Προσχολική Παιδαγωγική Ενότητα 5: Η προσέγγιση του σχεδίου εργασίας (Project Approach) Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία
Σκοποί ενότητας Να γνωρίσουν οι φοιτητές τα βασικά χαρακτηριστικά της προσέγγισης του σχεδίου εργασίας Να συζητήσουν σχετικά με τη χρήση παρατηρήσεων και καταγραφών από τον εκπαιδευτικό και από τα ίδια τα παιδιά στο πλαίσιο αυτής της προσέγγισης
Περιεχόμενα ενότητας Η προσέγγιση του σχεδίου εργασίας: βασικά χαρακτηριστικά και φάσεις ανάπτυξης
Λέξεις κλειδιά Σχέδιο εργασίας, φάσεις ανάπτυξης ενός σχεδίου εργασίας, επιλογή θεμάτων
Εισαγωγή Το σχέδιο εργασίας είναι μια μικρής ή μεγαλύτερης διάρκειας έρευνα ενός θέματος το οποίο ενδιαφέρει τα παιδιά τα παιδιά δουλεύουν σε μικρές ομάδες αναλαμβάνοντας να επεξεργαστούν επιμέρους πλευρές του θέματος. Λειτουργεί συμπληρωματικά σε σχέση το αντίστοιχο Π.Σ. & βασική προϋπόθεση είναι η ενεργή συμμετοχή όλων των μελών & η αξιοποίηση βιωματικών καταστάσεων.
Η εφαρμογή ενός project παρέχει δυνατότητα για οικοδόμηση νέων γνώσεων, ανάπτυξη ικανοτήτων & νέων ενδιαφερόντων, συνεργατικές διαδικασίες (ανάληψη πρωτοβουλιών, διαπραγμάτευση), ανταλλαγή εμπειριών, συλλογή δεδομένων μέσω άμεσης παρατήρησης, πειραμάτων, συνεντεύξεων με ειδικούς, ποικιλία τρόπων αναπαράστασης & παρουσίασης των δεδομένων & αποτελεσμάτων της ερευνητικής διαδικασίας. Helm, J. H. & Katz, L. (2012)
Βασικά χαρακτηριστικά Οι Katz & Chard (2006, σελ. 353) σχηματοποιούν τα κύρια χαρακτηριστικά του σχεδίου εργασίας στα ακόλουθα: άμεση & κύρια εμπλοκή των παιδιών στον προσδιορισμό των πλευρών του θέματος που θα μελετηθεί διατύπωση ερωτημάτων για τα οποία θα αναζητηθούν απαντήσεις μέσα από την έρευνα των παιδιών ευελιξία για πιθανές αλλαγές στην πορεία της έρευνας βάσει των δεδομένων που προκύπτουν ανάληψη πρωτοβουλίας από τα παιδιά & για τους τρόπους αναπαράστασης των αποτελεσμάτων της έρευνας.
Φάσεις της εργασίας με project (1) Από τη στιγμή που επιλέγεται ένα θέμα, είναι σημαντική η συμμετοχή των παιδιών στον προσδιορισμό των επιμέρους πλευρών που θα μελετηθούν. Τα παιδιά και ο εκπαιδευτικός συνεργάζονται σε δραστηριότητες οι οποίες διαρθρώνονται σε τρεις ξεχωριστές φάσεις.
Φάσεις της εργασίας με project (2) Πρώτη φάση (σχεδιασμός): αφετηρία για το σχέδιο εργασίας αποτελεί ένα ερέθισμα που κεντρίζει το ενδιαφέρον όλων ή μεγάλου μέρους των παιδιών και τα κινητοποιεί. Τα παιδιά ενθαρρύνονται να μοιραστούν προσωπικές εμπειρίες & εκφράζουν τις ερωτήσεις που θα διαμορφώσουν την έρευνα. Με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού οι ερωτήσεις καταγράφονται μαζί με σχόλια για αυτά που γνωρίζουν τα παιδιά.
Εικόνα 1
Φάσεις της εργασίας με project (3) Ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποκτήσει πληροφορίες για τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των παιδιών & των γονέων τους. Στη φάση αυτή επίσης ενημερώνονται και οι γονείς για το σχέδιο εργασίας και καλούνται να συμμετάσχουν.
Φάσεις της εργασίας με project (4) Δεύτερη φάση (έρευνα): Τα παιδιά αποκτούν εμπειρίες & πραγματοποιούν τις δραστηριότητες που αφορούν τη διερεύνηση του θέματος παρατηρώντας, αγγίζοντας, σχεδιάζοντας, μετρώντας, συλλέγοντας υλικό κ.λπ. Σημαντικό στοιχείο της δεύτερης φάσης είναι η προώθηση ποικίλων τρόπων αναπαράστασης των εμπειριών που βιώνουν τα παιδιά (γραφικές αναπαραστάσεις, μετρήσεις, σχέδια, μακέτες, κ.λπ.).
Εικόνα 2 Διερεύνηση
Επίσκεψη ειδικού Εικόνα 3
Αναζήτηση πληροφοριών Εικόνα 4
Καταγραφή Εικόνα 5
Φάσεις της εργασίας με project (5) Τρίτη φάση (αποτελέσματα ολοκλήρωση): Η απόφαση για την ολοκλήρωση του σχεδίου εργασίας λαμβάνεται από τα παιδιά & τον εκπαιδευτικό από κοινού. Στόχος αυτής της φάσης είναι να συνειδητοποιήσουν τη διαδικασία & να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με τους άλλους εύρεση δημιουργικών τρόπων παρουσίασης.
Κατασκευή Εικόνα 6
Ρόλος εκπαιδευτικού (1) Ο εκπαιδευτικός συμμετέχει ενεργά σε όλες τις φάσεις του σχεδίου εργασίας (διευκολύνει τα παιδιά στο έργο τους & συντονίζει): ενθαρρύνει τα παιδιά να ρωτούν και να προβληματίζονται, δεν τους προσφέρει έτοιμες απαντήσεις αλλά προτείνει και παρέχει πηγές πληροφόρησης και υλικών. υποστηρίζει τη συνεργασία & την αλληλεπίδραση των παιδιών συντονίζει τις ομάδες & διευκολύνει την ανταλλαγή ιδεών. προσφέρει ευκαιρίες συμμετοχής στο σχέδιο εργασίας σε όλα τα παιδιά δημοκρατικές διαδικασίες.
Ρόλος εκπαιδευτικού (2) Παρατηρεί τα παιδιά την ώρα που εργάζονται & καταγράφει τις εμπειρίες & τη δράση τους Διευκολύνει τα παιδιά να αναπαριστούν τα ευρήματά τους με ποικίλα μέσα & τρόπους Αξιολογεί την πορεία και τα αποτελέσματα του σχεδίου εργασίας, την πρόοδο των παιδιών καθώς και τη δική του πρακτική Συνεργάζεται με την οικογένεια
Βιβλιογραφικές αναφορές Katz, L. & Chard, S. (2006). Η προσέγγιση Project: Ανασκόπηση. Στο J. Roopnarine, & J. Johnson, Ποιοτικά προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης: Παραδείγματα από την Διεθνή πρακτική. Αθήνα:Παπαζήση. Helm, J. H. & Katz, L. (2012). Η μέθοδος Project στην προσχολική και πρωτοσχολική εκπαίδευση. Μικροί ερευνητές. Αθήνα: Μεταίχμιο
Τέλος Ενότητας
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Πατρών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Σχολή Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία, Μαρία Καμπεζά, «Προσχολική Παιδαγωγική». Ενότητα 5: Η προσέγγιση του σχεδίου εργασίας (Project Approach). Έκδοση: 1.0. Πάτρα 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://eclass.upatras.gr/courses/pn1485/index.php?vis=5783
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.