli Η συµµετοχή του Μουσείου προκάλεσε πολύ θετικά σχόλια, ιδιαίτερα αφού αυτό παρείχε τη δυνατότητα ξεναγήσεων στην έκθεση και ενηµέρωσης του κοινού στην τουρκική γλώσσα. Το Μουσείο προετοίµασε, ειδικά για την έκθεση, καλαίσθητο ενηµερωτικό έντυπο στην τουρκική γλώσσα, το οποίο διανεµήθηκε σε όλους τους επισκέπτες, µε πληροφορίες για τα εκθέµατα, την προστατευόµενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας. Στα πλαίσια της εκδήλωσης για την προβολή της Λέσβου και του Απολιθωµένου άσους, ο ιευθυντής του Μουσείου, Αναπλ. Καθ. Ν. Ζούρος, παρουσίασε τη Λέσβο ως ελκυστικό προορισµό µε βασικούς πυλώνες τη φύση και τον πολιτισµό της. Επίσης, παραχώρησε συνέντευξη και πραγµατοποίησε σειρά επαφών, τόσο µε τις προξενικές αρχές, όσο και µε ακαδηµαϊκούς φορείς και προσωπικότητες, µεταξύ των οποίων και ο διεθνούς φήµης ιστορικός και Πρόεδρος του Μουσείου Top Kapi, Καθ. Ilber Ortayli, και συζήτησε τις δυνατότητες σύσφιξης συνεργασιών µεταξύ των φορέων. Ακολούθησε πρόσκληση και συνάντηση στο Μουσείο Παλάτι Top Kapi (το Παλάτι του Σουλτάνου), το οποίο αποτελεί Μνηµείο Παγκόσµιας Κληρονοµιάς της UNESCO. Μετά από τη συνάντηση, ο κ. Ortayli αποδέχθηκε πρόσκληση επίσκεψης στη Λέσβο και στο Απολιθωµένο άσος. Η παρουσίαση της έκθεσης αποτελεί ένα σηµαντικό πρώτο βήµα και µια ευκαιρία προβολής του Απολιθωµένου άσους και της Λέσβου στη γείτονα χώρα, ενώ σχεδιάζεται η περεταίρω ενίσχυση των επαφών.

1 ο Ελληνοτουρκικό Εµπορικό & Πολιτιστικό Φεστιβάλ Έκθεση του Απολιθωµένου άσους στα πλαίσια του 1 ου Ελληνοτουρκικού Εµπορικού και Πολιτιστικού Φεστιβάλ στη νέα Μαρίνα Μυτιλήνης Το Απολιθωµένο άσος είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν ενήλικες και παιδιά όλων των ηλικιών από τη Λέσβο και τη γειτονική µας Τουρκία, αλλά και επισκέπτες στο νησιού από την Ελλάδα και το εξωτερικό, στα πλαίσια του 1ου Ελληνοτουρκικού Εµπορικού και Πολιτιστικού Φεστιβάλ. Το φεστιβάλ, που οργανώθηκε από την εταιρεία Αρχιπέλαγος στη νέα µαρίνα Μυτιλήνης, διήρκησε από 17 έως 20 Ιουνίου 2011 και σηµείωσε µεγάλη επιτυχία. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου συµµετείχε στο Φεστιβάλ, µε τη συµπαράσταση της Εταιρείας Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα. Η έκθεση «Απολιθωµένο άσος Λέσβου ιατηρητέο Μνηµείο της Φύσης», που παρουσίασε το Μουσείο, είχε ως στόχο τη γνωριµία των συµµετασχόντων και επισκεπτών του Φεστιβάλ και, κυρίως, των επισκεπτών από την Τουρκία µε το Απολιθωµένο άσος. Ειδικά για τους επισκέπτες από την Τουρκία το Μουσείο είχε προετοιµάσει έντυπο υλικό στην τούρκικη γλώσσα, ενώ όλοι οι επισκέπτες από τη γειτονική µας χώρα είχαν την ευκαιρία να ξεναγηθούν στον εκθεσιακό χώρο στην τούρκικη γλώσσα. Πολλοί µάλιστα από τους επισκέπτες αποφάσισαν να γνωρίσουν το µνηµείο από κοντά, πραγµατοποιώντας στη συνέχεια επίσκεψη στο Μουσείο. Όλοι οι επισκέπτες από την Τουρκία, ενθουσιασµένοι από τη γνωριµία τους µε το Απολιθωµένο άσος, δήλωσαν ότι θα προβάλουν τόσο το Απολιθωµένο άσος όσο και τη Λέσβο στη χώρα τους. Στο στεγασµένο εκθεσιακό χώρο της νέας µαρίνας Μυτιλήνης παρουσιάστηκαν µοναδικά απολιθώµατα από την ευρύτερη περιοχή του Απολιθωµένου άσους, τµήµατα απολιθωµένου ξύλου µε άριστη διατήρηση της αρχικής δοµής τους και αποτυπώµατα φύλλων, µε την επιστηµονική αλλά και την κοινή ονοµασία των φυτών από τα οποία προέρχονται. Παράλληλα, πλούσιο φωτογραφικό υλικό από το Πάρκο του Απολιθωµένου άσους, την περιοχή του Σιγρίου και τη βραχονησίδα Νησιώπη έφερε το κοινό σε επαφή µε τον πλούτο των ευρηµάτων του Απολιθωµένου άσους, ενός µοναδικού ιατηρητέου Μνη- µείου της Φύσης. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 7.000 άτοµα επισκέφτηκαν την έκθεση και θαύµασαν τα εντυπωσιακά απολιθώµατα. Παράλληλα, πραγµατοποιήθηκαν ειδικές προβολές οπτικοακουστικού υλικού για το Μουσείο και το Πάρκο Απολιθωµένου άσους, καθώς και ειδική προβολή µε εκπαιδευτικό animation για τους µικρούς επισκέπτες της έκθεσης. Η επιτυχία της έκθεσης δικαιώνει τις προσπάθειες των διοργανωτών της, που πήραν την πρωτοβουλία για την παρουσίασή της και την προβολή του Απολιθωµένου άσους, ενός µοναδικού φυσικού µνηµείου παγκόσµιας ακτινοβολίας, κατά τη διάρκεια του 1ου Ελληνοτουρκικού Εµπορικού και Πολιτιστικού Φεστιβάλ. 11

Παγκόσµιο Έτος ασών 2011 Εκστρατεία ενηµέρωσης για το Απολιθωµένο άσος Λέσβου σε σχολεία της Θεσσαλονίκης Στα πλαίσια του εορτασµού του Παγκόσµιου Έτους ασών 2011 Εκτιµώντας το ρόλο των δασών στη διατήρηση της ζωής στη Γη, αλλά και τη σηµαντικότητά τους για τη ζωή και την ευηµερία των σηµερινών ανθρώπινων κοινωνιών, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ανακήρυξε το 2011 ως το Παγκόσµιο Έτος ασών. Στα πλαίσια του εορτασµού του Παγκόσµιου Έτους, µε το σύνθηµα «τα δάση για τους ανθρώπους», διοργανώθηκαν σε όλο τον κόσµο εκδηλώσεις, οµιλίες και συνέδρια µε θέµατα σχετικά µε τα δάση, τη βιοποικιλότητα που φιλοξενούν και τους κινδύνους που διατρέχουν, µε στόχο την ευαισθητοποίηση σχετικά µε την αειφόρο διαχείριση, τη διατήρηση και τη βιώσιµη ανάπτυξη όλων των τύπων δασών. Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθω- µένου άσους Λέσβου, συµµετέχοντας στον εορτασµό, ξεκίνησε από την αρχή της χρονιάς µια πρωτότυπη δράση ενηµέρωσης των µαθητών της Θεσσαλονίκης. Οι µαθητές που συµµετείχαν στη δράση είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν σε ένα δάσος αλλιώτικο από τα άλλα, σε ένα δάσος που καταστράφηκε πριν από πάρα πολλά χρόνια, αλλά που διατηρείται µέχρι και σήµερα! Σε ένα δάσος που µπορεί να µας «µιλήσει» για την ιστορία της ζωής στη χώρα µας, 1 ο και 5 ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών αλλά και σε ολόκληρο τον πλανήτη! Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της χρήσης διαδραστικών εκπαιδευτικών εργαλείων και παιχνιδιών, τα παιδιά περιηγήθηκαν εικονικά στο υποτροπικό δάσος που πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια σκέπαζε τη Λέσβο και που σήµερα αποτελεί το παγκοσµίου φήµης και µοναδικής αξίας Απολιθωµένο άσος Λέσβου. Το πρόγραµµα ενηµέρωσης των µαθητών της Θεσσαλονίκης περιλάµβανε παρουσίαση της ηλεκτρονικής εκπαιδευτικής εφαρµογής του Μουσείου «Το Απολιθωµένο άσος της Λέσβου». Οι µαθητές της συµπρωτεύουσας, κατά τη διάρκεια της ενηµέρωσης, είχαν την ευκαιρία να περιηγηθούν στο εντυπωσιακό γεωλογικό µνηµείο της Λέσβου, να γνωρίσουν τα φυτά και τα ζώα που έζησαν στην περιοχή του Αιγαίου πριν από 20 εκατοµµύρια χρόνια, και τις ηφαιστειακές εκρήξεις που οδήγησαν στην απολίθωσή τους. Υπεύθυνη για τη δράση είναι η ρ. Κ. Βασιλειάδου, Γεωλόγος Παλαιοντολόγος του Μουσείου. εκάδες σχολεία έχουν ήδη εκδηλώσει µεγάλο ενδιαφέρον για συµµετοχή στη δράση. Τους πρώτους µήνες υλοποίησης του προγράµµατος, συµµετείχαν σε αυτό περίπου 1600 µαθητές, από το Νηπιαγωγείο «Παιδικόραµα» στη Θέρµη, το 1ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών, το 5ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών, το 11ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών, το ηµοτικό των Εκπαιδευτηρίων Μαντουλίδη, το 5ο Γυµνάσιο Σταυρούπολης, το 19ο Γυµνάσιο Θεσσαλονίκης και το Γυµνάσιο Καλλιθέας. Η δράση, η οποία θα διαρκέσει καθ όλη τη διάρκεια του 2011, απευθύνεται σε µαθητές τόσο της Πρωτοβάθµιας όσο και της ευτεροβάθµιας εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής της Θεσσαλονίκης. Στόχος της είναι να συστήσει το µοναδικό γεωλογικό και φυσικό µνηµείο της χώρας µας σε παιδιά και εκπαιδευτικούς της συµπρωτεύουσας αλλά και να τους ενηµερώσει για τη σηµασία του στην κατανόηση των περιβαλλοντικών αλλαγών. Ιδιαίτερα αναφέρεται ότι το Απολιθωµένο άσος αποδεικνύει τις επιπτώσεις που µπορεί να έχει η κλιµατική αλλαγή στα σύγχρονα οικοσυστήµατα ώστε να προβληµατιστούµε για τις επιπτώσεις που µπορεί να 12

Παγκόσµιο Έτος ασών 2011 έχει στο φυσικό περιβάλλον η απερίσκεπτη συµπεριφορά του σύγχρονου ανθρώπου. Παράλληλα, η προβολή του Απολιθωµένου άσους έξω από τα όρια της Λέσβου στοχεύει στο να προσφέρει κίνητρα σε σχολικές οµάδες για να επισκεφτούν το Μουσείο και τη Λέσβο και να γνωρίσουν από κοντά το Απολιθωµένο άσος και το φυσικό πλούτο του νησιού. Τα παιδιά, κατά τη διάρκεια της ενηµέρωσης, συµµετέχουν ενεργά και µε µεγάλο ενθουσιασµό στις παρουσιάσεις, συζητώντας, αλλά και θέτοντας ενδιαφέρουσες και εύστοχες ερωτήσεις, τόσο για το Απολιθωµένο άσος και τα γεωλογικά µνηµεία της Λέσβου, όσο και για θέµατα που αφορούν στα ηφαίστεια, στην εύρεση απολιθωµάτων, στην εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη µας και στη ζωή στα δάση. Είναι χαρακτηριστικό πως πολλοί είναι οι µαθητές που, µετά την ενηµέρωσή τους για το Απολιθωµένο άσος, δηλώνουν πως όταν µεγαλώσουν θέλουν πολύ να γίνουν παλαιοντολόγοι! Χαρακτηριστικό είναι πως, µετά από συµ- µετοχή των µαθητών του 5ου Γυµνάσιου Σταυρούπολης στο πρόγραµµα ενηµέρωσης του Μουσείου, η κα. Π. Τσιτιρίδου, Υποδιευθύντρια του Γυµνάσιου, ενηµέρωσε τη ιεύθυνση Εκπαίδευσης πως: «Τέτοιου είδους προγράµµατα συµβάλλουν στην κατάκτηση της γνώσης, στην ευαισθητοποίηση των µαθητών σχετικά µε θέµατα φυσικής κληρονοµιάς και Περιβαλλοντικής Αγωγής κι ευχόµαστε να συνεχιστεί το πρόγραµµα, ώστε να δοθεί η ευκαιρία κι η δυνατότητα και σε άλλα σχολεία να συµµετάσχουν». Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη 11 ο ηµοτικό Σχολείο Συκεών Παιδικόραµα Θέρµης 19 ο Γυµνάσιο Θεσσαλονίκης 13

Επισκέψεις Προσκόπων Εθελοντικές δράσεις Προσκόπων από την Κοζάνη, το Κιλκίς και τη Χαλκίδα στο Απολιθωµένο άσος Σε εθελοντικές εργασίες στο Απολιθωµένο άσος συµµετείχαν µέλη των Τοπικών Εφορειών Προσκόπων Κοζάνης, Κιλκίς και Χαλκίδας οι οποίοι επισκέφτηκαν τη Λέσβο, στα πλαίσια της καλοκαιρινής τους κατασκήνωσης, η οποία αποτελεί και το επισφράγισµα στην παιδαγωγική σηµασία του προσκοπικού τους προγράµµατος. Τα τελευταία χρόνια το Απολιθωµένο άσος αποτελεί προορισµό των προσκοπικών οµάδων τόσο από τη Λέσβο όσο και από την υπόλοιπη Ελλάδα, οι οποίες στα πλαίσια των εκπαιδευτικών τους δραστηριοτήτων γνωρίζουν το Απολιθωµένο άσος ενώ παράλληλα συµµετέχουν σε εθελοντικές εργασίες. Κατά τη διάρκεια της παραµονής τους στην προστατευόµενη περιοχή του Απολιθωµένου άσους, οι πρόσκοποι από την Κοζάνη, το Κιλκίς και τη Χαλκίδα επισκέφτηκαν το Πάρκο Πλάκας όπου γνώρισαν τα µοναδικά ριζικά συστήµατα και τους ιστάµενους απολιθω- µένους κορµούς και ενηµερώθηκαν για τις διαδικασίες ανασκαφής και συντήρησης των απολιθωµάτων. Ιδιαίτερα εντυπωσιάστηκαν από τον γιγαντιαίο κορµό του δένδρου της κανέλλας, περιµέτρου 13,7µ. ο οποίος αποτελεί τον µεγαλύτερο σε διαστάσεις ιστάµενο απολιθωµένο κορµό σε ολόκληρο τον κόσµο καθώς και τον κατακείµενο κορµό µήκους 14 µέτρων στην παράκτια ζώνη του Πάρκου. Στο Πάρκο Πλάκας οι πρόσκοποι συµµετείχαν µε πολλή κέφι και όρεξη σε εθελοντικές εργασίες καθαρισµού και συντήρησης απολιθωµατοφόρων θέσεων, ιστάµενων και κατακείµενων απολιθωµένων κορµών, ριζικών συστηµάτων, αλλά και καθαρισµό και δηµιουργία µονοπατιών. Τα αποτελέσµατα των εργασιών τους ήταν εντυπωσιακά και οι ίδιοι ήταν ιδιαίτερα ενθουσιασµένοι από το αποτέλεσµα των δράσεών τους. Συµµετοχή µελών της τοπικής εφορίας προσκόπων Κιλκίς στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου Καθαρισµός απολιθωµατοφόρων θέσεων στο Πάρκο Πλάκας από µέλη της τοπικής εφορίας προσκόπων Κοζάνης Οι πρόσκοποι επισκέφτηκαν επίσης το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου όπου ενη- µερώθηκαν για τη δηµιουργία του Απολιθωµένου άσους Λέσβου, την εξέλιξη των φυτών, τα ηφαιστειακά κέντρα της Λέσβου αλλά και την παλαιογεωγραφική εξέλιξη του Αιγαίου. Επίσης, περιηγήθηκαν στους µόνιµους εκθεσιακούς χώρους του Μουσείου και γνώρισαν τα φυτά του Απολιθωµένου άσους και τα γεωλογικά φαινόµενα που συνδέονται µε τη δηµιουργία του. Οι πρόσκοποι συµµετείχαν επίσης στην εκπαιδευτική δραστηριότητα προσοµοίωσης του σεισµού της Ιαπωνίας στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου και γνώρισαν την εξέλιξη των θηλαστικών του Αιγαίου κατά την περιήγησή τους στην περιοδική έκθεση «Aπολιθώµατα στο Αιγαίο - Βιοποικιλότητα θηλαστικών: Από το εινοθήριο της Λέσβου στον Άνθρωπο των Πετραλώνων». Θέλοντας να επιτελέσουν το προσκοπικό τους έργο, οι πρόσκοποι είχαν επίσης τη δυνατότητα να διανυκτερεύσουν στον υπαίθριο χώρο του Μουσείου. Οι έφηβοι πρόσκοποι µετά το πέρας της επίσκεψής τους δήλωσαν εντυπωσιασµένοι από τη γνωριµία τους µε το Απολιθωµένο άσος Λέσβου και τη µοναδικότητά του, ενώ ιδιαίτερα θετικά ήταν τα σχόλιά τους για τις εκπαιδευτικές και εθελοντικές δραστηριότητες του Μουσείου. Στο τέλος των εργασιών τους υποσχέθηκαν ότι σύντοµα θα επισκεφτούν ξανά το Απολιθωµένο άσος συµµετέχοντες σε νέες εργασίες 14

Θερινά Εκπαιδευτικά Προγράµµατα Μικροί Παλαιοντολόγοι Η χαρά της ανακάλυψης απολιθωµάτων για τους µικρούς φίλους του Μουσείου Το Μουσείο κατά την φετινή θερινή περίοδο υλοποίησε το θεµατικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Μικροί Παλαιοντολόγοι», όπου παιδιά ηλικίας 5 έως 15 ετών είχαν την ευκαιρία να βιώσουν µοναδικές εµπειρίες, να ζήσουν δηµιουργικές στιγµές, να χαρούν, να διασκεδάσουν και να κάνουν νέες γνωριµίες κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Παράλληλα, αξιοποίησαν δηµιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους κατά τη διάρκεια των διακοπών τους συµµετέχοντας σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες και ποικίλα εκπαιδευτικά παιχνίδια αποκτώντας παράλληλα νέες γνώσεις. Ανασκαφή Απολιθωµάτων Στο καλοκαιρινό Εκπαιδευτικό Πρόγραµµα «Μικροί Παλαιοντολόγοι», οι µικροί φίλοι του Απολιθωµένου άσους είχαν την ευκαιρία να ζήσουν τη µοναδική εµπειρία της ανασκαφής απολιθωµάτων. Στον εκπαιδευτικό χώρο ΓΕΩΡΑΜΑ, ένα πρότυπο ανασκαφικό σκάµµα µε κάναβο, τα παιδιά ενσάρκωσαν το ρόλο του Παλαιοντολόγου κάνοντας µια ανασκαφή στο Απολιθωµένο άσος Λέσβου για να εντοπίσουν και να αναγνωρίσουν απολιθωµένα τµήµατα φυτών. 15

Θερινά Εκπαιδευτικά προγράµµατα Σεισµοί, Τσουνάµι & µέτρα προστασίας Βιωµατική ραστηριότητα για µικρούς και µεγάλους Σεισµοί, τσουνάµι & µέτρα προστασίας, ήταν το θέµα της δραστηριότητας που υλοποίησε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου, κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού για τους µικρούς και µεγάλους επισκέπτες του. Η δραστηριότητα «Σεισµοί, τσουνάµι & µέτρα προστασίας» είναι ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσµο των σεισµών και επικεντρώνεται στην προετοιµασία και τα µέτρα προστασίας πριν, κατά τη διάρκεια και µετά από ένα σεισµό. Οι συµµετέχοντες γίνονται για λίγο «σεισµολόγοι», και ανακαλύπτουν πληροφορίες για τους σεισµούς, µέσα από ποικίλα εργαλεία και δραστηριότητες µε την καθοδήγηση των επιστηµόνων του Μουσείου. Έννοιες όπως ρήγµατα, τσουνάµι, ρευστοποίηση εδαφών, καθιζήσεις, καταπτώσεις γίνονται περισσότερο κατανοητές και τους γνωρίζουν τις συνέπειες των σεισµών που πολλές φορές είναι πιο καταστροφικές και από τους ίδιους τους σεισµούς. Καινοτοµία του προγράµµατος είναι η βιωµατική εµπειρία στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου. Οι συµµετέχοντες έζησαν το µεγάλο σεισµό της Ιαπωνίας καθώς και άλλους ισχυρούς σεισµούς από την Ελλάδα και όλο τον κόσµο, όπως ο σεισµός της Κοζάνης, της Καλιφόρνιας, της Ταιβάν, του Ιράν που έχουν προκαλέσει µεγάλες καταστροφές. Η εµπειρία της σεισµικής κίνησης στη σεισµική τράπεζα του Μουσείου έφερε τους συµµετέχοντες σε επαφή µε το φαινόµενο του σεισµού και βοήθησε στην αποβολή του αισθήµατος πανικού. Παράλληλα στόχος ήταν οι συµµετέχοντες να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη σωστής προετοιµασίας για την αντι- µετώπιση του σεισµικού κινδύνου. 16

Παρουσίαση Βιβλίου Πρώτη παρουσίαση του βιβλίου του Μιχάλη Καπιωτά Άνθρωποι και Επαγγέλµατα Χώροι και Καταστήµατα του Μανταµάδου στις δεκαετίες 50-60 Το βιβλίο του Μιχάλη Καπιωτά µε τίτλο «Άνθρωποι και Επαγγέλµατα - Χώροι και Καταστήµατα του Μανταµάδου στις δεκαετίες 50-60». παρουσιάστηκε την Παρασκευή 5 Αυγούστου 2011 στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου στο Σίγρι. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου γίνεται µια ιστορική αναφορά στα επαγγέλ- µατα του Μανταµάδου τις δεκαετίες 50 και 60 και τις ιστορίες των ανθρώπων που συνδέονται µε αυτά, αποτυπώνοντας έτσι την οικονοµική και κοινωνική ζωή του χωριού. Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν ο Αντιδήµαρχος Λέσβου, κ. Γιάννης Τσακίρης, πολλοί κάτοικοι του Σιγρίου, επισκέπτες και φίλοι του Απολιθωµένου άσους. Στην έναρξη της εκδήλωσης, ο ιευθυντής του Μουσείου, Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Ζούρος, ανέφερε ότι το βιβλίο αποτελεί µια σηµαντική προσπάθεια καταγραφής της τοπικής ιστορίας του Μανταµάδου και διατήρησης της µνήµης των τοπικών κοινωνιών. Αναφέρθηκε ακόµη στη στενή συνεργασία του συγγραφέα ως ιευθυντή του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ευεργέτουλα, µε το Μουσείο για την ανάπτυξη κοινών δράσεων στον τοµέα της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, µε την υπογραφή του µνηµονίου συνεργασίας µεταξύ του ΚΠΕ Ευεργέτουλα και του Μουσείου, µαθητές από όλη την Ελλάδα που επισκέπτονταν το ΚΠΕ στα πλαίσια πολυήµερων εκπαιδευτικών εκδροµών, έχουν και την ευκαιρία να γνωρίσουν και το Απολιθωµένο άσος και να συµµετάσχουν σε εκπαιδευτικά προγράµµατα. Ακολούθησε η παρουσίαση του βιβλίου από τον Ιατρό κ. Μάκη Αξιώτη, ο οποίος αναφέρθηκε µε κολακευτικά λόγια στην προσπάθεια του συγγραφέα να καταγράψει και να διασώσει στοιχεία της τοπικής ιστορίας των δεκαετιών 50 και 60 του Μανταµάδου. Παράλληλα, ανέφερε πως το βιβλίο αποτελεί µια αστυγραφία και τόνισε τη σηµασία του για τη διατήρηση µοναδικών πληροφοριών και ιστοριών από τους ίδιους τους ανθρώπους του Μανταµάδου, οι οποίες διαφορετικά θα είχαν χαθεί. Στη συνέχεια ο συγγραφέας Μιχάλης Καπιωτάς µίλησε για τα βιώµατά του ως παιδί στο Μανταµάδο, βιώµατα που τον οδήγησαν στην καταγραφή των επαγγελµάτων και των ιστοριών των ανθρώπων του χωριού. Πρόκειται για µια προσπάθεια να ξαναζωντανέψουν άνθρωποι και καταστάσεις που σηµάδεψαν µια συγκεκριµένη χρονική περίοδο, µία περίοδο που γεφυρώνει την παλιά εποχή µε την σύγχρονη. Στο βιβλίο έχουν καταγραφεί πάνω από εκατόν πενήντα µαγαζιά και επαγγελµατικές δραστηριότητες, άλλες κύριες και αποκλειστικές και άλλες δευτερεύουσες και συµπληρωµατικές. Η καταγραφή δεν βασίστηκε πάνω σε έρευνα εγγράφων και αρχείων αλλά στηρίχθηκε κυρίως στη µνήµη ανθρώπων που έζησαν εκείνη την εποχή, στηρίχτηκε στη διάθεση των ανθρώπων να ξαναθυµηθούν, στηρίχθηκε στα υγρά µάτια αυτών που έφερναν στο νου το παρελθόν. 17

Η γιορτή των καρπών της λεσβιακής γης 12η Γιορτή Αγροτουρισµού 2011 Ιούλιος Σεπτέµβριος 2011 Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου για δωδέκατη συνεχή χρονιά οργάνωσε στις εγκαταστάσεις του στο Σίγρι τη Γιορτή Αγροτοτουρισµού, µια γιορτή των καρπών της λεσβιακής γης. Ο εορτασµός της Γιορτής Αγροτουρισµού αποτελεί πλέον θεσµό για το νησί της Λέσβου και πραγµατοποιείται κάθε χρόνο µε µεγάλη επιτυχία, αναδεικνύοντας την τοπική παραγωγή και παράδοση, αλλά και την καλλιτεχνική δηµιουργία. Χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό είχαν την ευκαιρία κατά τη διάρκεια της 12ης Γιορτής Αγροτουρισµού να γνωρίσουν, να δοκιµάσουν αλλά και να προµηθευτούν εκλεκτά παραδοσιακά προϊόντα της Λέσβου, µέσα από έναν µακρύ κατάλογο επιλεγµένων ειδών. Στα ειδικά περίπτερα που στήθηκαν στους χώρους του Μουσείου παρουσιάστηκαν τα καλύτερα των προϊόντων των γυναικείων αγροτουριστικών συνεταιρισµών της Λέσβου, των προϊόντων βιολογικής γεωργίας, των τυποποιηµένων ποιοτικών αγροτικών προϊόντων, καθώς και των παραδοσιακών και µοντέρνων προϊόντων που παρασκευάζουν παραγωγοί και βιοτέχνες της Λέσβου. Γεύσεις, αρώµατα και µικρά έργα τέχνης, αντιπροσωπευτικά δείγµατα των προϊόντων της Λέσβου είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν οι επισκέπτες: γλυκά του κουταλιού και µαρµελάδες, γλυκά ταψιού, τουρσιά, ζυµαρικά, εκλεκτό λαδοτύρι και άλλα τυροκοµικά προϊόντα, ηδύποτα, κρασί και ούζο, αγνό λεσβιακό ελαιόλαδο και σαπούνι, µέλι, αφεψήµατα, ξηρούς καρπούς, αλλά και υφαντά, κεντήµατα, κεραµικά, ξυλόγλυπτα, κοσµήµατα και άλλες κατασκευές. Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, στα πλαίσια της φετινής γιορτής οργανώθηκαν παράλληλες πολιτιστικές εκδηλώσεις και θεµατικές εκδηλώσεις γευσιγνωσίας αφιερωµένες στα λεσβιακά προϊόντα. 18

12 η Γιορτή Αγροτουρισµού 2011 Γευσιγνωσία παραδοσιακών λεσβιακών προϊόντων Γευστικές δοκιµές παραδοσιακών λεσβιακών προϊόντων προσφέρθηκαν στα πλαίσια της 12ης Γιορτής Αγροτουρισµού στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου σε όλους τους επισκέπτες της. Οι εκδηλώσεις γευσιγνωσίας πραγµατοποιήθηκαν καθηµερινά για όλο τον Αύγουστο µε στόχο όλοι οι επισκέπτες της Γιορτής φεύγοντας να πάρουν µαζί τους µια γεύση της Λέσβου. Τις ηµέρες των εκδηλώσεων γευσιγνωσίας οι συµµετέχοντες γνώρισαν αρώµατα, τη γεύση και τη µοναδική ποιότητα των εκλεκτών παραδοσιακών προϊόντων της Λέσβου µέσα από ένα µακρύ κατάλογο επιλεγ- µένων ειδών: Γλυκά του κουταλιού όπως ελιά, κάστανο, καρπούζι, κυδώνι, αντζούρι, ντοµατάκι, τριφτό κολοκύθι, πορτοκάλι, νεράντζι, νερατζάκι, µελιτζανάκι, λεµόνι, φράπα, κυδώνι, σταφύλι και πολλές ακόµα γεύσεις Μαρµελάδες, όπως βερίκοκο, σύκο, φράουλα, ακτινίδιο, πορτοκάλι, καρότο, καρότο µε πορτοκάλι, αλλά και πρωτότυπων συνδυασµών όπως πορτοκάλι & σοκολάτα, φράουλα & σοκολάτα, βατόµουρο & ούζο Μέλι Ελαιόλαδο Ούζο Ηδύποτα Κρασί και πολλά ακόµα προϊόντα της Λέσβου προσφέρθηκαν σε όλους µαζί µε φρέσκο ζυµωτό ψωµί και ντόπια παξιµαδάκια. Σε κάθε εκδήλωση γευσιγνωσίας οι επισκέπτες της Γιορτής είχαν την ευκαιρία να βιώσουν µοναδικές γευστικές εµπειρίες. Γεύσεις, αρώ- µατα και µυρωδιές ταξίδεψαν τους γευσιγνώστες σε µοναδικά γευστικά µονοπάτια, γνωρίζοντάς τους τα παραδοσιακά προϊόντα που φτιάχνουν οι Γυναικείοι Αγροτουριστικοί Συνεταιρισµοί και οι παραγωγοί της Λέσβου µε συνταγές που έχουν κληρονοµήσει από τις γιαγιάδες τους και µε τοπικά αγνά υλικά. Όλα φτιαγµένα µε µεράκι, αγάπη και όρεξη αναδεικνύουν µέσα από τις γεύσεις τους τη µοναδικότητα της Λέσβου. 19

Μακέτα ηφαιστείου στην Αίθουσα Αιγαίου του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Απολιθωµένου άσους Λέσβου