ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ - B ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΓΡΑΦΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΤΩΝ ΜΕΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΜΙΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗ ΒΔΟΜΑΔΑ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2007-2008 ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΟΧΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 1. Εισαγωγή στη Χημεία 1.1.Τι είναι η Χημεία και γιατί τη μελετάμε. θα πρέπει να: γνωρίζουν με τι ασχολείται η Χημεία και να εκτιμούν την προσφορά της στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής διακρίνουν το περιβάλλον σε φυσικό και ανθρωπογενές κατανοούν ότι ο υλικός κόσμος αποτελείται από χημικές ουσίες κατανοούν ότι η χρήση χημικών ουσιών μπορεί να είναι ευεργετική αλλά και επικίνδυνη τόσο για τον άνθρωπο όσο και για το περιβάλλον, αν γίνεται αλόγιστη χρήση τους Γνωριμία με το εργαστήριο Χημείας και τους κανόνες ασφάλειας. (Εργαστηριακός οδηγός σελ.7-12) 1
2. Από το νερό στο άτομο. 2.1. Το νερό στη ζωή μας κατανοούν τη μεγάλη σημασία του νερού για τη δημιουργία και τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη ανιχνεύουν πειραματικά το νερό σε διάφορα σώματα γνωρίζουν τις καθημερινές ανάγκες του ανθρώπου σε νερό Ανίχνευση του νερού σελ.25 Να ανατεθούν εργασίες σχετικά με το νερό.(να δοθεί έμφαση στη σωστή διαχείριση των υδάτινων πόρων ) 2.2. Το νερό ως διαλύτης- Μίγματα 2.1.1. Μίγματα 2.1.2. Διαλύματα ορίζουν τα μίγματα και να αναφέρουν παραδείγματα μιγμάτων. διακρίνουν τα μίγματα σε ομογενή και ετερογενή. διαπιστώνουν πειραματικά και να κατανοούν την ιδιότητα του νερού να διαλύει πολλές ουσίες. ορίζουν τι είναι διάλυμα και να αναφέρουν παραδείγματα. διακρίνουν το διαλύτη από τη διαλυμένη ουσία σ ένα διάλυμα όταν είναι γνωστή η σύσταση του 2 η Εργαστηριακή άσκηση- μέρος 2 ο Εξέταση δυνατότητας διάλυσης υλικών στο νερό. (εργαστηριακός οδηγός σελ.25-26) να γίνει επίδειξη του πειράματος 2 σελ.32 2
2.3 Περιεκτικότητα διαλύματος Εκφράσεις περιεκτικότητας 2.3.1 Περιεκτικότητα διαλύματος επί τοις εκατό κατά μάζα % κ.μ. (% w/w) 2.3.2 Περιεκτικότητα επί τοις εκατό κατά όγκο % κ.ο. (w/v) 2.3.3 Περιεκτικότητα διαλύματος στα εκατό όγκο προς όγκο (% v/v) ερμηνεύουν τους διάφορους τρόπους έκφρασης της περιεκτικότητας ενός διαλύματος υπολογίζουν την περιεκτικότητα ενός διαλύματος από ποσοτικά δεδομένα υπολογίζουν τις ποσότητες του διαλύτη και της διαλυμένης ουσίας ενός διαλύματος γνωστής περιεκτικότητας. παρασκευάζουν διάλυμα ορισμένης περιεκτικότητας 3 η εργαστηριακή άσκηση: Παρασκευή διαλυμάτων ορισμένης περιεκτικότητας. ( Εργαστηριακός οδηγόςσελ.27-32 ) 2.4 Ρύπανση του νερού καθορίζουν τις κυριότερες αιτίες ρύπανσης των φυσικών υδάτινων πόρων αναφέρουν τρόπους αποφυγής ή περιορισμού της ρύπανσης γνωρίζουν τη σημασία της επεξεργασίας των λυμάτων κατανοούν τη σημασία των όρων ρύπανση και μόλυνση Να ανατεθούν εργασίες για τη ρύπανση του νερού Ασκήσεις όλες από το βιβλίο του μαθητή και επιλεκτικά από το τετράδιο εργασιών 3
2.5 Διαχωρισμός μιγμάτων αναφέρουν τις βασικές μεθόδους διαχωρισμού μιγμάτων επιλέγουν και εφαρμόζουν την κατάλληλη μέθοδο διαχωρισμού μίγματος στα συστατικά του, δίνοντας και τις απαραίτητες εξηγήσεις σελ.44-46 ή από τον εργαστηριακό οδηγό σελ.34-35. Να γίνει από τους μαθητές στο σπίτι η εργαστηριακή άσκηση Διαχωρισμός χρωστικών με χρωματογραφία χάρτου Eργαστηριακός οδηγός σελ.36 βιβλίο του μαθητή και επιλεκτικά ορισμένες από το τετράδιο εργασιών 2.6 Διάσπαση του νερού Χημικές ενώσεις και χημικά στοιχεία 2.6.1 Ηλεκτρολυτική διάσπαση του νερού. 2.6.2 Φυσικές σταθερές των χημικών ενώσεων περιγράφουν τη διάσπαση του νερού με τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης ορίζουν τις έννοιες χημικά στοιχεία και χημικές ενώσεις αναφέροντας παραδείγματα διακρίνουν τα στοιχεία από τις χημικές ενώσεις όταν δίδονται οι χημικοί τους τύποι κατανοούν ότι οι καθορισμένες ουσίες (χημικά στοιχεία και χημικές ενώσεις ) χαρακτηρίζονται από φυσικές σταθερές. Εργαστηριακή άσκηση: Ηλεκτρολυτική διάσπαση του νερού σελ. 48 βιβλίο του μαθητή και επιλεκτικά ορισμένες από το τετράδιο εργασιών 4
2.7 Χημική αντίδραση ορίζουν τη χημική αντίδραση δίδοντας παραδείγματα από την καθημερινή ζωή διακρίνουν τα αντιδρώντα από τα προϊόντα μιας χημικής αντίδρασης και να κατανοούν ότι αυτά έχουν διαφορετικές χημικές ιδιότητες χαρακτηρίζουν τις χημικές αντιδράσεις ως ενδόθερμες ή εξώθερμες Να γίνουν οι εργαστηριακές ασκήσεις 1 και 3 (σελ.55-56) βιβλίο του μαθητή και επιλεκτικά ορισμένες από το τετράδιο εργασιών 2.8 Άτομα και μόρια ορίζουν το άτομο και μόριο διακρίνουν τα μόρια των χημικών στοιχείων από τα μόρια των χημικών ενώσεων αναπαριστάνουν τα μόρια με τη χρήση προσομοιωμάτων ερμηνεύουν τις χημικές αντιδράσεις σε επίπεδο ατόμων και μορίων Για καλύτερη κατανόηση στοιχείων και χημικών ενώσεων να γίνει χρήση προσομοιωμάτων από τους μαθητές βιβλίο του μαθητή και το τετράδιο εργασιών 5
2.9 Υποατομικά σωματίδια Ιόντα ονομάζουν τα υποατομικά σωματίδια και να αναφέρουν τα βασικά τους γνωρίσματα ορίζουν τον ατομικό και μαζικό αριθμό ενός ατόμου ορίζουν τα ιόντα και να τα διακρίνουν σε ανιόντα και κατιόντα αναφέρουν ουσίες που αποτελούνται από άτομα, μόρια, ιόντα εξηγούν την αγωγιμότητα ορισμένων διαλυμάτων γράφουν τον τύπο της ηλεκτρονικής δομής των ατόμων των πρώτων είκοσι στοιχείων ορίζουν το σθένος και να το συνδέουν με τον αριθμό των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας Εργαστηριακή άσκηση: Αγωγιμότητα διαλύματος σελ 64 ( ή από τον εργαστηριακό οδηγό σελ. 44 ) Ασκήσεις Βιβλίο μαθητή και επιλογή από το τετράδιο εργασιών Για τη μελέτη αυτού του κεφαλαίου να χρησιμοποιηθούν και οι σημειώσεις που δόθηκαν κατά την προηγούμενη σχολική χρονιά 2.10 Σύμβολα χημικών στοιχείων και χημικών ενώσεων. αναγνωρίζουν και γράφουν τα σύμβολα των πρώτων 20 χημικών στοιχείων καθώς και απλών χημικών ενώσεων Ασκήσεις από βιβλίο μαθητή και τετράδιο εργασιών 6
2.11 Χημική εξίσωση θα πρέπει να γνωρίζουν τη διαφορά της χημικής εξίσωσης από τη χημική αντίδραση αναπαριστάνουν με προσομοιώματα μορίων απλές χημικές εξισώσεις γράφουν απλές χημικές εξισώσεις χρησιμοποιώντας τη φυσική κατάσταση των ουσιών ( π.χ. g, s, l ή aq ) Ασκήσεις από βιβλίο μαθητή και τετράδιο εργασιών 3. Ατμοσφαιρικός αέρα 3.1. Σύσταση του ατμοσφαιρικού αέρα διαπιστώνουν πειραματικά την ύπαρξη του ατμοσφαιρικού αέρα γνωρίζουν τη σύσταση του ατμοσφαιρικού αέρα διαπιστώνουν πειραματικά την ύπαρξη οξυγόνου, διοξειδίου του άνθρακα και υδρατμών στον αέρα Να γίνουν από τους μαθητές στο σπίτι σελ.74,76 3.2 Οξυγόνο γνωρίζουν τις φυσικές ιδιότητες του οξυγόνου παρασκευάζουν και να ανιχνεύουν το οξυγόνο στο εργαστήριο ορίζουν την καύση και την οξείδωση δίδοντας αντίστοιχα παραδείγματα και τις σχετικές χημικές εξισώσεις εκτιμούν τη μεγάλη σημασία του οξυγόνου στο φαινόμενο της ζωής Πειράματα 1,2,3 σελ.78-80 ( ή από εργαστηριακό οδηγό σελ.46) βιβλίο του μαθητή και το τετράδιο εργασιών 7
3.3. Διοξείδιο του άνθρακα παρασκευάζουν και ανιχνεύουν το διοξείδιο του άνθρακα αναφέρουν τις φυσικές ιδιότητες και χρήσεις του διοξειδίου του άνθρακα ερμηνεύουν το ρόλο του διοξειδίου του άνθρακα στη ρύθμιση του κλίματος ερμηνεύουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου και να προτείνουν μέτρα αντιμετώπισης της έντασης του σελ.83 (ή από εργαστηριακό οδηγό σελ.49) Να γίνουν μελέτες 3.4. Ρύπανση του αέρα 3.5. Ρύπανση του εδάφους(4.2) αναφέρουν τους κυριότερους ρύπους του αέρα του εδάφους και υπεδάφους και να γνωρίζουν την προέλευσή τους προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης της ρύπανσης του αέρα, του εδάφους και υπεδάφους Να γίνουν μελέτες για τη ρύπανση του αέρα και του εδάφους 8